Volgens de Chinese maankalender leven we in het jaar 4706. In het jaar van de os. Ook mijn jaar, want ik ben geboren in 1973. Oorspronkelijk had ik een andere reis naar China geboekt. Dat was bij reisorganisatie Arcadia, ook door een groot deel van China met extra aandacht voor het zuiden. Die reis ging door te weinig deelnemers echter niet door. Daardoor heb ik tijdens mijn verblijf in Amerika een andere reis uitgezocht die ná Amerika en vóór IJsland viel. Omdat ik dit jaar uitstekende ervaringen heb gehad met Djoser, kwam ik bij hun uit voor een soortgelijke reis door China. Maar ook daar waren onvoldoende deelnemers voor. Ik had verwacht dat China na de Olympische Spelen zeer populair zou zijn. Maar dat valt kennelijk tegen. Misschien speelt het een rol dat ik tussen de lente en de zomervakantie wil, of omdat men dit jaar terughoudender is met het boeken van grote reizen. Djoser heeft ook een reis door China op het programma staan met een week in Tibet. Bij een telefoontje naar Djoser kreeg ik op een gegeven moment te horen dat die reis door zou gaan wanneer er nog twee deelnemers bij zouden komen. Maar gelukkig was alles al in gang gezet door Djoser, waardoor ondanks het ontbreken van een achtste deelnemer (het minimum) de reis toch doorging. Je kunt wel in je eentje door China reizen, maar het is niet zo vanzelfsprekend dat men overal Engels spreekt, dat maakt het reizen lastig. Dit is bovendien een reis met Tibet, waar je alleen met een group permit kunt komen. Dat wil zeggen: met minsten twee mensen en een lokale gids en chauffeur. Ik heb nog meer mazzel. Tibet is sinds de ongeregeldheden van vorig jaar namelijk pas sinds april weer opengesteld voor buitenlanders. Toch heeft dat zelfde Tibet nog voor enige spanning gezorgd. Omdat ik sinds mijn thuiskomst uit Amerika wel tijd had om persoonlijk mijn visum voor China bij de ambassade in Den Haag te halen, was ik dat ook van plan om te doen. Op het aanvraagformulier zit een klein vakje waarop de steden die je bezoekt moet vermelden. Ik ben zo eerlijk om de hele route op een lijstje mee te nemen. Het meisje achter de balie ziet dat de route ook door Tibet komt en zegt dat ik eerst een vergunning voor Tibet moet hebben. "Dat regelt de reisorganisatie", zeg ik. Maar ze is onverbiddelijk en stuurt me weg. Helemaal voor niks naar Den Haag geweest! Daarna ben ik direct naar het kantoor van Djoser in Leiden gegaan om de situatie uit te leggen. Die adviseren mij om de aanvraag via het VisumBuro in Amsterdam te doen. Enfin, dat doe ik op 14 mei. Omdat de aanvraag minstens vier werkdagen kost, en het volgende week donderdag Hemelvaartsdag is, begint het nu erg spannend te worden. Ik zou namelijk de maandag daarna al vertrekken. Maar de medewerker van het VisumBuro is optimistisch. En ik zou het visum zelfs op de dag van vertrek nog kunnen halen, omdat het vliegtuig pas aan het begin van de avond vertrekt. Vrijdag 15 mei. Ik heb een lunchafspraak met Zhe. Een Chinese waar ik de afgelopen acht maanden mee in een team heb gewerkt. Ze brengt een nieuwe collega mee, ook een Chinese. We eten in een Chinees restaurant in de buurt van het kantoor. Ik had daar nog maar net een week gewerkt of ik werd uitgenodigd voor een afscheidsetentje van twee teamleden. Samen met Zhe ging ik met de trein naar huis, zij ging naar Rotterdam. We zaten tegenover elkaar en ik mocht aan haar huid voelen. Volgens haar hebben Chinezen een zachtere huid. We konden vanaf het begin goed met elkaar opschieten. Omdat ze ziek was bij mijn afscheid, hebben we vandaag afgesproken. Ik heb veel leuke herinneringen aan haar. Ze heeft me geleerd dat Cola Cola in het Chinees ‘ke kou ke le’ is. Rijstcrackers noemt ze ‘dancing snow’ (xue wu, uit te spreken als sjuw woe). Toen ik haar een keer vertelde over de kritiek op China in een boek dat ik tijdens de voorbereiding las, was haar reactie: "That’s a bad book." Kennelijk blijft ze haar geboorteland verdedigen. Om een lang verhaal kort te maken: woensdagmiddag 20 mei krijg ik bericht dat ik mijn visum kan halen. Wat een opluchting!
In het laatste weekend voor de reis download ik de hotellijst en
print ik een voedsellijst met chinees eten. Ik heb ook een
berichtje van Djoser waarbij de reisbegeleidster zich voorstelt.
Een jonge vrouw van 27. Ik ga met een select groepje van zeven
reizigers op pad. Naar de Volksrepubliek China, in 1949 door
Voorzitter Mao opgericht.
Maandag 25 mei. Voor de derde keer dit jaar sta ik met mijn bagage voor mijn huis. Om 15:30 laat ik me door een taxi naar het station brengen. Om 15:57 gaat de trein. Op het perron zit een pubermeisje dat eerst papiertjes van koekjes op de grond gooit en dan met een passerpunt de voorband van haar fiets lek prikt. Daarna belt ze een ouder (neem ik aan) om te vragen of die haar van het station in Breukelen wil ophalen. Ik zeg er maar niks van. Schiphol Op schiphol wil ik inchecken bij balie 11 van de KLM. Er verschijnt een melding op het scherm dat ik me moet melden bij een andere balie. Oei, wat nu weer?! Bij die balie krijg ik te horen dat het vliegtuig overboekt is en dat ik op de reservelijst sta. Dat doen meer vliegmaatschappijen, omdat ze uit ervaring weten dat er altijd een klein percentage op het laatste moment annuleert of om een andere reden niet op komt dagen. Op die manier proberen ze het toestel toch nog vol te krijgen. "In negen van de tien gevallen is er plaats." Dat hoop ik dan maar. Dit is wel een reis met hindernissen, zeg! Maar ik mag wel naar de gate (F5). Daar krijg ik nog geen boardingkaart. Ik moet me bij de balie in de wachtruimte melden. Wanneer de rest is aangemeld, worden de overgebleven plekken opgevuld. Ik blijf bescheiden op een stoel zitten en probeer rustig te blijven, maar probeer ook al te bedenken hoe het nu zal gaan wanneer ik bijvoorbeeld een dag later wél kan vliegen. Wanneer er een paar boardingkaarten worden uitgedeeld, loop ik weer naar de balie. Ze vragen om mijn naam en dan blijkt dat er al een kaart voor me klaarlicht. Poeh, wat ben ik opgelucht! Om 18:30 vertrekt het vliegtuig. Naast mij zit een zongebruinde man sms’jes naar zijn vriendin te sturen. We raken aan de praat. Hij is vliegtuigspecialist en reist veel de wereld over. De komende dagen gaat hij naar een fabriek in Xi’an en in Japan om controles uit te voeren. Beide fabrieken proberen vergunningen te krijgen. Volgens hem gaat in China alles erg moeizaam. Hij is lovend over de Japanners. Ik vertel over mijn reizen. Hij heeft ook al heel wat gezien en is net als zijn vriendin vervent rotsklimmer. Dat is goed aan zijn vingers te zien. We hebben het over Aziatische vrouwen. Hij vindt de vrouwen in Korea het mooiste en raadt me aan een keer met Korean Air te vliegen en Seoel te bezoeken. Op de een of andere manier spreekt dat land met niet zo aan. Het lijkt me vrij saai. Er worden wel goede films gemaakt. Ik zit vooraan in het toestel (stoel 10A) in de buurt van de deur en ben door overwegend mannen omringd. We krijgen een zakje nootjes, kip zoetzuur, salade, noedels met vlees en een taartje. Later een broodje met sla en kaas. Midden in de nacht een ijsje! Ik drink water, tomatensap en Fanta. Aankomst Beijing Dinsdag 26 mei. Door het tijdsverschil van zes uur, was het al middernacht geweest toen het toestel vertrok. Door de gesprekken met mijn buurman verloopt de ruim negen uur durende vlucht vlot. Ik ben goed uitgerust vertrokken en voel minder noodzaak om te slapen. Toch ben ik geloof ik even weggedommeld (met oordopjes in en een ooglapje voor). Wanneer het toestel aan de gate koppelt, krijgen we de opdracht om te blijven zitten. Er komen eerst een viertal dames met mond- kapjes het toestel in om met kleine apparaatjes bij iedereen de temperatuur van het voorhoofd meten. "Er hoeft maar één koorts te hebben, en we komen het toestel niet uit.", zegt mijn buurman bemoedigend. Gek genoeg gaan slaan ze ons zitdeel over... We kijken naar elkaar met een grijns.
Naast een douaneformuliertje moet ik een gezondheidsverklaring
invullen. In een lange gang sta ik vervolgens in de rij. Iedereen
moet langs een controle. Op het gezondheidsformuliertje komt een
rood stempeltje. Even verderop moet het formuliertje worden
ingeleverd. Dat had ook in één keer gekund, maar zo - typisch
Chinees - creëer je natuur wel weer extra banen. Nadat ik mijn tas
van de bagageband heb, haal ik in die hal direct 3000RMB
(renminbi)uit de muur. Dat is iets meer dan 300euro. Voor het
gemak reken ik tijdens de reis steeds met een koersfactor van 10.
In de hal biedt een meisje me een simkaart aan. Hier staan ook nog
enkele geldautomaten. Ik heb al een bordje gezien met Djoser.
Reisbegeleidster Suus is er. Ondanks dat de groep klein is, duurt
het vrij lang voor we compleet zijn. Met een middelgrote bus
worden we naar het hotel gebracht. Suus geeft wat informatie, één
van de medereizigers is al vrij luidruchtig aan het vertellen over
de reis met de Transsiberië Express die in Beijing eindigde.
Op de kamer is een waterkoker, jasmijn thee, er liggen slippers en
in de badkamer liggen tandenborstels en dergelijke. Zo’n beetje de
standaarduitrusting van een Chinese hotelkamer. Op de bovenste
etage van het hotel is een café waar we een voorstelrondje doen.
Er gaat ook direct 440RMB per persoon in de fooienpot. Een flesje
water bij de receptie kost 3RMB.
We lopen de straat van het hotel uit, richting het noorden, en
nemen de metro van de binnenring. Bij metrostation Qianmen gaan de
rugtassen net als op het vliegveld door een scanner. Je betaalt
2RMB per rit.
Als eerste bezoeken we de Lamatempel (entree 25RMB). Een
Tibetaanse tempel uit 1694, ook bekend als Yonghegong. Het complex
van hallen heeft karakteristieken van Manchu, Han, Tibet en
Mongolië. De tempel heeft de culturele revolutie van 1966-1976
overleefd. Door de reis door Vietnam word ik niet meer zo verrast
door dit soort tempelcomplexen. Ik focus me vooral op de
bezoekers, die buiginkjes maken met wierook, terwijl politiek
eigenlijk de enige religie in China is. In de achterste tempel
staat een 18 meter hoog Boeddhabeeld.
Een flesje fris bij de ingang kost 6RMB.
Na de tempel lopen we door een blauwgrijze hutongwijk. Ik maak al
veel foto’s. Het ziet er wel erg schoon uit allemaal. Een man die
straatafval ophaalt verdient tussen de 800 en 1600RMB per maand.
Een straatveegster verdient slechts 300RMB per maand, dat lijkt
erg weinig maar misschien moet ik dat in een ander perspectief
zien. Want het is hier op zich mogelijk om goedkoop te leven. Dat
blijkt niet het geval te zijn bij de alternatieven voor een huisje
in een hutongwijk heb ik begrepen. Het lijkt leuk dat de regering
een flat aanbiedt met koelkast en airco, maar uiteindelijk is het
leven in zo’n flat duurder dan de oude situatie.
Voor 36RMB per persoon gaan we aan een ronde tafel ‘van alles wat’
eten. In de buurt van het hotel koop ik water en ik vind ook
rijstcrackers van www.wantwant.com die erg lijken op de crackers
die ik van mijn Chinese collegaatje kreeg. In een hostel in de
zelfde straat als het hotel internet ik 20 minuten voor 2RMB.
[fragmenten uit de e-mail]
Mijn eerste dag(deel) in Beijing komt ten einde.
Het is ongeveer half tien in de avond en ik
loop 6 uur op jullie voor. Het begon allemaal
spannend op Schiphol. Het toestel van KLM was
namelijk overboekt. Men doet er kennelijk alles
aan om een toestel vol te krijgen.
Vervolgens ruim acht en een half uur reizen over
het IJsselmeer, mijn geboortedorp Wirdum (kon ik
zien liggen!), St. Petersburg en Mongolië.
Inclusief de reisbegeleidster zijn we met
z'n achten. De reisgenoten vallen nog niet
mee, maar ook niet tegen.
Zo zo...
[einde e-mail]
Op advies van Suus haal ik bij de receptie een ontbijtbon voor
30RMB. Een deel van de groep gaat drinken in een westers hostel
(365 Inn), maar ik vind het zonde om binnen te blijven en maak
nog wat nachtfoto’s in de gezellige straten. ’s Avonds lijkt de
stad wel mooier, met lampions en gekleurde verlichting.
Rond tien uur ben ik op mijn kamer. Ik ben niet eens zo moe. Mijn
indruk van de eerste dag China: het straatbeeld ziet er vrij strak
en schoon uit, veel beton en grijstinten, afgewisseld met rood.
Het is minder druk dan ik dacht. Zo zijn er bijvoorbeeld
opvallend weinig fietsen. Met weemoed denk ik soms nog wel eens
terug aan de uitlaatgassen in de DDR en zwarte snot die dat
opleverde. Jonge Chinese vrouwen dragen vaak kleding van het merk
Kappa. Ik heb enkele bedelaars gezien, blind of gehandicapt, en
een straatmuzikant met een typisch Chinees muziekinstrument.
Naast onbekende Chinese automerken rijden er veel Citroens van het
type Elysée rond en Volkswagen Yetta’s. Beide saaie
sedanuitvoeringen, zoals de Chinezen het kennelijk graag hebben.
De Olympische Spelen waren de aanleiding voor het schone
straatbeeld van Beijing. Ik ben benieuwd wat voor gevolgen de
maatregelen om dat te realiseren op den duur zullen krijgen, zoals
bijvoorbeeld de aanleg van een kanaal om water uit reservoirs in
Hubai naar de hoofdstad te geleiden.
Woensdag 27 mei. Om 6:30 word ik wakker gemaakt door een wake up
call. Ik voel me redelijk uitgerust. Na een aardig ontbijtbuffet
stappen we om 7:47 in een bus. We worden rondgeleid door de lokale
gids T.K. (Tan Kan). Ze woont 15 jaar in Beijing, is geboren in
Sichuan, de provincie waar in mei 2008 een grote aardbeving was.
Ze is 33 jaar, haar partner is 35 en ze hebben een zoontje van 1
jaar die nog twee maanden borstvoeding krijgt. Ze is klein en een
beetje gezet, niet echt dik maar wel breed en heeft een vrolijke
uitstraling. T.K. vertelt openhartig over haar privéleven. Haar
man heeft twee jongere broers. Voor de tweede verjaardag van hun
zoontje geven ze hem goud. Bij zijn eerste verjaardag hebben ze
geld gegeven aan het gebied in Sichuan waar de aardbeving
plaatsvond. Er raakten 10.000 vrouwen zwanger nadat het spiraaltje
was verwijderd.
Taoïsme was van oorsprong populairder in China. Boeddhisme komt
uit India en zie je steeds meer. T.K. heeft een positieve
instelling. Ze is tevreden met lelijke Chinees in plaats van een
knappe man uit Holland.
We zijn onderweg naar De Chinese Muur. De rit duur ongeveer
anderhalf uur. Het landschap buiten Beijing is in eerste instantie
behoorlijk lelijk. De bus komt door enkele tolpoortjes. Langs de
weg staan vaak mensen. Wat zijn dat? Dagloners? Wachten ze op een
bus?
Chinese Muur
Bij de Muur (6700km) begint het landschap heuvelachtiger en
groener te worden. Tot 11:45 kunnen we bij Badaling op de muur
wandelen. De route naar rechts is ook door Mao gedaan en daardoor
erg populair bij de Chinezen zelf. Naar links is een veel rustiger
traject. Maar ik kies toch voor de route van Mao. Ik vind de
Chinezen namelijk veel te boeiend. Het gaat mij niet alleen om de
muur, maar ook om het gedrag en de kleding en parasolletjes tegen
de zon. De meeste mensen zijn erg enthousiast. Moeders pronken met
hun kindertjes, meisjes hebben minstens vier recht op hun hoofd
staande staartjes.
De muur is af en toe behoorlijk steil. En ook glad met behoorlijk
versleten stenen. Enkele torens vertragen de wandeling, maar
gelijktijdig beiden ze ook een moment om even te pauzeren en een
blik achterom te werpen. Binnen een uur ben ik bij de hoogste
toren. Dit is onbetwist een must!
Na de muur eten we in de buurt bij een vreetfabriek. Om in de
eetzaal te komen moet je eerst door een megagrote souvenirzaak met
jade en veel meer zaken waar ik (nu) geen interesse in heb. Net
als gisteravond gaan we aan een ronde tafel zitten, maar nu hebben
we ook rijstlikeur (56% alcohol) en een grotere keuze. Het smaakt
allemaal uitstekend! De frietjes zijn als eerste op.
Zomerpaleis
Vervolgens is het ongeveer een uur rijden naar het Zomerpaleis.
Bij de ingang vraagt een vrouw van middelbare leeftijd of ze het
lege waterflesje van mij mag hebben. Uiteraard mag dat. Ik vraag
me af of ze daarvan rond moet komen.
De entree is volgens het kaartje 30RMB, maar ik betaal 135RMB
(ik kan niet herinneren welke kosten hierbij inbegrepen zijn). Het
is geen mooi fotoweer. Daarom maak ik geen overzichtsfoto’s. Het
park met is prachtig. Ik vind vooral de overdekte wandelroute
mooi, met heel veel geschilderde afbeeldingen.
Voor de ‘Garden of Virtue and Harmony’ (Dehe Yuan) moet apart
worden betaald (10RMB). Dit was het theater van keizerinweduwe
Cixi. Enkele dames in kostuums hangen wat verveeld rond. Ze willen
helaas niet op de foto. Er zijn hier weinig bezoekers.
Om 17:30 gaan we terug naar Beijing. Een deel van de groep gaat
naar een acrobatenshow. Om de keuze van anderen niet te
beïnvloeden zeg ik dit pas achteraf: Ik heb een documentaire
gezien waarbij kinderen op zeer jonge leeftijd al ‘mishandeld’
werden om lenige prestaties te kunnen leveren. Sinds die
documentaire heb ik beelden van tranen voor mijn ogen en kan ik
niet meer met fascinatie of plezier naar zo’n show kijken.
Ik ben kort op mijn kamer en heb afgesproken om zo met de
gezusters hamster (Ellen en Nel) Peking Eend te gaan eten in een
restaurant schuin tegenover het hotel. Dat kun je beter niet in je
eentje doen, omdat je nogal wat eten krijgt voorgeschoteld.
We krijgen drie soorten eend. Die kan samen met groente in hele
dunne pannenkoekjes worden gewikkeld en gedipt in sojasaus.
Ellen eet vegetarisch: "Ik vind alles leuk, ik vind alles lekker."
Eigenlijk heeft iemand die zoiets zegt geen smaak ;-)
Ze heeft gefrituurde banaan met suikerglazuur als toetje besteld.
Daar deel ik graag in mee. Het eten kost 100RMB per persoon.
Ik haal nog een grote fles water voor 3,5RMB voor ik naar mijn
kamer ga. Ik ben bekaf!
Donderdag 28 mei. Ik ontbijt op mijn kamer met een sultana en
rijstcrackers. Om 8:00 gaan we met een glimmende metro naar de
markt waar T.K. ons opwacht. De markten zijn in dit soort landen
meestal een belevenis. T.K. koopt fruit voor ons. Daarna lopen we
naar de ingang van een hutongwijk. Daar staat een groepje rode
riksja’s klaar om ons door de wijk te fietsen. Voor de tour door
de wijk is speciaal een andere gids opgetrommeld: Golf. Hij legt
de symboliek van een poort uit. En verklaart de duilian op de
deuren: rode stroken met gelukswensen links en rechts van de deur
en eentje boven de deur. We mogen ook een kijkje nemen bij een
familie. Golf treedt op als tolk. We krijgen thee. Op de
binnenplaats staat een geluksboom (walnoten).
De ongetrouwde dochter des huizes is 28 jaar. Ze ziet er best leuk
uit. "Do you want marry me?", vraag ik gekscherend.
Ze geeft geen antwoord en lijkt wat verlegen. Ik krijg een e-
mailadres van haar zodat ik de foto’s kan sturen. Het is jammer
dat het fietsen vrij snel gaat, waardoor ik onderweg geen goede
foto’s kan maken. De wijk heeft een avontuurlijke uitstraling.
Bij de trommeltoren dringen verkoopsters met sjaals zich aan ons
op. De lucht is grijzig en af en toe drupt het een beetje. We
bezoeken nog een andere familie en mogen daar zelf dumplings
rollen. Ze worden ter plekke tien minuten in olie met water
gekookt. Buiten de wijk lopen we langs een ‘vijver’ waar veel
(rijke) Chinese toeristen zijn. Met de bus met een vrouwelijke
chauffeur gaan we een eindje richting de Verboden Stad. Er zijn
ook trolleybussen. Voor we de Verboden Stad bezoeken, lunchen we
in een hip restaurantje. Ze hebben mayonaise op mijn fruitsalade
(20RMB) gedaan. Nu eet ik nooit mayonaise (bij friet heb ik liever
ketchup), maar dit hoort kennelijk zo in China.
Verboden Stad
De Verboden Stad (Palace Museum, Gu Gong) is de voormalige
verblijfsplaats van de keizer. Entree 60RMB. Anderen uit mijn
groep doen de audiotour. Het gedoe om elkaar niet uit het oog te
verliezen staat mij al snel tegen. Ik ben zelfredzaam en op deze
manier krijg ik de stad niet te zien zoals ik zelf graag wil.
Wanneer ik merk dat de anderen elkaar al kwijt raken, kies ik
daarom mijn eigen pad. Eerst ga ik uitgebreid het gebied rond de
westelijke paleizen bekijken.
Ter hoogte van een cafetaria loop ik terug naar het noorden, want
ik heb het noordoostelijke deel nog niet gezien. Ik kom over
gigantische pleinen en zie de centraal achter elkaar liggende Hal
van Opperste Harmonie, Hal van de Bereikte Harmonie en Hal van de
Behouden Harmonie, tot ik bij de oostelijke paleizen ben.
Kort voor de reis heb ik de film "The Last Emperor" nog een keer
gezien om de geschiedenis rond de ontmanteling van de keizerlijke
macht weer op een rijtje te krijgen. Ik krijg de beelden uit die
film weer op mijn netvlies; van de kleine Puyi in deze wereld op
zich. Het leven in de Verboden stad was als een theater zonder
publiek.
Tot 17:30 breng ik door in de Verboden Stad; je raakt niet snel
uitgekeken in dit 960 bij 750 meter grote complex met schitterende
architectuur. Bij de uitgang, wil een jong stel met mij op de
foto. Ze zijn best lang. Sommige Chinezen zijn verre van klein.
Het is vrij druk op het plein. Ik word aangesproken door twee
jonge vrouwen. Ze willen Engels praten en met mij ergens wat
drinken. De vrouw met het bolle gezicht heet Hong en is 29 jaar,
de ander heet Yuan en is 33. Eerst willen ze me wijs maken dat
Yuan 24 is.
We belanden in een vrij duur theehuis en krijgen een privé-
kamertje toegewezen. Ik mag de ‘menulijst’ bekijken. Hm, die thee
is best prijzig. Ik kies één voor 120RMB. Ze willen van alles van
me weten. Hun Engels is op zich goed. Hong is de aanjager. Yuan is
meer bescheiden en praat nogal zacht. Ze heeft een studie
archeologie gedaan. Haar vader is antiekhandelaar. Echte antiek.
Geen nep, grappen ze. Thee drinken is: "He cha".
Het is intussen wel etenstijd. Het eten van de nachtmarkt
(Donghuamen) ziet er schitterend uit, maar ik vertrouw eten van de
straat niet en ga liever in een restaurant. Achter de kraampjes
zit een goed restaurant. De serveerster die ons bedient heet Ma
Jiang Dan (nummer 49). Eigenlijk vind ik haar leuker dan mijn
disgenoten. Ze glimlacht zo mooi. Bij het uitspreken van haar naam
ligt de klemtoon op Jiang. Ma en Dan moet je kort laten klinken.
De menulijst is een dik album voorzien van foto’s.
De dames kiezen kip, eend en vissoep. Ik bestel daarnaast voor
mezelf nog groentesoep met rijst (met drinken in totaal 156RMB).
Dat was een goed idee, want de kip moet je afkluiven, de eend is
ook één en al bot en er zitten veel graatjes in de soep. Chinezen
vinden vlees met bot smaakvoller. Dat kan best zo zijn, maar het
is wel een knoeiboel op de etenstafel. Ma Jiang Dan vraagt ons of
we een beoordeling willen geven in een schriftje. Uiteraard doen
we dat. Na het eten helpen de dames me bij mijn zoektocht naar
Chinese muziek. Ik heb een briefje bij me over de zangers Peng
Liyuan. Ze is populair en getrouwd met de beoogde opvolger van de
president. Ze raden me aan om ook een cd van een jongere zangeres
te kopen.
Na het eten lopen we naar een parkje. Hong haalt in de tussentijd
een vestje op, want ze vindt het fris worden. Een echtpaar speelt
badminton met hun zoontje. De moeder heeft een paar ‘zwembandjes’
vet. Yuan noemt het een "happy family". Volgens Hong hebben ze het
goed en hoeft de moeder niet te werken.
Hong komt niet van Beijing en logeert bij een vriendin van Yuan.
Tegen tienen komt een bewaker van het park langs, die ons meldt
dat het gaat sluiten. Omdat Yuan in de buurt van mijn hotel woont,
loop zij alleen verder mee. Ik wil nog wel wat drinken met Yuan.
We komen langs het Mausoleum van Mao, daar herken ik dat ik in de
buurt van mijn hotel ben.
Aan de oever van de rivier ligt een dorpje
daar werd een groot leider geboren
die ons vrijheid heeft gebracht
laten we zingen voor partijleider Mao
voor wie we bewondering en respect voelen.
Yuan kiest een theehuis uit in een smal zijstraatje schuin
tegenover mijn hotel. We krijgen een kamertje op de eerste
verdieping toegewezen. Yuan lijkt niet zo goed op te kunnen
schieten met de gastdame. Maar omdat ik er niks van versta weet ik
niet waar ze het over hebben. Ze vertaalt uit zichzelf niks. Ik
bestel bloesemthee (60RMB). Voor de kamer moet ik daarnaast 100
RMB neertellen. Ze biedt niet aan om zelf eens iets te betalen. Zo
is vandaag een dure dag aan het worden. We zitten tegenover elkaar
en Yuan vult steeds de kleine kopjes bij. De theedame zien we niet
meer.
Ik ben wel benieuwd waar ze woont. Volgens Yuan is haar huisje in
de buurt. We lopen door de hutongwijk achter mijn hotel. We kunnen
bij enkele zalen waar licht brand en geluiden uit komen naar
binnen kijken. De gasten spelen mahjong. Yuan zegt dat veel mensen
daar verslaafd aan zijn en soms dag en nacht doorspelen.
Op een kruising van enkele straten loopt ze een smal steegje in.
Omdat het zo donker is, geleid ze me naar haar huisje. Ik kom in
een kamertje met weinig uitstraling. Er staat een groot bed en wat
meubeltjes, een koelkast en een televisie met dvd-speler. Omdat ze
in de antiekzaak van haar vader werkt, waar kennelijk ruimtegebrek
is, staan er ook allemaal dozen met antiek.
Yuan had drie dromen: "newspaper writer, artist and archeologist".
Voor dat laatste heeft ze een opleiding. Maar nu zit ze in de zaak
van haar vader en zoekt contacten in het buitenland om daar zaken
te gaan doen.
Ze haalt een spelletje uit de koelkast. Ik moet lachen. Want ze
gebruikt de koelkast niet waar die voor bedoelt is. Yuan zegt dat
ze vaak van kraampjes of in restaurantjes eet. Of per dag vers
eten haalt. Daarom heeft ze geen koelkast nodig. Ze heeft een
video-cd opgezet met redelijke muziek en legt een plastic mapje
met allemaal vierkantjes op tafel. Het doosjes uit de koelkast
bevat gladde witte en zwarte steentjes. We spelen een paar
partijtjes vijf op een rij. Ze wint ze allemaal. Enerzijds omdat
ze er in getraind is, anderzijds ben ik ook moe (goed excuus).
Omdat het al laat is, vraag ik me af of de deur van het hotel nog
los is. Yuan loopt voor de zekerheid mee. In eerste instantie om
me in het donker weer naar de schaars verlichtte straat te
brengen. Het hotel is nog open, dus ik hoef niet ‘noodgedwongen’
bij Yuan te slapen.
We spreken morgen om 11:00 voor mijn hotel af. Ik moet hoognodig
naar het toilet. De latrines van de hutong durfde ik niet aan. Een
mooie gelegenheid om te vertellen over de zindelijkheidsbroekjes
van peuters. Die hoeven niet naar het toilet. Iedere straat of
eigenlijk iedere open plek in de buitenlucht is er één. Zodra een
kind aandrang heeft, hurkt het neer en laat de boel maar lopen. Er
hoeft zelfs niets uitgetrokken te worden, want er zit een groot
gat in de broek.
Vrijdag 29 mei. Ik breng mijn bagage in een opslagruimte in het
hotel. Eerst wil ik graag alleen op verkenningspad. Ik loop door
een brede, nieuwe (vernieuwde?) winkelstraat. Het is nog rustig.
Sommige winkels zijn nog helemaal leeg. Twee keer vragen twee
meiden me om met hun op de foto te gaan. Ze vallen voor mijn
blonde haar en blauwe ogen. Mijn ‘exotische’ uitstraling, zeg
maar. Ik ben zeer gecharmeerd van al die aandacht. Net als in
Vietnam maak ik een beetje ‘misbruik’ van de situatie door hun
lijfjes strak tegen me aan te drukken.
Om 11:00 komt Yuan aanlopen. Hong kon niet. Het is me niet
duidelijk waarom, want gisteren zei die dat ze ook zou komen.
Misschien hebben ze afgesproken dat Yuan meer kans heeft bij mij
wanneer ze alleen meegaat. Maar totnogtoe vond ik Hong een
aantrekkelijke (enthousiaster) persoonlijkheid hebben. Yuan is
weliswaar mooier, maar erg bescheiden. Ze praat zo zacht en loopt
vaak een paar meter voor me uit. Traag is ze niet.
Ze leidt me door de hutongwijk, nu bij daglicht. We lopen over een
kleine markt en bezoeken een professor die portretten tekent. Ik
mag op een krukje zitten en zijn spullen bekijken. Even verderop
is een restaurantje. Omdat ik nog niet veel maagvulling heb, stel
ik voor om hier te gaan eten. Yuan kent de eigenaresse. Die vrouw
is broodmager en ziet er moe uit. Maar ze blijft glimlachen.
Wanneer ze even niks te doen heeft, staat ze in de deuropening om
gasten naar binnen te lokken. Volgens Yuan is het haar buurvrouw.
Ik vraag direct of ze bij haar in het steegje woont.
"Nee, iedereen in een hutong is buur van elkaar."
Yuan bestelt het eten. Eén van de gerechten heet "yellow bean"
(huang dou). Ik vind de aardappels in pittige saus en de gemende
groente het lekkerst. Het vlees is weer één en al bot en de
gedroogde visjes zien er zeer onsmakelijk uit. Ik durf ze niet
eens te proeven. Ook omdat ik bang ben dat ik er ziek van word. De
rest is goed gebakken of gekookt. Het eten kost 123RMB. Volgens
Yuan is dat haar geluksgetal.
Voor 13RMB gaan we met een taxi naar het Taoranting Park in het
zuidwesten van de stad. Een deel van het park is speelplaats voor
de kids. Het is een echt familiepark. Gillend glijden jongeren van
een hoge betonnen glijbaan. Ik pak de hand van Yuan beet en zeg
dat wij dat ook gaan doen. Ze stribbelt een beetje tegen, maar
vindt het leuk. We lopen rond een romantisch meertje en zitten op
een bankje in de schaduw. Aan de oostzijde van het park gaan we
met bus 603 terug naar haar hutongwijk. Zij betaalt de bus, maar
die was ook maar 1RMB per persoon. We kopen een waterijsje en om
15:30 nemen we in de straat van mijn hotel afscheid. Ze heeft geen
e-mail adres, maar wel een telefoonnummer. Ik kan nog 15 minuten
internetten in het hostel en koop water.
[fragmenten uit de e-mail]
Een kort bericht voor ik Beijing verlaat.
Om 16:00 gaan we naar het station voor de
nachttrein naar Xi’an. Het is druk op straat
want een groot deel van de bevolking heeft
vrij vanwege het drakenfestival.
In de afgelopen dagen heb ik de meest beroemde
plekken wel gezien. Na de Verboden Stad ben
ik door twee jonge vrouwen uitgenodigd om
thee te drinken en later samen te eten.
Hun Engels is vrij goed. Met 1 van de twee
ben ik gisteravond nog naar een thee ceremonie
geweest en ik ben in haar kleine huisje geweest
(in de hutongwijk achter het hotel). We hebben
vijf op een rij gespeeld ;-)
Overigens is het eten goed! Vooral de draaitafels
met van alles wat en de eerste avond Peking Eend
ook. Anders dan in Nederland. Hier eten ze het
met bamboescheuten en in deeg gerold met
sojadipsaus.
[einde e-mail]
Nachttrein Beijing - Xi’an
Om 16:00 ben ik bij het hotel en haal mijn bagage tevoorschijn. Na
een toiletbezoek gaan we met een busje naar het treinstation voor
de nachttrein naar Xi’an (274RMB). Dat gaat vrij vlot. Zo druk is
het verkeer niet. De bagage moet door een scanner. We krijgen een
plekje in wachtruimte 12, die voor vips is. Volgens Suus mag je
vanuit deze ruimte een kwartiertje eerder naar de trein dan de
meute. We zijn ruim op tijd, dus heb ik nog de gelegenheid om
rijstcrackers en instant noedelsoep te kopen (15RMB). Ik zoek ook
alvast mijn drinkbeker op. Eigenlijk wel prettig, zo’n
wachtruimte. Dan hoef je niet op het perron rond te hangen en
volgens mij is er minder kans om gerold te worden.
Ik deel een compartiment met Suus en vier Chinese mannen. De rest
van onze groep (inclusief de herriemakers) zit een eind verderop.
Suus heeft zo de gelegenheid om haar ervaringen met het
reisgezelschap te bespreken. Ze heeft het niet gemakkelijk. Ik ben
ook niet te spreken over de andere mannen in de groep. Beide
‘heren’ hebben vanaf het begin het hoogste woord in plaats van
even de kat uit de boom te kijken. De geldingsdrang en sarcasme
van de mannen verziekt min of meer de sfeer. Ik ben blij dat ik
bij Djoser regelmatig alleen op pad kan gaan.
Ik slaap op een benedenbed. De bovenste twee bedden zijn bezet
door twee broers waarvan één doof is. Die zijn tenminste rustig.
Ik eet mijn noedelsoep. Die is vrij pittig en dan heb ik gelukkig
slechts iets meer dan de helft van het kruidenzakje gebruikt. In
iedere wagon zit een kraantje waar je heet water uit kunt halen
voor noodles of thee of koffie. En daar maken de passagiers veel
gebruik van.
Van de andere twee mannen komt er één tegenover mij zitten wanneer
Suus een kijkje neemt bij de rest van de groep. Hij heeft een
flesje rijstwijn en drinkt ervan alsof het water is. Het lukt hem
op een gegeven moment niet meer om het romertje zonder te morsen
te vullen. Hij biedt me een borrel aan. Maar ik zwicht niet.
Ik krijg bij het morsen wat op mijn voeten.
"Where are you from?", "Holland" en "We friends", meer komt er
niet uit de heren. Ik blijf maar wat glimlachen en heb geen zin in
problemen. De man is vrolijk dronken. Jammer dat er buiten Suus
bijna geen vrouw in dit treinstel is. Ik las ergens dat bigamie
veel voorkomt en vraag me af waarom ze niet met hun vrouw reizen.
Misschien zijn ze op bezoek geweest bij hun tweede vrouw. Of gaan
ze naar haar toe?
Stipt om 22:00 gaat het licht uit. Ergens in de verte hoor ik Aad
met Suus praten, ik doe mijn best om niks te verstaan en hoop dat
ik in slaap val. De dronken man in ons compartiment schreeuwt af
en toe naar zijn snurkende maat. Soms schokt de trein even en hij
stopt ook een paar keer. Maar met oordopjes en een ooglapje lukt
het me nog om redelijk te slapen.
Zaterdag 30 mei. Om 6:00 word ik wakker. De gordijnen zijn open.
Waarschijnlijk is dat door de conductrice gedaan. Misschien ben ik
daar wakker door geworden. Suus heeft bij de soft sleepers een
zittoilet ontdekt. Beter dan het hurktoilet bij ons. Ze hebben
daar ook een iets luxere wasruimte. Het ruikt niet zo fris in de
trein. De meeste Chinezen lijken met hun kleren aan te hebben
geslapen.
Aan het begin van de reis ruilde de conductrice het ticket om voor
een plastic kaartje. Net voor we de trein verlaten, komt ze langs
om het omgekeerde te doen. Op die manier weet je wanneer je de
trein moet verlaten.
Xi’an
Om 7:45 arriveren we in Xi’an (spreek uit als xiejaan). Daar
worden we opgewacht door weer een plaatselijke gids: Nina. Een
jonge en hippe, ongetrouwde meid. We moeten een eindje lopen naar
onze bus. Totnogtoe hebben we meestal bussen met ongeveer 18
zitplaatsen. In de bus begint Nina met haar verhaaltje over Xi’an,
die naam betekent vrede. De binnenstad is ommuurd. De grond binnen
dat stadsdeel is duur.
Nina: "Jullie komen voor het terracottaleger."
Dankzij het Terracotta Leger heeft Nina een baan.
We hebben een vrij mooi en luxe hotel net buiten de stadsmuren.
Op mijn kamer ga ik allereerst douchen en daarna voor 20RMB
ontbijten van een klein buffet. Aan de overkant van de straat doen
straatkappers hun werk.
Terracotta Leger
Daarna stappen we in de bus en zijn een uur onderweg naar het
Terracotta Leger. Er zijn ongeveer 8000 strijders en paarden van
klei en meer dan 10.000 bronzen wapens gevonden.
Bettine Vriesekoop: "Het enorme leger is gebouwd in opdracht van
Qin Shihuang, de eerste keizer van de Qin-dynastie.
Aan de naam Qin heeft China zijn westerse naam ‘China’ ontleend.
Qin was een despoot. Maar China heeft veel aan hem te danken. Hij
standaardiseerde maten en gewichten, hij introduceerde de munt,
vond het schrift uit en hij liet, net als de Romeinen, wegen
aanleggen en rioleringen graven. Hij was de keizer die China voor
het eerst verenigde en het zal dan ook niemand verwonderen dat Mao
Zedong een groot fan van Qin was. Toen hij in 210 voor Christus
stierf, nam hij niet alleen al zijn schatten en vrouwen mee, maar
ook een leger van klei om hem na zijn dood te beschermen.
Overigens werden zijn concubines en iedereen die zijn keizerlijke
geheimen kende niet dood maar levend meebegraven."
