Boudewijn Büch (Den Haag, 14 december 1948 - Amsterdam, 23 november 2002)
18 april 2006 Gisteravond was een herhaling op televisie van de Boudewijn Büch aflevering over Roy Oribison. Wanneer ik wat rondsurf op internet, zie ik dat er op dit moment een tentoonstelling over - mijn held - Büch in het Letterkundig Museum is. Daar moet ik uiteraard naartoe. Een held dus. Waarschijnlijk omdat hij deed waar ik van droomde: reizen. Weliswaar in een andere vorm, maar zijn enthousiasme was onverbeterlijk. Ik kan er overigens zelf ook wat van wanneer het over reizen gaat. Sommige van zijn reisreportages hadden een onweerstaanbare aantrekkingskracht op mij. Wanneer leeftijdsgenoten op zaterdagavond naar de disco gingen, keek ik naar De Wereld van Boudewijn Büch. Ook bij de reportages over schrijvers en muzikanten ging het mij in hoofdzaak om het reiselement, het ontdekken. Ik ben geen fan van zijn gedichten en romans.
29 mei 2006 Gisteren ben ik met de trein naar Den Haag geweest. Eerst wat rondgelopen bij het station en het Malieveld, want om 12 uur ging het Letterkundig Museum pas open. Ik was daar speciaal voor de Büch-tentoonstelling. Er was een bescheiden ruimte voor hem ingericht met zijn spulletjes zoals het Rolling Stones jack, maar ook veel boeken, brieven en foto's. En schermpjes met beelden van een bezoek per helikopter aan het eilandje Flifla bij Malta, een reportage van het NOS-journaal over zijn over- lijden, en Boudewijn zelf over de dood. Tevens een wand met affiches van zijn avonturen in theaters door Nederland. De moeite waard in ieder geval. In drie kwartier is alles wel zo'n beetje gezien. Ik heb nog even bij Thomas Rosenboom z'n spulletjes gekeken. Daar lag een bladzijde uit het manuscript van Publieke Werken; zag er maniakaal schematisch en net uit. Er zijn overigens een paar goede informatieve sites over Buch: http://www.buchmania.nl http://www.boudewijnbuch.net http://www.boudewijnbuch.info http://www.boudewijnbuch.info/diginb/ Het in memoriam van Diederik is ook zeer lezenswaardig: http://www.erikendiederik.nl/diederikmemoriam.htm
Bij die expositie is een curiosaboekje verschenen. Ik heb het hier naast me liggen. "De literaire nalatenschap van de schrijver tenslotte, is in langdurig bruikleen gegeven aan het Letterkundig Museum in Den Haag. Aan de hand van dat archief belicht het Museum van 15 april tot 8 oktober 2006 de schrijver in de tentoonstelling De fascinaties van Boudewijn Büch." Soms denk ik dat mijn huis uit boeken is gebouwd en staat als een dwangbuis om mij heen gestouwd Ik heb zelf niks met Goethe, en veel van de muzikale zoektochten naar liedjes waar Boudewijn iets mee had, vind ik wel leuk, maar het zijn niet mijn fascinaties. Ik bezit vooralsnog slechts een beheersbare en selectieve reis- en verzamelwoede. Mijn fascinatie voor Boudewijn is begonnen met zijn reis- programma "De Wereld van Boudewijn Buch". Daarvoor had ik wel eens sporadisch zijn boekenrubriek op televisie gezien. Maar voor zijn reisprogramma bleef ik bij wijze van spreken thuis. Al was dat niet zo moeilijk, want ik bleef sowieso vaak thuis. Ik had - en heb nog steeds - niks in de disco of kroeg te zoeken. Net als Boudewijn kan ik oneindig in landkaarten en atlassen ronddwalen en wegdromen: "De wereldkaart is een verzameling vlekken waarachter meer fantasie, maar vooral meer werkelijkheid steekt dan achter duizend Rorschach- tests. De topografische naamlijst van de aarde is onthutsender dan de mooiste poëzie. Opzoek gaan naar het water, de grond, de ravijnen en de verten achter die namen was een voornemen dat ik als kleine jongen al maakte." (uit: Geestgrond, De Arbeiderspers, 1995) Al deel ik dan weer niet zijn waanzinnige fascinatie voor eilanden, en ben ik ook geen museumliefhebber. Voor minimaal twee eilanden van de eilandengek maak ik een uitzondering. Het Robinson Crusoe eiland (bij Chili) en Lord Howe Island tussen Australië en Nieuw Zeeland zet ik op mijn wenslijstje.
Steeds verder weg (2002) In november 2002 verschijnt "Steeds verder weg", het eerste deel van een nieuw op te zetten reeks De verzamelaar op reis. Inmiddels heb ik zijn opgewekte reisbundel "Steeds verder weg" (2002) gelezen. Vaak hilarische stukjes van zoek- tochten over de hele wereld, waarvan hij in het Algemeen Dagblad verslag deed (veelal puttend uit zijn eigen bibliotheek en reisdagboeken). In dat boek staan plekken beschreven waar ik inmiddels ook een verlangen bij voel om ze te bezoeken. Zoals de berg met de naam Goethe (p.177) in Californië. En enkele afgelegen plekken in Australië die hij dankzij zijn 'prikkeldraadliefde' als 'prikkeldradoloog' bezoekt. Er blijkt volgens hem (p.19) een meer dan uitstekende boekhandel te zijn in Nelson, op het zuideiland van Nieuw Zeeland. Had ik dat maar geweten alvorens dit jaar naar het land af te reizen. Nog zo'n misser: Het Audubon House in Key West (p.227), de plaats waar ik in 2000 was. Het kamelenmonument in Quartzsite, Arizona (p. 32), zie ik ook wel zitten. En dan ook overnachten in het Hi-Ali Motel in Cowell Street. En Fort Benton in Montana (p.93). Al houd ik, net als Boudewijn, ook niet van honden. Maar het verhaal rond Shep is bijzonder genoeg voor een bezoek aan zijn laatste rustplek (een fraaie omgeving). Ik wil ook naar Rorke's Drift (p.205) en de Itshotshosi Valley (p.209) in Zuid-Afrika. Al heb ik nooit zo'n drang gevoeld om naar Afrika af te reizen. Ik ben overigens wel een paar dagen in Marokko geweest - een prettige ervaring. Over de Amerikaanse burgeroorlog: "Ik bekreun me wel eens om het feit dat ik in deze oorlog, Napoléon, Goethe en nog wat van dat soort negentiende-eeuwse onderwerpen geïnteresseerd ben, want juist deze drie subjecten zijn voor een snellezer en boekenvreter al lang niet meer te overzien." "Er zijn van die geschriften waar ik naar verlang, waar ik bij wijze van spreken hijgend voor op de kokosmat onder de brievenbus lig te wachten." "De meest verrukkelijke manier van reizen is het bladeren door een Atlas. Nergens tussen de kaartbladen is het te heet of te koud, zijn er insecten of wordt men lastiggevallen door toeristen."
Het merkwaardig vormgegeven Büch Boek (2004) is een verzameling van 14 stukken, geschreven door zijn broer Patrick, vrienden, bekenden, medewerkers van zijn reis- programma over hun ervaringen met en herinneringen aan Boudewijn. In 't stuk van ex-vriendin Bernadette Gallis staat dat ze naar Nohant, de geboorteplaats van George Sand (Buchs eerste bibliofiele bundel uit 1979 draagt overigens de titel Nohant) afreisden. En naar Ciboure gingen, de geboorteplaats van Ravel. In 't stuk daarvoor, van Helmut E.A. Driessen, een uitgebreid verslag van een reis naar Hamburg en Bremen (Theater am Goetheplatz).
Overigens, wie weet dat ik ooit nog eens logeer in Boudewijn 'zijn' Hotel Elephant in Weimar, vlak bij Goethe's woonhuis. Want voor ik het weet is bij mij het echte leven ook slechts bijzaak. Of was dat al het geval...
Eilanden (1991), twaalfde druk 2005 "Opgedragen aan televisionaire reisgezellen met wie ik nu al een paar jaar over de wereld zwerf: David Carmiggelt, Pauline Drost, Thomas Kist en Edwin Prins." Na het voorwoord volgt een lange filosofische inleiding over eilanden en het eilandengevoel (p.13 - 35). "Insulafilie, nesofilie (eilandliefde, is een verschrikkelijke kwaal [..] Wat eenzaam is, moet eenzaam blijven. Een plek voor eenzamen, een treurig oord en locatie die voor de grootst mogelijke ellende lijkt uitgezocht." p.23/24 Eilanden als strafkoloniën. p.25 "Braziliaanse Martin Vaz-eilanden liggen op twaalfhonderd kilometer van de kust in de Atlantische Oceaan." P.26/27 "[..] het tussen Australië en Nieuw-Zeeland gesitueerde eilandje Ball's Pyramid. Eén van de eigenaardigste geologische constructies die er op aarde te vinden zijn." p.28 Nesofolie (eilandgekte). p.35 "Dit was in 1981 bedoeld als een boek over eenzaamheid. Dat is ruim een decennium later nog steeds het geval." Vervolgens 27 hoofdstukken over eilanden en eilandengroepen. Geschiedenissen en 'weetfeitjes' van eilanden: hun afwisselende bezitters, gesol met oorspronkelijke bewoners, afbreuk van hun cultuur, beroemde (tijdelijke) bewoners. p.42 "Andorra wordt bestuurd door de bisschop van de Spaanse stad Urgel en de president van Frankrijk. Een condominium dus." p.86 letterkundige fascist Céline. P 18/103. "Helgoland ligt in het hoekje dat gevormd wordt door de kust van Jutland en het Duitse Oostfriesland. Heel lang geleden heette het Fosite- of Fosetenland naar de Friese godin Foseta. De heilige Willibrord liet aan het begin van de achtste eeuw de heidense zaken vernietigen, vanaf toen noemde men het eiland 'Heilig Land' of Helgoland. [..] De huidige bewoners van het eiland Helgoland zijn van Friese herkomst. Het karakter van de mannen is ernstig. Eilandbewoners zijn speciale mensen: eenkennig, trots en berekenend. Eilandbewoners wonen in de meeste gevallen vrijwillig op een eiland en ervaren dat meestal als een aangename vorm van detentie. [..] Het is er verder heel Duits en heel ongezellig. Men 'kuurt' er en drinkt er veel bier." p.124 "[..] dat landen zich niet laten verdelen en afgrenzen op de globe maar dat landstreken worden bewoond door soms heel verschillende, en niet zelden aan elkaar vijandige of vreemde bevolkingsgroepen." p.128 "In Ushuaia, de zuidelijkste stad ter wereld leven zesduizend waaghalzen." p.204 "Hawaii-archipel, en op p.210 Niihau. Op Niihau mogen geen bezoekers komen. Dichter Johann Wolfgang von Goethe zou zich hebben thuisgevoeld op dit plekje van de wereld: op Niihau zijn geen honden!" p.213 "Italië is het land van spumante, operette, Mussolini en de paus. Men heeft de neiging om Mussolini af te schilderen als een quasi-Hitler: een gek kereltje dat moerassen liet drooglegge, géén joden vergaste en treinstellen op een bestemde plek tijdig liet arriveren."
Eenzaam, Eilanden 2 (1992), negende druk 2003 "Het boek is vooral een analyse geworden van ideologische gekkigheid, excentriciteit en het vuurtorengevoel." - Pauline Drost (levensgezellin, verantwoordelijk voor het archief, de reisproductie en het register). - Ellen Schalker (In iedere depressie gloort een lichtpuntje) - Harko Keijzer (Zuid-Amerikaans reisexpert) - Eva de Swaan (ga maar rustig schrijven, je hebt vandaag verder niks) - Harry de Winter (manager/agent) In dit boek staan meerdere foto's van Boudewijn Bch zelf, en ten opzichte van het boek "Eilanden" gaat Büch veel diepgaander in op: 1) p.15-38 Het verhaal over Filfla (eilandje bij Malta) 2) p.39-81 Isla Robinson Crusoe, North-Keeling-atol, etc. p.70. "[..] al die operettepresidenten, fopdictatoren en omhooggejubelde negentiende-eeuwse Zuid-Amerikaanse 'helden'." p.82 "Omstreeks 1987 rijpte bij mij het plan om de Indische Oceaan toch maar eens grondig aan te pakken." p.86 "Een voorname kaartenwinkel te Frankfurt am Main." p.88 "Government Bookshop van de deelstaat Western- Australia te Perth." 3) p.97-133 Voormalige Duitse gebieden: "Over uitwonende Nazi's, geopolitiekkers en de Zuidpool" p.102 "Helaas ben ik nog steeds niet in alle voormalige Duitse gebieden in Afrika geweest, terwijl het verhaal dat negerkindertjes omstreeks 1900 in Togoland een gedeelte van Goethes Faust uit het hoofd op konden dreunen, mij daar toch al minstens tien jaar geleden heen had moeten brengen. [..] Nu is Chili een land waar men in sommige streken beter Duits dan Chileens kan spreken." p.109 "Dat de Nazi's hun klauw tot in de Antarctische wateren uitstrekte, is voor mij even bizar als nesofool." p.113 "[..] boekhandels in Sydney tot 21.00 uur open zijn, stormde ik een winkel binnen waar de planken 'Australiana' goed voorzien bleken." p.119 "Von Luckner, [..] het lijkt er vaak op dat de graaf zijn leven niet alleen dapper geleefd heeft, maar dat hij het voor een groot deel ook ensceneerde." p.128 vasthoudende Duitsers in Chili 4) p.134-184 Paaseiland p.152 "Zuid-Amerikaanse talent tot marcheerkitsch en belachelijke soldatenpathetiek." 5) Het vuurtorengevoel p220. "De nazi's legden vijfentwintig kilometer ondergrondse gang, in vijf niveaus aan [..] werd Helgoland voor het sluiten van de wapenstilstand door geallieerde, vooral Britse (van 1814 tot 1890 was Helgoland Brits, in 1890 werd Helgoland met Duitsland voor onder andere een stuk van het huidige Namibië geruild) piloten gebombardeerd. Op 18 april 1947 werd het eiland ondergronds volgestopt met 6.700.000 kilo springstof, die van afstand tot ontploffing werd gebracht. Het eiland was na die laatste klap lichtelijk van structuur veranderd. Toen de geallieerden Helgoland in 1952 teruggaven aan West-Duitsland, kon men met het opruimen beginnen." 6) p.224-266 een lang nawoord. p.250 het zuidelijkste spoorwegstation ter wereld (Bluff, Nieuw-Zeeland). p.251 universiteitsboekhandel te Auckland p.254 begon Invercargill en Dundedin zelfs charmante steden te vinden. p.264. "Op de valreep - ik dreig langzamerhand aan mijn eigen zoekzucht onderdoor te gaan."
Pakhuis Büch (2006) door Menno Voskuil. Acht hoofdstukken: fascinaties van Boudewijn Büch. p.39 "Ook in zijn persoonlijke kroniek van het jaar 1998, Een boekenkast op reis, stonden slechts notities over zijn verliefdheid op zijn nieuwe, vrouwelijke, programmaproducer." p.68 "[..] Steeds verder weg (2002), het eerste deel van een nieuw op te zetten reeks De verzamelaar op reis." p.80 "[..] het legendarische live-album Get yer ya-ya's out, volgens veel kenners (waaronder Büch zelf) de beste live-elpee ooit." p.164 "Dat zijn autobiografie in romanvorm vrijwel uitsluitend verzinsels bleek te bevatten doet er nu eigenlijk niet meer toe: Boudewijn Büch is de mythe geworden die hij altijd al had willen zijn."
Er was één persoon waar ik na het lezen van de (pseudo)biografieën nieuwsgierig naar bleef. Dat is zijn producer en ex-vriendin Pauline Drost. Zij komt kort in beeld op de DVD "Eilanden" uit de serie "De Fascinaties van Boudewijn Büch". In de biografische boeken komt ze niet aan het woord. Volgens mij heeft ze na zijn dood nooit een interview gegeven. Niet over de samenwerking met Büch en zeker niet over hun relatie (1987 - 1994). Maar dan, het is in september 2009, ‘loost’ ze tot mijn grote verbazing haar (complete?) Büchverzameling . Wat zou er zijn gebeurd? Had ze bijna zeven jaar bedenktijd nodig om iets los te laten? Moest ze van een nieuwe liefde alle sporen uitwissen? Drost verkocht op een veiling 85 handgeschreven liefdesbrieven van Büch, het typoscript van Plinius Pinguïn (het boek dat ze samen met hem maakte), et cetera. De 36 kavels brachten in totaal 7.400 euro op.
Een boekenkast op reis (1999) Het boek "Een boekenkast op reis" - persoonlijke kroniek 1998 - stond al jaren op mijn wenslijstje. Af en toe stonden er exemplaren op Marktplaats. Soms nogal duur, of niet bij mij in de buurt (van Marktplaats haal ik liever zelf op dan dat ik 't laat opsturen). Voor zo’n boek vragen ze gerust meer dan 100 euro. Vorige week heb ik een exemplaar voor veel minder gezien. Echter, tot mijn grote verbazing zag ik dat het ook te bestellen was op de site van AKO. En bij de boekhandel in mijn woonplaats ook. Voor slechts 23 euro. Geen herdruk, dan had dat er bij vermeld moeten staan. Ik heb nu (26 juli 2010) een net exemplaar in mijn handen. Ze konden mij bij de boekhandel niet vertellen waarom het nu zomaar verkrijgbaar is. De oudere vrouw bij wie ik het bestelde, vertelde dat hij kort voor zijn dood in de zaak was geweest omdat er die dag iets was in theater Het Klooster. Ze wist niet te vertellen wat. Maar dat heb ik op internet gevonden. Hij was bezig met een tournee. Ik kan me daar niks van herinneren. Het was exact een week voor zijn dood. Een paar keer vermeldt Büch doelbewust dat hij naast dit dagboek ("een pathologie van een ongekende verzameldrift") nog een geheim dagboek heeft. Ik lees op internet dat de dagboeken na zijn dood dertig jaar achter slot en grendel blijven in het Letterkundig Museum. Toch is dit al behoorlijk openhartig en ik ben er uitermate content mee. Hij lijdt nog erg aan liefdesverdriet door de breuk met Pauline Drost, steevast P. genoemd. "In 1997 heb ik mijn sociale contacten tot nul gebracht [..] heb ik mij vrijwillig steeds eenzamer gemaakt [..] Sedert het vertrek van P. ben ik de regie over mijn eigen geluk & ongeluk kwijtgeraakt". Op 10 mei ontmoet hij Panda, "een nieuw meisje voor tijdelijk", terwijl hij dan net Marleen Nieuwenhuijse als producent heeft aangenomen. Zijn camera- en productieploeg wisselt dit jaar (1998) een paar keer. Panda, "[..] slim, heeft gestudeerd en veel gereisd", neemt vanaf 22 juli de rol van producer op zich bij de lange Goethe-reis. En Büch wordt verliefd op haar. Ik neem aan dat Panda Saskia Schinck is, want die was in die tijd zijn producer. Kan verder op internet helemaal niks over haar vinden. Ze werd in 1998 op 7 september 27 jaar. (zie p.179 en vanaf p.195). Het boek bevat korte en lange (reportage)reizen: * Wenen, 6 - 11 januari (Elisabeth van Oostenrijk) * Zuid-Afrika, 16 januari - 17 februari ("Een bijna mislukte reis") * Aken, 3 maart * Amerika, 7 - 22 april (Andy Warhol en Philadelphia) * België, 30 mei * Duitsland en Tsjechië, 11 juni - 1 juli (Goethe) * Berlijn, 10 - 18 juli * Straatburg, Duitsland en Zwitserland, 22 juli - 9 augustus (Goethe) * Frankrijk, 15/16/17 augustus (reclamespot Lassi) * Brugge, 14 oktober * Duitsland & Italië, 25 augustus - begin oktober (Goethes Italienische Reise) * Duitsland, 29 november - 6 december (met Panda) Hij werkt veel aan de serie 'Goethe achterna', die vanaf mei 1999 is uitgezonden. Boudewijn is regelmatig erg ongelukkig, is niet te spreken over Wenen ("Vervelende nep-chique stad met nare mensen") en Zuid- Afrika ("Weliswaar heb ik nog steeds geen liefde voor ZA, maar heel veel dingen interesseren mij hier"). Maar voelt zich bijzonder thuis in Weimar, meer dan in Nederland. Over Zwitsers: "Wat een volk, wat een naar tuig" [..] "Luister naar de geluiden van het onsympathiek Zwitserland") en Italianen en het Italiaans eten ( "[..] zo peilloos overschatte Italiaanse keuken vermijden". In Napels: "Ongelooflijk vuil gegeten in een soort toprestaurant"). Maar gaat net wel vaak lunchen bij de McD... Vanaf de eerste bladzijde ongelukkig, maar de liefde voor Panda doet hem P. vergeten en hij is dan wel bijzonder lief: hij leest haar voor op bed, smeert haar in met olie tegen spierpijn (p.225) en koopt boeken en andere cadeautjes. Pagina 214: "Panda is bang voor mijn genegenheid, denk ik. Of nog waarschijnlijker: ze vind mij een irritante ouwe lul (wat nog waar is ook)." p.217 "[..] voor het eerst op haar kamer, hier in het hotel geweest. Het rook helemaal naar haar." p.217 "De liefde voor Panda is echt, maar ze draagt een groot geheim met zich mee." p.220 "Zij durft niets te zeggen. Ik praat te veel. Ik miste haar direct nadat ze weg was [..]" p.264 "Panda zit in een kamillebad; ik ruik het tijdens het schrijven. Het is meer dan prettig om zo’n dag met Panda te beleven." Ik geef hem geen ongelijk dat hij tijdens de reizen zich helemaal suf koopt aan boeken en cd’s. Hij maakt van de gelegenheid gebruik om zijn verzamelingen uit te breiden. Het boek stikt van de koopzucht. In iedere stad worden naast musea antiquariaten, boekhandels, muziekzaken en multimediapaleizen bezocht. Sommige zaken kent hij van vorige reizen en de eigenaren kent hij soms ook. "Voor duizenden guldens koop ik enkele zeer zeldzame dingen"(9 feb.). Met als gevolg: allerlei tassen met extra bagage (extra bagagekosten) en zelfs een keer onmogelijk om nog samen door te reizen in één voertuig. Mijn leven speelt zich voor het allergrootste gedeelte in boekhandels en bibliotheken af"(9 jan.). "De traditionele dag voor een grote reis, het vreselijkste dat een man alleen kan gebeuren: onderbroeken en sokken bij de Hema kopen" (15 jan). "Tussenlanding in Frankfurt - toch even in de geboortestad van Goethe." (16 jan.) "Ik kan maar niet wennen aan Hollanders die mij herkennen en steeds dezelfde, melige opmerkingen maken." (19 jan.) "[..] het artikel is zo fascinerend dat ik wéér een nieuw verzamelonderwerp heb aangeboord. Ik word zo moe van mezelf." (26 jan.) Een wens die hij deels heeft waargemaakt in het tweederangs programma van Barend en Van Dorp: "Ik mijmer onderweg: wat zou ik graag een mooi boek over mijn eigen bibliotheek schrijven én publiceren [..] graag zou willen vertellen hoe het is om dertig jaar over de wereld te speuren, te sjouwen en te lezen met en in al dat moois dat ik ondertussen heb verzameld." "Soms vind ik het raar dat de VARA mijn theaterprogramma uit gaat zenden. Ik doe maar wat, de zalen zitten redelijk vol en de VARA zendt het uit! Een soort wonder, eigenlijk." (18 feb.). "De nacht doorgebracht met het lezen van [..]"(21 feb.) Op 17 maart komt hij Adriaan van Dis tegen op de gracht. Van hem verscheen in 2008 de documentaireserie "Van Dis in Afrika". Van Dis die op zijn eigen manier reisreportages maakt. 23 maart: "Ik werd lid van de Voorschotense Kunstkring [..] Ik zou eens een roman over die verrukkelijke periode moeten schrijven." Een dag later schrijft hij: "[..] dat ik in die Schrofer-tijd ook al zo ongelukkig en diep melancholisch was." 26 maart: "Stukjes typen omdat ik voorraad moet maken vanwege de reis naar Amerika." 29 maart: "Word wakker met die vreselijke Harry Mens op de radio." 31 maart: "Ik kom eigenlijk niet graag in Den haag ofschoon ik er geboren ben. Deze stad heeft voor mij te veel te maken met de ware geschiedenis van De kleine blonde dood." 13 april, Philadelphia: "Ik ga mij voor de zoveelste keer hier te buiten aan het kopen van stapels boeken. [..] Koop ’s avonds van verdriet ook maar wat muziek." 16 mei: "Teyler’s Museum in Haarlem; mooiste museum ter wereld." Over vriendschappen, die mogelijk teloor zijn gegaan door het ontdekken van onwaarheden in Büch zijn verhalen: 30 mei: "Goede vriend en fotograaf Klaas Koppe (dat ik hem niet meer zie, ligt aan mijn eigen mensenschuwheid)." 27 juli: "[..] mijn toenmalige hartsvriend Mark Blaisse (waarom wij elkaar nooit meer zien, is een raadsel) [..] ." 25 augustus: "[..] mijn vriend en uitgever Emile Brugman [..] Met weinig mensen in mijn leven heb ik mij zo bevriend en verbonden gevoeld [..] Ik mis hem dagelijks, maar het moet zo zijn. Het kan niet anders; Ik wil deze allenigheid gewoon helemaal zelf." 2 juni: "[..] geen zin meer heb in De tafel van Pam en dat ik er per onmiddellijke ingang mee ophoud. Het lucht op. Verder intense depri-dag." (Zou hij gestopt zijn omdat Theodor Holman 'foutjes' in zijn geschiedenis had gevonden?) 12 juni: "[..] voor de zoveelste keer ben ik op reis naar en op de plekken van Goethe [..] en steeds maakt het mij blij." 13 juni: "Morgen naar het paradijs: Weimar." [..] "Op straat word ik veel lastiggevallen door Nederlanders. Ze roepen vaak: 'We zijn hier door jouw Goethe-programma’s van een paar jaar geleden...' Zo straf ik dus mijzelf." "[..] DDR-sporen [..] DDR-nostalgica." 20 juni: "Ik laat mijn televisievrienden Atl-Dresden zien [..] en doen wat boekhandels. [..] Pak vijf enorme tassen met boeken en Goethe-souvenirs in die ik in het hotel achterlaat en over anderhalve week op de terugweg naar Nederland in Weimar zal oppikken." Tijdens de Goethe-reis komt hij in Tsjechië op plekken waar ik in 1980 en 1983 met mijn ouders op vakantie ben geweest. Ik kan me het bubbelbronwater en de schitterende Kolonáda met live orkestoptreden herinneren. 21 juni, Karlovy Vary [Karlstad] en 24 juni Marianske Lazne [Marienbad] (Tsjechië): "De badcultuur interesseert mij mateloos. [..] Ik heb eigenlijk nooit van Tsjechië gehouden, ook niet in mijn linkse jaren. [..] Maar ach, die mensen kunnen er ook niks aan doen. Het afleren van communisme kost tijd. " 18 juli: "Thuis in Amsterdam., maar ik voel mij er nooit thuis." Onderhandeling met Vera Keur, directrice van de VARA. Hij heeft twijfels of hij op deze manier verder wil gaan. Op 13 augustus: "Ik denk - refererend aan het gesprek met Vera Keur - dat ik het op mijn vijftigste gewoon niet meer kan opbrengen met een groep te reizen. Hoe lief de laatste crew ook is, hoe schattig Panda ook lacht en hoe graag ik ook op hotelkamers woon, misschien moet ik na een kwarteeuw intensief reizen gewoon wat anders gaan doen. [..] Vera wil dat ik ophoud met dat reisprogramma - dat wil ze eigenlijk al jaren - en ze heeft wel ander ideeën, maar ik zie mij niet in een Hilversumse televisiestudie verder modderen." 18 september in Rome: "Ik word ernstig lastig gevallen door goedkoop uitziende Nederlanders." 9 november: "[..] gesprek voeren met mijn Philip Freriks, mijn oude vriend uit mijn Parijse jaren." P.261: "[..] ons grote, nieuwe televisieproject: dertien programma’s over muziek, te maken in de Verenigde Staten, voor het televisieseizoen 1999-2000." P.271: Oudejaarsavond: "Vanavond en vannacht ben ik gewoon alleen. Zo hoort het: de vijftigjarige verzamelaar tussen zijn boekjes. Want dat ben ik natuurlijk vooral: een verzamelaar die zich het minst slecht voelt als hij maar in zijn eigen bibliotheek of in boekhandels of antiquariaten kan zijn."
Boudewijn Büch, mei 2000: "Op het spoor van liedjes dus, daar wil ik nog een boek over schrijven. Maar verder ben ik schrijfmoe, ik ben überhaupt een beetje moe. Ik heb het een beetje gehad. Ik zou er eigenlijk helemaal willen mee ophouden. Niet dat ik me van kant wil maken, maar ik denk nu dat ik niet meer in deze wereld thuishoor. Steeds meer krijg ik de neiging om me terug te trekken" [..] "Ik ben vooral verzamelaar geworden en ik eindig nog eens als mijn eigen museum. Wat ik ook heb, maar wat houdt het in? Niemand bezoekt het, ik schrijf erover, dat is het enige. Ik schrijf over boeken die ik koop. Maar ik ben het voor niemand meer aan het doen en het eindigt in het niks. Ik heb geen erfgenamen, ik heb geen mensen aan wie ik het zou willen nalaten, ik heb niet het idee van: ik schenk het aan die bibliotheek of dat museum. Dus ben ik een soort zinloze verzamelaar geworden die verzuipt in tienduizenden boeken en duizenden objecten. En gerelateerd aan echte musea is het ook niks. Als ik door de bibliotheek van het Scheepvaartmuseum loop, dan is die van mij toch een tweedehands zolderopruiminkje. Het is allemaal zo relatief. Zo ondoenlijk om je eigen conservator te zijn van je eigen museum. Dat was de bedoeling, maar het is uit de hand gelopen. Ten onder gaan in je eigen verzamelzucht is het." Johan (9 augustus 2010)