Een fragmentje uit mijn reisverslag (juli 2005): De volgende ochtend is het stralend mooi weer en al 19 graden wanneer ik aan een picknicktafel van de camping zit te ontbijten: kiwi's en brood met komkommer en thee. Daarna kom ik door de omgeving in Finnmark waar de roman Nooit Meer Slapen van W.F. Hermans zich afspeelt. Bij Rivnjisvadda, aan de E6, even na Nattvat, is een hooggelegen punt in de weg waarbij ik een fraai zicht op de 1024 meter hoge 'modelberg' Vuorje. Een mooi punt voor het maken van een foto van deze beroemde berg. Vanuit Skoganvarre is die berg helemaal niet zo eenvoudig te bereiken. Dat blijkt ook wel uit de ervaringen van de personen uit de roman. Voor een dagwandeling lijkt het wel mogelijk om de huisjes met de radioantenne (Ravnastua) te bereiken, waar de hoofdpersoon op het laatst uitkomt om hulp te vragen. Ravnastua is het eenvoudigst vanuit het zuiden te bewandelen, via weg 92. Volgens mijn kaart zou je 4 uur onderweg zijn. Maar met het slechte weer van de afgelopen dagen waag ik dat maar niet. Daar kom ik een andere keer voor terug, wanneer het zomerweer stabieler is. Skoganvarre bestaat uit een paar huizen, een zeer eenvoudige kapel, een camping en een toeristsenter (Noren schrijven Senter met een 'S'), wandelpaden langs de Lakselv rivier en even verderop de militaire basis Porsangmoen. Direct na Skoganvarre loopt overigens een pad richting de Lakselv (die in een diepe kloof ligt), waar een prachtig plekje is voor wildkampeerders. Wanneer ik daar rondloop, zie ik er een tentje van Finnen staan, die zo te zien gisteravond worstjes hebben gebarbecued op een kampvuur.
"De Noorse liefde van W.F. Hermans", door Karin Anema, is een boekje van 117 bladzijden voorzien van een schitterend fotokatern. Karin treedt in de voetsporen van Hermans en de hoofdpersoon Alfred uit zijn roman "Nooit meer slapen". Een relatief duur boekje, maar ik heb er van genoten. Vooral door de herkenning van plekken waar ik deze zomer zelf ben geweest, en de emotionele toon bij het laatste deel van het boekje over Inger Marie. Ik heb het boekje afgelopen zondag, in dit zalige nazomerweer gelezen. Gelukkig - en toevallig - was ik voor aanvang van mijn laatste reis door Scandinavië al op een voorpublicatie gestuit. Er staan ondermeer foto's van Hermans in met daarop Inger Marie met haar kartonnen koffertje wachtend op de bus naar Talvik (bij Alta, waar haar tante woonde). En een kopie van het krantenartikel waarin Hermans na 31 jaar een oproep doet om Inger Marie te vinden. Het lukt Karin verassend eenvoudig de expeditieleden te traceren waarmee Hermans in de zomer van 1961 het traject van Skoganvarre, via de berg Vuorje en de de staatshut van Ravnastua naar Assebakte aflegde, voor zover die mannen nog in leven zijn. De mensen die ze bij haar zoektocht ontmoet zijn over het algemeen erg behulpzaam. Daarnaast komt de schrijfster haar interesse in de Sami-cultuur volop tot uiting. Bijvoorbeeld het eten van gedroogd rendiervlees en dat de taal nog door 20.000 Sami beheerst wordt. Skoganvarre betekent: 'De wind die geluid in het bos maakt'. Tevens worden de gevolgen van het in brand steken van Finnmark door de Duitsers beschreven, toen de Russen het land kwamen bevrijden. Uit Karin haar verhaal maak ik op dat de tocht niet zo zwaar is als in Nooit meer slapen. Ze heeft geen fysieke klachten; de muggen vormen nog de grootste hindernis. Hermans heeft zijn avonturen uiteraard geromantiseerd. Eén van de expeditieleden verklapt dat Hermans een goede schrijver was, maar moeite had met lopen in de bergen. Verder ontdekt de schrijfster dat Inger Marie tegenwoordig in Asker woont, bij Oslo. Het toevallige is dat de leraar Fjellang, die model stond voor Arne, de vriend van Alfred, tot zijn dood ook in Asker woonde. Inger Marie komt in het slotdeel aan het woord: "Ook zag ik toen voor het eerst de vergroting van een portret dat hij van me had genomen. Zonder dat ik er toen iets van in de gaten had gehad." Hermans heeft haar nog twee zeer persoonlijke brieven geschreven waaruit een nogal triest beeld ontstaat over de laatste jaren van zijn leven. Johan (september 2005)
Vuorje
Vuorje
Een paar kilometer noordelijk van Skoganvarre