Scandinavië (2005)


In de zomer van 2001 begon een hernieuwde kennismaking met
Scandinavië, door de zuidelijke helft van Zweden te
verkennen. In 2002 heb ik daar het zuiden van Noorwegen aan
toegevoegd.
De afgelopen twee jaar heb ik me gericht op Noord-Zweden en
de Noorse eilandengroepen Vesteralen en Lofoten. Dit jaar
ligt de nadruk op de noordelijke helft van Noorwegen.


Net als vorig jaar heb ik via een oproepje op internet
geregeld dat er vanaf Utrecht een liftster mee zal gaan, om
de saaiheid van de reis door Duitsland en Denemarken te
overbruggen.

Zondag 17 juli vroeg haal ik haar op. Door de kermis is
een straat in het centrum van Utrecht afgesloten waardoor
ik niet de route van de routeplanner kan rijden. Met al
die 1-richting verkeer en busbanen dreig ik te laat te
komen. Ik vraag aan een jong stel op een fiets naar de
straat die ik zoek. Het meisje hangt aan de bijrijderskant
door het ruit in de auto. Een gigantische dranklucht
stroomt de auto in. Ze kan me niet voldoende helpen.
Uiteindelijk bel ik maar, om me het laatste stukje
binnen te laten loodsen.

Zweden

De reis verloopt zeer voorspoedig. Aan het einde van de
middag rijden we via de tunnel- en brugcombinatie tussen
Kopenhagen en Malmö Zweden binnen.
Het land van de speedway, minigolf en zoete koekjes.
Of van de ijshockey, blonde haren en gratis onderwijs.
Ook wel het beste land ter wereld.

De 's avonds pik ik de liftser nog even op om een
avondwandeling te maken in Landskrona, langs de kust en de
citadel. Wat is het hier toch aangenaam in vergelijking met
Nederland. De sfeer in het stadje is rustig en ongehaast.

De volgende dag rijdt de liftster tot aan Halmstad ook nog met me
mee. Vanaf daar mag ze met een stuk karton met daarop via
Götenborg en Karlstad proberen om een dorpje in de buurt
van Årjäng te bereiken. Daar is ze door haar vriendin
Marian uitgenodigd om de vakantie door te brengen.
Marian verblijft er de gehele zomer bij familie.

Bij het afscheid geeft ze me een dichtbundeltje en
verrukkelijke kruidenkaas van de boerderij van haar broer.

Vetlanda e.o.

Ik rijd richting de oostkust, maar niet zonder een bezoek
te brengen aan oud cursusgenoten Zweeds, in de buurt van
Vetlanda. Onderweg kom ik langs een veld waar je aardbeien
mag plukken. Sommige komen met emmers vol terug.Volgens mij
zijn aardbeien nergens zo geliefd als in Zweden en Noorwegen.

Ik heb mijn bezoek niet aangekondigd, dus is het een
verrassing wanneer Sylvia mij voor hun huis ziet stoppen.
Ze herkend me direct en reageert enthousiast op mijn komst.

Vorig jaar ben ik hier ook al geweest, maar toen waren ze
nog bezig met de verhuizing uit Nederland en trof ik
niemand thuis. Nu wel: maar liefst 3 katten, 2 honden,
ratten, kippen en een haan. Michel is vandaag net bezig
met het aankopen van 3 nieuwe aanwinsten via internet,
namelijk hangbuikzwijntjes.

Een gezellige boel. Ze hebben hier sowieso een heerlijk
landelijk plekje. Overzichtelijk en bijzonder knus.
Een heel verschil met een hun vorige woning: een flatje
in Nederland. Ik rijd nog met hen mee naar het prachtige
zwemmersplekje in de buurt: Nyaby Lillegård waar de
moeder van Michel, Traudi, ook is. Zij deed destijds ook
mee aan de cursus Zweeds bij de volksuniversiteit.
Het avondeten bestaat uit rijst met miniloempias en
komkommersalade.

Mijn tentje kan ik opzetten in de tuin van de ouders
van Michel:  Kees en Traudi. Traudi komt net het bospad
aflopen met de hond wanneer ik kom aanrijden.
Ze zegt me dat ik door moet rijden naar het "Weisse Haus".

De 's avonds zitten we bij het kampvuur, Kees zingt en
speelt blues met een gitaar. Ze wonen op een nog
rustiger plek. In het bos.
's Nachts hoor ik schreeuwende uilen.

De volgende dag bezoek ik in Vetlanda de markt,
Erikshjälpen (een rommelmarkt waarvan de opbrengst naar
ontwikkelingslanden gaat) en een kunsttentoonstelling in
het parkje van de Konstforening. Voor ik vertrek toont
Kees me nog de schuur, het antieke gereedschap dat bij het
huis hoort. En een eigen waterbron in het bos met zeer
zuiver water. Kees heeft de waterpomp prachtig
gerestaureerd. Traudi geeft me nog de tip dat er in
Vlaardingen een winkel zit met Zweedse artikelen.

Oostkust

Daarna rijd ik door naar de kust om er bij Figeholm te
overnachten. In de grotere kustplaats Västervik bekijk
ik de volgende dag een megagrote camping aan de
scherenkust waar prachtige eilandjes met loopbruggen
zijn verbonden. Bij de ICA Kvantum van Västervik vind ik
een DVD over de geschiedenis van Volvo over de periode
1927-2002. In Västervik zie ik ook voor het eerst in Zweden
een Volvo met dezelfde kleur als de mijne. In totaal zal
ik er tijdens deze rondreis een stuk of 7 zien.

Bij Valdemarvik steekt een das over de weg. Hier zit
overigens een vrij goede 'rommelmarkt':
Vikens Auktionsbyrå. Nytt, Antikt & Begagna.

Ik overnacht twintig kilometer verderop. Op een camping
aan de kust in het dorpje Gryt. In de buurt van een kleine
jachthaven. Bij het zwemmersplekje lopen de 's avonds
meisjes over rotsen die in zee liggen, alsof ze zoals
Jezus over het water kunnen lopen.

Vanuit Gryt ga ik naar Stockholm, om daar vervolgens 4
nachten te blijven. Onderweg bekijk ik nog een sluis van
het Götakanal in Söderköping. In dit stadje is ook het
populaire ijsrestaurant Smultron Stället (wilde aardbeien).
Men staat er in de rij voor een plekje op het terras.

Stockholm

De eerste dag in Stockholm is er één met veel stevige buien.
Daarom blijf ik in de buurt van de camping (Bredäng) maar
binnen in de IKEA (ruim in opzet, niks gekocht) en andere
megawinkels in Kungens Kurva (een afrit voor die van
Bredäng, aan de E4 aan de zuidzijde van Stockholm).
Ik heb er een compilatie van de Zweedse "Big Brother 2003"
op DVD gekocht. In de hoop dat ze voor mij een beetje
verstaanbaar spreken. In de megahal Keroncity
(www.keroncity.se) zitten onder andere 18 bioscoopzalen, een
bowlinghal en vele fastfood restaurants, waarvan ik de Panda
Express kies voor een heerlijke Aziatische maaltijd.

Als gevolg van het vochtige weer zie ik veel huisloze slakken
op het wandelpad achter de camping. Gelukkig blijft het deze
avond droog. De volgende dag klaart het weer in de middag
zelfs op. Ik bezoek het centrum vanaf het parkeerterrein bij
het stadhuis, tot aan de ultrahippe wijk in het zuiden van
de stad met centraal de straat Götgatan, zuidelijk van het
knooppunt Slussen.
Op Götgatan 16A zit overigens de Nederlandse ambassade.

De ICA supermarkten zijn ondanks de naam niet allemaal
hetzelfde ontdek ik. In assortiment en prijs verschillen ze
vaak van elkaar. De ICA van Kungens Kurva is één van de
weinige met vruchtenyoghurt in halve liter bekers en hij is
bovendien iedere dag tussen 8 en 22 uur open!
De warme bakker is er echter duur in verhouding tot die van
Bredäng (bij de camping) waar ik voor het ontbijt
regelmatig 3 Wienerbrödjes voor slechts 12 kronen haal.

Afgelopen nacht kampeerden er Poolse Indianen naast mij in
een tentje. Misschien figureerden (voor)ouders van hen wel
in de Winnetoe-films van Karl-May.

Overdag zit ik een tijdje in een internetcafé bij het
Centraal Station (het meest lelijke gebouw van Stockholm).
Aan het einde van de middag zie ik bij een goochelact in
Västerlånggatan het Nederlandse stel dat tegenover mij
staat op de camping. De jonge vrouw blijkt een Russin te
zijn; ze verstaat me niet wanneer ik haar aanspreek.
Hij komt uit Utrecht.

De goochelaar is goed in zijn kunsten en bovendien een
ware entertainer. Volgens hem geeft men in Oslo wel 20
kronen voor zijn act. Dat verwacht hij hier natuurlijk ook.
Nou, dat heeft hij ook wel verdient. De 's avonds zit ik
nog lange tijd gezellig buiten bij mijn overburen; de
Russin (Tanja) hangt in een hangmat.

Stockholm - Luleå - Haparanda

Een dag later dan ik oorspronkelijk van plan was, vertrek
ik op maandag vanuit Stockholm naar het noorden. Ik heb
lang getwijfeld of ik wel verder zou gaan met dit
wisselvallige weer.

De route langs de oostkust is niet zo aantrekkelijk. Maar
voor de verandering waag ik het dit keer. Vooral het stuk
tussen Stockholm en de industriestal Sundsvall is druk en
gaat af en toe niet zo vlot. De frustratie die deze weg
oplevert komt tot uiting in de vele hästighetskameror
(snelheidscamera's). De lucht boven het land is bewolkt,
boven zee is deze blauw.

In de buurt van de Höga Kusten Bron (de hoge kustbrug)
begint het landschap weer wat mooier te worden. In Umeå
bezoek ik een klein kerkje in de wijk Gammlia, opgebouwd
uit wrakhout. Vanaf hier is de stad Mo i Rana (waar ik op
de terugweg door zal komen) aan de westkust van Noorwegen
slechts 475 kilometer.

De volgende ochtend gaat het eerste nieuwsbericht op de
radio over de moordenaar van Theo van Gogh, die levenslang
heeft gekregen. Opmerkelijk is dat ze de veroordeelde zijn
achternaam voluit noemen.

Bij Luleå bezichtig ik Gammelstad(en). Een stadje bestaande
uit kleine rood geverfde huizen rondom een witte kerk, met
in stand gehouden interieurs. Het stadje is terecht
opgenomen op de lijst van het werelderfgoed van UNESCO.

In Haparanda ga ik even kort over de grens naar Finland om
vervolgens terug te keren naar de camping op het meest
oostelijke punt van het vaste land van Zweden.
De 's avonds zijn er vrij veel muggen, dus ik duik snel in
mijn tentje. Gelukkig zijn ze de volgende ochtend verdwenen.
De zon brandt me wakker.

Tornio is het Finse buurstadje van Haparanda. Met in het
zuidwesten een alleraardigst kerkje (de buitenkant
tenminste) en ik vind het met name 'leuk' om over het
kerkhof te struinen en te kijken welke namen die Finnen
hadden. In de wijk bij het kerkje staan ook een paar
prachtige vrijstaande houten huizen.

Wegnummer 99

De volgende dag rijd ik lange tijd op de grens van Zweden
met Finland via wegnummer 99, langs de rivier Tornealven,
naar het noorden. Onderweg zijn een paar aardige
bezienswaardigheden. Zo is daar een vismuseum bij de
Kukkolaforsen, waar een man binnen 10 minuten 3 zalmen met
een netje uit het wilde water vist. Na ruim 60 kilometer
door een vrij vlak landschap te hebben gereden, beginnen
er bergen te komen en links van de weg rijst plotseling
de Luppioberget op.

Het is mogelijk om met de auto omhoog te rijden
(avontuurlijk over deels rotsen, deels asfalt) tot aan een
restaurantje, vanaf hier is het slechts een paar minuten
wandelen naar een uitzichttoren voor een 360 graden
uitzicht. Maar waar de meeste lui voor naar deze berg
komen, dat is een grot. Op 70 meter van het restaurant, is
namelijk een overstekende rots waarvan de kinderen denken
dat daar de Zweedse variant op de kerstman onder woont:
de kerstkabouter. Vandaar ook wel de naam Tomteberget.

Langs weg 99 zie ik het eerste rendier van de reis. Na het
passeren van de poolcirkel haal ik nog net op tijd wat eten
bij de supermarkt in Karesuando. De ICA is er tot 18 uur
open.
Je zou ook in Karesuando uitkomen wanneer je in de buurt
van Götenborg via weg 45 dwars door Zweden naar het noorden
rijdt. Die weg valt te prefereren boven de E4.

Vervolgens gaat de weg over in de A8, door Finland, naar
Noorwegen. Langs deze weg staat regelmatig een auto in de
berm. Die zijn van vissers die in de naastgelegen rivier
staan te vissen. Richting de grens begint het steeds
kouder en natter, hogerop zelfs mistig, te worden.
Op de grens, een bergpas van 542m, is het nog maar 11 graden.
Terwijl het vanmiddag in Zweden zonnig was met een
temperatuur van net boven de 20.

Noorwegen

In Skibotn overnacht ik op de camping met de beste
gastenkeuken die ik ooit heb gezien. Ik realiseer me
overigens nu pas dat ik vandaag in drie landen ben geweest.

Alta - Hammerfest

De volgende dag rijd ik in de regen via Alta, de hoogvlakte
Sennalandet (385), naar Hammerfest. Het was ook mogelijk
geweest om via Kautokeino naar Alta te rijden. Dat ga ik
een volgende keer doen (op de heen of terugreis).
Kautokeino is de hoofdstad van de Sami's (Lappen).
Inmiddels luister ik naar de regionale radio van de
Sami's, de zender: NRK SAMI.

Later tijdens de reis zie ik in Karasjok het gebouwtje van
waaruit de radio-uitzendingen worden gemaakt. Deze
radiozender is erg plezierig om naar te luisteren: fijne
muziek en gezellige, edoch meestal onverstaanbare,
gesprekken: "Kowasolko naäke".

In Zweden koop ik vaak een wienerbröd. Een zoet pudding-
broodje. Noorwegen heeft een variant met kokos: Skolebrød.

Alta is een langgerekte stad, het duurt tenminste nogal
even voordat ik er door ben. Ook hier snelheidscamera's.
Afgesteld op 50km/uur. In het centrum haal ik Noorse
Kronen uit de muur, ik doe inkopen bij de ICA in één van
de overdekte winkelcentra, en zie tevens dat de diesel
hier slechts 10.06 kronen per liter is.

Hammerfest ligt op een eiland, bereikbaar via de fraaie
Kvalsundsbrua, een hangbrug met een flinke overspanning.
Direct na de brug en een tunnel kom ik voor het eerst een
vrij grote groep rendieren tegen. Aan de noordzijde van de
stad ligt een wijk met veel van die mooie grote
vrijstaande Noorse woningen met veranda's.
In die wijk staat een school waarop staat:
"Isbjørnhietbarnehage" (Isbjørn = ijsbeer en barn = kind).

Na Hammerfest is het mogelijk om via een smallere weg nog
een paar kilometer verder te rijden, naar het vissersdorpje
Forsøl. Een zijweggetje leidt vervolgens naar een paar
ruines en je kunt er naar de zee wandelen. Een paar eeuwen
terug zou het water hier 3 tot 7 meter hoger hebben gestaan,
waardoor er min of meer een doorvaart mogelijk was. Bij de
kust ervaar ik een einde-van-de-wereld-gevoel.

Op de camping van Hammerfest zet ik mijn tentje op in de
luwte van de auto. Want de nacht is er één met veel wind en
regen. De volgende dag trek ik voor het eerst tijdens deze
reis maar eens een trui aan (in de auto bleef het
vooralsnog lekker warm). Het is slechts 8 graden. Mijn neus
voelde fris aan toen ik vanmorgen wakker werd.

Wat heeft Hammerfest te bieden? Oliemaatschappij Statoil
heeft vanaf hier een onderzeese olieleiding lopen naar het
(boor)eiland Snøhvit (www.statoil.com/snohvit).
Verder vind je er een Isbjørnklubben, Trines Tattoo en
traditional Norwegian Knitwear, oftewel: Mart Smeets truien.

Hammerfest - Kirkenes

Vanuit Hammerfest rijd ik naar Lakselv. Hier (of eigenlijk
iets eerder) is een kruising met de weg E69 naar de
Noordkaap. Ik rijd echter door om via weg 98 door een
prachtig toendragebied te rijden. Een deel van deze weg
gaat langs de noordkust van Noorwegen, met gigantische
stenen in het water, kale bergen, hoogvlaktes en een
rivier die een diepe kloof heeft uitgesleten.

De 98 is een aanrader. Ik noem in het bijzonder het punt
waarbij de weg bij de Adamsfjord over twee door het woeste
rotslandschap stromende watervallen loopt. Het water
klettert hier via etappes in zee. En de rotsen hebben
verschillende kleuren. Prachtig!

Op de Ifjordfjellet (weer een hoogvlakte), na Ifjord, waait
een harde wind. Gelukkig ligt mijn auto stevig op de weg.
Her en der zijn diverse bergmeertjes.
En het is er koud: 4 graden.

In Tana Bru doe ik inkopen in de Rimi1000. Ik zie er zelfs
een gebouwtje met het opschrift "disco". Kirkenes is vanaf
hier nog 141 kilometer. Het weer is te bar om al op een
camping te willen staan, dus ik rijd door. Dit laatste stuk
van de E6 is prachtig. En het rijden gaat hier in verhouding
tot weg 98 redelijk snel. De cruisecontrole kan voor het
merendeel op 90 km/uur. Om de 10 kilometer staat een bordje
met de nog af te leggen afstand naar Kirkenes.

Zodra Varangerfjord in de achteruitkijkspiegel verdwijnt,
vangt een schitterend toendralandschap aan: hooggelegen
rotsen met zeer weinig begroeing en regelmatig groepen
rendieren. Hoe Noordelijker, des te groter de kans op het
zien van die dieren lijkt het wel. Op het Noordkaapeiland
zijn er ook velen.

In Varangerbotn, aan het begin Varangerfjord zit overigens
een groot Samimuseum (tip voor museumliefhebbers). Ook in
Kautokeino en Karasjok heb je soortgelijke musea, maar deze
is voornamelijk gericht op de zogenaamde zee-Sami's.

Net voor Kirkenes zit een militair Ofningsenter og
Garnisonen (oefenterrein en garnizoen). Hier gelden
military restrictions over een afstand van 8 kilometer.
Vanwege het slechte weer kies ik er voor om in hotel
Kirkenes te overnachten En daar krijg ik geen spijt van.

Hotels in Scandinavië zijn duur (650 NOK), maar op de
camping had ik dit gemist: een Russisch Jazzfestival, twee
Noorse Tv-zenders, een stevig ontbijt en gratis internet.
(www.kirkeneshotell.no). Ik voeg hier een passage uit de
mail die ik vanuit dat hotel heb verstuurd:

[..]

  Ik zit in hotel Kirkenes, in Kirkenes dus,
  aan de grens met Rusland. Het is vandaag
  niet warmer dan 9 graden geweest. Op een
  hoogvlakte zelfs slechts 4, met een harde
  wind en nagenoeg voortdurend regen. Mijn
  tentje is nog nat van de afgelopen nacht
  in Hammerfest, daardoor had ik geen zin op
  de camping te staan. Ik heb vandaag ook
  meer gereden dan de bedoeling was.

  Op TV zag ik net rechtstreekse sportbeelden
  uit Oslo. Daar zaten mensen in T-shirt op
  de tribune, dus het zuiden van Noorwegen
  heeft veel beter weer. Maar ik moest
  dit keer naar het noorden: dit is avontuurlijker.

  Een uit Rusland afkomstig echtpaar
  runt het hotel. De vrouw is klein van
  stuk, rood half lang haar, grappig accent
  en een wit wollen coltruitje, met korte
  mouwen. De man kijkt een beetje raar;
  volgens mij is ie half blind of hij heeft
  een glazen oog.

[..]

In Kirkenes zit een grenslandmuseet (grensmuseum), open
tussen 10 en 18 uur. In de haven liggen meerdere Russische
visserschepen, vaak nogal roestig. In het stadje bevinden
zich veel russen. Iets buiten het centrum ligt toevallig
een boot van de Hurtigruten, genaamd Finnmark. Waar
opmerkelijk veel Amerikanen van boord komen voor een
overstap in een bus. Om een excursie te maken, of om via
het vliegveld huiswaarts te keren.

De architectuur van de stad is gelijk aan vele Noorse
havensteden. Eenvoudig en helaas niet erg oud. Dat is het
gevolg van hoe de Duitsers hier in de jaren veertig
hebben huisgehouden. Duitsers zijn bij vele Noren dan ook
verre van geliefd. Mogelijk dat de Noren er daarom ook de
voorkeur aan geven om in het Engels moet toeristen te
communiceren. Langs de Noorse kust zijn ook opvallend
veel oorlogsmonumenten, die allemaal keurig vanaf de weg
worden aangegeven. Kirkenes is overigens door de Russen
zo'n beetje voor de helft plat gebombardeerd.

Enfin, ik zit dus in Kirkenes en wil - en kan - nog een
stukje verder. Zo'n 60 kilometer naar het noordoosten ligt
het gehucht Grense Jakobselv, bestaand uit een paar huizen,
de Kong Oscar II Kapell, via een weg die doodloopt op de
Barentszee. Met aan de overzijde van het dal de dreigende
uitkijktorens van de russen.

Grense Jakobselv

Wanneer ik naar het einddoel van de reis vertrek, is het
min of meer droog. Tot aan de grens met Rusland loopt een
stukje E105. Wanneer je een visum voor Rusland hebt, dan
is het vanaf hier mogelijk om verder te rijden naar
Murmansk. Ik sla linksaf, op weg 886 naar Grense Jakobselv.
Het laatste stukje Noorwegen.

Tot aan de afslag naar Lanabukt is de weg nog prima. Maar
vervolgens is deze smaller en slechter (veel gaten in het
asfalt), maar ook mooier over Jarfjordfjellet (190). In de
afdaling is de wereld weer een klein beetje bewoond, maar
de weg is inmiddels zelfs onverhard en met al dat regen
van de afgelopen dagen is het oppassen geblazen wanneer ik
door gaten met plassen water rijd.

Ik zet de auto op de foto bij het bordje van Grense
Jakobselv en maak een foto van de kapel en het bijbehorende
informatiebord. Wanneer ik terugloop naar de auto, ontdek
ik dat de Spaanse camper tussen de struiken bij de kapel
vast zit. De Citroën zit net voor de achterwielen met de
bodem op de grond. De voorwielen slippen door. De grond is
helaas zo zacht en vochtig, dat de voorwielen al minstens
10 centimeter zijn weggezakt.

De Spanjaarden spreken slechts enkele worden Engels. Maar
hij begrijpt wel dat ik wil proberen om met mijn auto de
camper uit de greppel te trekken. De ruimte voor de camper
is krap, maar net voldoende. Helaas gaan ook mijn
voorwielen doorslippen en zak ik ook al weg. Om de zaak
niet nog erger te maken, geef ik het op.

Wanneer ik mijn auto weg heb gehaald, komt er net een
Toyota Landcruiser 400D uit Zwisterland voorbij. Ik vraag
hen of zij het willen proberen. Dat lijkt hoopvol, echter
eerst knapt de sleepkabel van de Spanjaarden, en even
later gaat ook die van mij. Achteraf lees ik op de
verpakking dat er 3000kg mee mag worden gesleept.

Ook een rijplaat van de Zwitsers brengt geen uitkomst, de
voorwielen van de camper blijven doorslippen. Inmiddels
hebben de Zwitsers (uit het kanton Bern) ontdekt dat ze in
het Frans met de Spanjaarden kunnen praten. De Zwitserse
vrouw stelt voor dat ik een eindje terugrijd om hulp te
gaan vragen bij de Noorse militairen. Aldus doe ik.

Ik ben nog maar een paar kilometer onderweg, of ik moet
uitwijken voor een tegemoet komende Duitser, die vanaf een
helling om de hoek van een rots komt; we hebben elkaar niet
kunnen zien. Door de uitwijkmanoeuvre raakt het rechter
voorwiel een stuk rots of iets dergelijks en binnen no-time
staat de band plat.
Shit!

Geluk bij een ongeluk: er komt net een Noorse militaire
jeep aanrijden. Ze helpen me bij het verwisselen van de band,
waar maar liefst twee gaten van een paar centimeter in zit.

Ondertussen leg ik de militairen uit dat er bij de kapel een
Camper uit Spanje met een veel groter probleem zit. Daar
zullen ze vervolgens naar toegaan. Hoe dat is afgelopen, dat
kan ik niet zeggen. Ik ben teruggereden naar het Esso
tankstation in Hessing bij Kirkenes voor een andere band.

Dat blijkt nog lastig te zijn, aangezien ik een
ongebruikelijke 16" nodig heb. Via via weten ze toch aan een
band te komen en ze helpen me ook nog direct; anders had ik
tot maandag moeten wachten. Voor 1050 NOK heb ik een andere
band. En dat op zaterdag. Hulde aan de lui van Esso in
Hessing!

Hessing - Karasjok

Om half vier ben ik onderweg naar het westen. Ik laat de
ellende (ach, zo erg was het ook weer niet) achter me en
vertrek via de E6 naar Karasjok. Daar kom ik rond 20 uur
aan. Onderweg heb ik nog een tijd stilgestaan toen wonder
boven wonder de zon doorbrak en ik mijn tentje over een
sneeuwschuiver te drogen heb gehangen.  En brood met een
blikje cornedbeef en een banaan gegeten, welke ik in
Varangerbotn bij het leuke kassameisje Tina heb gehaald.

Langs de weg die langs de Tana loopt, staan in verhouding
tot de voorgaande gebieden regelmatig woningen. Er zijn ook
boerderijen en hier grazen weer koeien en schapen. Een hele
andere wereld. Of eigenlijk weer een meer gangbare. Het
gemiddelde verbruik van mijn auto is inmiddels teruggelopen
naar slechts 1:20.

In Karasjok aangekomen, klaart het weer helemaal op. Het
meisje bij de receptie is de Deense studente antropologie,
genaamd Mia. Die hier haar 'summerjob' doet. Een
superenthousiaste meid. Ik vertel haar van mijn avonturen
en ze nodigt me uit om de 's avonds bij het kampuur te
komen zitten in een Sami-tent aan de rand van de camping.

In de tent zitten twee Nederlandse stellen, twee
Nederlandse fietsers (geen koppel) en een Fins echtpaar
(waarvan de vader weer Nederlander is) en Mia en ik. Het is
er lekker warm en gezellig. De Nederlandse fietsers zijn al
vanaf 6 mei onderweg, via onder meer Rusland en Finland,
met als einddoel de Noordkaap. Waarna ze met het vliegtuig
vanuit Alta richting Nederland terug zullen gaan.

De volgende ochtend is het stralend mooi weer en al 19
graden wanneer ik aan een picknicktafel van de camping zit
te ontbijten: kiwi's en brood met komkommer en thee.

Nooit meer slapen

Daarna kom ik door de omgeving in Finnmark waar de roman
Nooit Meer Slapen van W.F. Hermans zich afspeelt. Bij
Rivnjisvadda, aan de E6, even na Nattvat, is een
hooggelegen punt in de weg waarbij ik een mooi zicht op de
1024 meter hoge 'modelberg' Vuorje. Een mooi punt voor het
maken van een foto van deze beroemde berg.

Vanuit Skoganvarre is die berg helemaal niet zo eenvoudig
te bereiken. Dat blijkt ook wel uit de ervaringen van de
personen uit de roman. Voor een dagwandeling lijkt het wel
mogelijk om de huisjes met de radioantenne (Ravnastua) te
bereiken, waar de hoofdpersoon op het laatst uitkomt om
hulp te vragen.

Ravnastua is het eenvoudigst vanuit het zuiden te
bewandelen, via weg 92. Volgens mijn kaart zou je 4 uur
onderweg zijn. Maar met het slechte weer van de afgelopen
dagen waag ik dat maar niet. Daar kom ik een andere keer
voor terug, wanneer het zomerweer stabieler is.

Skoganvarre bestaat uit een paar huizen, een zeer
eenvoudige kapel, een camping en een toeristsenter (Noren
schrijven Senter met een 'S'), wandelpaden langs de Lakselv
rivier en even verderop de militaire basis Porsangmoen.

Direct na Skoganvarre loopt overigens een pad richting de
Lakselv (die in een diepe kloof ligt), waar een prachtig
plekje is voor wildkampeerders. Wanneer ik daar rondloop,
zie ik er een tentje van Finnen staan, die zo te zien
gisteravond worstjes hebben gebarbecued op een kampvuur.

Hoe verder ik naar het noorden kom, des te meer bewolking
er komt opzetten. Helaas. Bij Lakselv maak ik een foto van
een mooie van de hoogvlakte vallende waterval.

Noordkaap / Kirkeporten

Bij Olderfjord sla ik af richting de Noordkaap, weg E69.
De afstanden op de borden zijn aangepast omdat je
tegenwoordig met een tunnel naar het Noordkaapeiland kunt
en de veerboot uit de vaart is genomen.

De E69 is eveneens een prachtige weg. Voor een groot deel
langs de Porsangenfjord. Onderweg kom ik langs strandjes,
een Sami silvershop en veel leistenen. De Nordkapptunnel
kost 140 NOK enkele reis. De tunnel is 6870 meter lang en
gaat tot 212 meter onder de zeespiegel. En dat merk je in
het dalen en stijgen.

Op het eiland is het landschap nog fraaier. De weg gaat
flink omhoog, waardoor het uitzicht grandioos is. Er ligt
zelfs her en der op de bergflanken nog wat sneeuw. Al heeft
de bewolking inmiddels de overhand en na enkele minuten
heeft het geen nut meer om foto's te maken.

Zo'n 12 kilometer voor de Noordkaap sla ik rechtsaf naar
Skarsvåg. Daar zit de meest noordelijke camping ter wereld.
Het waait hard door het dal en het regent inmiddels
regelmatig.
Er staat me een onrustige nacht in een wapperende tent te
wachten.

O ja, voor diegenen die zich afvragen waarom ik niet naar
de Noordkaap ga? Ten eerste was ik dat niet van plan omdat
ik er in 1989 al met mijn ouders ben geweest, en ik hier
eigenlijk alleen kom voor Kirkeporten. Ten twee is het
weer te slecht.

De volgende ochtend regent het nog steeds. Ik ontbijt in
de keuken van de camping. Tegen tienen vertrek ik om de
wandeling naar Kirkeporten te doen. Niet ver na de camping
loopt een pad omhoog over de berg naast Skarsvåg. Het
dorpje wordt langzaam kleiner.

Bovenop de berg staat een wegwijzer waarmee mijn vermoeden
bevestigd wordt dat Kirkeporten ergens onderaan de berg bij
de zee moet zijn. Op de heenweg heb ik voortdurende last
van een harde tegenwind; koude handen van het water dat van
de regenjas loopt. Ik heb geen regenbroek bij me (dat leek
me overdreven om mee te nemen op reis). Mijn broek was toch
al aan vervanging toe, die mag wel nat worden.

Na een paar honderd meter komt de poort onverwachts in
zicht. Ik maak van beide zijden een foto van de prachtige
boogrots aan zee. Bij het maken van de laatste foto ga ik
onderuit. Het is glad als gevolg van de regen, dan helpen
zelfs degelijke wandelschoenen niet meer. Ik val gelukkig
op mijn bips, en niet voorover in het ravijn (niemand weet
dat ik hier zit; men kan het alleen te weten komen wanneer
ze mijn auto zien staan).

Kirkeporten - Tromsø

Teruggekomen bij de auto, doe ik allereerst een schone en
droge lange broek aan. Ik doe inkopen in de Rimi1000 van
Honningsvåg en verlaat vervolgens voor 140 NOK het eiland
weer via de tunnel.

Onderweg zie ik fietsers die de barre tocht naar de
Noordkaap maken. Helden zijn het. Ik doe het ze niet na.
Vooral niet met dit slechte weer en al die donkere tunnels.
Het kan overigens ook voorkomen dat rendieren in een tunnel
schuilen, dus altijd oppassen geblazen.

Ik blijf lang doorrijden richting Alta. Op de hoogvlakte
Sennalandet maak ik een foto- en plasstop bij een mooie
bloeiende bloem tussen een veldje katoen. Ik had nooit
gedacht dat zoiets in deze omgeving zou groeien. In Alta is
het druk op deze maandag. Ik haal er weer geld uit de muur;
voor de resterende dagen in Noorwegen. Onderweg staan op
mooie plekken in de route regelmatig Sami-tenten waar
souvenirs en gerookt rendiervlees verkocht worden.

Bij Alteid sla ik af naar Jokelfjord. Via een 8 kilometer
lange smalle bergweg kom ik uit bij een parkeerplaats,
vanwaar uitzicht is op het natuurwonder Økselfjordjøkelen.
Een gletsjer die op spectaculaire wijze direct in zee
klettert.

Bij Olderdalen verlaat ik de E6, om via weg 91, via twee
strak op elkaar aansluitende pontveren, binnendoor naar
Tromsø te rijden. Bij de eerste boot gaat de autoalarm van
mij auto af door de deiningen. Tja, voor de rest viel de
overtocht reuze mee. Geen zeeziekte.

Na de laatste boot, is het nog 47 kilometer naar Tromsø.
Deze stad is op een eiland gebouwd, waarbij wegen door
tunnels onder de stad doorlopen. Dat klinkt spectaculairder
dan het is. Tromsø is ook bekend van een muziekfestival en
vele cafés met livemuziek.

Het regent weer een beetje wanneer ik de tent neerzet.
De tent is bovendien nog nat. Bah. Deze camping lijkt meer
gericht te zijn op mensen die in een hutje overnachten. Er
is nauwelijks een stukje gras. Waardeloos. Maar ze hebben
wel internet in de zaal naast de receptie (30 NOK voor 30
minuten).

Naast een hutje bij mij in de buurt staat een blauwe Volvo
met een Nederlands kenteken. Toevallig heb ik onder mijn
fleecetrui een T-shirt met de tekst "Volvo For Life".
Wanneer het tentje staat, show ik het T-shirt voor de achter
het raam zittende man en vrouw. Ze moeten lachen. Die avond
zit ik tot half twee gezellig bij hen in het hutje.
Hij is directeur in een ziekenhuis en zij lerares in Zeist.
Het is nog steeds licht wanneer ik in mijn slaapzak kruip.

De volgende dag bezoek ik met de paraplu paraat het centrum
van Tromsø. Tip: In winkelcentrum "Nestranda" zit een
uitstekende cd-zaak. Door het bewolkte weer is het niet de
moeite waard om met de Fjellheisen (kabelbaan) de berg op
te gaan voor een uitzicht over Tromsø en omgeving. Daarom
rijd ik maar door naar het zuiden.

Tromsø - Korgen

Na een ruim 70 kilometer E8, kom ik weer op de E6.
Na Narvik zoek ik halverwege de middag een plekje op de
camping van Ballangen. Het weer is inmiddels opgeklaard.
De avond is helder en ook de volgende dag is het weer prima.

Dat komt mooi uit, want de E6 tussen de steden Narvik tot
aan Fauske is er één die er mag wezen: Prachtige bergland-
schappen met schitterend gevormde bergtoppen, eeuwig sneeuw,
bergpassen, vele tunnels, bergmeren, watervallen, bruggen
naar en van een eilandje en een mooie tocht met de veerpont
van Skarberget naar Bognes.

Ik maak foto's bij de woest stromende rivier Ranaelva.
Daarna volgt een pas van 692 over een toendra-achtige
hoogvlakte. Waarop onder andere de passage met de poolcirkel
zit. En mooi te zien is hoe sneeuwtunnels de treinen kunnen
beschermen.

In Korgen sta ik wederom relatief vroeg op de camping.
Na die zware dagen in het noorden van Noorwegen met slecht
weer ben ik wel toe aan meer rust. Met een kop thee zit ik
in de Tv-kamer wanneer er een prima Engelssprekende jonge
vent bij me komt voor een gesprek. Hij stond daarnet samen
met een meisje in de aangrenzende keuken. Tijdens en na hun
avondmaaltijd komt er een vervolg op ons gesprek.

Ze komen uit Tsjechië en zijn op huwelijksreis (aangevuld
met verlofdagen). Ze eten een stevige paddestoelensoep. Hij
doet iets in de makelaarswereld en zij is een typisch Oost-
Europese zorgzame vrouw. En ze is bovendien mooi en nog erg
jong. In de buurt van de twintig. Hij is minstens tien jaar
ouder.

Daarna spreek ik nog met de familie Halfwerk. Ze hadden een
lekke band met hun Chrysler Voyager en  zijn uit het
rustieke grensgebied met Zweden hier naartoe gekomen om de
band te laten repareren. Een gezin met twee zonen en twee
dochters, dat graag de rust opzoekt. Ze komen al minsten
15 jaar in Scandinavië.

Korgen - Mosjøen - wegnr 17 - Torghatten

Na Korgen komt de Korgfjel. Die ik voor de laatste keer op
deze mannier mag beklimmen, want er is een tunnel in de
maak. Die in de herfst van dit jaar gereed komt.
Bij Mosjøen sla ik af om via de 78 op de kystriksveien 17
te komen, de rijkskustweg dus. De 17 is een langzamere weg
met diverse pontveren, maar soms mooier alternatief voor
de E6. (Zie ook www.RV17.no)

Bij de Helgelandsbrua heb ik kort een gesprek met een gezin
uit Meissen (voormalige DDR), omdat ik daar vroeger wel met
mijn ouders kwam. In Brønnøsund sla ik rechtsaf naar
Torghatten. Torghatten is een gat in de berg waar je
doorheen kunt wandelen via rotsen en houten trappen.
Een gat van 14m breed, 30m hoog en 160m lang.

Iets verderop zit een mooie camping waar ik aan het einde
van de middag mijn tent opzet. Het opmerkelijk van deze
camping, dat zijn de konijnen - voor het merendeel wit -
die over het terrein hippen. Aan het einde van de middag
komt er nog een boot van de Hurtigruten voorbij.

Voor ik de volgende dag vertrek, heb ik nog een gesprek in
het Fries met een echtpaar met een blauw Volkswagen busje.
Aanleiding is dat ik Volvo Sneek achter op hun campertje
zag staan. Hij werkt daar als magazijnmeester bij de Volvo
garage.

Ik ben een paar kilometer onderweg wanneer ik voor het
eerst tijdens alle reizen door Scandinavië een eland zie!
Zo'n dier is hoger dan ik dacht. Het achterdeel van het
lichaam zit laag, maar de 'schouderpartij' is breed en
hoog. Helaas heb ik bij het maken van een foto op de
camping de breedhoeklens op het toestel laten zitten, dus
ik kan 'm niet even snel dichtbij zoomen. En het dier is
al te ver weg wanneer de lenzen zijn gewisseld.

Op het vaste land komt nog een mooi stuk route over de 17
met een tunnel direct gevolgd door een brug, alvorens de
E6 weer bereikt wordt.
Bij Steinkjer volgt een mijlpaal: mijn auto gaat door
de 300.000 grens.
Tussen Steinkjer en Stjørdal is de weg me eigenlijk wat
te druk (ook hier zijn snelheidscamera's). Er is hier veel
industrie, waaronder een werf waar booreilanden worden
gebouwd. Gigantische bouwsels.

Wegnummer 705

Bij Stjørdal verlaat ik definitief de E6, om de route te
vervolgen via de 705. En dit is een verrassend mooie weg.
Mooi vanaf het begin. Onderweg talrijke verwijzingen naar
pelgrims (de wandelroute pelgrimsleden loopt door deze
omgeving). Er is een klein museum in Tydal over de
omgeving, er zijn grote boerenbedrijven, een bui met
hagelstenen (dat ook nog), eeuwige sneeuw, rivieren, meren
en huisjes en schuren met grasdaken. En een wonderschoon
uitzicht vanaf de hoogvlakte in het laatste deel van de
weg.

Røros (mijnstadje)

In Brekken sla ik rechtsaf richting Røros, het einddoel van
deze dag. En dat werd tijd, want het is inmiddels al acht
uur in de avond. Een langere reisdag dan ik had verwacht.
Net als Gammelstaden en de rotstekeningen in Alta, is het
kopermijnstadje Røros  toegevoegd aan het werelderfgoed
van UNESCO.

Bij aankomst op de camping, zie ik de buien in het oosten
wegtrekken. De zon in het oosten zorgt voor een dubbele
regenboog. Leuk voor op de foto. In Røros speelt op dit
moment een historisch openluchtspel "Det brinner en eld"
(brandend vuur), gespeeld door amateurs, met prachtige
muziek (www.detbrinnereneld.no).

Het stadje is sowieso zeer de moeite waard! Het interieur
van de kerk is met balkons opmerkelijk te noemen. Maar ik
vind vooral de hoofdstraat, Kjerkgata, in het centrum en
de huisjes bij de mijn mooi. Want eigenlijk is dat deel
van de stad gewoon een openluchtmuseum. In de ochtend is
het gelukkig nog droog. Ik maak mijn laatste Noorse kronen
op, voor zover dat lukt: er blijft anderhalve kroon over.

Røros - Arvika

Onderweg naar de grens met Zweden, via de rustige weg 26
begint het te regenen. En niet zo'n beetje ook. De kermis
in Engerdal is verregend. In Zweden is het landschap
geleidelijk minder bergachtig geworden en de temperatuur
gestegen naar 15 graden.

In Sysselbäck koop ik broodjes op de markt. Dat is maar
goed ook, want ik kom daarna lange tijd geen winkel meer
tegen die open is op deze zondag.

Net voor de samenkomst van de wegen 62 en 45, staat een
heel mooie villa met eveneens prachtige tuin aan de
westzijde van de weg. Bij de toegang staat een bordje met
de Franse tekst: propertie privée. Bij de ICA van Torsby
staat een Volvo met precies de kleur van mijn Volvo met
een Nederlands kenteken uit Geleen.

Ik wacht net zo lang tot er een plekje naast die auto
vrijkomt en zet mijn auto er dan naast. Wanneer de
eigenaar uit de winkel komt begint hij direct al te
lachen. Het is een zeldzame kleur, dus een bijzondere
ontmoeting. We maken beiden foto's van dit toeval.

De campings van Torsby en Sunne aan de 45 zijn me te druk:
grote familiecampings, stampvol met caravans. Ik rijd door
naar Arvika, waar ik op de camping een rustig plekje aan
de bosrand weet te vinden.

Glaskogen

De volgende ochtend rijd ik via Glava het naturreservat
Glaskogen in. Dit gebied is bijzonder populair bij Duitse
en Nederlandse kanoërs en kajakers. De doorgaande weg is
voor een groot deel van grus: onverhard dus, met veel
klimwerk. Een paar kilometer na Glava zit overigens een
glasblazerijmuseum (Glava Glasbruk).

Vervolgens wil ik de plek bezoeken waar liftster de liftster de
afgelopen weken heeft doorgebracht. Waarschijnlijk is ze
dit weekend onderweg naar Nederland en heeft ze mogelijk
de laatste dagen nog doorgebracht in Stockholm. Maar
wanneer ik het erf oprijd, zie ik dat de liftster bij de woning
op een terras een boek zit te lezen. Wat een verrassing!

Ze had me een kwartier eerder nog op mijn mobiel geprobeerd
te bereiken. Ik besluit om hier nog een dag te blijven en
te overnachten op de kanocamping van Lennartsfors aan het
Dalslandskanal, slechts enkele kilometers van de Noorse
grens. Na overleg besluiten we dat we ook tezamen de
terugweg gaan afleggen, met nog een extra overnachting aan
de scherenkust.

Op de binnenzijde van een toiletdeur op camping van
Lennartsfors is een poëet bezig geweest. Hier volgt een
vrije vertaling:

  Ik wens
  Dat jij me wakker maakt met een kus
  Met een ochtendkus
  Vol van de smaak van cornflakes en tederheid
  Een kus die me in extase brengt
  en alle problemen doet vergeten
  Was er maar iemand zoals jij die van me hield.


De 's avonds eten we gezamenlijk (de liftster, haar vriendin
Marian, Renate de eigenares van de woning, timmerman Pieter
en ik) een heerlijke groenteschotel, kikkererwten met de
beroemde Zweedse gehaktballetjes, kotbullar, en ijs na.

Na het vertellen van mijn reisavontuur in het noorden, krijg
ik een prachtig boek van Renate over mensen die in die
omgeving wonen: "Medmänniskor i norr".

In het buurdorpje Blomskog, waar ik deze dagen een paar keer
doorheen kom, zie ik steeds fietsen die speciaal gemaakt
zijn om op de spoorrail te kunnen rijden. Een originele
toeristische attractie. Het schijnt wel zwaar te zijn. Om
elkaar te passeren moet je uiteraard de fiets even van de
rails tillen. (Eén van de twee dan, wijsneus).

In Blomskog stoppen veel van deze railfietsers om even naar
het zomercafé te gaan, ook weer iets typisch Zweeds. Zweden
zijn dol op dit soort tradities. Men doet hier ook veel aan
borduren en ander 'ouderwets' handwerken.
de liftster omschrijft deze typisch Zweedse activiteiten mooi met
het woord: kneuterig.

De maandag breng ik alleen door met een verkenning van de
omgeving. Ik bezoek de rommelmarkt Alcatraz bij Bengtfors
en het schitterende landgoed Baldersnäs bij Billingfors.
Dit landgoed heeft een prachtige ligging met een zeer
gevarieerde tuin. Absoluut de moeite waard!

Ik doe ook nog inkopen in Årjäng, de grootste stad in de
omgeving. In een zogenaamde overschotwinkel vind ik onder
andere een Zweedse vlag (die nu boven mijn computertafel
hangt) en een vijftal mugpetjes (Mygghatt), twee daarvan
geef ik aan Renate en Marian.

Voor het vertrek bezoeken de liftster, Marian en ik nog een
leegstaand huis, het zogenaamde Rode Huis, waar Marian de
voorgaande zomers heeft doorgebracht. Het gras en de
struiken rond het huis zijn binnen een korte periode enorm
gegroeid, waaronder veel bessenstruiken. De ingang naar de
tuinkelder is door die begroeing moeilijk bereikbaar.

Marian wil nog bijzondere bevindingen in de directe omgeving
laten zien, maar door de begroeing laten die zich niet zo
eenvoudig opspeuren. Allereerst zoeken we een platte steen
met groeven waar allerlei scherven bij liggen.

Uiteindelijk ben ik het die hem vind. De steen schijnt
vroeger gebruikt te zijn voor het maken van teer van planten
in de omgeving om op boten te smeren. Daarna zoeken we lange
tijd vergeefs naar twee oude bootjes langs het water in het
dal tussen allerlei jonge boompjes: oppassen dat je geen
takken tegen je knar krijgt.

We vinden wel een oud vlot, waar een dikke laag mos op
groeit.Wanneer we de speurtocht eigenlijk al hebben opgeven,
ziet Marian één van de boten in het bos liggen.
Vanuit het weiland, langs de bosrand, zou de boot overigens
sneller zijn gevonden. Hij ligt namelijk zichtbaar.

Terugreis

De nacht van dinsdag op woensdag overnachten de liftster en ik op
de camping van Lysekil aan scherenkust, ten noorden van
Götenborg. Een grotere stad dan ik had gedacht. De volgende
ochtend zijn we net te laten met het afbreken van de tent;
een bui maakt hem namelijk flink nat.

Onderweg naar het zuiden nuttigen we de lunch bij het zeer
aardige slot Tjolöholmen. In het zonnetje op de trap bij de
voordeur. Een beetje een mysterieus slot: in de tuin 'zit'
een engelachtig wit beeld van een bijzonder mooie jonge
vrouw.

Net als tijdens de heenreis vindt de laatste overnachting
plaats in Landskrona, op ruim 1000 kilometer van Utrecht.
Uiteraard verlaten we Zweden niet zonder een flinke
voorraad Zweedse koekjes.

De donderdag blijkt een redelijk rustige reisdag te zijn:
we vertrekken om negen uur en zijn om negen uur 's avonds
thuis. Op de heenreis reden we van zeven tot zeven. Zodra
we in de drukte van Nederland komen, ontstaat er al heimwee
naar het rustige leven in het noorden.

Johan (17 juli t/m 11 augustus 2005)


Campings Zweden:
Landskrona, duur, zuidelijke gebouwtje prima sanitair + sauna
Figeholm, redelijke camping aan de scherenkust
Gryt, mooie veldje aan de scherenkust
Stockholm, Bredäng, de beste camping in Stockholm
Ava, bij Umeå, kleine rustige doorreiscamping
Haparanda, leuke boerencamping met vervallen huisje en schuur
Arvika, matig sanitair a.g.v. overvolle familiecamping
Lennartsfors, primitief, 5 kronen voor 2 minuten douchen
Lysekil, prima camping, 5 kronen voor de douche

Campings Noorwegen:
Skibotn, groot, veel vaste gasten, uitstekende keuken
Hammerfest, kleine eenvoudige camping
Karasjok, uitstekende doorreiscamping (5 of 10 kronen douche)
Skarsvåg, meest noordelijke camping ter wereld, prima
Tromsø, matig camping voor tentjes.
Ballangen, oud sanitair, wel een mooie locatie
Korgen, uitstekende boerencamping
Torghatten, uitstekende boerencamping met groot veld
Röros, matig veld, maar prima sanitair, direct naast de weg
       (er is een goed grasplekje net voor het huisje onderaan
        het terrein)