Deze reis in november is een vervolg op die van mei, samengesteld in overleg met Ling. Ik vind het van belang om uitgebreid over de voorbereiding en het tussenliggend half jaar te schrijven. De inleiding voor dit verslag is daardoor langer dan gebruikelijk. Ik dacht dat Chinezen weinig verlofdagen hadden, maar heb inmiddels geleerd dat over het jaar verspreid er een paar festivals zijn waardoor ze min of meer vaste vakanties hebben. Eigenlijk is dat nogal onhandig voor een land met erg veel inwoners waar spreiding van vakanties beter zou uitkomen. Door de toenemende welvaart zijn steeds meer Chinezen in staat om te reizen. Na een festivalweek volgend op het Chinese Nieuwjaar, zijn er in juni drie feestdagen tijdens het Drakenbootfestival. Dan hebben ze in september nog een halve week vrij tijdens het Midherfstfeest, ook wel Maanfestival genoemd. Helemaal vanzelfsprekend zijn die aantallen dagen overigens niet. In het geval van Ling bijvoorbeeld moet ze het weekend voor en na het Midherfstfeest een dag werken om drie dagen vrij te kunnen zijn. Het is een gouden regel dat je in de eerste week van oktober beter niet naar China kunt gaan. Op 1 oktober viert de Volksrepubliek China namelijk haar verjaardag (1949) en heeft een groot deel van de bevolking ongeveer een week vrij. Na de trip van mei hebben Ling en ik afgesproken dat ik in november weer naar China kom. Ik wil dat die zes maanden zo snel mogelijk voorbij gaan. Want een relatie op afstand blijkt enorm lastig te zijn. Het plannen van een vakantie met haar blijft lastig. Ze zegt dat ze niet goed is in plannen maken en laat dat liever aan mij over. Toch wil ik haar er graag bij betrekken. Toen ik in mei bij haar was, heeft ze maar één dag vrij kunnen nemen. In november zou ze misschien meer dagen kunnen opnemen, zegt ze. Ze gebruik vaak het woord "maybe". Soms om moedeloos van te worden. Op een gegeven moment zie ik het somber in, want misschien worden het nog minder dan vijf. Want ik wil zo graag samen met haar meer van China ontdekken en zij wil niet dat ik net als de vorige keer alleen reis. Wanneer ik zeg dat ik aansluitend misschien een week naar Cambodja wil, dan lijkt haar dat ook wel wat. Ik vertel dat ik een bezoek wil brengen aan een schooltje, een studente wil ondersteunen en tempels wil zien die ik nog niet eerder heb bezocht. Ik laat haar de website zien waarmee ze een visum voor Cambodja kan aanvragen, zoals ik haar steeds van alles op de hoogte houd zodat ze er rustig over na kan denken. In augustus stel ik haar vier reisplannen van twee weken voor. Ik weet dat ze graag naar het natuurpark Jiuzhaigou wil. Dat vind ik ook prima. Zelf wil ik graag naar het authentieke stadje Langzhong, niet ver van haar woonplaats (Chongqing), en eventueel nog naar het zuiden van het land omdat het daar in november wat warmer is. Wanneer we naar Jiuzhaigou willen, dan moet dat niet te laat in het seizoen. Het voordeel van de herfst is dat de meren vol met water staan. Jiuzhaigou is het beste vanuit Chengdu bereikbaar. In dat geval zou mijn reis daar kunnen beginnen. Maar ze is zelf ook bang dat november al te laat is en het gebied door sneeuw moeilijk toegankelijk zal zijn. Toch laat ik het als alternatief nog in een plan staan. Het belangrijkste is uiteraard dat we bij elkaar kunnen zijn! Wat nog een grote rol speelt, is dat we onzeker zijn over de toekomst. Wat is het toch jammer dat we ons door angst laten leiden. Ik moedig haar aan om enthousiast te blijven en vol te gaan voor het de mogelijkheden die we nú hebben! Maar ze is erg bang dat ik verdwijn, niet meer naar China kom, of een jongere en mooiere China Girl ontmoet. Ze heeft erg veel pech gehad in het verleden en is bang dat er weer iets soortgelijks zal gebeuren. Steeds maar weer moet ik haar overtuigen van mijn liefde voor haar. Deze moeilijke situatie kost soms veel tijd en energie. Ik wil Ling. Een bijzonder warme en gevoelige vrouw. Ze is zo zacht en lief. Ik heb nog voor ruim drie weken aan verlofdagen. Dat de twee vorige trips door omstandigheden (verschoven eerste reis) kort achter elkaar vielen, heeft geen goede indruk op mijn werk achtergelaten. Ik zal met een overtuigende tactiek een aanvraag moeten indienen, maar blijf dat maar uitstellen. Uit angst voor afwijzing. Doordat er maar geen concreetheid komt over de plannen, stel ik het boeken van de vliegtickets uit tot eind augustus. Vorig jaar waren er vanaf dat moment (na het hoogseizoen) regelmatig aanbiedingen. Ling en ik fantaseren over de toekomst. Tijdens de zomer heeft ze een pessimistische periode en geeft ze aan dat ze bedenktijd nodig heeft. Een relatie is een serieuze zaak waar we goed over moeten nadenken. Volgens haar. Ik doe nagenoeg niks anders. Ze wil weten hoe trouwen in Nederland gaat en wat gezondheidszorg kost. We vergelijken China met Nederland op diverse gebieden. Wanneer ik zeg dat ik probeer een baan in China te vinden als leraar Engels, dan zegt ze dat ze hoopt dat ik in Nederland blijf. "Omdat Nederland betere voorzieningen heeft." "Maar Nederland is zo duur", zeg ik dan. "En de regering maakt het zo moeilijk om jou hier te halen". Ik dring er op aan dat ze uiteraard na mag denken, maar wil graag dat we blijven e-mailen en skypen, omdat er anders alleen maar afstand ontstaat. Ik zeg dat ik haar niet kwijt wil. Daarna is ze optimistischer en dromen we over een bezoek van haar volgend jaar aan Nederland. We kunnen dan naar haar vriendin in Polen (die in Chongqing Chinees heeft gestudeerd) en ik wil ook graag samen naar Parijs. Eind juli vraagt ze onverwacht een paspoort aan. We lopen samen vervolgens de bureaucratische procedure door voor het aanvragen van een visum. Die is er vooral op gericht dat ze aan kan tonen terug te zullen gaan naar haar land. Ze heeft een goede baan en een eigen huis. Dat is gunstig. Ik wil uiteraard ook voor haar garant staan. Wanneer komt ze naar Nederland? En voor hoe lang? "Het liefste zo lang mogelijk", zeg ik. Ze wil na Tomb Sweeping Day (qing ming jie), begin april, en kan op een Schengenvisum maximal 90 dagen blijven. We gaan daarom voorlopig uit van april, mei en juni. Begin september is er nog steeds geen besluit genomen over onze gezamenlijke reisplannen. Omdat ze ontevreden is over haar werk, denkt ze er over om een periode fulltime te gaan studeren. Ze studeert Engels en Japans. Engels als hoofdvak en Japans omdat je voor een talenstudie minstens twee talen moet leren. Op 24 september heeft ze het examen Japans en volgend jaar maart is het eerstvolgende examen Engels. 19 september 2010. De KLM is met de werelddealweken begonnen. Helaas vallen de aanbiedingen tegen wanneer ik die vergelijk met vorig jaar. Maar KLM heeft rechtstreekse vluchten met mooie vliegtijden, daar zal ik wat extras voor over moeten hebben. Bij mijn vorige reis was ik zo enthousiast over de vlucht naar Chengdu. Helaas gaat die vanaf eind oktober nog maar twee keer per week, op woensdag en zondag. Wil ik in het weekend arriveren, dan is via Beijing het meest efficiënt. De beste aanbiedingen op Beijing zijn retourvluchten met overstappen in Londen, Wenen, Helsinki of Moskou (tussen 490 en 593 euro). Toch kies ik voor de KLM, mede omdat ik de plannen voor een aansluitende week naar Cambodja definitief heb gemaakt en terug via Bangkok wil reizen. Begin oktober heb ik mijn paspoort naar het Visumburo gebracht. Het visum gaat langer duren dan de gebruikelijke vijf werkdagen, krijg ik te horen. Door de Chinese vakantie in de eerste week van oktober is er een achterstand ontstaan. Op diverse websites lees ik over wachtrijen en teleurstellingen bij de ambassade in Den Haag. Ik ben gelukkig ruim op tijd. Op 8 oktober bespreken Ling en ik de mogelijkheden voor haar om in Nederland te gaan studeren. We bekijken websites van hogescholen en universiteiten voor (master)studies die in het Engels worden gegeven. Ze heeft een Chinese website met informatie gevonden en wil weten waar de steden liggen ten opzichte van mijn woonplaats. Ik schrik van de hoge studiekosten. Soms wel 15.000 euro voor een masterstudie van een jaar. Het zou heel mooi zijn wanneer ze hier een studie kon volgen. Helaas is haar Engels nog niet goed genoeg, dus daar zal ze eerst wat aan moeten doen. Dan overlijdt op 13 oktober plotseling haar moeder aan een hersenbloeding bij een verkeerde behandeling in het ziekenhuis, kort nadat er bloedkanker bij haar was geconstateerd. Ling haar hoofd staat nu niet bij reizen. Ik laat de plannen even rusten. Op 22 oktober kan ik mijn visum ophalen. Ling vertelt dat ze samen met haar familie het ziekenhuis zal aanklagen. Dat vergt de komende weken ook tijd. Ik zie een ontspannen trip met het liefste meisje uit China al de mist in gaan. In de laatste week van oktober zegt ze haar werk op. Nu kunnen we bij elkaar zijn en hoeft ze niet vrij te nemen. Ze heeft al vanaf het begin problemen met haar manager en wil meer tijd hebben om te studeren. De combinatie van werk en studie vergt veel van haar. Vaak is ze moe en tot mijn teleurstelling verschijnt ze soms heel laat en slechts kort op Skype. Het zal mogelijk lastiger worden om een visum te krijgen zonder werk, maar misschien lukt het om een parttime baan te krijgen als vertaler. Dat is haar wens. 31 oktober. Minder dan een week voor mijn vertrek. De hoogste tijd om de binnenlandse vluchten te boeken. Ik zet Ling een beetje onder druk en mail haar dat ze haar eigen tickets kan boeken en ik haar later het geld terug zal geven. Maar dat boeken laat ze ook liever aan mij over. De impact van de dood van haar moeder is groot. Ze wil haar kussen en haar wangen voelen. Ik troost haar. Over een week ben ik bij haar. Ze vraagt of ik bij aankomst op zaterdagavond met haar broer, schoonzus en nichtje wil eten? Hij nodigt ons uit. Ik zal moe zijn, maar uiteraard wil ik dat graag! Via www.synotrip.com heb ik contact met een gids in Xiamen. Die helpt me met het samenstellen van een driedaagse privétour in het gebied van de Hakka minderheid. Ik heb al allerlei informatie verzameld over mogelijkheden, dus doe zelf een voorstel en laat haar de verfijningen aanbrengen en een offerte uitbrengen. Ze is duur maar schrijft uitmuntend Engels en ik heb veel vertrouwen in haar. Helaas kom ik er vrij laat achter dat ze alleen tijdens weekenden kan doordat ze een fulltime baan heeft. Dus probeer ik via haar, gelijktijdig via een contact in Chongqing die van oorsprong uit Xiamen komt, en via www.appletravel.cn (drie kansen dus) om een andere gids te vinden. Over Apple Travel heb ik goede verhalen gelezen, maar ze zijn erg prijzig. Ik wil graag privé in plaats van met een groep en een minder druk programma met meer aandacht voor de mooiste plekken. Ik had graag gezien dat dit voor aanvang van de reis al geregeld was, maar het kan zo zijn dat hier pas in de eerste week van de reis zekerheid over komt. Voorgaande maakt duidelijk dat de voorbereidingen van de reis al met al minder eenvoudig liepen dan gebruikelijk. Donderdag 4 november. De koffer is op de toilettas na ingepakt. Alle papieren die meemoeten zijn geprint: routeschema in drievoud, kofferlabel, aangevulde Chinees-Engelse voedsellijst, e-tickets, draaiboek met verzamelde informatie zoals adressen en plattegrondjes en tips van internet.
Vrijdag 5 november. Het is zacht en vochtig herfstweer met weinig zon. Ik heb online ingecheckt voor vlucht KL 897 naar Beijing. Vertrektijd 17:40 vanaf gate E20, het boarden begint om 16:40. Nu nog lunchen en dan met de taxi naar het station en de trein naar Schiphol. Ik houd teletekst pagina 761 voor vertrekkende vluchten in de gaten en 751 voor de treinen. Zonder vertragingen ben ik morgen om 16:00 plaatselijke tijd bij Ling in Chongqing. Ze zal me van het vliegveld halen, hebben we afgesproken. Mijn koffer weegt bij het afgeven 16,5kg. Amsterdam - Beijing Zaterdag 6 november. Ik zit bij het raampje boven de vleugel naast een Nederlandse en een Chinese man. We zeggen niks tegen elkaar. Soms is er weinig ruimte en ze staan een keer niet eens op om mij er langs te laten. Verder verloopt de bijna negen uur durende vlucht met KLM prima. Ik zit vol met gedachten over hoe het zal zijn om weer bij mijn lieve meisje te zijn. Het eten is lekker: bief in een pittig sausje met rijst, vleessalade, sla, een bavaroistaartje en een broodje. Midden in de nacht een ijsje en regelmatig water of vruchtensap. Voor het ontbijt gebakken ei met aardappel, fruit, yoghurt, een klokje kaas en een broodje. Ik ben moe genoeg om veel mijn ogen dicht te houden en kijk alleen naar de film Tirza. Het verhaal gaat vooral over de paranoïde van Tirza haar vader die naar haar op zoek is, met veel flashbacks. Op zich goed gemaakt, maar het einde geeft een afgeraffelde indruk. Beijing vliegveld Om kwart voor tien is het is zonnig en acht graden op het vliegveld van Beijing. Ik haal RMB 2500 uit een ATM en ben vlot door de douane. Voor de vervolgvlucht moet ik naar terminal 3. Daar had ik geen rekening mee gehouden, maar ik heb ruim tijd. De bus is wel even onderweg en stopt eerst nog bij terminal 1. Terminal 3 lijkt erg een nieuw. Ik check in bij balie K15, geef mijn koffer af en loop dan Flavour Tang voor mijn lunch (RMB 33). Het meisje bij de kassa herinnert me eraan om chopsticks mee te nemen. Ach ja, de komende weken weer eten met stokjes. Chongqing (betekenis: dubbel feest) Het toestel komt vertraagd bij gate C26 binnen. Wanneer ik eenmaal zit zie ik links voor mij een man die skyped met zijn vrouw. Daarna is hij bezig met een website van foto’s van een reis in Amerika. Ik herken nationale parken. Met bijna een uur vertraging vlieg ik van Beijing naar Chongqing. Op het laatste deel van de vlucht is vrij veel turbulentie. Ik ontvang een sms wanneer ik mijn mobiel aan doe bij de bagageband. Mijn koffer is er nog niet, maar ik kijk alvast naar de wachtende mensen. Daar staat Ling ook bij! Ze draagt dezelfde kleding als bij het afscheid in mei. We zijn bijzonder verheugd dat we na een half jaar weer bij elkaar kunnen zijn. Ling heeft al kaartjes voor de shuttlebus gekocht en wil direct weg. Ze was ongerust omdat het vliegtuig later kwam. In de bus houden we elkaars hand vast. Eindelijk weer bij elkaar. De laagstaande zon kleurt de lucht rood. Ze heeft twee flesjes vruchtensap bij zich. Zo lief. We stappen uit bij de eerste stop, een busstation. Achteraf gezien hadden we misschien beter verder mee kunnen rijden. Door de avondspits zijn taxi's allemaal bezet (soms meerdere klanten in één). Door rond te vragen kunnen we een bus vinden waarmee we naar het district kunnen waar ze woont, daarna hebben we sneller een taxi. Onderweg belt ze een paar keer met haar broer. Bij het busstation was nog een driewieler die ons wel wilde vervoeren, maar dat was volgens haar te duur. De taxi stopt voor de deur van haar flat in een parkwijk. We betalen RMB 3 meer dan het bedrag op de meter, dat is vanwege een hogere brandstofprijs. Ik bewonder haar moderne flat en geef snel de geschenken uit Nederland. Ik was hier nog niet geweest en heb alleen foto’s gezien van de binnenkant van het huis van haar moeder. Daarna nemen we de taxi (8RMB) tot in de buurt van het Oak Hotel. Ik herken de omgeving. Al met al duurt het vrij lang voor we bij het restaurant zijn voor het avondeten met haar broer en zijn vrouw en dochter (16 jaar). De kruidnootjes en chocoladeletter geeft Ling aan haar nichtje. Die spreekt in tegenstelling tot haar ouders een beetje Engels. Ze is niet zozeer verlegen, maar heeft nog nooit Engels gesproken met een buitenlander en heeft moeite om een begin te vinden. We ontmoeten elkaar voor het eerst. Door het taalprobleem is het een beetje onwennig. We krijgen een milde hotpot met paar exclusieve bospaddenstoelen, wu lin shan zhen, zogenaamde mountain treasures, koeienstaart en zeepaardjes. Noedels, groente en gekruide pinda’s komen als laatst. Zonder problemen eet ik de nootjes met chopsticks, zo handig ben ik al. We zitten gezellig aan een ronde rafel. Er is heel veel personeel. We worden geholpen door het mooiste meisje in een rood uniform. Ze vult de grote pan bij en schenkt meestal het eten in onze kommetjes. Haar broer wil een goede indruk maken en heeft bijzonder zijn best gedaan om een goed restaurant te vinden. Hij biedt me een sigaret aan en wil bier bestellen, maar we drinken uiteindelijk allemaal ‘bean milk’ in wijnglazen: "Gan bei!" (proost). Ik ben verheugd om met haar familie te mogen dineren. Vier meisjes van de bediening zingen een ‘mountain song’ voor ons. Ondanks de moeizame communicatie, is het een genoegen om met haar familie te eten. En het valt mee met mijn vermoeidheid. Ik voel me ongemakkelijk wanneer ik ontdek dat de rekening nogal hoog is (RMB 600, dat is circa 67 euro). Ling zegt dat ik niet mag aanbieden om de helft te betalen. Mij was wel bekend dat Chinezen erom kunnen vechten wie de rekening mag betalen, dus hij had dat nooit toegestaan. Ling haar appartement heeft grote plavuizen, op de slaapkamer en computerkamer na. Daar ligt parket. Ik krijg een klein handdoekje. Grote heeft ze niet. Zondag 7 november. Helaas heb ik weinig kunnen slapen in de vliegtuigen en afgelopen nacht ben ik een paar keer wakker geweest door de indrukken en het tijdsverschil. Ik krijg gestoomd ei en gebakken ei met rijst als ontbijt. Ze doet erg haar best om me een plezier te doen. Ik zit achter de computer van Ling en mail naar Nederland. Ze heeft een heel mooi flatje, op de achtste verdieping van een toren van drieëndertig in een parkwijk met een bewaker bij de ingang. Vanuit het raam kijk ik over een snelweg, waar regelmatig geclaxonneer klinkt, naar een heuvel waar volkstuintjes zijn en op dit moment iemand aan het vuurtje stoken is. Wanneer de ramen open staan, hoor je wel de herrie van het verkeer. Voor de lunch eten we nepkip (van sojabonen gemaakt), groente, rijst en weekradijs. In de parkwijk zijn veel mensen van diverse generaties lopend onderweg. Eerst lopen we een stuk, dan nemen we bus 228 met een opvallend jonge chauffeuse naar Wal*Mart. De jongeren die in mei bij China Sports Lottery zaten, werken vandaag niet, maar de foto’s die ik van hun heb gemaakt geven we aan een verkoopster die er destijds ook was. We struinen door de grote winkel en kopen een pan om vissoep mee te koken, groenten, pompoen, popcorn, eieren, yoghurt, zes baozi broodjes voor bij het ontbijt en een halve eend met bot en al in stukjes gehakt. Ling vangt twee vissen met een schepnet, één springt uit het net op de vloer. We lachen. Ling belt met haar vriendin Hua. Ik wil graag iets om het water in de badkamer mee naar de afvoer te vegen. Want wanneer je na een douche naar het toilet moet, dan krijg je natte voeten. Zo van die onhandige dingen waar ze kennelijk goed mee leven kan. Net als een lamp boven de spiegel bij de wastafel die niet is aangesloten zodat je nauwelijks iets van jezelf in de spiegel kunt zien omdat het een donker plekje tussen badkamer en keuken is. Zo heeft naast ieder mens ook ieder huis gebruiksaanwijzingen. Maar ik kan geen geschikte douchetrekker vinden. Aan het einde van de middag ontmoeten we haar vriendin Hua en haar man kort bij de kassa. Ling moet ‘paper’ kopen en gaat nogmaals de winkel in. Ik sta een beetje ongemakkelijk met het echtpaar te wachten. Niet wetende hoe goed hun Engels is. Buiten maken we groepsfoto’s en nemen dan afscheid. Ze gaan niet mee dineren bij Ling thuis. Want ze willen ons liever alleen laten en denken dat de communicatie moeizaam zou verlopen. Wij vinden erg dat jammer. Bij het afwassen gebruikt ze geen afwasmiddel, maar rubberen handschoenen en twee ruwe doekjes. We kijken op een enorme sofa naar de Engelstalige zender CCTV 9 en praten tot laat met een zak popcorn en chrysantthee. Maandag 8 november. Ling draagt een donkerblauw jasvest van haar moeder. Ik krijg gestoomd ei bij het ontbijt, zelfgemaakte sojabonenmelk en baozi. Ze moet de advocaat bellen over de ziekenhuisrekening voor haar moeder. Ciqikou Na de lunch gaan we naar Ciqikou. Eén keer overstappen op buslijn 383 en dan uitstappen bij een brug. Ciqikou is het oude deel van de stad. De vorige keer ben ik daar ook geweest. Deze ‘ancient town’ is nog behoorlijk authentiek, de mensen wonen er nog gewoon. Het is niet een nagebouwd commercieel circus, waar veel plekken aan ten prooi vallen. In een museum van het Zhong Family Courtyard huis zit een jonge vrouw met kort haar die op verzoek onze namen kalligrafeert en inlijst (RMB 15). Haar naam is Chung, dat betekent lente. Ze is namelijk in de lente geboren. De dochter van Ling haar broer heet Yu (met omgekeerd dakje op de u) en dat betekent 'regen', want het regende toen ze geboren werd. Rondom in de ruimte waar Chung zit, hangen vierentwintig afbeeldingen met mannen die hun ouders eren. Het honderd jaar oude Grand Courtyard van de Zhong familie is een combinatie van stijlen uit het noorden en het zuiden van China. Naast de te bezichtigen slaapkamers en keuken, hangen er foto’s met toelichtende teksten, ook van ingebonden voetjes en een omgebonden kuisheidsgordel. We kopen 9 wijnflesjassen (RMB 80) in de vorm van Chinese jurkjes. In mei kocht ik maar twee. Nu had ik me voorgenomen om meer te kopen. We kiezen de mooiste kleuren. Ling wil zelf graag de rode houden. Bij een fluitspeelster en eetkraampje leveren we foto’s af die ik de vorige keer heb geschoten; de beste foto’s die ik hier heb gemaakt. Ling koop pindakoekjes (5 RMB). Ik ontdek nu ook hangers voor mobieltjes, net als de wijnjassen van mooie Chinese stof, we kopen vijf voor RMB 25. En twee hangers met Chinese tekens (twee keer 10 RMB). Voor mij in het rood met een tekst die met geld te maken heeft. Voor Ling een eendenechtpaar in het paars, omdat paars een favoriete kleur van haar is. Wanneer ze hoort dat ik niet veel met geld heb en er ook niet graag over praat, realiseert ze zich dat ik een verkeerde hanger heb gekregen. Elke keer wanneer we de hanger zien, worden we hier aan herinnerd.
De waterstand van de rivier is duidelijk hoger dan in mei. Je kunt de
‘strandjes’ nu niet zien. In de week van 19 juli stond het water hier
het hoogst en had het hostel zelfs wateroverlast. Op diverse plekken
in China zijn dit jaar problemen geweest door overvloedig water.
We drinken uitgebreid thee in het theehuis van de zus van haar
vriendin Ling. Ook hier leveren we foto’s af. Een modern Chinees
stel stelt Ling vragen over mij.
Ondertussen heeft Ling trek gekregen. Ze koopt een bakje met spicy
noodles bij het meisje waar we de foto hebben gebracht. Haar
vader is er nu ook en ze weigeren geld aan te nemen. Even
verderop kopen we voor mij spicy aardappelen.
Ling stoomt of wokt voornamelijk in haar keuken. Ik had zakjes
aardappelpuree meegenomen. Die wilde ze al bij het ontbijt
gebruiken - ze eten hier daags namelijk drie keer warm - maar dat
lijkt me niet zo prettig. Ik ben benieuwd of ze het zoute eten lekker
zal vinden. Bij ons zit vaak veel te veel zout in het eten. Ze heeft
een mooie keuken met een laag aanrecht. De bovenste planken in de
keukenkastjes gebruikt ze niet, want daar is ze te klein voor.
People’s Square & People’s Hall
Wanneer het donker begint te worden, nemen we bus 808 naar People’s
Square en het verlichte People’s Hall, zodat ik het fraaitegebouw
in het donker op de foto kan zetten.
Op het plein is een tentoonstelling (dit woord leert Ling ook
zeggen) van auto- motor- en busfabrikanten. Jammer dat we zo
geen vrij uitzicht hebben op People’s Hall. Leuker zijn massa's
dansende mensen op het plein die allerlei verschillende dansen
doen. Heel enthousiast. Ook vijftig+ doet mee.
Terug nemen we bus 262 tot Shapingba en lopen het laatste stuk.
Onderweg koop ik een douchetrekker voor RMB 15. En we hebben
een praatje met een beheerder van de kindergarten, net buiten het
park waar Ling woont. Wanneer we een bezoekje willen brengen,
dan moeten we morgen terugkomen en het de directrice vragen.
In de woonkamer, keuken en slaapkamer houdt ze de ramen open.
Wanneer ik het koud krijg, dan moet ik maar een jas gaan dragen.
Misschien dragen Chinezen daarom binnen vaak een jas. Er is geen
centrale verwarming, zoals bij ons. Ik zeg dat de bedoeling van een
jas is dat je die buiten draagt. Tot laat in de nacht zitten we op
de bank en probeer ik nogmaals uit te leggen hoe volgens mij het
aanvragen van een visum werkt.
Dinsdag 9 november. We zijn laat wakker. Ling wil binnen een uur
naar het ziekenhuis om het uitchecken van haar moeder te regelen,
maar allereerst gaat ze de beurskoersen bekijken.
Vandaag ga ik nog een andere vriendin met de naam Ling zien, een
andere dan die ik in mei heb ontmoet, er zijn dus drie vriendinnen
met de naam Ling. Om onderscheid te maken plaatsen ze er nog
een naam voor. Daarnaast zal ik vriendin Hong opnieuw treffen.
We gaan vanavond samen ergens eten. Dit keer zal ik zorgen dat ik
betaal, want ik voel me nog ongemakkelijk. Ik wil zeker iets terug
doen voor haar broer door bijvoorbeeld iets voor haar nichtje te
kopen. We zien hun komend weekend weer. Doordeweeks verblijft
haar nichtje met haar moeder in het noordelijke district van de
stad (Bei Bei), omdat ze dan dichter bij haar school is. Haar
moeder werkt niet.
We bezoeken de kindergarten (http://www.dadikid.com/). Een
modern gebouw met een prachtig speelterrein en goede voorzieningen.
Ling praat met de directrice.
Overal in het gebouw zijn Engelstalige teksten of boeken. Maar het
is niet zo dat de directrice zomaar even vloeiend Engels met mij
gaat praten.
De taalschoolorganisatie zit in Chengdu. Die Engelse lessen duren
overigens maar maximaal twintig minuten. Dit zijn ook nog hele
kleine kinderen. Ze bellen daarmee om te informeren of ze mij in
dienst zouden kunnen nemen. Via Ling geef ik mijn e-mailadres.
Naschrift: na de reis heb ik hier nog niks van gehoord. Ik was ook
niet echt enthousiast. Ten eerste omdat het nog hele jonge
kinderen zijn en ten tweede kwamen ze met een voorstel om in een
stad buiten Chongqing te werken. Wanneer dat veel reistijd zou
beteken, dan schiet ik er weinig mee op wanneer Ling wil blijven
wonen waar ze nu woont.
We krijgen toestemming om rond te kijken. Het is heel stil. We
bekijken wat er aan de muren is geplakt: tekeningen en foto’s.
Er hangen veel vlaggen van diverse landen in de hal.
Dan kijken we in een van de lokalen en zien wel dertig kleine bedjes
met daarop allemaal Chineesjes... O, wat mooi! Sommigen zijn in
een diepe slaap, van de meest energieke komt het hoofdje omhoog
en een jongetje steekt zijn vingers in het V-teken omhoog. In de
hoek zitten twee jonge juffen te eten met zicht op de kleintjes.
In het lokaal ernaast spreken we met één van de twee. Terwijl we
daar zo staan, komt een schattig meisje in haar onderbroekje langs
omdat ze naar de WC moet.
We eten in een klein restaurantje bij het verkeersknooppunt van
haar wijk (Tian Xin Qiao Crossing). We zullen hier de komende tijd
vaker eten. Ling bestelt voor zichzelf Chao Shou met pepers en voor
mij zonder (2 x RMB 6). Ze is het gewend, maar desondanks gaat ze
er ook van zweten. Chao Shou is bouillon met veel schelpachtige
deegfiguren gevuld met varkenspastei en daarnaast nog wat
groente. Heerlijk!
Daarna gaan we met de bus naar het ziekenhuis om haar moeder
uit te checken. Op het dak staat een lange naam, zoiets als: Hospital
of the Third Military Medical University. Het betaalloket zit in een
enorme grote hal van een negentien verdiepingen tellende
ziekenhuisgebouw, met daarnaast nog meer gebouwen die erbij
horen.
Er is iets mis met het verzekeringspasje van haar moeder en Ling
moet twee keer naar boven, naar de arts van de behandelende
afdeling, om aanvullingen op de papieren. Niet dat ze daar een stap
mee verder komt... Het is moeilijk. In het winkeltje in de hal
koop ik chips en water en wacht rustig af.
Wat me opvalt, is dat sommige mensen door hun familie op
brancards worden vervoerd. Misschien kunnen ze daar kosten mee
besparen. Op het fraaie plein voor het ziekenhuis ontmoeten we
een jonge moeder met haar zoontje. Ze vraagt ons om de foto’s die
ik maak te mailen.
Three Gorge Square
Met bus 620 gaan we naar het Three Gorge Square. Eerst kopen we
twee treinkaartjes naar Chengdu voor komende maandag (206
RMB, inclusief 10 RMB servicekosten). Het lukt ons niet om een
deurmat en een mooie nachtjapon te vinden.
‘s Avonds eten we sushi (RMB 319) in een winkelstraat met vriendin
Hong, andere Ling en haar dochter Sha Sha (9 jaar) met een
klarinet in een koffertje. Een pienter meisjes en net als haar
moeder een beetje mollig. Hong heeft nu een wilde bos krullen. Ik
zeg: "Fashion girl with curly hair". Hong wil graag nog een keer
horen dat ik haar "girl" noem, want ze is al bijna veertig.
De dames kwebbelen maar raak en Sha Sha probeert een paar
zinnetjes Engels op mij uit. Daarna wandelen we door de
winkelstraten, nemen afscheid, en kopen een warm perendrankje
(2 x RMB 5) waarna we met de bus en een minibus naar huis gaan.
De foto’s van haar moeder die ze vanmiddag onderweg ergens
heeft laten scannen heeft ze via de mail ontvangen. Ik ga vroeg
naar bed met een ibuprofen tablet, want ik heb last van mijn keel
gekregen. Dat komt misschien wel door vermoeidheid en de
verontreinigde stadlucht.
Woensdag 10 november. Ling heeft last van haar nek. Vanmorgen haalt
ze een bloemetjesjurk uit haar kast. Ik zeg: "Flower power!"
Maar dat zegt haar niks, dus leg ik uit wat het betekent.
Ze zet me bij het ontbijt al een bak rijst met gestoomd ei voor.
De gestoomde eend die voor het diner met Hua en haar man was
gekocht komt weer op tafel. Het blijft ongewoon voor een Nederlander
om als ontbijt warm eten naar binnen te werken. Gelukkig is er ook
yoghurt en fruit.
Ik boek het hotel in Xiamen. We mailen met Hans die op dit tijdstip
nog steeds niet slaapt. Ze zit in haar warme ‘berenpak’ naast me.
Ik laat een foto zien van het huis van mijn ouders met mijn vader in
een rode Porsche cabriolet voor de deur. Ik heb mijn vader om die
foto gevraagd. Hans dacht al dat die auto familiebezit was.
Ik leer af en toe een paar Chinese woordjes: "Lan yan jing" (blauwe
ogen)
Pipa Shan Park
We gaan naar het Pipa Shan Park. Onderweg kopen we een paar
baozi, want we hebben inmiddels weer trek gekregen en bij de
overstap op een andere buslijn kopen we medicijnen omdat ze
hoofdpijn heeft.
Pipa Shan Park ligt op de berg (shan) van het centrale deel van de
stad, met een rood paviljoen op het hoogste punt. Je hoeft geen
entree te betalen. De toegangsweg is steil. Het uitzicht is helaas
niet zo helder. Een aantal mensen van middelbare leeftijd spelen
badminton. We drinken uitgebreid thee en Ling heeft een zakje
zonnepitten (xiang ri kui) gevraagd waar ze knetterend op knabbelt
(3 x RMB 5). Aan mij geeft ze af en toe een handje gepelde pitten.
Ik leg haar wat uit over Nederland en de Nederlandse taal.
Ze oefent met: "Ik spreek een beetje Nederlands."
Aan de tafel naast ons spelen twee echtparen mahjong voor aardig
wat geld. Het park zelf is niet zo geweldig wanneer ik het vergelijk
met andere stadsparken in China die ik heb gezien. Maar wel lekker
rustig.
Jiefang Bei
Daarna gaan we naar Jiefang Bei. Voor mij bekend terrein,
namelijk het hart van de stad waar ik in mei een paar dagen in een
hotel zat. Als eerste kopen we in de buurt van het Liberation
Monument nog twee landkaarten van China, nu ook één voor heit,
waar ik thuis een exemplaar van heb ingelijst. En voor Ling kaarten
van Europa, van de Benelux en een boek van door de Duitser
Christian Y. Schmidt die over een reis door China heeft geschreven,
gepubliceerd in het Chinees. Het gaat over zijn belevenissen op de
route van Shanghai naar Tibet via de National Highway 318. Het
kost allemaal niks. In totaal ben ik slechts RMB 89 kwijt.
Ook in deze omgeving leveren we foto’s af, maar de dames waar ik
de vorige keer een shirt kocht en de verkoopster van baozi hebben
hun zaak op dit tijdstip al gesloten, dus laten we ze bij buren achter.
We eten een halve tonijnsandwich bij Subway boven Dongya Cave.
Eerst wil ze alleen van mij proeven. Wanneer dat bevalt, wil ze er
zelf ook wel één (2 x RMB 23). In food street eet ze daarna nog een
bakje met spicy noodles. Ik hoef niks meer. Behalve dan dat ik trek
heb in een toetje.. Daar kun je mij bij wijze van spreken voor
wakker maken.
Donderdag 11 november. Om zeven uur gaat de wekker.
Gisteravond waren we rond elf uur thuis. We zijn laat gaan slapen
omdat ze via qq nog contact kreeg met een gids in Xiamen. Hij
biedt de tour die ik graag wil aan voor RMB 3300, inclusief auto en
chauffeur, brandstof, gids, twee overnachtingen met een kamer
met eigen badkamer, toegangstickets, maar exclusief eten.
Ik vind dat nog steeds vrij prijzig. Want in dit geval is het geen
Engelstalige gids, wat meestal meer kost. Maar we hebben weinig te
kiezen. Misschien dat het hotel nog iets kan regelen, maar daar
verwacht ik zeker geen lagere prijs van.
Laitan
Het is vandaag internationale vrijgezellendag. We gaan naar Laitan.
Een dagtrip waar veel reistijd in gaat zitten, dat had ik al van het
forum van Lonely Planet. Iets na achten gaan we de deur uit.
Op de heenreis moeten we al twee keer overstappen met de bus om bij
één van de busstations voor lange afstandsbussen te komen. Ling
haar pasje voor de bus is bijna leeg.
Bij het busstation kopen we baozi, water en we hebben vrij snel
tickets voor een moderne bus die om 9:40 naar Hechuan (2 x RMB
29) vertrekt. Dat is een stad ten noorden van Chongqing. De rit
duurt bijna twee uur. De weg is goed en bestaat grotendeels uit
autobaan met een paar tunnels.
Aan de overkant van de inrit van het busstation kopen we bananen.
Deze straat moeten we links uitlopen en dan naar rechts. Even
verderop koopt Ling zaadjes voor groente. Ze wil die op haar balkon
verbouwen. Dan nemen we stadsbus nummer 401 (2 x RMB 1) die
ons naar een ander - nieuw - busstation brengt.
Bij het moderne busstation nemen we om 12:00 de bus naar
Tongzhi (2 x RMB 9,5). Daar aangekomen moeten we nog met een
kleinere bus naar Laitan (2 x RMB 4). Het landschap is in de
tussentijd mooier geworden.
Laitan, ook wel "Weng City", is een ommuurd stadje met in de
kliffen de Erfo Tempel, met daarin één van de grootste
Boeddhabeelden van China. Laitan ligt in een landelijke omgeving.
Het is lekker rustig, ook omdat het geen weekend is.
We lunchen eerst binnen de muren bij een open restaurant van een
jong stel en zijn moeder. De jonge vrouw is druk en enthousiast
wanneer ze ons bedient. We krijgen water met groene ‘huo xiang’
(ageratum) bladeren, een soort lichte kruidenthee. Na het eten
krijgen we een zak mee om het zelf te kunnen maken. Een
specialiteit van deze regio is ‘duo hua’, een witte puddingmassa
in water die me een beetje doet denken aan schapenkaas, vrij
smaakloos en volgens Ling gemaakt van ‘yellow bean tofu’. De
groente kan ik niet thuisbrengen. Daarnaast krijgen we spek en
reepjes nepvlees gemaakt van ‘yellow beans’. Een heerlijke lunch
voor slechts RMB 28 van zeer vriendelijke mensen.
Omdat Laitan lastig te bereiken is, komen er weinig buitenlanders
waardoor ik weer eens een bezienswaardigheid ben. Regelmatig
spreken lokale mensen Ling aan om te weten te komen waar ik
vandaan kom.
De entree voor de buitenste rand van Laitan is RMB 20. Via een
binnenplaats waar beelden en oude teksten zijn, lopen we langs de
rim naar een gebouw met drakendaken. In het dal kronkelt de Qu
rivier. We zijn bijna de enige bezoekers. De romantiek laait op.
Ik voel me zo gelukkig.
Beneden doet Ling drie buigingen op commando van een gong. De
twaalf en een half meter hoge zittende Sakyamuni Boeddha kunnen
we het beste zien vanaf de bovenste verdieping. Er zijn meer dan
1700 beelden, die in de periode 1174 - 1204 zijn gemaakt. Er staan
overigens her en der wel bordjes met Engelse teksten. Niet
helemaal foutloos, maar dat is in China zelden het geval.
Teruglopend naar de bus komt iets na vieren net een schooltje uit.
Ik heb al snel een hele verzameling kinderen om me heen die graag
op de foto willen en gieren van het lachen wanneer ze zichzelf op
het schermpje terugzien.
De terugreis gaat spoediger. Op de splitsing bij Tongzhi nemen we
de bus naar Hechuan. Daar kunnen we bij het nieuwe busstation na
een half uur wachten om 18:20 een rechtstreekse bus naar
Chongqing nemen (RMB 15) en in Chongqing stappen we al in haar
district uit, zodat we nauwelijks meer door de stad hoeven.
Ling kent voornamelijk buslijnen die ze voor de ritjes naar
moeder, werk en vrienden gebruikt. Dus regelmatig moet ze
uitzoeken welke nummers we moeten hebben. Maar het is een enorme
stad met veel buslijnen, dus dat is goed verklaarbaar. Ik ben blij
dat zij dat doet, want de businformatie is in Chinese tekens en
ik zou veel meer tijd kwijt zijn om dat uit te zoeken.
Alleen boven de namen boven de bushokjes zijn leesbaar voor mij.
We gaan naar haar favoriete snacktentje en eten daar chao shou.
Bij haar thuis bekijken we een fotoalbum. Ik kan haar niet op alle
groepsfoto's herkennen, maar haar jeugdvriendinnen (Hong, en de
andere twee Lings) zijn helemaal moeilijk te onderscheiden. Er zijn
ook foto’s van de viering van de tachtigste verjaardag van haar
moeder: "I have no mother."
Vrijdag 12 november. Ling gaat alleen op pad. De geldigheid van
het zorgpasje van haar moeder is verlengd en is ze is weer naar het
ziekenhuis. Weer voor niks, zoals later zal blijken. Vermoedelijk
duurt het een paar dagen voor die pas weer geldig is.
Ciqikou opnieuw
In de tussentijd ga ik na een luie ochtend rond twaalf uur met een
taxi naar Ciqikou (RMB 12). Ik laat daar nog een lijstje maken met
onze namen in het Chinees gekalligrafeerd (nu slechts RMB 10) en
ontdek andere straatjes en een offerplaats aan de rand van de
bebouwing bij een voetgangersbrug. Daar branden ze wierook en
verbranden nepgeld en nepgoud zodat overleden dierbaren in de
'andere wereld' geld hebben. Ik ontdek ook een bedrijfje waar
fietsen te huur zijn. Wanneer ik dat eerder had geweten, dan
hadden we nog een keer samen op een tandem kunnen fietsen.
Net als gisteren is het schitterend weer. Zeer zonnig en soms
boven de twintig graden. We hebben aan het einde van de middag
afgesproken bij de Wal*Mart. Eerst loop ik een keer in alle rust
alleen door de winkel. Rond 17:00 zit ik in het parkje bij een
kleine klokkentoren wanneer Ling aan komt lopen. Ze zat er al over
in waar ze mij zou kunnen vinden. Helaas komen de meeste sms'jes
van haar wel bij mij aan, maar die van mij niet meer bij haar.
Maar het is dus gelukt!
Bij Wal*Mart halen we boodschappen (RMB 56). Voor het eten van
vanavond en een zak popcorn. Voor morgen bij het ontbijt tang
yuan, met kersen en sesam gevulde glutinerijstbolletjes die je in
water kookt en in een kom met water serveert.
Gisteravond hadden we warme rijstepap, zonder toegevoegde
suikers. Ik dacht: dat gaat ze toch wel net als ik met een lepel
eten toen ik vroeg lepels mee te nemen uit de keuken. Maar nee,
zelfs pap slurpt ze met eetstokjes en de kom aan haar lippen naar
binnen. Gewone etensborden heeft ze geloof ik niet. Het zijn
schaaltjes, kommetjes, porseleinen lepeltjes, twee normale
lepeltjes. Maar vorken heb ik bijvoorbeeld niet kunnen ontdekken.
O ja, het aanrecht is op haar lengte gemaakt, dus ik moet steeds
een beetje buigen.
Ze kan heerlijk koken. Na het eten wandelen we in het park. bij haar
flat en doen fitnessoefeningen op toestellen waarmee je bewegingen
van langlaufen en roeien na kunt spelen. En er is een draaiapparaat
om met de heupen te swingen. We zijn in het donker.
Op haar balkon heeft ze een mooi en ingenieus wasdroogsysteem:
twee staaldraden die je met een slinger op- en neer kunt draaien,
aan één ervan allemaal kledingstokjes. Door de keelpijn ga ik vroeg
slapen. Ling blijft nog even computeren.
Zaterdag 13 november. Uitgeslapen. Ontbijt met tang yuan en een
schaaltje groente. De glutine rijstballetjes uit de vriezer smaken
iets minder lekker dan vers van een straatkraampje. Ik heb nog last
van mijn keel. Ling is bezorgd en maakt een kruidendrankje voor mij
uit Yunnan: ‘banlangen keli’. Ik neem nog een banaan en bekertje
yoghurt voor we het huis verlaten.
Vandaag gaan we naar de Chongqing University. Ze wil me laten
zien waar ze heeft gestudeerd. In de buurt is een kamertje met
massage door blinden. Ze heeft nog last van haar nek. In eerste
instantie loop ik alleen over het campusterrein. Ik loop tot de
sportterreinen in het dal. Een groep jongens is fanatiek aan het
basketballen. Een vrouw is een lied aan het oefenen. Ze lacht
wanneer ze ontdekt dat ik meeluister. Ze kent de wijs nog niet zo
goed.
In het campuspark zitten twee meisje en een jongen op een bankje.
Het meisje in het midden moet een cadeautje uitpakken. Op het
cadeaupapier zit een post-it met een tekst. Vermoedelijk van een
klasgenoot. Na het verwijderen van een stuk papier, komt er weer
cadeaupapier tevoorschijn met een notitie. En dat gaat zo maar
door. Ze heeft plezier bij het lezen van de teksten.
Ik wacht niet tot ze bij het cadeau uit is gekomen. Ik zit met Ling
in mijn maag. Ze deed zo afstotend vanmorgen en ik weet niet wat ik
moet doen. Ik mocht haar hand niet vasthouden in de bus en ze zei
nagenoeg niks tegen me.
In plaats van af te wachten wat het cadeau is, zoek ik Ling op bij
de blindenmassage. Ik weet dat ze daar een ongeveer een uur zal zijn
en heb er vertrouwen in dat ik haar terug zal vinden.
Ze lijkt opgewekt. Ik ben nog ontstemd.
De massage is nog niet afgerond. Ik zit treurig op een bankje te
wachten. Op het einde lijkt het wel alsof de masseur haar nek
breekt. Ik hoor een "knak" en schrik. Dan de andere kant op: weer
knak! Maar de masseur weet gelukkig wat hij doet.
Daarna gaan we naar gebouwencomplex A van de universiteit.
Daarnaast zijn er nog vestigingen genaamd B, C en D her en der
over de stad verspreid. Ze leidt me binnen rond. Het lijkt meer op
een ouderwetse middelbare school met krijtborden, dan een
universiteit met collegezalen en beamers. Ik zeg dat tegen haar.
Alleen gebouw D heeft volgens haar een moderne inrichting heeft
zoals wij die kennen. Verder een mooi park met veel sportterreinen
en ook op zaterdag allerlei bedrijvigheid.
Ling pakt mijn hand weer vast. We drinken even verderop een
warm vruchtendrankje bij KFC en ze geeft me een appel. Ik deed
haar vanmorgen aan haar ex denken toen ik kritiek op haar had
voor we vertrokken. Vandaar haar gedrag.
Ze koopt een paar lege dvd’s en cd’s in een enorme zaak met
elektronica-apparatuur. We vinden ook een winkeltje waar ze het
visumaanvraagformulier kan printen, want ze heeft thuis geen
printer. We proberen een mooie jas voor haar te vinden, maar die
zijn nogal prijzig en de mooiste is er niet in haar maat.
Ze leert me: "Ni shi sha gua." (You are a fool).
Haar broer belt dat hij en zijn gezin onderweg zijn naar het hotpot
restaurant in de buurt van haar huis. Wij zitten met de bus in een
opstopping. Wanneer we uitstappen, zien we haar familie op het
trottoir. We zijn relatief vroeg voor het avondeten. De 'sheep soup'
is een soort van olieachtige crèmesoep zonder pepers. Alle vier
vullen ze steeds mijn schaaltje bij, dus ik hoef niet te verhongeren.
Integendeel.
Deze hotpot is niet spicy en ook niet zo'n vet gespetter als de
hotpot die ik bij de vorige reis op de eerste avond met Ling had.
Het eten is beter en het restaurant mooier. Alleen de schaal met
'botjesvlees' is spicy, evenals de sausschaaltjes van de anderen.
Voor mij is een mild sausschaaltje besteld.
Er gaan ongeveer vijftien bestelde schalen met gerechten in de
schapenhotpot: lamsvlees, lever, en ander ingewanden van het
schaap, champignons, etc. Na een paar minuten kun je die met eet-
stokjes overhevelen naar je eigen kommetje, even dippen en eten
maar. Het had van mij wel wat minder gemogen. Haar nichtje haalt
regelmatig een haal door de pepers van de schaal waar hun
botjesvlees op lag.
Het is de beste hotpot die ik totnogtoe heb gehad. Haar broer heeft
weliswaar het gerechtenformulier ingevuld, maar hij heeft er geen
moeite mee om de rekening naar mij door te schuiven (RMB 215).
Haar nichtje wint RMB 5 op één van de waardebonnen die ik haar
gaf en is daar dolgelukkig mee. De inhoud van twee niet gebruikte
schalen neemt haar broer mee in een doggy bag.
Jammer dat alleen het nichtje een beetje Engels spreekt. Haar
moeder laat op haar mobiel cijfers zien van de tentamens van
afgelopen week. Naast de score van vakken afzonderlijk, zijn ook
haar plaats op de ranglijst van haar klas en van de hele school
vermeld. Ze is 327 van ongeveer 1000 leerlingen uit haar jaar.
Ik heb geen idee of we in Nederland tegenwoordig ook met
ranglijsten werken. Ik kan me dat niet herinneren. Onderweg naar
Ling haar huis vertelt haar nichtje dat ze een ongelukkige jeugd
heeft doordat ze heel veel tijd aan school moet besteden. Toch
lijkt ze vrolijk. Haar moeder lijkt ook gelukkig. En haar vader
steekt een duim op wanneer hij de foto met zijn gezin ziet.
Bij Ling zitten we samen op de bank, drinken water met de blaadjes
uit Laitan en kijken naar een televisieprogramma met mannen die
uit vrouwen moeten kiezen met een zak popcorn.
Zondag 14 november. We beginnen vandaag rustig. Het regent en
het is ook koeler dan voorheen. Aan het einde van de ochtend gaan
we naar de Huayan tempel met bus 228 en 483. De tempel ligt aan
de voet van de Dalao Shan in het westen van Chongqing. Op de
heuvel achter de tempel staat een grote gouden Boeddhabeeld.
Wij bezoeken de tempel echter niet, maar lopen daar gearmd
achterlangs, de heuvel op, naar een pagodevormig gebouw waar op
de benedenverdieping het graf van haar ouders in een muur zit;
achter een flapdeurtje. Voor haar moeder moet nog een
monumentje worden gemaakt. Ze had me een paar dagen geleden
al gevraagd of ik het graf van haar ouders wilde bezoeken.
Uiteraard wil ik dat. Ik wil dat graag met eigen ogen zien.
Het is een emotioneel en ingetogen bezoek.
Ik neem een foldertje mee:
Terug nemen we bus 204 die bij de Wal*Mart uitkomt, zodat we
inkopen kunnen doen voor het avondeten: reepjesvlees, paprika,
tomaat, vloeibare zeep, baozi en een soort van pitabroodje. De
laatste twee snacks eten we voor de winkel op een bankje. En we
hebben een grotere deurmat gevonden. Bij haar thuis vechten we
wie die mag uitpakken.
Omdat Ling graag het weekend in Chongqing wilde blijven, hebben
we de trip naar het historische stadje Langzhong uit het
plan gehaald en gaan we morgen per hogesnelheidstrein naar
Chengdu en vanaf daar het oorspronkelijke programma weer
volgen. Overmorgen nemen we het vliegtuig van Chengdu naar
Xiamen. Die stad ligt in de zuidelijke provincie Fujian.
Zojuist hebben we met een gids in Xiamen een privétour naar de
Hakka minderheden besproken voor 18, 19 en 20 november. Ik heb
allerlei informatie op papier en leg Ling uit dat het voor mij
belangrijk is om meer dan alleen een lange dagtour te doen.
Misschien kom ik wel nooit meer in Fujian en daarom wil ik het
graag in één keer goed doen. Ling heeft er geen vertrouwen in om
zelf als gids te fungeren en busvervoer ter plekke uit te zoeken.
Daar is ze niet zo handig in.
Daarna vraagt ze nog wat de tickets naar Cambodja kosten. Ik start
de computer weer op om dat uit te zoeken. Het is jammer dat er
geen goede vliegverbinding naar Chongqing is. En ook jammer dat
ze niet eerder heeft kunnen aangeven dat ze mee zou kunnen, want
dan had ik het programma in Cambodja in omgekeerde volgorde
ingedeeld. Maar al mijn vluchten zijn al geboekt.
Maandag 15 november. We staan vroeg op. Ling kan haar bagage
in een relatief kleine rugzak houden. Ik dacht dat vrouwen vaak
meer meenamen, maar zij kan met heel weinig toe. Twee lange broeken
van mij zijn nog niet helemaal droog. Het witte T-shirt van mij,
waar ze dol op is, mag ze als aandenken houden.
In plaats van een bus dwars door de stad, gaan we met een taxi via
de ringweg naar het noordelijke treinstation (RMB 37). In ruim drie
kwartier zijn we iets na achten bij treinstation Chongqing Bei.
Chongqing - Chengdu
In de trein leest Ling in een krantje over Chanel Nr. 5 parfum uit
Grasse en wil daar graag naartoe. Dat is heel goed mogelijk
wanneer ze volgend jaar in Nederland komt, zeg ik. De trein stopt
alleen in de stad Suining, daarna ligt de snelheid rond tweehonderd
kilometer per uur.
Chengdu
(betekenis: pefecte metropool)
In Chengdu moeten we de trappen op en trappen af. Sinds kort is er
een metrolijn vanaf het station naar het zuiden. De ingang van de
metro is aan het grote en gezellige plein voor het station. Voor
een paar yuan reizen we naar een metrostation in de buurt van ons
hostel. Chengdu is een aangename stad, maar minder avontuurlijk
dan Chongqing. Ze zijn er meer gewend aan Buitenlanders. Ik heb
een kamer geboekt in het Lazy Bones Hostel en vind die nog beter
dan het Loft Hostel waar ik een half jaar geleden zat. Er liggen
mooie plattegrondjes van de stad bij de receptie.
In plaats van op de kamer te rusten, genieten we van het mooie
weer. We lunchen in een zeer betaalbaar restaurantje tegenover
het hostel (RMB 15). Je bestelt bij een kassa en serveersters
onthouden waar je gaat zitten.
Daarna bezoeken we de Katholieke Kerk. Ling is zeer geïnteresseerd
en ik ben zelf ook nieuwsgierig. Langs het hek bij de kerk staan
beelden van de twaalf apostelen en voor de kerk een beeld van
Maria. Er staan informatieborden over het christelijke geloof.
In de kerk treffen we twee groepjes van vijf vrouwen die om beurten
op een gregoriaanse wijze elkaar nazingen. Merkwaardig. Soms zingt
één van heb voor. Het lijkt alsof ze aan het oefenen zijn voor
een volgende dienst.
Daarna lopen we naar de Wenshu tempel. Daar in de buurt
ontdekken we een markt voor postzegels, rode notitieboekjes en
memorabilia, zoals posters, tijdschriften, oud geld en speldjes.
Voor de liefhebbers. Ling kan me vertellen wat er in de boekjes
geschreven staat. Eén van de schrijvers heeft Engelse les gevolgd
en is geobsedeerd door dagindelingen en planningen.
Bij de ingang van de tempel betalen we RMB 5 per persoon voor de
entree en krijgen twee stapeltjes wierookstokjes. Ling doet op
een paar plekken buigingen en stopt de wierook in de daarvoor
bestemde plekken. Haar broer belt dat het uitchecken van haar
moeder is gelukt!
We hebben waardebonnen bij het hostel waar we thee voor halen
en relaxen in de grote zaal, nemen folders en tijdschriften door
en bestellen ons avondeten. Veel: twee grote bowls met soep, een
schaal blokjes kip met groente en een schaal kool met azijn voor
RMB 33.
's Avonds zitten we in de gemeenschappelijke zaal met een Duitse
vrouw die veel pech heeft gehad met haar reisplannen (Tibet ging
niet door als gevolg van afzeggingen van een groep, en het
vliegtuig naar Jiuzhaigou moest terugkeren vanwege winters weer).
Vanuit Chengdu heeft ze nu allerlei alternatieve uitstapjes gedaan
en gaat nu nog een paar dagen naar Beijing waar ik haar wel wat
adviezen voor kan geven. Ze reist alleen omdat haar man in het
onderwijs werkt.
De vrouw is ondanks de pech enthousiast over China en vertelt ook
dat Chinezen graag met haar op de foto willen. Voor Ling is het
leuk om eens met iemand anders Engels te praten. En ze is helemaal
onder de indruk van Amerikaanse backpakkers die aan een grote
tafel in de andere hoek van de ruimte zitten. Ze heeft het over
hoe snel en onbevangen die meiden praten.
Ik leer Ling: "Ik ben een lief meisje."
En: "Ik ben moe."
Dinsdag 16 november. Op de kamer eten we bananen en ik drink
weer het kruidendrankje voor mijn keel. Tegenover het hostel
hebben we meer ontbijt. We checken uit en laten de bagage achter.
Ling is vanmorgen pessimistisch over onze toekomst. We wandelen
richting het Tianfu Square en gaan op zoek naar een jas. Een groot
deel van de straat bestaat uit winkels met sportartikelen. Alle
sportkleding is volgens haar nep. Vandaar dat het zo goedkoop is.
In de buurt van Carrefour eten we bij het Chinese fastfoodketen
CSC. We hebben vissteak, groente, tomatensoep met ei en warme
vruchtensap (RMB 37). Even daarvoor hebben we een zak met vier
verschillende soorten koekjes gekocht om de rest van de middag
mee te doen. We kopen ook handcrème voor haar en zelf koopt ze
gezichtscrème in de buurt van het hostel. Daar halen we onze
bagage. Ling kijkt snel op internet naar de beurskoersen. Die
zijn sinds mijn komst gekelderd.
Om 15:00 nemen we een taxi naar het vliegveld (RMB 62).
Chengdu - Xiamen
We wachten bij gate 8. Op de namiddag vliegen we van Chengdu
naar Xiamen, ook bekend als Amoy, met een rijk koloniaal verleden.
Het is de eerste vlucht die we samen doen. Romantisch. Volgens
schema komen we rond acht uur ’s avonds aan. Tijdens de vlucht
konden we genieten van een mooie zonsondergang boven de
wolken. Onderweg een prima maaltijd met varkensvlees, groente,
rijst, fruit en een broodje.
Xiamen is een ‘andere wereld’. De glimlachende assistentes en
verkoopster op het vliegveld hebben creatieve uniformen, in
diverse kleurenvariaties. De shuttlebus komt niet dicht in de buurt
van ons hotel, dus besluiten we om een taxi te nemen (RMB 39).
Taxi’s zijn hier over het algemeen iets groter: veel blauwwitte
Kia’s met een dolfijn op de zijkant. We merken aan de wind en geur
van de lucht dat het een stad bij zee is. De straten en bussen zijn
ook schoner. Ling vindt het heerlijk. Xiamen is een uitstekende
keuze!
We hebben een moderne kamer in het GEM Hotel. De kussens
ruiken volgens Ling niet zo fris. Maar de vervangende slopen van
‘housekeeping’ ruiken exact zo, dus sprenkelt ze er een geurtje
over. Voor de rest is het een prima hotel met ontbijtbuffet
inbegrepen.
Van het vliegveld heeft Ling een plaatjesplattegrond van Xiamen
meegenomen. Ze wil graag naar de zee, naar een eiland en lokale
specialiteiten proeven.
Woensdag 17 november. Om half acht zijn we wakker. Het is
zonnig. Bij het ontbijt kies ik toast, gebakken ei, rijstepap, thee,
vruchtensap en sojamelk. Ling eet vis en noedels. De gids voor de
komende drie dagen wacht op ons in de lobby. Hij belt. Ik wil zeker
zijn dat het programma goed is voor ik het contract onderteken. Hij
vraagt een aanbetaling van RMB 500. Onderaan de papieren staat
een adres van een website: http://www.xmhaixia.com/
We gaan vandaag eerst een dagje relaxen in Xiamen. Naast een
grote havenstad heeft het een zeer aangenaam centrum met deels
westerse architectuur. Het is mooi om te wandelen in de zon door
Zhongshan Lu , een lange autovrije straat . Er zijn uiteraard weer
theehuizen. We vinden eindelijk een winkel met een jas en een
bijpassend wit truitje (RMB 376). We kopen gepofte kastanjes en
tiramisu. Dat laatste kent ze niet, ze vindt erg zoet.
Langs het water zitten we te genieten. In een straat parallel aan
de boulevard lunchen we: broccoli, gebakken ei met tomatensaus, nasi
en dumplings met preivulling voor RMB 25.
Gulang Yu eiland
Dan nemen we een ferry naar het eiland Gulang Yu, waar veel
toeristen naar toe gaan. Ook daar is het lekker weer met circa 23
graden. Je merkt ook helemaal niet dat het herfst is: veel zon,
een frisse lucht en bloeiende bloemen. We lopen rechtsom over
het eiland, langs een standbeeld van een beroemde generaal, een
beeld van vijf kinderen die de prestaties van een vroedvrouw
weerspiegelen en een muziekschool.
Volgens een monument zijn de ‘westerse imperialisten’ verjaagd.
Ik praat wat lacherig met Ling over die propagandataal. Er zijn
ook een paar strandjes, hotels en cafés in historische panden. En
winkels die profiteren van de vele bezoekers. Ling koopt Chinese
schoenen voor mijn moeder. Dat is lief van haar. We vinden een paar
met maat 41. En ze vindt eindelijk een leuk zomers jurkje met
bloemen (RMB 79). In Chongqing lukte ons niet om iets geschikts
te vinden.
Slauerhoff heeft over dit eiland geschreven in zijn korte verhaal en
gedicht Lente-eiland:
Een jonge chauffeur staat ons op te wacht met een Honda Odyssey.
Een lekker ruime auto. Het eerste stuk van de route is over
snelwegen met een paar tunnels. We staan kort in een file. Soms
wordt er rechts ingehaald of via de vluchtstrook. Geduld is niet
het sterkste punt van Chinese chauffeurs. Het zijn sowieso een
beetje merkwaardige rijders. En maar weer claxonneren!
We houden een korte stop bij bananenplantages. Daar kopen we
kleine bananen en ‘honey peach’ (mi tao).
Na Nanchang volgen bergwegen. We lunchen bij een groot
knooppunt waar lokale gidsen langs de weg staan te wachten. Iets
verderop zijn restaurants. We worden geholpen door twee zeer
vriendelijk vrouwen.
Eerst krijgen we kungfu thee: eerst worden kopjes schoongespoeld
met heet water. De theeblaadje komen in een klein potje met een
deksel. De eerste thee gooien ze weg. De tweede schenken ze
vanuit een theepotje in een paar rondes uit. Dat kan, want het zijn
hele kleine kopjes. Het is groene thee. Het gehele servies staat op
een plateau waar het water in kan weglopen.
Voor de lunch hebben we groente, rijst en gefrituurde minivisjes
(RMB 35). Onze chauffeur eet met de dames van het restaurant
mee. Daarna is het nog een flink stuk rijden, ondanks dat ik soms
de indruk heb dat de chauffeur een route binnendoor neemt. We
pikken de gids op die gistermorgen het contract bracht. Die
bestuurt de auto vervolgens naar het dorp Chuxi.
Chuxi Tulou cluster
Op diverse plekken zijn ze de wegen aan het verbeteren waardoor
we nog meer vertraging oplopen. Op een parkeerterrein tegenover
Chuxi staat een minibusje waar we achteraan kunnen rijden naar
het dorp. Chuxi is pas sinds 2004 open voor toeristen. De chauffeur
van dat busje nodigt ons uit om bij het winkeltje van zijn vrouw
thee te drinken. Het is al half drie! Het liefste zou ik door het
dorp struinen en foto’s maken, maar de mannen blijven rustig roken
en drinken.
Vervolgens mogen we een kamer bekijken in een andere Tulou dan
waar ik om had gevraagd. Hij is wel zeer authentiek, maar er zijn
geen kamers met badkamer. Waarschijnlijk laten ze deze eerst zien
omdat ze dan commissie kunnen opstrijken. Ik houd vast aan
Yuqinglou Inn, waar we wel een kamer met eigen badkamer
hebben.
Dan kunnen we de grootste tulou bezichtigen. De belangrijkste is
JiQing Lou (1419), waar een museum in zit met tentoonstellingen
over de geschiedenis en cultuur van Hakka's (entree RMB 70). Deze
bestaat uit twee ringen, de buitenste ring uit vier verdiepingen.
We krijgen een lokale gids. Een jonge vrouw met een rood jasje en
lang zwart haar in een staart. Ze spreekt geen Engels, maar Ling
vertaalt een deel van wat ze vertelt.
De huizen van de Hakka’s zijn grote 'aardkastelen', genaamd tulou,
die zowel rond als rechthoekig kunnen zijn. Alleen de bovenste
twee verdiepingen (slaapkamers) hebben ramen. Meestal hebben ze
maar één ingang en herbergen een complete familieclan, met
soms wel 220 kamers. Deze ‘earth buildings’ zijn gemaakt van
aarde, steen en bamboe. Over het algemeen zijn het enorme
gebouwen die een goede bescherming vormden.
We lopen met haar op de begane grond helemaal rondom binnen
de tulou en ze vertelt per kamer iets. Ze laat onder andere een
geheime opening in de dikke muur zien. In een tulou heeft elk gezin
een deel van de buitenring: beneden de keuken, daar boven
opslagruimte en de bovenste verdiepingen om te slapen.
Op de derde verdieping is een fototentoonstelling. Daar is
bijvoorbeeld te zien wat voor festivals ze vieren en het voedsel
dat specifiek door de Hakka’s wordt gegeten. En we lopen over een
verdieping met rondom een tentoonstelling de oorsprong van 177
familienamen. We zoeken Ling haar achternaam op.
Daarna lopen we langs een stroompje naar het centrale pleintje bij
de school. Een paar kinderen spelen bij een stenen pingpongtafel.
Er is rook, vrouwen stoken struiken. Een jonge vrouw brengt een
oude oma achterop haar motorfiets. Aan sommige motors hangen
manden om spullen te transporteren.
Een jonge moeder geeft haar qq-adres zodat we de foto’s kunnen
sturen. We worden bij een ouder echtpaar uitgenodigd om banaantjes
in hun huis te komen eten en er is uiteraard weer thee. Je hoeft
hier nauwelijks zelf drinken te kopen. Het dorpsleven is idyllisch,
maar ook primitief. Wij vinden het hier prachtig, maar zijn al zo
verwend dat we waarschijnlijk niet lang zo afgelegen zouden willen
leven.
Voor het avondeten gaan we naar een soort van kantine naast onze
tulou. De manager van de tulou maakt ook ons eten. We lopen eerst
met haar mee in de keuken en mede op aandringen van mij bestelt
Ling lokale specialiteiten. We hebben lokale groente, rijst,
gekruide bamboescheuten en gehaktballensoep. Ik vertel dat we
in Nederland ook soepballen hebben, maar deze zijn wel groter.
Daarna krijgen we weer thee. Ling koopt een zak met vacuüm
gezogen pakjes voor RMB 40. Ze bewaren de thee hier in de
koeling.
"Oolong Thee is een Chinese theesoort. Oolong Thee is een
ideale thee voor afslanken en gewichtsbehoud. Oolong thee
bevindt zich qua uiterlijk en smaak tussen groene thee en
zwarte thee in een heeft een zachte smaak.
Oolong wordt ook wel Wu Long of Wulong genoemd en is Chinees
voor "Zwarte Draak". De blaadjes van de Oolong Thee zijn
herkenbaar aan het zwarte draakachtige voorkomen.
Oolong thee wordt geproduceerd in China. De theeblaadjes
worden een beetje gekneusd en daarna door de zon gedroogd.
Als de theeblaadjes aan de randen gaan oxideren wordt het
oxidatieproces gestopt en worden de thee bladeren verder
gedroogd."
(bron: http://www.oolong.nl/)
Tot mijn verbazing zijn er geen handdoeken in onze kamer.
Volgens Ling gebruiken ze die hier niet. De badkamer zou wel wat
onderhoud kunnen gebruiken. Het raam boven het bed zit in de
buitenmuur en doet me aan een klassiek kasteel denken.
Het dekbed is lekker warm. Er is zelfs een televisie, maar die
doen we niet eens aan. We luisteren naar het geluid van het
stroompje. Ling huilt vanwege de dood van haar moeder. Nu heeft
ze geen ouders meer. Onbehaaglijk om zonder ouders verder te moeten.
Die van mij zijn er beiden nog. Daarom bezoek ik ze ook regelmatig.
Vrijdag 19 november. Rond zeven uur worden we wakker. We eten
een sultana met een kop heet water en medicijn voor mij. Voor we
het dorp verlaten willen we naar het panoramapunt tegen de
heuvel aan de overkant van het dorp. We lopen naar beneden en
steken het water over via grote vlakke stenen die erin zijn
geplaatst.
Er loopt een degelijk trappad de heuvel op. We wandelen hand in
hand. Zo mooi. Alles is keurig aangelegd. Tegen de heuvels zijn
opvallende graven te zien: grote rond cirkels. Het is een beetje
mistig, maar de foto’s worden nog redelijk en het is een mooie
wandeling.
Terug naar het dorp lopen we over een brug. Op het plein horen we
geluiden uit de school. Een oude vrouw pakt een eend. Die gaat in
de pan. Voor RMB 12 koopt Ling een typisch Hakka theepotje. Ik
moet even doorlopen, zodat ze het voor een lagere prijs kan
krijgen. Voor we met het minibusje vertrekken, kopen we bananen
en water bij een kraampje op het parkeerterrein.
Door wegwerkzaamheden worden we met de nodige vertragingen
naar het dorp gebracht waar onze chauffeur ons opwacht in het
kantoortje van de gids. Die zit daar met zijn vrouw en een zoontje.
Het is een garagebedrijf. We krijgen weer thee.
Rond kwart voor elf vertrekken we naar Hukeng town. Voor we de
tulou’s bezoeken, lunchen we eerst heerlijk voor relatief veel
geld in de straat tegenover de ingang (RMB 55). Er komen hier veel
bussen met Chinese toeristen.
Honkeng Tulou cluster
We krijgen weer een lokale gids toegewezen, wederom een jonge
vrouw. Honkeng Tulou cluster in Hukeng town (entree 90 RMB)
heeft de grootste concentratie van tulou's, met circa honderd van
deze gebouwen in diverse afmetingen en vormen langs beide
kanten van de rivier in dit lange dorp.
Allereerst passeren we een tempel. Daarnaast staat een tulou waar
rijstwijn gemaakt wordt. We mogen ook een nipje proeven.
Uiteraard is het de bedoeling dat we iets kopen, maar dat is aan
ons niet besteed. Het leuke is dat het dagelijkse leven gewoon
doorgaat en er bijvoorbeeld ook kinderen met hun schoolboeken
rondlopen of spelen en het niet alleen opgepoetste toeristische
attracties zijn.
We bezoeken een grote tulou, de meest bekende, met vier
verdieping: Zhencheng Lou (1912). Per verdieping vierenveertig
kamers en binnenring van twee verdiepingen. Voor RMB 10 extra
mag ik naar boven om foto’s te maken. Flauw dat ze daar geld voor
vragen, maar misschien doen ze dat om het aantal bezoekers een
beetje in de hand te houden.
Achter de tulou drinken we thee bij de broer van de gids. Die is
getrouwd met een meisje uit het dorp waar we hierna naartoe gaan.
Dan komen we langs tuintjes met groente en theestruiken.
Aan de overkant van de rivier is Fuyulou te zien, een rechthoekige
tulou met drie deuren. Die is van een familie met drie broers. De
middelste deur is van de jongste broer, die bescherming kreeg van
zijn oudere broers.
Maar eerst nemen we aan deze kant van het water kort een kijkje
in Rushenglou, de kleinste tulou van de omgeving. In de opening en
op de binnenplaats zitten dames die theeblaadjes sorteren.
De tulou van de drie broers zit vol met kleine theehuisjes.
Daarachter loopt een pad langs souvenirwinkeltjes naar nog een
tulou. Onze gids lijkt een afspraak te hebben met een schilder die
ons iets probeert aan te smeren. Na een laatste stuk langs velden
met landbouw komen we over de brug terug bij de eerste grote
tulou van het terrein.
We lopen met de gids naar de uitgang en zoeken onze chauffeur op.
Ondanks de groepen met Chinese toeristen, viel de drukte mee. Er
was voldoende ruimte om ontspannen rond te lopen.
Gaobei Tulou cluster
We rijden een klein stukje naar Gaobei Tulou cluster (RMB 50) waar
we eergisteren al langsreden. Ik ben blij dat het weer nog goed
is, anders had ik vreselijk veel spijt gekregen dat ik toen de
chauffeur niet heb laten stoppen. Ook nu krijgen we weer een
lokale gids. Ling vraagt ook naar het dagelijkse leven van de
gidsen, dus komen we niet alleen geschiedenisfeitjes te weten.
Als eerste bezoeken we de grote tulou langs de weg. Chenqilou
heeft als bijnaam "king of tulou", gebouwd in 1709 en heeft 370
kamers. Deze heeft meerdere ingangen (als ik het goed heb drie)
en vier verdiepingen en vier binnenringen. We lopen eerst naar het
midden terwijl de gids de functie van de ringen uitlegt. De één na
laatste heeft studiekamertjes. De middelste is van een gebouwtje
met een altaar, maar is ook bestemd voor bijvoorbeeld recepties.
Via de rechter uitgang komen we bij een vierkante tulou waar de
gids zelf woont. Haar moeder wacht daar met haar zoontje op haar
arm. Even later ontmoeten we ook haar man.
Ze is op haar twintigste al getrouwd. Het is niet aan haar figuurtje
te zien dat ze een kind heeft, ik ben stomverbaasd.
Daarna bezoeken we de ronde tulou aan de andere kant. Een oud
vrouwtje komt langs, ze moedigt aan om wierook aan te steken.
Ling doet dat ook. Er hangt een foto van de familie van de eigenaar.
Een gezin van tien kinderen waarvan maar één meisje. Enkelen van
hen hebben gestudeerd. Bij het parkeerterrein drinken we weer
thee en genieten na van de schitterende tulou’s die we vandaag
hebben gezien.
Taxia village
Dan is het nog een klein stukje naar Taxia Village. Door dit mooie
dorp in een dal loopt een riviertje. Aan iedere zijde is bebouwing,
waarvan ook een twintigtal tulou’s. In het achterste deel van het
dorp overnachten wij in een tulou (http://www.tulouhotel.net). Ook
hier zijn ze met de weg bezig.
Wanneer het donker is geworden, zoeken we in het dorp een
restaurantje. Dat is nog niet zo eenvoudig. En er is ook heel weinig
licht. Ik kan de teksten op de gebouwen niet lezen, dus ben op Ling
aangewezen. Wanneer we een man aanspreken in een theehuisje
bij de burg, leidt hij ons naar een kamer waar we kunnen eten.
Terwijl de baas kookt, krijgt Ling de kans om zelf de theeceremonie
uit te proberen. Het lukt haar heel aardig. We bestellen dunne
woknoedels met groente en kip en ‘zilver en goud dumplings’ die
nogal vettig en kleverig zijn (RMB 35).
We lopen terug naar onze rechthoekige tulou en kopen onderweg
melk en water bij een klein winkeltje. Bij de ingang van ons ‘hotel’
krijgen we thee zodat we even kunnen praten.
Voor de theeceremonie is hier net als bij onze tulou in Chuxi direct
bij de ingang een liggende boomstam met een vlakke bovenkant en een
gat voor de afvoer.
De broer van de man die ons bedient is de eigenaar. We vragen om
handdoeken en krijgen die gelukkig ook. Klein, maar toch. Er zit
overigens een goede warmtelamp in de badkamer. Hoewel er veel
kamers zijn, zijn er naast ons alleen een jonge Chinees paar die
in de kamer in de andere uithoek slapen. We horen hun vanuit onze
kamer; de houten binnenbouw is kennelijk gehorig. We zijn
gewaarschuwd.
Zaterdag 20 november. Tegen zeven uur gaat de wekker. We horen
de haan kraaien en worden langzaam wakker. Taxia is een prachtig
dorpje, waar we vanmorgen graag nog even rondlopen. We
ontbijten eerst op de binnenplaats. De keuken is in een gebouwtje
aan de overkant van het plein voor de tulou. Gebakken ei, rijstepap,
gekruide pinda’s en een soort dunne bami voor RMB 20.
We lopen naar het andere einde van het dorp en zien theestruiken
tegen de heuvels. Onderweg doen vrouwen de was in de rivier en
we genieten van het eenvoudige dorpse leven waar ik wel eens
naar verlang. We wandelen de heuvel op, achter de bebouwing,
maar de Deyuang Tempel. Daar staan eenentwintig pilaren voor.
Een groepje studenten wil met mij op de foto. Ling is een beetje
somber vandaag.
Onderweg terug naar onze tulou stapt een meisje van een motor.
Ze blijkt onze gids te zijn en spreekt ook Engels. Ze stelt zich
voor: "Cherry'. Rond elf uur verlaten we Taxia. De gids neemt plaats
naast de chauffeur.
Een paar kilometer verderop stoppen we bij een grote tulou die aan
de overkant van het water staat: YuChangLou (1308). Deze heeft
vijf verdiepingen en is van binnen voornamelijk van hout gemaakt.
De balken van de derde en vijfde verdieping staan niet helemaal
rechtop. Op de derde lopen ze naar rechts en op de vijfde naar
links. De Chinese naam van de tulou is gerelateerd aan het westen
en oosten. Door de zigzagstructuur is dit gebouw ook bekend als de
scheve tulou (denk aan de Toren van Pisa). Elk van de vijfentwintig
keukens heeft een eigen waterput. Er zijn al aardig wat bezoekers.
De bewoners verkopen souvenirs en thee.
Tianluokeng cluster
Via een bergroute rijden we naar Tianluokeng cluster, een
vierkante tulou (1796) omringd door vier ronde (tussen 1930 en
1966). De bijnaam is 'Si Cai Yi Tang' (four dishes with one soup).
We doen alleen twee fotostops van bovenaf. De bewoners van deze
tulou hebben ruzie met de autoriteiten die niet willen dat ze
souvenirs in de tulou’s zelf verkopen. Er hangen spandoeken. ’s
Nachts hebben deze tulou’s verschillende kleuren.
We lunchen op de plek waar we dat de eerste dag ook deden. De
dames van het personeel zijn nu minder vriendelijk. Ze hebben het
druk met groepen. Ik bestel aan de hand van wat ik op de andere
tafels zie een schaal met groene groente, jonge bamboescheuten
met worst en gemende groenten en rijst (RMB 55).
Met Ling oefen ik op de uitspraak van: "shape, ship, cheap". Daar
heeft ze moeite mee.
Op een enkele westerling na heb ik de afgelopen dagen vooral
Chinese toeristen gezien. Voor westerlingen is dit kennelijk nog
niet zo populair, en dat is onterecht. Ik heb genoten en ben
uitermate tevreden met het programma.
Wat viel er nog meer op?
De chauffeur droeg nooit een gordel. Hij rookte veel, maar dat
lijken veel Chinese mannen te doen. Bij grote wegen blijven ze
veel links rijden. Op de terugweg zag ik dat fruitverkopers hun
koopwaar gewoon op de weg stallen in plaats van ernaast.
De chauffeur haalde soms op gevaarlijke plekken in en verloor
vervolgens de gewonnen tijd door langzaam te rijden en te bellen,
niet hands free. Per circa dertig telefoongesprekken.
Hoe onduidelijk Chinezen soms tegen mij mogen zijn, onderling
hebben ze kennen heel veel contact. Overdreven veel, krijg ik de
indruk. Altijd maar die mobiele telefoons!
Rond twee uur stoppen we bij de zelfde fruitstal van de heenreis.
We kopen weer minibananen.
Xiamen
Bij het hotel betaal ik de rest van de tour. Ik heb 500 RMB
aanbetaald en onderweg een keer 1000 RMB gegeven.
Onze chauffeur verwacht nog een fooi, maar ik heb verschillende
redenen om dat niet te doen. Ten eerste vind ik de tours in deze
omgeving nogal duur. Ten tweede ziet hij er bepaalt niet arm uit.
Ook de lokale gidsen zagen er goede verzorgd uit. Geen fooi dus..
Omdat het nog mooi weer is, wil ik graag snel weer de straat op.
We lopen naar het Zhongshang park, in de buurt van ons hotel. Dit
is een mooi parkje en de mensen lijken gelukkig. Ik maak foto's
van mijn lieve Ling in haar mooie nieuwe jas.
Voor het avondeten halen we nog een nieuw medicijn voor mij.
Ik moet beloven dat ik het ieder ochtend en avond drink.
Na het avondeten, eten we ook nog een 'sea food' snack in een
romantisch zitje in de straat van de lokale 'snacks'.
Om het nog maar eens te benadrukken: Xiamen is een aangename stad.
Zondag 21 november. Voor RMB 43 gaan we met de taxi naar het
vliegveld. We checken om de beurten in, elk bij een andere
maatschappij en balie. Ik geef Ling een deel van mijn overgebleven
geld. Ze heeft geen baan en kan wel wat cash gebruiken. We zijn
ruim op tijd en wachten bij gate 8. Het toestel van Ling vertrekt
om half twaalf. Die van mij twee uur later bij gate 5.
Ling koopt drinken voor ons en dan volgen de tranen. We bespreken
wat we de komende maanden doen en zullen in ieder geval skypen.
Wanneer alles goed gaat, dan zien we elkaar pas over ruim vier
maanden.
Met pijn in mijn hart neem ik afscheid van Ling. Via het raam van
een winkeltje zie ik haar voor het laatst. Ik kan aan haar lippen
zien wat ze zegt. Ik houd mijn hand tegen het raam, zeg dezelfde
woorden en voel een enorme brok in mijn keel. Ze was de afgelopen
twee weken een paar keer erg verdrietig vanwege het overlijden van
haar moeder. Het zal moeilijk zijn om weer maanden te overbruggen
voor ze naar Nederland komt. Ik hoop zo dat dat gaat lukken.
Ik ben bijzonder gelukkig met haar.
We hebben samen twee hele mooie en gelukkige weken gehad. Ik heb
haar een beetje Nederlands geleerd. Dat klinkt bijzonder, ze heeft
zo’n lieve stem. En ze zegt ook al "heit en mem".
Onwennig loop ik richting gate 5 en bestel noedelsoep met bief
en een schaaltje cherrytomaatjes. Een royale maaltijd voor RMB 58.
Daar zit ik dan. Alleen.
Xiamen - Guangzhou
Ik heb stoel 42C, langs het gangpad. De vlucht duurt ongeveer een
uur. We krijgen een bakje met biscuits en een klein flesje water.
Op het vliegveld van Guangzhou loop ik met mijn koffer naar de
vertrekhal die een verdieping hoger zit. Vanaf vijf over vier kan ik
inchecken bij J1- J 8. Even wachten dus. Ik ben ineens ongelooflijk
moe. Alle energie is weg.
Het is extra druk op het vliegveld vanwege Asian Games. Ik heb een
sms van Ling. Ze is in Chongqing gearriveerd en mist mij. Ik reageer
met dat ik om 19:05 China ga verlaten en haar ook mis; ze is een
prachtige vrouw. Helaas komt mijn sms vermoedelijk niet bij haar.
Ik heb ook nergen internet op het vliegveld gezien om haar te kunnen
mailen.
Wanneer ik in de rij sta, spreek een Nigeriaan me aan. Hij heeft een
probleem: veel teveel bagage. Hij blijft glimlachen, maar ik vraag
me af of hij zijn bagage onder medepassagiers kan slijten. Hij heeft
bovendien een andere vlucht. Bij het inchecken moet ik aantonen
dat ik een visa voor Cambodja heb aangevraagd.
Na diverse controles kom ik in de gang met internationale gates.
Ze hebben ook weer een foto van mij gemaakt bij de douane. Het
toestel van China Southern staat bij gate A107. Hoewel de meeste
winkels vrij duur zijn, ontdek ik er één waar een flesje water RMB 5
kost. Een groep jonge passagiers heeft meegedaan aan de Asian
Games. Dat moeten wel rijkere Cambodjanen zijn. Energiek jonge
mensen. Een welkome afleiding voor mij; zowel om wakker te blijven
als om in een vrolijker stemming te komen.
Guangzhou - Phnom Penh
Nu nog een week naar het land van Khmer. Ik heb stoel 32H, weer
langs het gangpad, vrij ver voor in het toestel. Bij de eerste minuten
van de vlucht naar Phnom Penh hoor ik een raar bromgeluid en even denk
ik dat we terug moeten. Andere passagiers blijven rustig. Kennelijk
hoort dat er gewoon bij. Naast mij is een lege stoel. Bij het raam zit
een moderne jonge vrouw die mijn pen vraagt bij het invullen van het
migratieformulier en douaneformulier. Merkwaardig dat er een lege
stoel naast mij is. Ling had daar kunnen zitten, denk ik.
Ik zal haar vreselijk missen. Ling bezorgt mij de gelukkigste tijd
van mijn leven.
Zie "Cambodja herfstreis (2010)" voor het vervolg.
Johan (22 december 2010)