China nazomer/herfst (2012)
    
    
    Na de lange road trip door Amerika ben ik in juli en augustus in Nederland gebleven. Om de naweeën van die reis te verwerken, foto´s te selecteren, het reisverslag af te ronden, naar de kaakchirurg en thuis zaken een beetje op orde te krijgen. Aan het einde van de zomer wil ik terug naar Weiwei in China en probeer voor mijn achtste reis naar China een visum voor 60 dagen te krijgen. Al vóór de reis naar Amerika heb ik gekeken naar tickets. Nu wil het geval dat de Poolse luchtvaartmaatschappij LOT vanaf eind mei na dertien jaar weer vluchten naar Beijing in haar programma opneemt en dat viert met een mooie aanbieding: retour voor slechts 486 euro. Ik zie echter de laagste prijzen steeds verder in de tijd verschuiven, dus ben ik al een beetje te laat wanneer ik boek. Ik kom dan op het idee om een enkele reis naar Beijing te kiezen en vanuit China via Nepal terug te reizen. Daar blijf ik een maand en vlieg vanaf Kathmandu naar Nederland. Eind april boek ik op de website van LOT een enkeltje naar Beijing via Warschau. De goedkoopste rechtstreekse vlucht van China naar Nepal gaat vanuit Kunming met China Eastern. Die vlucht boek ik ook nog in april. Aansluitend op www.expedia.com een gecombineerde vlucht van Kathmandu via Delhi met Jet Airways en vanaf Dubai met Garuda naar Amsterdam. Op 7 augustus haal ik het visum voor China in Den Haag op. Het is me gelukt om de ambassade voldoende te overtuigen om een visum voor 60 dagen te verstrekken. Op 18 augustus verhuist Weiwei naar een ander appartement in de buurt van haar werk. Op minder dan 15 minuten lopen, dus ze hoeft niet eens meer met de metro. Haar huisgenote is een week eerder namelijk naar Canada gegaan om daar te werken en studeren. Aanleiding voor Weiwei om iets anders te zoeken. Tijdens mijn verblijf in China breng ik uiteraard de meeste tijd door bij Weiwei in Beijing. Maar ik heb ook een paar reiswensen weten in te plannen. Allereerst een week in de westelijke provincie Gansu waar het begin van de muur is en in het zuiden van die provincie het grootste Tibetaanse klooster buiten China in Xiahe. De eerste week van oktober reizen Weiwei en ik naar het zuiden om haar familie te bezoeken en gaan we naar de vroegere Duitse stad Qingdao aan de kust om een jeugdvriendin op te zoeken. Dit is tijdens de Nationale Vakantieweek, dus ik ben benieuwd of we ons in de treinen kunnen persen. Daarna ga ik nog een paar dagen naar Langzhong, mijn favoriete historische stad in de provincie Sichuan. In het weekend van 13/14 oktober heeft Weiwei examen van een boekhoudcursus. Maar ze twijfelt inmiddels of ze dat wel gaat doen, dus dan probeer ik voor het weekend weer in Beijing te zijn. In de laatste week reis ik nog door het westen van de provincie Hunan naar de mooiste plaats van China: Fenghuang. Net als Gansu en Qingdao nieuw voor mij, en dit gebied stond al lange tijd hoog op mijn wenslijst.
    Donderdag 30 augustus. Gisteren was een zomerse dag. Het weer is vanmorgen nog geschikt om naar het station te lopen. Zo spaar ik een taxi uit. Zonder vertraging ben ik om kwart over acht op Schiphol. De balie van LOT is nog niet open, maar er staat al een kleine rij. Ik sluit aan. Het inchecken gaat vlot. Het is niet druk. Dit keer moet bij de scanner mijn fotocamera ook uit de rugtas. Wanneer ik bij de gate kom, staat daar nog een vertraagd toestel van Air France. Daardoor gaat mijn vlucht naar Warschau ook later. Warschau De vlucht duurt een uur en veertig minuten. We krijgen een broodje met tonijn en een chocoladewafeltje. Er is enige turbulentie. Het vliegveld van Warschau ziet er modern en overzichtelijk uit. Ik zoek een rustig plekje op om uit te rusten voor ik door de douane ga richting Gate 22. Met een half uur vertraging vertrekt de oude Boeing 767. Deze vlucht gaat acht uur en twintig minuten duren. Ik zit net voor de vleugel op stoel 14G. Naast mij zit een zwijgzame Chinese vrouw van middelbare leeftijd. Het personeel is ver het algemeen niet zo jong meer. Zou dit geen prestigebaantje zijn voor jonge Poolse schonen? Het avondeten bestaat uit kiprollade of bief op zijn Pools, een beetje vettig en rommelig met twee stukjes brood en een blad sla met paté en een plak vleeswaren. En weer zo'n chocoladewafeltje. Er zitten geen schermpjes in de stoelen. Op het grote scherm in het midden zie ik enkele flarden van een knap gemaakte sneeuwwitje actie- film met Julia Roberts, daarna een clichématige meisjesfilm met paarden. Vervolgens dek ik mijn ogen af en leun tegen de zijkant om wat te rusten, want ik ben niet moe genoeg om in slaap te vallen. Vrijdag 31 augustus. Ruim twee uur voor de landing krijgen we ontbijt. Weer een broodje. Nu met rookkaas en een chocolademuffin. Ik vraag direct nog een keer om thee, want ze komen bij LOT niet vaak met drinken langs. Beijing Het weer is grijs. Net als bij de laatste reis kom ik aan bij Terminal 3. Dit keer zorg ik dat ik het departurekaartje niet weer verlies. De douane is zo vriendelijk om ook de loketten voor Chinezen voor buitenlanders open te stellen. Op het vliegveld van Warschau heb ik mijn Chinese simkaart al in de telefoon gedaan. Wanneer ik ´m aan zet, heb ik al een paar sms'jes van Weiwei. Door problemen met een metrolijn denkt ze iets later te zijn. Ik antwoord dat ik een half uur vertraging heb. Daarna met een treintje naar de bagageband, waar ruim tijd is om naar het toilet te gaan. Weiwei is er inmiddels met haar blije gezichtje. We omhelzen elkaar en lopen direct naar de Airport Express, want ze wil voor tien uur bij haar werk zijn. Ze heeft het jurkje aan wat ze ook op het strand in Sihanoukville (Cambodja) droeg. Het is erg klam weer. We nemen lijn 10 naar het noordoosten en daarna nog één station met lijn 13 naar Wudaokou. Het appartement is vervolgens niet ver lopen. Het voordeel ten opzichte van het vorige is dat er geen lawaai is van straatverkeer. Haar kamer ziet namelijk uit op een binnenplaats met een parkje waar ik twee oude mensen met rollators zie. Ze deelt dit appartement met een jonge vent van 22 die uit een stad in de buurt van Noord-Korea komt. Hij heeft een achttienjarige vriendin. Het stel brengt weekenden door in het nachtleven en ze eten nauwelijks thuis. Ik kan ze het beste omschrijven als hip met elk een elektrische scooter. Zijn moeder wil graag dat hij iemand van de Koreaanse minderheid kiest. Ik zit aan de keukentafel met Weiwei te skypen wanneer het stel binnenkomt. Nadat ik me geschoren heb en twee baozi en een banaan heb gegeten, slaat de vermoeidheid toe en rust ik even. Maximaal een uur, want anders slaap ik de komende nacht niet. Weiwei heeft een telefoonkaart van rmb 50 waarmee ze mijn Chinese simkaart opwaardeert. We eten bij een Kantonees restaurant op een paar minuten lopen. Kip met iets te veel olie, waarvan ik de stukken met bloed liever niet eet. En een schaaltje met kortgebakken ei met appel en rijst. Volgens Weiwei houden Kantonezen van kort gekookt eten. Na het eten lopen we door de wijk. Het is veel drukker dan toen ik hier in de winter liep. We gaan bij de Bank of China op een plein zitten. Daar waait het een beetje, het is te heet om binnen te zitten. In deze straat en ook elders in Wudaokou zijn veel Koreaanse restaurants. Ik heb goed nieuws over de terugreis, want Expedia heeft gemaild dat Jet Airways India vliegtijden heeft verandert en ik nu een langere overstaptijd op Delhi. Oorspronkelijk was dat slechts 65 minuten en dat was nog een punt van zorg. Zaterdag 1 september. We hebben met een kleine ventilator geslapen, want de airconditioning in haar kamer doet het niet. Die veroorzaakt kortsluiting. Kort voor lunchtijd gaan we de wekelijkse boodschappen doen bij Wal-Mart en halen ook wat spullen voor de huishouding, want Weiwei is nog niet helemaal geïnstalleerd. Wal-Mart zit één metro- station naar het zuiden. We eten daar een broodje met vlees. Aan het einde van de middag halen we groente, fruit en vis en een waslijn bij een kleine markthal op het universiteitsterrein van de "Beijing Language and Culture University". Hier komen ook veel westerse jongeren, ik las ergens drieduizend per jaar. Het studieseizoen begint, dus veel nieuwe studenten die zich laten informeren en telefoonkaarten laten aansmeren, met kans op het winnen van een fiets. We eten de vis met aardappelreepjes. Eén van de beste vissen die ik in Beijing heb gehad. Weiwei weet ook goed te koken zonder hulp van Jiangling, haar voormalige huisgenote. Zondag 2 september. Mijn algemene gemoed is nog steeds somber en Weiwei noemt me "The man with the sad eyes". Het heeft het grootste deel van de nacht geregend. Ik ben verkouden geworden en heb niet zo goed geslapen. Net als gisteren ontbijten we met veel fruit: mango, papaja, appel en druiven. Rond lunchtijd gaan we naar de markt op het universiteitsterrein voor gember, bruine suiker en koriander. En deeg voor het maken van dumplings. We bezoeken ook het gebouw waar ze Franse les heeft gevolgd en zien affiches van het Institut français de Chine. We kunnen daar de komende weken een keer naar de bioscoop. Aan het einde van de middag zien we de film "Summer Palace" op mijn computer. Deze is verboden in China omdat er scenes in zitten over de opstand op het Tiananmen Plein in juni 1989. Een heftige film over een meisje uit het Tumen, in het noorden van China, bij Noord- Korea, die in Beijing mag studeren. Over liefde en relaties. Bij Weiwei rollen de tranen over de wangen. Maandag 3 september. Net als de voorgaande nacht ben ik rond drie uur een tijdje wakker geweest. Helder wakker. Maar wanneer Weiwei naar haar werk gaat, heb ik een zwaar en moe hoofd en blijf nog rusten. We hebben contact via QQ voor ik de was doe en weer naar de Wal-Mart ga. Het weer is uitstekend. Een blauwe lucht en niet te warm. Bij het avondeten hebben we sponskomkommer in soep met ei. Een zacht type komkommer. Volgens mij heb ik dat nog nooit gehad. Dinsdag 4 september. Gisteren was Weiwei zo bescheiden door te zeggen dat ze een goede kok is. Ik stuur haar een foto van haar met het avondeten en heb die de titel "I am a good cook" gegeven. In de middag ga ik naar de universiteit en zit lange tijd bij het plein waar studenten basketbal spelen. Op het sportveld wordt een podium gebouwd en oefenen studenten op percussie. Ze filmen hun oefening, zodat ze zelf kunnen zien wat er nog beter kan. Twee oma's met hun kleinzonen laten de jochies trommelen. Alles is hier zo gemoedelijk. Weiwei kookt een maaltijd met bief en een groene groente, soep met tomaat en ei en er is nog pannenkoek van gisteren. Zelf is ze op een dieet met rode bonen porridge. Dat zou goed zijn voor haar huid. Ze neemt het ook als ontbijt. Ik heb maandag aan het einde van de middag de laatste pan gekookt. Ik ben daar niet zo dol op. Na het avondeten gaan we naar het U-Center, een winkelcentrum van Wudaokou. Op de vijfde verdieping halen we bij Zero Zone toetjes met mango en ijs waar ze via internet coupons voor heeft gekocht. In de lift naar beneden is een familie uit België. Ik zeg dat tegen Weiwei en vertel de belgen dat ik uit Nederland kom en probeer aan Weiwei uit te leggen hoe anders ze spreken. Woensdag 5 september. Voor de tweede nacht op rij moeizaam in slaap kunnen vallen. Maandag door een volle neus. Nu vermoedelijk doordat ik in de ochtend heb geslapen. 's Middags breng ik foto´s naar mensen die ik in de winter op de foto heb gezet. Allereerst naar de Tempel van de Witte Wolk, de Baiyunguan. In één van de theehuisjes tegenover de ingang zit de jonge vrouw (31) die ik destijds ontmoette. Nu met een jongere collega (20). Alleen de oudste spreekt minimaal Engels. Ik geef de foto´s en ze begint direct een theeceremonie. Ik krijg rode thee uit het diepe zuiden van Yunnan: Xishuangbanna, dichtbij Laos. De manier waarop ze het schenken lijkt op die in Fujian. Wanneer een zakenman binnenkomt, neemt het jonge meisje het over. Ze drinkt met me mee. Deze heeft prachtige grijsbruine ogen. Weiwei vertelt later dat het kleuren- lenzen uit Japan zijn. Ik vraag of ze nog naar school gaat, maar dat is niet het geval. Omdat de tijd snel gaat, neem ik afscheid, en vervolgens de metro naar Xuanwumen. Ik loop tot voorbij de Wal-Mart en sla linksaf tot ik bij de 'recycle lady' kom waar ik drie foto´s van heb. Ze staat achterop een vrachtwagentje. Ze herkent me meteen. Ik geef de foto´s. Ze is nog even praatgraag, maar wil liever niet op de foto, tenzij het met haar man is. Terug naar het metrostation van Xuanwumen kom ik door een straat met muziekinstrumentwinkels. Bij één daarvan krijgt een jonge vrouw vioolles. De eigenaar wenkt me naar binnen. De violen worden in Italië gemaakt. Rond zes uur ben ik terug. Weiwei komt een kwartier later. We gaan weer naar Zero Zone. Ze heeft online promotiecoupons gekocht. De nummers staan in een sms. Ik laat haar bestellen. Ze wil graag vis, Kantonese groente, Taiwanese kip met soep en rijst. Ik krijg weer een toetje met ijs en mango gelatine. De vis had iets langer gebakken/gestoomd mogen worden en is iets te zout. Bij de glazen buitenlift ontdekken we een restaurantje waar Sichuan snacks zijn. Iets voor een andere keer. Donderdag 6 september. Afgelopen nacht weer moeilijk in slaap kunnen vallen. Wel moe, maar kennelijk onvoldoende. En mijn maag rommelt ook een beetje. Misschien door de vis of de olie bij de groente. Eerder deze week dacht ik dat de sponskomkommer en het gemberdrankje van Weiwei hetzelfde effect hadden. Na de lunch liggen twee werkmannen in het parkje op de binnenplaats te slapen. Ik heb ze eerder deze week ook gezien. De dikste snurkt. Een vader met een dochtertje passeren. De vader maakt het meisje met een vinger op zijn lippen duidelijk dat ze stil moet zijn. Later komt een groepje ouderen met stoeltjes en een tafeltje om te kaarten. Eén van hen heeft een vogel mee in een kooi. Aan het einde van de middag kijk ik of het podium bij de universiteit al af is. Ze repeteren een vlaggenceremonie. Eén van de vlaggen is die van Nederland. Wanneer ik bij de het basketbalplein zit, spreekt een kleine kalende Chinees me aan. Hij werft westerlingen voor commer- cials en films. Ik zeg dat ik liever achter dan voor de camera sta, maar hij blijft aandringen en omdat ik anders al vaak foto's maak van anderen, geef ik hem toestemming om een serie van mij te maken. Hij heeft een Nikon. Het resultaat kan ik tevreden mee zijn. Hij geeft me een kaartje en vraagt om mijn naam, e-mailadres en telefoonnummer. Ik haal brood, smeerkaas en vruchtenjam bij Hualian, in de kelder van het U-Center. Iets duurder dan Wal-Mart en ze hebben hier geen meer- granenbrood. De winkel ziet er wel zeer net uit. Weiwei heeft verse dadelcake meegenomen. Het begon te regenen terwijl ze in de rij stond, maar ze is wel blijven staan! Daarna maakt ze nog vrij veel eten. Twee groenteschotels, waarvan één met kip. Vrijdag 7 september. Er hing een klok in de slaapkamer. Daar heb ik eerder deze week een batterij in gedaan, maar tikt nogal luidruchtig. De batterij heb ik er in een nacht weer uitgehaald. Vanmorgen hang ik 'm in de keuken. En ik probeer de ladingen stof te verwijderen in het nisje van de slaapkamer waar de was hangt. Aan het einde van de middag ga ik nogmaals kijken hoe ver ze met de voorbereidingen van de viering van het vijftigjarige bestaan van de universiteit zijn. Het licht en geluid wordt getest en op het podium repeteren dansers. Wanneer haar huisgenoot thuiskomt, heeft die dit keer verse dadelcake meegenomen waar wij van mogen eten. We eten vanavond bij Ravenna in de kelder van het U-Center. Een Italiaans restaurant. De Chinese naam is La Wei Na. http://e.weibo.com/laweina. Er hangt een certificaat aan de muur van de BWFA - "Beijing's Western Food Association". Ik bestel spaghetti met biefsaté. Weiwei een zoete aardappelpizza en frisse salade. We vragen om een lidmaatschapskaart zodat we op mijn verjaardag een gratis pizza kunnen krijgen. De aardappelpizza is geen succes. Weiwei had op internet gelezen dat het Sichuan restaurant op de vijfde geen goede recensies kreeg. Toch zit het daar weer vol. We proberen chao shou (rmb 20) en tang yuan (rmb 8). Nadeel is dat ik het meeste moet eten, want ondanks ze zegt dat ze nog honger heeft, stopt ze er snel mee. En ik maar hard proberen om twee kilo van mijn buikje af te krijgen. Dat lukt zo nooit! Het eten smaakt heel aardig, al kan het niet tippen aan wat ik in Chongqing heb gehad. Wanneer we buiten komen, heb ik het over de mango cheesecake van Paris Baguette. Ze twijfelt geen moment en gaat naar binnen om die te halen, samen met een volkoren croissantje. Dat is typisch Weiwei, impulsief, terwijl ik zo bedachtzaam ben. We vullen elkaar goed aan. Morgen vertrek ik ruim een week naar de provincie Gansu. Ik mag een kleine koffer van Weiwei lenen. Die is handzamer dan mijn koffer. Zaterdag 8 september. Bij het ontbijt hebben we een schaal met banaan, druiven en papaja met de lekkernijen die we gisteravond nog hebben gehaald. De mangocake is uitstekend. Om kwart over negen verlaten we het appartement en nemen de metro naar het begin van de Airport Express (rmb 25) waar we afscheid nemen. Na ongeveer een uur ben ik op het vliegveld. Mijn vlucht naar Xi´an vertrekt van Terminal 2. Die blijkt niet te gaan of heeft vertraging. Ik kan nog wel omboeken naar een eerdere vlucht die om 11:40 al vertrekt. Dat lukt! Tijdens deze één uur en veertig minuten durende vlucht wordt een aardige maaltijd met bief en rijst geserveerd. Ze hebben bij deze China Eastern vlucht opmerkelijk genoeg geen appelsap, maar wel perziksap. Het is bewolkt en nat in Xi'an. Ik heb nu een langere overstaptijd en kan op mijn gemak mijn koffer ophalen, inchecken, kijken naar sport- beelden op een groot scherm boven een rij massagestoelen en uiteraard naar de mensen. Regelmatig zie ik westerlingen. Xi'an is een populaire bestemming. De vlucht naar Jiayuguan duurt één uur en vijftig minuten. Ik kies kip met noedels als avondmaal. Een beetje droog en veel minder smakelijk. Net als bij de vorige vlucht is er sprake van enige turbulentie, maar nooit langdurig. Jiayuguan Ik ben in een stad waarvan ik nog steeds moeite heb om de naam te schrijven en uit te spreken: Jiayuguan. In het westen van de provincie Gansu bij het begin van de Grote Muur. Er is maar één band voor de bagage. Het is een klein vliegveld. De temperatuur ligt nog ruim boven twintig graden. Het is hier lichter dan in Beijing. Het meisje van de airport bus zegt dat ze om 20:10 vertrekken. Ik denk eigenlijk dat ze wachten tot de volgende vlucht is geland. Een jonge Taiwanese zet haar bagage ook in de bus. Haar Engelse naam is Anne. We maken een praatje. Ze heeft veel gereisd voor zaken en is ook in Europa geweest. Nu heeft ze maar weinig tijd en blijft hier twee nachten en gaat dan naar Dunhuang. Daar zijn grotten met beelden, die een grote historische waarde hebben, maar helaas mag je ze niet op de foto zetten. En zandduinen, daar hebben ze een hek om gezet en rmb 120 entree vragen. Voor mij was dat reden genoeg om Dunhuang over te slaan. Het klopt dat we wachten op een andere vlucht. De bus (rmb 15) raakt nu bijna vol. Hij stopt ter hoogte van de Taiwanese haar hotel. Iets eerder dan de laatste stop, welke niet ver is van het Xiong Guan Hotel, oftewel Great Pass Hotel. De ticketverkoopster loopt met me mee om het aan te wijzen. Dat heeft de Taiwanese voor me geregeld. Het is nog maar een klein eindje lopen aan de rechterkant. De naam van het hotel staat er alleen in het Chinees op. Ik wist wel dat het op een kruising lag en heb ergens op ctrip een foto van de voorgevel gezien. Maar deze hulp is zeer welkom. Wanneer ik op de tweede verdieping naar mijn kamer loop, zie ik een jochie die met zijn moeder water haalt voor een waterkoker. Hij kijkt nieuwsgierig om. Het gebeurt vaker dat kleine kinderen mij aanstaren. Soms grote kinderen of volwassenen ook. Ik zeg `Ni hao´ en krijg te horen: ´bye bye shu shu´, wat oom betekent. Kamer 1205 is ruim en de badkamer ziet er net uit. Er staat een waterkoker voor thee en er is internet! Kortom, een prima hotel. De dame van de receptie belt om te vragen wat mijn volgende bestemming is. Ik zeg dat ik wel bij haar kom, want ze gaf me na het betalen van de kamer en borg al de sleutel en zei 'second floor'. Mijn paspoort heeft ze nog. Ik help haar om het formulier te beter in te vullen, want ze had mijn achternaam al bij het land ingevuld... Zondag 9 september. Ik bevind me in een gebied waar het weinig regent. Vandaag is het grotendeels bewolkt. Vooral 's middags, maar er valt nauwelijks een drup. Doordat er veel bewolking is, besluit ik om in de stad te blijven en morgen pas een fiets te huren voor het verkennen van de omgeving. Ik bezoek de markt en loop door zo'n beetje alle belangrijke straten in het centrum. Jiayuguan doet me een beetje aan Xining denken, ook een stad in het westen, maar dan met minder moslims. De centrale markt is in de zelfde stijl, maar dan netter en groter. Ik ben hier tijdens het peren- en druivenseizoen. Ik zoek een paar cakejes uit, want er zit geen ontbijt bij de kamer. In een restaurantje naast de markt eet ik noedelsoep. Ik wijs aan wat ik wil hebben en dan zonder de rode sausjes waarvan ik denk dat die te scherp zijn. Voor de People Mall staan de veel elektrische fietsen, eenmaal binnen kom ik tot de ontdekking dat het toch vooral een plek is voor vrouwen en er zijn geen restaurants. De meeste winkels zijn min of meer kraampjes. Her en der maak ik een praatje, maar er spreekt bijna niemand meer dan een paar woorden Engels en mijn Chinees is helaas nog steeds maar zeer beperkt. De mensen zijn vriendelijk. De trottoirs breed, wat het een aangename stad maakt om te wandelen. Oversteken is op de drukke momenten wel een beetje lastig. Niet ver van mijn hotel zit Xililai Bakery. Daar haal ik verse broodjes. Maandag 10 september. Vandaag is er minder bewolking. Ik haal wat voor de lunch uit de grote supermarkt om de hoek en loop een stukje naar het zuiden, naar de fietswinkel die ik gisteren zag. Maar daar helpen ze me niet snel genoeg. De baas hangt voortdurend aan de telefoon. Daarom probeer ik de fietswinkel die ik eerder zag: aan de oostkant van de markt aan de overkant van de straat met Giant op de gevel. De eigenaresse wil rmb 500 borg, maar mijn paspoort vindt ze ook prima. Ik kies een fiets met kleine wielen met een mandje voorop waar ik mijn fotorugzak in kan doen. Dat bevalt prima. Volgens de route- beschrijving moet ik de weg langs het hotel naar het westen volgen. Deze komt over een lang viaduct over een spoorlijn. Even later volgt een bord waarop het fort en muur zijn aangegeven. Naar rechts. Het fort was al zichtbaar.
    Mijn fiets laat ik achter bij een verkoopster waar ik na afdingen een flesje water voor rmb 2,5 van kan kopen en betaal met enig mopperen rmb 120 entree. Na de ingang en de oostelijke poort loopt het pad omhoog. Het is een indrukwekkend fort (1372) met diverse poorten, torens, een tempel en de residentiële woning van de generaal. Op het einde kom ik door de westpoort op een vlakte waar je op kamelen of quads kunt rijden. Maar er komt net een buitje, de enige van de dag. Ik loop een stuk over de muur. Een deel staat in de steigers, de rest ziet er goed onderhouden uit. Naast groepen Chinezen, kom ik een groep oudere Amerikanen tegen. En een Duits sprekende man die ik gisteren op een fiets heb gezien. Hij mopperde ook al over de hoge entree. De exit-route loopt via het Great Wall Museum. Daar heb ik geen interesse in. De entree voor het museum is bij de prijs inbegrepen. Bij een irrigatiekanaaltje spelen kinderen die een paar woordjes Engels spreken. Ik kijk even bij hun. De meisjes hebben zeer verschillende gezichtjes. Voor het parkeerterrein van het fort stopt inderdaad bus nummer 4, zoals ik in beschrijvingen heb gelezen. Maar dan ben je nog niet bij de muur. Ik eet twee bekertjes yoghurt en vervolg mijn tocht naar de muur, de zogenaamde Overhanging Wall. Het is niet helemaal duidelijk hoe ik daar kom, want ik zie geen bruine borden meer, maar na eerst een stuk naar het noorden, komt een kruising waarbij een lange rechte weg naar het noordwesten loopt. Vanaf het fort kon ik wel contouren van de muur tegen de bergen zien.
    Er staat een stevige wind, maar de gedachte dat de terugweg voor de wind gaat, sterkt mij. Na ruim een half uur arriveer ik. Er zijn hier twee stukken muur die de bergen op lopen. Ik kies voor het eerste deel aan de linkerkant. De entree is rmb 25. Ik ben de enige bezoeker en loop naar boven, maar voel verzuurde benen en pauzeer een paar keer. Sommige stukken zijn opvallend smal. Hij is hier kwetsbaar, want volgens mij vooral van leemachtige materiaal gemaakt. In de torentjes klim ik naar boven. Het eindpunt ligt bovenop de bergtop. Daar rust ik wat langer. Inmiddels zijn er meer bezoekers. 5000 kilometer naar het westen ligt het eindpunt van de muur aan zee bij Shanhaiguan. Weiwei is daar geweest en ze was niet zo onder de indruk. Ik fiets ook nog naar het andere deel, waar een pagode bij staat. Maar ik heb geen zin om nog meer entree te betalen en maak aan de zijkant bij een monument alleen een foto en begin dan aan de terug- weg. Dat rijdt inderdaad heel wat makkelijker. In een uur ben ik terug bij de fietswinkel. Net voor het fort stop ik nog in een wijk of dorp waar meisjes van tien en elf Engels willen oefenen. Ik krijg een peertje van hen. Rond het fort zijn velden met prachtige witte, roze en paarse bloemen. Ik betaal rmb 20 voor de fietshuur en krijg nog een kastanje en vruchten van de eigenaresse en haar zus en nichtje. Ik moet bij hun komen zitten. Ze vinden de 'laowai' interessant. Bij de marktkraampjes haal ik een hartige pannenkoek voor mijn ontbijt. En yoghurt en water uit de supermarkt. 's Avonds zijn mijn ouders en Weiwei op Skype. Het was een mooie dag. Dinsdag 11 september. Het is bijna geheel wolkenloos. Ik probeer een taxi te vinden naar het vliegveld. Een eerste chauffeuse vraagt rmb 60, want ze rekent voor de heen en terugweg. Het is een klein vliegveld waar weinig taxi's nodig zijn. De volgende vraagt 50 maar gaat al snel naar 40. Dat vind ik prima. Ik heb ergens gelezen dat 30 of 35 gebruikelijk is. Om 9:25, anderhalf uur voor vertrek, begint het inchecken. De stewardessen van Sichuan Airlines zijn stuk voor stuk schoonheden. In Jiayuguan heb ik maar weinig echt mooie vrouwen gezien. Over het algemeen waren ze klein en een beetje breder gebouwd. Lanzhou Na een uur en vijf minuten vliegen, land ik op het vliegveld van de hoofdstad van Gansu: Lanzhou. Dit ligt op bijna een uur rijden van de stad. Ik neem de airport bus (rmb 30). Die rijden af en aan. Via autosnelwegen door een schaars begroeid heuvellandschap kom ik over de Gele Rivier in een grote stad. De bus rijdt zonder af te slaan naar een plek tegenover de universiteit waar iedereen uit moet stappen. Het treinstation ligt aan het einde van deze straat. Daar in de buurt ligt mijn hotel, het Nongken, en dat heb ik ook snel gevonden. De receptie zit aan de straat, via een binnenplein kom ik bij een toren waar de kamers zich in bevinden. Ik betaal rmb 400 inclusief borg voor kamer 1903, op de negentiende verdieping! Helaas met een matig uitzicht op woontorens. Lanzhou gaat net als Chongqing en andere grote Chinese steden veel oude gebouwen slopen en de hoogte in. De kamer is prima. Na een dutje verken ik de directe omgeving. Ik ontdek twee bakkerszaken en de plek waar de bussen naar het vliegveld vertrekken bij een kantoor van China Eastern. Tot zover klopt de informatie die ik heb verzameld. Nu nog hopen dat morgen alles goed komt bij mijn reis naar Xiahe. Bij het treinstation is de meeste levendigheid. In een smal straatje aan de oostkant zijn dubieuze massagesalons. Her en der supermarkten en kraampjes met eten, ook gebakken vlees, voor mensen die de trein nemen. Hier zijn meer moslims en ik zie zelfs een paar Tibetanen. Ik koop noedelsoep met bief (rmb 6) in een restaurant aan het stations- plein. Verse noedels waar de stad om bekend staat. Ik geef aan dat ik zonder de rode saus wil, want vermoed dat daar veel pepers in zitten. Het personeel heeft aardigheid aan mij. De meiden giechelen. Het is voor hun ook etenstijd. De noedels vallen me een beetje tegen. Misschien had ik toch een beetje saus moeten nemen. Daarna haal ik water en muffins voor mijn ontbijt en loop nog een ronde nu het donker is geworden. De straatmarkten worden afgebroken. Al met al is Lanzhou geen onaardige stad, maar ik heb geen aanleiding om hier langer te blijven. Ik zag vandaag een paar keer westerlingen. Enkele jongeren bij de universiteit en het station, en een groep met ouderen in een supermarkt bij het station. Net als in Jiayuguan wil een man een iPhone aan mij slijten. Gewoon op straat. Om kwart over tien krijg ik telefoon. Ik ben al moe. Een meisjesstem vraagt iets aan me. Ik zeg 'Ni Hao' en 'Xie xie', hallo en dankjewel, en leg de hoorn er weer op. De telefoon gaat direct nogmaals. Nu gaat de stem over in het Engels, ik ben een beetje verward, en door de slechte lijn hoorde ik niet eens dat het Weiwei is. Ik had haar mijn kamernummer per sms doorgegeven en zo op de hoogte gehouden van waar ik ben. Ze wilde een spelletje met me spelen en doen alsof ze me massage aanbiedt. Ik ben moe en ga kort daarop slapen. Om elf uur gaat de telefoon nogmaals, met een soortgelijke tekst. Nu is het echt een massagemeisje. We verstaan elkaar niet. Woensdag 12 september. De kamer was gehorig. Ik heb gisteravond laat en vanmorgen al geluiden van werkzaamheden aan een woontoren gehoord. En een paar keer de telefoon op de gang. Ik sta vroeg op en neem een taxi naar het zuidelijke busstation. Weiwei heeft voor mij op papier in het Chinees de boodschap aan de taxichauffeur vertaald. Direct voor mijn hotel stopt al een taxi. Binnen een half uur lukt het om tijdens de ochtendspits voor rmb 16 naar de andere kant van de stad te komen. Ik heb medelijden met voetgangers die oversteken. Bij de ingang van het busstation is direct rechts een open loket waar ik voor rmb 75 een kaartje naar Xiahe koop. De verkoopster lijkt gewend aan buitenlanders en spreekt aardig wat Engels, al is de uit- spraak minder duidelijk waardoor we een paar keer moeten herhalen. Op het kaartje staat het nummer van de bus, 1732, ik hoef niet eens de Chinese plaatsnaam op de voorruit te lezen of te vragen. Hij zit al halfvol en het is nog maar acht uur. Om exact half negen vertrekt de inmiddels bijna volle bus. De plek naast mij is onder andere nog onbezet. Na ruim een uur met een hoge snelheid via een autosnelweg is er een korte pauze. Onderweg zijn regelmatig moskeeën te zien met soms wel zes minaretten! Linxia staat bekend als moslimregio. Het landschap blijft eentonig met bergen, eerst nog van die kleine nauwelijks be- groeide heuvels, later hoger. Een half uur later slaat de bus af op een provinciale bergweg met enkele tunnels. Onderweg is een zeer gewelddadige actiefilm uit Hong Kong te zien en daarna muziekclips met Tibetaanse muziek. Er zijn stukken weg waarbij de chauffeur nog flink vaart maakt. We stoppen twee keer om iemand mee te nemen. De laatste is op een half uur van Xiahe. Een jonge monnik stapt in en komt naast mij zitten. Een enthousiaste jonge man. Hij laat een boeiende serie foto´s zien op zijn smartphone. Wat jammer dat hij geen Engels spreekt, dan had hij misschien een paar naar mij kunnen sturen want het lukt me niet goed om reproducties van zijn scherm te maken. Hij is zeer vriende- lijk, maar mag zijn tanden wel eens poetsen... Xiahe We arriveren precies om twaalf uur in Xiahe (ksja-ge). De bus steekt achterin op het parkeerterrein van het busstation. Volgens de beschrijving die ik heb, moet ik het station naar rechts verlaten en kom zo vanzelf bij de hotels in de buurt van het Labrang Klooster. De eerste indruk van Xiahe is dat het op Lhasa lijkt. Maar dan veel kleiner. De stad ligt aan de Daxia Rivier. Eerste een modern, Chinees deel. Dan het klooster. Vervolgens het Tibetaanse deel. De basisschool heeft net lunchpauze. Grote groepen kinderen in blauwe trainingskleding komen van de andere kant aanlopen. Het Tibetan Overseas Hotel ligt aan de andere kant van de straat, net voor die overgaat in het gebied met het kloostercomplex. Er zitten grote zonnepanelen op het dak. Twee oudere Australische mannen hebben een taxi genomen en checken net voor mij in. Na mij komen twee jonge Israëlische stellen en een Duitstalig stel van middelbare leeftijd die ook in de bus zaten. Het personeel bij de receptie spreekt voor de verandering heel aardig en duidelijk Engels. Ik krijg kamer 206, met twee enkele bedden, een grote badkamer en gelukkig weer een water- koker. Ik ga direct lunchen in het naastgelegen Everest Cafe en kies Thukpa, een dikke Tibetaanse groentensoep met pasta en jakvlees voor rmb 20. Heerlijk! Vervolgens kan ik niet wachten om de stad te verkennen en loop in eerste instantie aan deze kant van de straat terug naar het busstation. Ik koop dadelcake en een muffin in een kleine bakkers- winkel. Kleine kinderen gaan net weer naar school en kopen plak- plaatjes op een splitsing. Het regent even. Ik schuil bij een winkel. Bij een kleine supermarkt haal ik een bekertje witte yoghurt voor rmb 3 en geniet vooral van veel Tibetaanse mensen, maar ook moslims die hier sterk in de minderheid zijn. Regelmatig hoor ik "Hello" of zie ik groetende en glimlachende gezichten. Helaas zijn er ook bede- laars. Labrang Klooster Ik haal de spiegelreflexcamera uit mijn kamer en ga dan het gigantische kloostercomplex verkennen. In eerste instantie om te kijken wat ik zo aan het einde van de middag nog goed op de foto krijg. Bij een plein aan de rechterkant is een echtpaar dat een rondleiding krijgt van een monnik. Ik sluit me bij hen aan en maak een paar gezamenlijke foto's. Ze gebruikt zelf een mobiele telefoon. Eerbiedig doe ik mijn best om niet in tegengestelde richting te lopen. Rondom het complex zitten maar liefst 1174 gebedsmolens in de buiten- muur, die door de Tibetanen tijdens hun kora in beweging worden gebracht. De hele dag door lopen mensen de kora, het pelgrimspad, rechtsom het complex en om twee stoepa's. Met kralen in de linkerhand en voortdurende dezelfde zinnen (mantra's) te prevelen voor een betere reïncarnatie. Sommigen doen dat al vallend op de grond. Exact de taferelen die ik ruim drie jaar geleden ook in Tibet heb gezien. Ze beginnen daar al bij zonsopgang mee. Het is zo jammer dat Tibet moeilijk te bezoeken is, anders was ik er wel vaker geweest. Want die ervaring heeft een onvergetelijke indruk bij mij achtergelaten. Hier gelukkig geen militair vertoon van Chinezen, dus voel ik me veel vrijer. Door de wind en stof heb ik mijn lenzen uitgedaan en draag nu een bril en pet vanwege de felle zon. Xiahe ligt op bijna 3000m en dat is wel te voelen. 's avonds eet ik gebakken rijst met kip in het Everest Cafe. Met een beetje te veel olie en daardoor een vette smaak. Hoewel de kip best goed is. Ik geef rmb 20 voor het wachtwoord voor WiFi. Dat hoort eigenlijk gratis te zijn, ik betaal immers al rmb 160 per nacht voor mijn kamer. Een Australisch meisje bood al aan om het mij te geven. Ik lees mijn mail en skype nog even met Weiwei. De dame die het eten verzorgd is nieuwsgierig en praat ook even met Weiwei. Omdat ik inmiddels de laatste gast ben en het personeel volgens mij ook wel aan rust toe is, houden we vanavond vroeg op. Het is in het cafe steeds frisser geworden. Er is mail van Jiangling uit Canada, daar wil ik graag tijd voor nemen. Volgens mij is ze een beetje eenzaam. Voor ik in slaap val, denk ik aan de moeder met een jochie waar ik twee ballonnen en een stuk cake aan heb gegeven. Waar zouden ze nu slapen? Donderdag 13 september. Iedereen is in de weer om het hotel schoon te maken. Zelfs de ramen worden gezeemd! Bij Weiwei lijkt dat in jaren niet te zijn gebeurd. De zon zorgt weer voor de nodige warmte. Schuin tegenover mijn hotel koop ik voor rmb 40 een monnikstas, zonder al te scherp af te dingen. Ik heb in Thailand ook al eens de neiging gehad om zo'n tas te kopen, nu zie ik ze in een winkel hangen. Ik loop naar links langs het kloostercomplex. Er is een rijtje lage gebouwen waar veel boeddhistische schilderingen, zogenaamde TangKha worden gemaakt. Alles met de hand. En opvallend veel door jonge mannen, al kom ik later ook meiden tegen die dat doen. Ze gebruiken foto's als voorbeeld en maken soms flinke doeken. Deze inspanning is net als het lopen van de kora rond het klooster een daad om een beter reïncarnatie te krijgen. Bij één van de winkeltjes hangt een afbeelding van Che Guevara en staan een paar klassieke westerse boeken die in het Chinees zijn vertaald. Ik mag binnenkomen. Ik klim een eindje de heuvels in bij een lege plek die voor cere- monies wordt gebruikt. Vanaf hier kun je vooral 's ochtends de stad mooi overzien. Ik ben niet de enige. Daarna verken ik de Tibetaanse wijk aan de westkant van het klooster. Bij één van de winkeltjes in het begin raak ik in gesprek met Margret. Dat is haar Engels naam. Haar Chinese naam is Sang Jiy Tso. Een mollige vrouw van 25 jaar, getrouwd met een leraar en moeder van een tweejarig zoontje. Ze is bescheiden wanneer ik haar Engels loof, maar ik ben in China zelden iemand tegengekomen die zo helder en accentloos Engels spreekt. Ze wijst me naar de 'nunnery' even verderop. En een klooster waar monniken wonen die wit met rode gewaden dragen en ook mogen trouwen. Terwijl ik bij haar sta, komt een geelhoed monnik voorbij. Genietend van de mensen probeer ik hier wat te eten te kopen, anders moet ik terug naar het centrum aan de andere kant van het klooster. De snacks die ze hebben zijn veelal spicy. De beste keuze is een banaan en gefrituurd brood. Bij Margret komen intussen regelmatig studentes van vijftien a zestien die met haar vaste lijn voor rmb 1 een kort gesprekje met hun ouders voeren. Ze hebben geen mobiele telefoon. Sommige jongere studentes hebben een trainingsjackje als uniform, anderen dragen mooie traditionele Tibetaanse kleding in een bepaalde kleur. Dan vervolg ik de route rond het complex. Weer gebedsmolens en op de hoek een witte stoepa. Een klein meisje krijgt twee ballonnen van mij. Ik geen rmb 10 aan een oud vrouwtje. Helaas heb ik weinig kleingeld, anders had ik vaker iets kunnen geven. Het zijn vooral oude vrouwtjes die bedelen. Soms klampen ze me aan. Ergens halverwege heb ik een zeer goed zicht op de hogere gebouwen van het klooster. Op een andere hoek is ook een stoepa, waar ik een rondje om meeloop. Daarna loopt het pad af naar de hoofdweg, waar ik weer in de buurt van mijn hotel ben. In de hoofdstraat geniet ik van het winkelende publiek. Tibetanen zijn mooie mensen. Vaak met kleine kindertjes op de rug gebonden. Bij mijn bakker haal ik weer wat voor het ontbijt. Bij een kapperszaak wenkt een kapster mij naar binnen, maar niemand spreekt fatsoenlijk Engels. Uit beleefdheid blijf ik even zitten. De zonnebloempitten sla ik af. Daar zitten drie van hen op de knappen terwijl ze op klanten wachten. Daarna zit ik een tijdje in de zon bij oude mannetjes op een muurtje voor het Tara Guesthouse. Er komen kort achter elkaar twee groepen met westerse toeristen in middelgrote bussen. Ik gok Fransen. Van Chinese groepen heb ik gelukkig nog niet echt last. Overigens komen hier volgens Margret ook pelgrims en monniken uit andere kloosters. ´s Avonds eet ik weer Thukpa in het Everest Cafe. De dame van de bediening is weer nieuwsgierig naar Weiwei en maakt nu een langer praatje met haar. Ze vraagt haar de oren van het hoofd. Dit keer komt vrij laat nog een jong Chinees stel eten en ook een man van het personeel of een leverancier zit in aan een tafel te eten. Maar ik moet nu noodgedwongen rond half negen stoppen omdat de accu van mijn computer leeg is, anders had ik langer kunnen skypen. Vrijdag 14 september. Afgelopen nacht was behoorlijk fris. Er is geen wolk te bekennen. Net als gisteren zitten twee schoonmaaksters in kamer 204 televisie te kijken. Ze glimlachen. Eerst loop ik een eind door de winkelstraat in de zon, tot het een beetje warmer is geworden. Ik maak een gebrekkig praatje bij twee dames die in een kleine mobiele telefoonzaak werken. Eigenlijk zou ik vandaag een fiets huren, maar heb besloten om lopend iets meer van de omgeving te verkennen. Zoals de andere kant van de rivier waar een Chinese tempel is en een ziekenhuis. Bij de brug aan de westkant van het klooster zijn scholen voor oudere kinderen. De kleuterschool en basisschool zitten in de winkelstraat van het Chinese deel achter poorten. Tijdens de kora ontmoet ik de bedelende moeder met het kleine jochie weer. Ik geef nu vier ballonnen, twee bij twee aan elkaar geknoopt in verschillende kleuren. Aan de rand van het Tibetaanse deel is niks meer te beleven. Bovenop de heuvels zie ik vlaggetjes. Dat zou wel eens de plek kunnen zijn waar Tibetanen lijken aan de gieren voeren. Margret bevestigt dat even later. Ik blijf bij haar praten. Ze vraagt over Nederland en wat een vliegticket kost. Rond half twaalf komen de kleine kinderen langs. Even later scholieren die net als gisteren bij haar bellen en kleinig- heden kopen. Het lukt me nu beter om verschillende traditionele uniformen op de foto te krijgen. Jammer dat ze verpakkingen gewoon op de vloer of op staat gooien. Wanneer je iets wil veranderen aan de rommel, dan moet je bij de jeugd beginnen. Ouders geven niet het goede voorbeeld. In de goot aan deze kant van de straat ligt vuilnis. Aan de andere kant van de straat zit een smeriger smurrie. Volgens Margret verblijven de nomaden in de zomer in de bergen en voor de winter hebben ze hier een woning. Ik geef haar kleine klomp- jes uit Nederland en neem afscheid. Ze is er blij mee. Rond het kloostercomplex worden nieuwe toiletgebouwen gemaakt. Nu plast iedereen maar in het wild. Ook vrouwen. Overigens dragen Tibetaanse vrouwen vaak geen bh valt me op. Op hun motorfietsen ligt bijna altijd een deken op het zadel. Aan het einde van de middag ga ik met het woordenboekje Nederlands - Chinees visa versa nog een keer naar de telefoonwinkel. Ze wenkten me al naar binnen. Nu lukt het beter om wat informatie uit te wisselen. De eigenaresse is 39, het meisje dat voor haar werkt 20. Ik krijg een klein fotoalbum te zien met foto´s van de eigenaresse, haar zoontje, man en familie. Ze zijn ook in Lhasa geweest. Het valt me op dat ze op nagenoeg geen enkele foto glimlacht, terwijl ze dat wel kan. Ze hebben regelmatig klanten. Er komt ook een jonge vent in een leren jas binnen die mij gisteren al lastigviel. Hij bedelt op een irritante manier, prevelt en kijkt onvriendelijk, maar ziet er fit uit en ik zeg weer dat hij wel kan werken voor geld. In het Everest Cafe eet ik chicken sweet sour met rijst rmb 30 + 2 en skype daarna met Weiwei, maar ben bekaf en heb een beetje hoofd- pijn, waarschijnlijk door de hoogte. Zaterdag 15 september. Om zes uur gaat de wekker. Eerst is er geen warm water om te douchen, maar enkele minuten later gelukkig wel. Bij de receptie is nog niemand. Wanneer de dame van het restaurant binnenkomt om te beginnen met haar werk, is zij degene die mij mijn borg teruggeeft. Ik loop in een kwartiertje naar het busstation en koop binnen een kaartje (rmb 75). Er staat al een bus met nummer 1731 gereed. Kleiner dan op de heenreis. Achterin zit een jong Italiaans stel dat bij de toiletten een kaartje probeerde te kopen... Er gaan ook vijf monniken en een non mee. En onderweg pikken we nog een paar moslims op. Terug in Lanzhou De pauze is nu aan de rand van Linxia. Iets na elf uur arriveren we in Lanzhou. Ik probeer eerst een taxi op het busterrein, maar die willen meer passagiers in de auto te krijgen voor ze vertrekken dus stap ik weer uit. Ik heb een briefje bij me met een Chinese vertaling door Weiwei waarop staat dat ik naar de airport bus wil. Buiten het station lukt het beter, al probeert deze chauffeur onderweg ook meer passagiers mee te krijgen. In Xiahe is dat logisch omdat er maar één doorgaande straat is en de taxi´s vaak meerdere mensen oppikken. Het is een hele toer om door het drukke verkeer bij de airport bus te komen. Ik geef hem de gevraagde rmb 20. Voor ik de bus van 12:50 neem, haal ik eerst bananen en broodjes bij de Aili bakkerij. Anderen proberen me nu voor rmb 40 in een gedeelde taxi te krijgen voor de rit naar het vliegveld. Wanneer ik terugloop naar de bus, protesterende jongeren op straat tegen Japan vanwege een conflict tussen China en Japan om eilanden. Ik heb een hotel bij het vliegveld geboekt, omdat de vlucht naar Beijing morgen al om tien over acht gaat. Dat hotel ligt precies tegenover de hal aan de andere kant van een groot parkeerterrein. Helaas wel wat duurder dan in Lanzhou, maar een goedkoper hotel in de buurt accepteerde geen buitenlanders, terwijl de website die ik gebruikte wel Engelstalig was. Het hotel heeft een enorme onpersoon- lijke lobby. Het lijkt nog niet zo oud, maar is nu al aan onderhoud toe en de relatief hoge prijs niet waard. Een raam in mijn kamer wil niet sluiten en er zit een lekkage in het plafond waar stukjes gips op de vloer vallen op een grote natte plek in de vloerbedekking. Bij binnenkomst heb ik direct een schoonmaakster die op mijn verdieping was bij mijn kamer geroepen. Een andere vrouw heeft wat er lag opgeveegd. Omdat er geen draadloos internet is, ga ik terug naar de receptie. Het receptiemeisje maakt mij met een vertaalprogramma op de computer duidelijk dat er iemand langs zal komen met een vaste kabel. Dat gebeurt ook. Helaas is internet hier niet zo betrouwbaar. Sites die ik normaal in China wel kan krijgen zijn soms wel, soms niet te bereiken. Vanuit mijn kamer heb ik zicht op een rijtje simpele restaurantjes. Uit nieuwsgierigheid loop ik daar eerst langs. Een vrouw nodigt me uit om naar binnen te komen. Ze maakt een gebaar met haar handen over het eten. In de keuken maakt haar man verse noedels voor mij. Ik zeg weer dat ik de (pittige) saus niet wil. Wanneer ik vliegen op de groente en het vlees zie, heb ik spijt. Maar ik wil hun ook niet teleurstellen en ga wel aan een tafel zitten. Ik krijg er een gekookt ei bij en moet rmb 15 betalen. De noedelsoep met rundvlees smaakt zoals in Lanzhou bij het station. In de buurt van het hotel aan het plein tegenover het vliegveld zijn meer restaurantjes, een supermarkt en een plek voor voetmassage. Het inchecken zal om ongeveer 6:40 beginnen. Ik zet de wekker op zes uur. Zondag 16 september. Het is maar vijf minuutjes lopen naar het vlieg- veld. Ik ben ruim op tijd voor de vlucht naar Beijing van 8:10. In het begin is er turbulentie, vervolgens krijgen we ontbijt. Op het doosje staat dat het ook geschikt is voor moslims: een gestoomd broodje met rundvlees, rijstcakeje, yoghurt en kersentomaatjes. Ik laat de provincie Gansu achter mij. Jiayuguan en Xiahe waren bij- zondere bestemmingen die ik niet had willen missen. Met name Xiahe is een ontspannen plek om voor langere tijd te blijven. Terug in Beijing Na een uur en vijftig minuten landen we bij Terminal 2. Er zijn problemen met de bagageband, maar Weiwei sms´t dat ze nog onderweg is, dus is een beetje vertraging geen probleem. Ze draagt een roze jurkje en staat me op te wachten met een A4tje met de tekst `Welcome back to Beijing, dear Johan´ :-) We gaan snel naar huis, ik start de was en daarna lunchen we bij Ravenna. Ze heeft via internet een coupon van rmb 48 voor een uit- gebreide maaltijd: pasta met rundvlees, pasta met vis, salade, twee stokje met rundvleessaté, twee koude rozenthee, chocolade-ijs na en een gratis zakje zoete popcorn. Omdat ik deze maand jarig ben en we lid zijn, krijgen we een gratis pizza. Het eten smaak uitstekend. We eten rustig want er is veel. Halverwege de middag zitten we lange tijd bij het basketbalplein van de universiteit. Eén van mijn favoriete plekken van de eerste week. Op een paar meisjes na, zijn het vooral jongens die spelen. Bij het volleybal zijn meer meiden. In de schaduw van bomen oefent een groepje tai chi. Meisjes met mandjestasjes gaan naar het douchehuis. Ik noem ze ´shower girls´. Helaas is Weiwei het slachtoffer van muggen die haar steken. Op de terugweg kopen we groente, fruit en vlees voor de komende week. ´s Avonds eten we tang yuan en een schaal met fruit. We zijn nog vol van de uitgebreid lunch. Maandag 17 september. Vanmorgen om zeven uur al helder wakker. We ontbijten samen. Onder andere chocolade cheesecake van Paris Baguette. Jiangling had haar vertelt dat in de roomsoezen die we in de winter aten, 'poison' zit. Ze reageert geschokt. Vet en suiker, zeg ik. Daarom zijn sommige mensen in Nederland ook zo dik. En cheesecake is misschien nog wel minder gezond. Maar wel lekker! Ik doe de resterende was en zeem de ramen in de keuken. Dat moet meerdere keren om ze enigszins schoon te krijgen. Het is hier nog prachtig zomers weer met elke dag een blauwe lucht, veel zon en dus een korte broek en T-shirt. 's Middags neem ik metro- lijn 4 en doe een lange wandeling in de regio rond het vorige appartement. Soortgelijk aan wat ik in de winter deed. Nu met mensen die een dutje doen in het park tegenover een ziekenhuis. De 'recycle lady' heeft het kennelijk niet zo druk, want ze komt van haar terreintje bij me met de buren praten en is vrolijker dan bij mijn laatste bezoek. Ze deelt een appel in vieren met mij en twee buren. Bij Qianmen speel ik een tijdje met een jochie van 11 maanden in een souvenirwinkeltje. Via het drukke Qianmen en gelijknamige metrostation loop ik terug naar het noorden en bij terugkomst in Wudaokou nog even over het universiteitsterrein. Happy birthday Dinsdag 18 september. Ik ben jarig. Weiwei heeft drie cadeautjes voor me. Een enorme Hello Kitty beker, een Hello Kitty onderbroek (...) en een fotoalbum voor onze dierbare herinneringen. ´s Avonds eten we bij Satay King, volgens Weiwei van een restaurantketen uit Hong Kong, in een onlangs geopende straat met meerdere restaurants. Eerder kregen we op straat twee bonnen aangeboden voor een gratis schaaltje rijst met twee stukjes gefrituurde kip en satésaus. We bestellen elk een mangoshake en delen biefnoedels in satésoep. Want de saus is zeer waterig ten opzichte van hoe wij het in Nederland kennen. Maar het eten smaakt prima. Weiwei is fanatiek in het aannemen van coupons, ze via internet kopen, of bij metrostations uit automaten halen. Indisch/Maleisisch eten is hier zeer zeldzaam, anders zou ik haar wat gerechten kunnen laten proeven die wij bij de Chinees gewend zijn. Overigens doen ze hier in shakes en (ijs)toetjes vaak gelatine, ook in de mangoshake. Dat vind ik minder. Thuis verorberen we nog een chocoladecakeje van Paris Baguette. Eerst mag ik een kaarsje uitblazen en een wens doen. Woensdag 19 september. Weiwei boekt treintickets voor 28 september naar haar geboorteplaats Yangxin in de provincie Hubei. Treintickets kunnen 10 dagen vooraf online worden geboekt en zijn binnen no time uitverkocht. Ze had het alarm van haar telefoon gezet. Maar de nacht- trein was al vol, dus geen andere keuze dan een lange dagtrein. Bijna iedere migrant reist namelijk de eerste week van oktober in de zogenaamde nationale vakantieweek naar zijn/haar geboorteplaats. Meer dan honderd miljoen mensen! Bij het ophalen van de treintickets hebben we overigens maar een half uur in de rij hoeven staan. Ze rekenen rmb 5 per kaartje aan servicekosten. Weiwei heeft me gevraagd om haar vriendin Zoe uit Amerika naar het Zomerpaleis te begeleiden. Ze heeft een jongere vriendin bij zich. Via de mail meldt Zoe dat ik eerst rustig kan lunchen en ze me over anderhalf a twee uur bij het metrostation bij de ingang van het Zomerpaleis kunnen ontmoeten. Ik loop vanaf Wudaokou naar lijn vier en stap twee stations naar het noorden weer uit. Daar wacht ik op een bankje bij het restaurant met de grote gele M. Ik krijg een telefoontje van Zoe dat ze later komen, want ze zijn langer bezig met het verlengen van haar visum. Ze vraagt of ik er al ben. Dat is zo, beaam ik, maar geen probleem. Ondertussen kijk ik naar de mensen die naar het paleis gaan, of terugkomen en water kopen van een vrouwtje bij mijn in de buurt of hier iets eten. Op een gegeven moment zit ik al zo lang dat er bezoekers terugkomen die ik herken. Het is al half vier geweest wanneer ze nog een keer belt. De verbinding is niet zo goed en het gesprek loopt een beetje moeizaam. Kort daarop krijg ik telefoon van Weiwei. Ze zegt dat Zoe haar vriendin in de metro kwijt is geraakt en Weiwei maakt zich zorgen, want ze weet niet of die zich kan redden. Het laatste uur dacht ik aan wat ik tegen ze zou zeggen wanneer ze nog zouden op komen dagen. Want er is denk ik te weinig tijd om de heuvel te beklimmen, tenzij er nu langere openingstijden gelden dan in de winter. Sowieso vraag ik me af of het zo laat nog wel verstandig is om aan een bezoek te beginnen. We blazen het plan af. Had ik nog wel speciaal mijn oranje ´King of Fruits´ T-shirt aangetrokken om als blonde man in Beijing herkenbaar te zijn... Ik wandel nog naar de ingang en verken iets meer van de omgeving bij het metrostation en ga dan via lijn 4, 10 en 13 terug, zodat ik onderweg bij Wal-Mart nog meergranenbrood kan halen. En ik koop vlinderpasta, want Weiwei was voor haar gezondheid van plan om rijst met rode bonen en mais te maken, dan heb ik liever pure witte rijst of maak ik voor mezelf pasta. Donderdag 20 september. Zoe stuurt een mail met haar excuses, waar- schijnlijk in opdracht van Weiwei. Omdat ik zo lang heb moeten wacht- en. Deze week staat in het teken van Hello Kitty. We gaan met Zoe en haar vriendin Lilly naar het Hello Kitty Dream Restaurant (!) op de vierde verdieping van Shima Department Store in Sanlitun http://www.dreams-hellokitty.com/ . Beide jonge dames wonen in Charlotte, North Carolina, en hebben nu twee weken vakantie. Ze werken net als Weiwei in de financiële industrie. Zoe wil na het afbetalen van haar studieschuld ($80.000) graag weer naar China terug, maar haar vriend is een Amerikaanse Chinees, hij is daar geboren, spreekt nauwelijks Chinees en wil liever in Amerika blijven. Haar vriendin Lilly is als puber al naar Amerika getrokken en heeft inmiddels het staatsburgerschap. Ze komt nu voor het eerst na dertien jaar terug om haar familie op te zoeken, met de nodige cadeautjes om het leed een beetje te verzachten... Het Hello Kitty Dream Restaurant is schitterend gedecoreerd. Weinig gasten, vermoedelijk vanwege de relatief hoge prijzen - voor Chinese begrippen dan. We zijn ongeveer 7 euro per persoon kwijt, inclusief het door ons vieren gedeelde cakeje. Maar het zijn aardige porties voor de goedkoopste maaltijden (rmb 48 a 56). En van een goede kwaliteit. We kunnen 5% korting krijgen wanneer Weiwei met de credit- card van haar bank betaalt. Ondanks de kritiek die ze op China hebben, verdedigen Zoe en Lilly hun geboorteland wel wanneer andere landen er kritiek op hebben. Via Chicago zijn ze eerst twee dagen in Tokio geweest om een trouwerij van een vriendin van Zoe bij te wonen. Daarna een paar dagen in Beijing om het visum voor Zoe te verlengen, toerist te spelen, en morgen naar de provincie Fujian in het zuidoosten om hun families op te zoeken. Op de terugweg reizen ze via Sjanghai en bezoeken daar een andere oud-collega van Zoe en Weiwei: Fiona. Vrijdag 21 september. Vanmorgen heeft Weiwei vliegtickets vanuit Wuhan naar de kustplaats Qingdao geboekt, dat is de woonplaats van een jeugdvriendin. Wanneer ik voor ons op travelzen of ctrip zou boeken, dan zijn we rmb 86 per ticket duurder uit. Ik maak vlinder- pasta voor mijn lunch, want Weiwei denkt geloof ik dat ik dood zal gaan wanneer ik voor mijn ontbijt en lunch alleen brood en fruit eet... De kaartende ouderen zitten nu bij de ingang bij de poort omdat er werklui bij de flat bezig zijn en er af toe veel lawaai is. Een paar dames hebben rode banden om de bovenarm. Dat zijn ´security´ vrij- willigers. Aan het einde van de middag ga ik nog een keer naar Wal- Mart want het brood raakt snel op. Vanavond komt Weiwei haar collega Jiang noedels bij ons koken. Ze denkt dat hij homo is, al heeft hij op het werk gezegd dat hij een vriendin heeft. Maar niemand heeft haar nog gezien. De noedels worden vers gehaald. We halen ook groente en fruit bij de markt van de universiteit. Ik erger me af en toe aan de drukte, heel veel mensen te voet, maar ook fietsers, scooters, en auto's die overal voorrang hebben en claxonneren. Zo´n grote stad is eigenlijk niks voor mij. De noedels lijken vrij veel op bami. Hij bakt ze met groene boontjes. Al met al beginnen we vrij laat met eten en daarom vooraf alvast watermeloen. Na het eten brengen we Jiang tot het metrostation. Hij werkt deze maand voor het laatst. Jiang studeert wiskunde, logica en Engels en wil de komende tijd aan zijn studie besteden. Weiwei en ik stellen de afwas uit en lopen door tot de Bank of China. Ze komt terug op de vraag van Zoe van gisteren. Die vroeg mij wanneer we gingen trouwen. Weiwei heeft dat eerder ook al eens gevraagd en ik heb aangegeven daar nog niet aan toe te zijn. Dat kan een paar jaar duren, maar ik kan en wil nog niks toezeggen. Bovendien ben ik een romanticus en wil ik liever dat een aanzoek een verrassing is en op een bijzonder moment en speciale locatie gebeurt. Ze is zwaar teleurgesteld en was juist zo bezig om mij gelukkig te maken. Ze zegt `Go away´ en wil dat ik eerder alleen terugloop. Ze voelt een enorme druk van haar ouders, vrienden en collega´s. Sociale druk. Lilly zei gisteren dat een groot verschil tussen China en Amerika is dat er in China een grote sociale druk is en in Amerika een grote vrijheid. Zaterdag 22 september. 's Ochtends doen we schoonmaakwerkzaamheden in huis. Daarna gaan we met bus 375 naar Carrefour, want ze heeft van haar werk een tegoedbon van rmb 200 vanwege het Midherfstfestival gekregen. Het is druk, want zaterdagmorgen. In de winkel staat een Hello Kitty elektrische fiets van het merk Geoby, type KTR211 met een 36V lithium motor voor rmb 5888. Leuk hebbeding! We halen ook vier dozen met sigaretten voor haar vader, die hij kan uitdelen aan de buren en familie. Ik stel voor om de helft te betalen. Terug nemen we bus 307. In Wudaokou halen we twee dozen moon cakes bij Wedome Bakery. Die heeft ze via internet bestelt. Ik heb het liefste moon cakes met fruit en liever geen vlees, maar hier even een rijtje met voorbeelden van mogelijkheden: coconut paste, spicy beef paste, plum paste, lobster and cheese paste, grape and milk paste, tiramisu paste, egg-yolk and lotus seed paste, traditional five grains paste, black sesame paste, pumpkin and lotus seed paste, spicy beef paste, Buddha jumping over the wall, ham and five grains, chive and dried pork, grain grem pasten, egg-yolk and coconuts with snow skin, snow skin tuna paste, laver and dried pork flakes, XO and dried scallop paste, egg-yolk and sweet-scented osmathus seed paste, traditional coarse grains paste, egg-yolk and purple sweet potato paste. Bij de lunch eten hebben we twee met vlees gevulde broodjes van Carrefour. Ze smaken beter en minder vet dan die van Wal-Mart. 's Middags verken ik een nieuwe omgeving. Weiwei zegt dat we beter even niet bij elkaar in de buurt kunnen zijn. Wanneer ik het metro- station ChoaYangMen uitkom, loop ik tegen een jonge vrouw op die erg haar best doet om Engels te spreken. Ze heeft een foldertje van Herbalife en werkt daar voor. Maar wat de ontmoeting extra leuk maakt, is dat ze een fotoalbumpje met foto´s van dikke mensen heeft met Hello Kitty op de cover. Ik passeer de Jian Hypermarket waar ook een Paris Baguette zit. Ik kom bij het Worker's stadium uit, een gebied waar ook nachtclubs zijn, en zoek het Institut Français op waar we morgenmiddag de film Madame Bovary gaan zien. Dat zit in een groot en modern gebouw. Je zou de architectuur van het internationale 'mansion' Frans kunnen noemen. Het instituut herbergt onder andere een boekwinkel, bibliotheek en filmzaak. De trottoirs zijn in verhouding tot Wudaokou vrij rustig. Iets naar het zuiden kom ik langs de Russian Market. Daar word ik in het Russisch aangesproken door mensen met simkaarten en foldertjes. De grote winkels lijken vol te hangen met luxe kleding, vooral bont. Dat staat me niet aan en ik heb ook niks met Russen. Net als in Parijs hebben ze een fietsenproject, genaamd Beijing Bike Sharing. Een beetje raar voor een stad waar steeds meer auto´s komen en fietsen maar gevaarlijk wordt. Er is hier ook een kledingmarkt op straat. Ritan Park Nog iets meer naar het zuiden is het Ritan Park, het Altaar van de Zonnegod, waar keizers van de Ming en Qing dynastieën offers brachten. Een rustig parkje zonder entree met een paar mooie plekjes om te zitten, vijvers met lotusbloemen en heuvels met paviljoenen waar mensen muziek spelen. Jammer dat Weiwei niet bij me is. Ze zit de hele week al in een kantoorgebouw en blijft nu ook al op zaterdag- middag binnenshuis. Een Chinese vrouw vraagt me of ik Russisch spreek want twee dames uit Rusland lijken de weg kwijt te zijn en spreken geen Engels. Een bewaker neemt ze mee naar de westpoort. Op de terugweg neem ik lijn 13 vanaf Dongzhimen, die loopt helemaal door het noorden van de stad en neemt meer tijd dan ik had verwacht, maar er is plaats om te zitten en ik hoef niet meer over te stappen. Ik stuur een sms dat ik onderweg ben voor het avondeten. Tot mijn verbazing zet Weiwei me rijst met rode bonen voor. Ik heb dat één keer gehad en aangegeven liever pure rijst te hebben. Zij neemt het zelf graag omdat het goed voor haar huid is, maar net als de rode bonen porridge ben ik er niet dol op en ik had immers al pasta voor mezelf als vervanging gekocht. Ze maakt snel noedels voor mij. 's Avonds is ze bezig met IELTS om haar Engels bij te spijkeren en voor te bereiden op toegangseisen voor universiteiten in Nederland. Zondag 23 september. Weiwei beschuldigt me dat ik niet bereid zou zijn om dingen voor haar te betalen en haar iets te geven. Ze heeft juist aangegeven dat ze de meeste dingen wil betalen omdat ik geen baan heb. En ik heb nooit gezegd dat ik niet bereid ben om iets voor haar te kopen. Jammer dat ik me nu moet verdedigen. Ik zou het juist leuk vinden om iets kleurrijks, zoals kleding, schoenen of een tas voor haar te kopen! De grijze tas die ze nu heeft, komt van een vriend uit Guangzhou en vindt ze zelf ook niet mooi, maar ze gebruikt hem wel omdat het anders zonde is. Ze geeft de voorkeur om iets online uit te zoeken. Mijn smaak is vaak anders wat de kleuren betreft. Ik zoek graag iets fellers uit. Maar we maken een eerste selectie. Na de lunch gaan we met metrolijn 4 naar de Franse sportzaak Decathlon bij een Lotte Mart in het zuid- westen van de stad. We kopen wandelschoenen en sportieve shirts voor mijn reis naar Nepal. Ik had eigenlijk van thuis meer shirt met lange mouwen mee moeten nemen. Deze zaak is gespecialiseerd en niet zo duur. We hebben ook nog een meevaller wanneer de grote wandel- schoenen rmb 99 in plaats van 349 kosten. We vermoeden dat ze bij de winkel een fout hebben gemaakt. Daarna bezoeken we de ´recycle lady´ voor het eerst samen. Die heeft het druk, zelfs op zondag aan het begin van de avond. Maar maakt toch tijd vrij voor een praatje. Ze heeft twee zoontjes in haar geboorteprovincie Anhui die op kostschool zitten. Het werk in Beijing neemt veel tijd in beslag. Ze loopt hooguit even de straat door naar winkeltje, maar komt zelden verder. We geven haar een stuk watermeloen, waarop ze ons direct uitnodigt om een keer te komen eten. Haar man krijgt twee mannen op bezoek die elektriciteitsdraad willen verkopen. Weiwei vermoed dat ze dat van hun werk hebben mee- genomen. We hebben in een straatje achter het vorige appartement al van die heerlijke hartige pannenkoek gegeten. Weiwei wil nu ook nog noedel- soep. Ik sla over. Het duurt echter te lang, dus vragen we het geld terug en gaan snel naar de massagesalon waar Weiwei een abonnement heeft waar ze nog twee keer van gebruik kan maken. We waren daar al aan het einde van de middag, maar konden pas vanaf half acht terecht. In dit geval heeft ze guasha massage voor ons beiden geregeld. Een Chinese lichaamstherapie die letterlijk betekent: het schrapen van ziekten uit het lichaam. Die is behoorlijk stevig, maar ik probeer niks te laten blijken. Bij Weiwei zijn de rode vlekken veel erger dan bij mij. Ze heeft haar rug al eens via Skype laten zien, dus ik schrik niet mee zo. We krijgen het advies om meer water te drinken. Daarna eten we nog wat snacks, hundun, dat zijn kleine dumplings in soep, gestoomd deeg met een groentemengsel, en een mango puddinkje in onze bekende Yonghe King van afgelopen februari/maart. Op de terugweg krijgt ze het in haar hoofd om mij nog steeds te beschuldigen dat ik niet bereid zou zijn om iets voor haar te kopen en geld aan haar ouders te geven. Ze herhaalt het verhaal dat het traditie is om geld in een rode envelop te geven. Uiteraard weet ik dat. Haar voorstel is rmb 1000. En dat we waarschijnlijk een soort- gelijk bedrag terug zullen krijgen. Dat is mij prima. Ze is vervolgens jaloers op dingen die ik voor Ling heb gekocht en blijft me zonder de achtergronden te weten beschuldigen. Ik ben zwaar teleurgesteld. Terwijl ik de tussenstand van de Formule 1 race in Singapore volg, zoekt zij verder op internet naar een tas en schoenen om een definitieve keuze te maken. Waar het ook om draait, is dat ze in haar geboorteplaats kan zeggen dat ik die voor haar heb gekocht. Alles gaat hier in China om indruk maken en geen gezichtsverlies lijden. Onderweg zei ze al dat mensen hier bij het plaatsen van een advertentie voor een zoektocht naar een huis of partner aangeven welke studie ze hebben gedaan en dat ze een goede baan hebben. Helemaal niet wat hun interesses zijn of iets over hun persoonlijk- heid. Bij de deur van het appartement naast ons, wat gerenoveerd wordt, hangt een briefje van een koppel met goede opleidingen en banen. Chinezen zijn volgens haar zeer materialistisch ingesteld. Maandag 24 september. Nog steeds teleurgesteld en een slecht gemoed. Ze kan me toch gewoon vragen om iets te betalen. En met me gaan winkelen wanneer ze graag iets wil hebben. Dat hoort automatisch te gaan. Ik wil geen discussie hebben over geld. En al helemaal geen beschuldigingen. Wanneer het iets nuttigs is, dan ben ik graag bereid om mijn portemonnee te trekken. Toen we vorig jaar samen reisden heb ik ook zeer regelmatig betaald. Overigens vond ik het heel logisch dat zij een bijdrage leverde tijdens onze gezamenlijke trip door Cambodja, maar kennelijk zou een Chinese man ook in dat geval alles hebben betaald. Ze heeft een goede baan en dit is toch de tijd van geëmancipeerde vrouwen? Ik doe de was, inclusief de nieuwe kleding en werk op mijn computer. Buiten is herrie van mannen die het stadsverwarmingssysteem renoveren. Die zijn al een tijdje bezig. De huisgenoot slaapt nog. Hij gaat van tien tot vijf uur in de nacht naar clubs. Zijn meisje heeft de relatie beëindigd en volgens hem alweer een nieuwe vriend. Hij zoekt ander werk. 's Avonds hebben we bij Satay King afgesproken. Weiwei is poeslief. We bestellen tongfilet met rijst en tijmsaus, Vietnamese stijl spring rolls met vissaus, salade met sesamdressing, noedelsoep met satésaus, en ze komt nog op het idee om gefrituurde stukjes kip met satésaus te bestellen omdat die gratis zijn. De vis en rijst vult behoorlijk. Ze bestelt vaker overdadig en kookt vaak ook meer dan we echt nodig hebben. Het helpt niet wanneer ik daar iets van zeg en waarschuw dat het niet goed is om zo veel te eten en ik juist wil afvallen. Daarna halen we bij de universiteitsmarkt groente en fruit voor de rest van de week. Wanneer ik met mijn hand in de zij sta, dan lijk ik volgens Weiwei op Voorzitter Mao. Die stond op die manier te de- legeren. Ik mag die houding niet aannemen. Dinsdag 25 september. Rond lunchtijd begint het te regenen. Het is de afgelopen weken erg droog geweest, zelfs op de dagen met veel vocht in de lucht viel er eigenlijk geen drup. Met alle zand en stof is regen zeer welkom. Een dag om binnen te blijven. Voor morgen wordt zonnig weer voorspelt. Weiwei heeft geen paraplu meegenomen. Ze heeft tot twintig over zes een cursus gehad en belt mij om haar met paraplu's op te halen. We gaan uit eten, want anders wordt het laat. Ze wil graag hot pot, ik wil wel iets afhalen bij Nana, in de buurt van de Taiwanese pop- corn shop. Ons compromis is Ravenna. Daar bestellen we hamburger met fusilli pasta, een tonijnpizza van 9 inch en tomatensoep. De beste soep die ik ooit in China heb gehad, want Chinezen serveren meestal maar iets waterigs. En niet te vergeten gratis glazen heet water en popcorn. Ze wil nog graag een stukje lopen. Omdat het regent stel ik voor om in U-Center te blijven. Daar vindt ze zeer redelijk geprijsde laarzen voor de winter. Woensdag 26 september. De werklui beginnen rond half acht. De lucht is inderdaad stralend blauw. Om twee uur heb ik een afspraak bij een metrostation van lijn 10. Sportjournalist en oud-klasgenoot van Weiwei Xianqiang heeft kaarten voor ons geregeld voor de China Open. Voor aanstaande vrijdag. Het hoofdtoernooi begint zaterdag en duurt tot zondag 7 oktober, wij gaan zaterdag vroeg weg en komen volgende week zaterdag terug. Vrijdag kunnen we iets van het juniorenprogramma of een wedstrijd van de dameskwalificatie zien. Hij had de kaarten gisteren al willen geven, maar tijdens een cursus was ze telefonisch onbereikbaar. Op de terugweg verken ik de omgeving bij het Sheraton Hotel, Hard Rock Café en verder naar het noorden. Een mooie omgeving langs het water. Ten noorden daarvan meer luxe in een gebouw waar Lufthansa ook in zit. Ik rust even langs het water en ga dan verder met de metro en neem voor het eerst lijn 8 naar het olympisch park om het Vogelneststadion te bewonderen. Ontworpen door een Zwitsers. Hier zijn veel mensen en al snel word ik gevraagd om foto´s te maken of zelf mee te poseren. Zoe en Lilly zijn hier op een avond geweest, maar toen was er helaas geen verlichting op het stadion, dus misschien waren ze te laat.  Het is al vijf uur geweest wanneer ik terugloop naar het metro- station, nog snel bij Wal-Mart brood haal en naar Weiwei sms dat ze niet te vroeg moet zijn, anders ben ik er niet om de deur te openen. Ik heb haar sleutels, en ze heeft maar één exemplaar. Donderdag 27 september. Vandaag bewolking en halverwege de dag ook regen, al is het minder dan afgelopen dinsdag. Ik blijf dus maar binnen en loop alleen aan het einde van de middag door de straat waar Helen´s Café zit en bezoek de Lotus supermarkt waar ik alvast koekjes voor de lange treinreis van zaterdag haal. Ik heb last van een spier in mijn schouder. Dat is gekomen toen ik gisteren in ongebruikelijke houdingen op foto's voor het stadion poseerde. Weiwei haar broer heeft gebeld. Hij heeft een teen gebroken. Ze maakt zich zorgen en belt met haar schoonzus. Ze hebben het ook gehad over ons bezoek aan hun ouders. Hij stelde voor om maar liefst het tien- voudige aan geld in de rode envelop te doen. Ik wil liever iets nuttigs geven, maar begrijp de traditie. Ze stelt voor een om goktafel te kopen. Haar ouders laten namelijk mensen in hun huis gokken. Wat mij betreft doen we dat, maar we komen tot een compromis om het geld te verdubbelen, Weiwei levert de andere helft. Vrijdag 28 september. Nog last van mijn linker schouder en behoefte om na het ontbijt nog even te rusten. Vandaag een blauwe lucht, maar ook veel wind. Net voor de lunch haal ik boodschappen bij Wal-Mart. Weiwei heeft een halve dag vrij genomen, we halen eten bij Lana Take Out Food Court. Dat lijkt meer dan het is, want niet meer dan een klein hokje met iemand achter een laptop en een kleine keuken waar volgens Weiwei drie dames uit Sichuan werken. Dat hoort ze aan hun accent. Halverwege de middag gaan we naar het nationale tennisstadion. Langs de straat voor het stadion handelt iemand in kaartjes. Voor de finale rekent hij rmb 200. Dat valt mij reuze mee. Door de wind wapperen de vlaggen. Ik doe de bewegingen van Maria Sjarapova na op de bewegende vlag. Weiwei vindt dat hilarisch. Ik vind het hilarisch hoe ze Djokovic letterlijk op zijn Chinees uit- spreekt. Op de kleine courts wordt getraind en zijn een paar kwali- ficatiewedstrijden. Er is opvallend weinig publiek. Terwijl Weiwei op haar oud-klasgenoot wacht bij court 8, lukt het mij om in het Lotus stadion te komen waar Laura Robson haar kwalificatiewedstrijd tegen een Spaanse speelt. De Britse is de enige die ik een beetje ken. Weiwei komt later bij me. Robson wint met twee keer 6-3. Er zit maar heel weinig publiek, maar toch leuk om eens een keer mee te maken. De zon schijnt, maar er staat een stevige en frisse wind. Weiwei kookt het avondeten, ik doe de afwas en we halen meer geld uit de ATM en vervolgen de discussie over het geld voor haar ouders en wie de dagtour in haar geboortestreek gaat betalen. Ik ben voor het delen van de kosten en niet nog meer geld aan haar ouders geven. Het is sowieso een farce, want ze verzekert me dat haar vader minstens hetzelfde bedrag terug zal geven. Een domper is dat haar vriendin een hotel in Qingdao heeft geboekt en ook al betaald. Ze wil niet dat we betalen. Met goede bedoelingen, maar ik reserveer en betaal liever zelf. Wanneer we eerder geboekt hadden, dan was het denk ik nog wel gelukt om een kamer voor de helft van de prijs in een internationaal hostel te krijgen. Een volgende keer er maar op aandringen om dit soort zaken zelf te regelen. We wandelen nog een keer over het universiteitsterrein en gaan bij het basketbalplein zitten. Weiwei haar broer belt. Ze heeft vandaag en gisteren ook lange gesprekken met haar vader en vriendin Fangfang gehad. Zelfs na negen uur zijn fanatiekelingen nog in het donker basketbal aan het oefenen. Het is al bijna elf uur voor we onze bagage hebben in gepakt en ze de huur van de komende drie maanden aan haar huisgenoot overgemaakt. Zaterdag 29 september. Een onrustige nacht met volle maan. Wakker geweest door een mug en later door jankende katten. Ik heb het raam open gedaan en hard met mijn handen geklapt, zag ook iets wegschieten, maar even later gingen het janken gewoon verder. Gelukkig kwam er een man voorbij die ze heeft weggejaagd. Om tien voor vijf staan we op. En omdat we volgens Weiwei laat zijn, proberen we eerst een taxi bij Wudaokou te krijgen, maar die pikken volgens haar jongeren van het uitgaansleven op. We nemen daarom volgens het oorspronkelijke plan de metro. Op dit vroege tijdstip zijn alle zitplaatsen al bezet. Bij de overstapplek van lijn 13 naar 2 en 4 stel ik voor te proberen om een taxi naar het treinstation te vinden. Dat lukt vrij snel en is niet zo duur (23 rmb). We zijn opgelucht en mooi op tijd bij Beijing Xi, het westelijke station. Buiten staan rijen om in de vertrekhal te komen. En weer om in wachtkamer 4 naar perron 7 te komen. De trein is nagenoeg vol wanneer we instappen. Ik schik bagage in het bovenrek van anderen zodanig dat er ook plek is voor onze bagage. Weiwei prijst mij daar voor. We vertrekken volgens schema om 6.59. De reis duurt ruim tien uur. De geplande aankomsttijd is 17.09. We hebben beiden een trolley, rugzak en zakken met koetjesrepen en mooncakes. De sigaretten pasten de trolleykoffer. De trein stopt een paar keer. Meestal maar kort, tenzij het een grote stad is. Om kwart over twaalf passeren we de Yellow River. Bij de hoofdstad van Henan danst een man op het perron. Elegante balletpassen met klassieke uitstraling. Prachtig om te zien. Het is onbewolkt. De airconditioning houdt het soms behoorlijk koel, afgewisseld met een paar warme momenten. Het landschap is vlak met veel korenvelden. Halverwege de middag zijn we in Xinyang. Er zijn nu bergen en enkele tunnels en meer bos. Anders dan in Nederland zijn er geen afvalbakjes, maar komt regelmatig een vrouwtje langs met een vuilniszak. Wuhan We eindigen de comfortabele treinreis bij een groot nieuw station in Wuhan en nemen voor rmb 50 een taxi naar het station aan de andere kant van de rivier. In eerste instantie door moderne buitenwijken, maar later door iets wat meer op het centrum lijkt met een flinke verkeersopstopping net voor we uitstappen en de weg oversteken. Later ontdekken we dat er ook een bus is tussen beide stations, maar die doet er vast langer over. In het stationsgebouw eten we bij een dumplingrestaurant. Voor mij met rundvleesvulling en een stuk bief en gebakken ei op een bakplaat (rmb 32 en 18). Ik ga nog twee keer naar het toilet want Weiwei waarschuwt dat we nu in een eenvoudige en oudere stoptrein komen. Ze had nog niet tegen me gezegd dat we geen zitplaatsen hebben. Dat wordt dus ruim twee uur staan. Dit doet me denken aan de bus- reis in Indonesië. Her en der etende en slapende mensen en wij staand in het middenpad. De trein gaat naar Shanghai. De tijd gaat sneller door de enerverende taferelen om ons heen. Zelfs de verkoopsters met hun karretjes en een vrouwtje met elektrische gadgets voelen zich door de drukte niet weerhouden om door het gangpad te lopen. "They want to make business", zegt Weiwei. Een jonge student die bij ons in de buurt staat, wil graag een praatje maken. Zijn Engelse naam is Nick, hij is eerstejaars computer science. Zijn Engels is behoorlijk goed. Twee meisjes proberen zonder mij te vragen vanaf een afstandje met mij op de foto te komen. Ik help hun door te poseren. Een meisje met een bril in witte kleding begint plotseling tegen me te praten. Ze heet Peng Danni en heeft een hele zachte stem. Ze blijkt net begon- nen te zijn aan een studie 'textiel' en dit is haar eerste trein- ervaring. Ze lijkt wel een prinsesje. We praten met zijn vieren en de studente blijkt geïnteresseerd in het lesrooster van de jongen, zodat ze eventueel enkele van zijn lessen kan volgen. Yangxin Wij stappen na een stuk of drie stops uit. Een geïnteresseerde vrouw met grote ogen en twee meiden die bij ons in de buren zitten ook. Zo'n vermoeiende afsluiter hoort er eigenlijk gewoon bij. Dit is ook China. In het donker zien we Weiwei haar broer in eerste niet. Ze belt hem maar krijgt geen gehoor. Na een tijdje lukt het via haar vader om wel contact te krijgen. Er is een kennis met een auto gekomen, samen met een vrouw. We worden naar kamer 406 in het Sunshine hotel gebracht. Een goed hotel, want haar ouders zouden gezichtsverlies lijden wanneer ze me in een goedkoop hotel stoppen. Ze hebben zoete broodjes, yoghurt, mandarijntjes, appels en dikke rode druiven meegebracht voor op de kamer. Zeer vriendelijk, dan hoef ik daar niet zelf naar op zoek. Vanuit mijn kamer kan ik in een woonkeet van bouwvakkers zien en heb nota bene zicht op een vrouw die net naar bed gaat. Ze draagt een shirt en korte broek en heeft het raam nog open staan, tot het licht uit gaat. Zondag 30 september. De kamer is meer dan uitstekend en opvallend schoon. Gisteravond hoorde ik nog mannen gokken in een kamer waarvan de deur open stond, maar was moe genoeg om snel in slaap te vallen. Het ontbijtbuffet is ook zeer goed verzorgd. De meeste warme gerechten zou ik wel voor lunch willen hebben. We hebben al fruit op mijn kamer gehad. Ik kies een gestoomd broodje, tang yuan en rijstporridge. We lopen naar het huis van haar ouders. Een pand van twee verdiepingen in een steeg tussen woongebouwen. Als eerste heb ik van Weiwei opdracht gekregen om de rode enveloppe met het geld te geven, die haar vader in ontvangst neemt. Weiwei haar ouders hebben één van de kamers op de benedenverdieping met twee mahjong tafels ingericht. Haar moeder heeft enkele jaren geleden een beroerte gehad en is voor de helft verlamd. Kleine afstanden kan ze schuifelend wel afleggen, anders heeft ze een rolstoel nodig. Het praten gaat ook moeizaam. Maar ze lijkt wel veel te kunnen volgen en lacht ook hardop. Een lieve vrouw. Weiwei haar vader is wat onrustig. Hij rookt en lijkt zich vooral druk bezig te houden met alle gasten, in het bijzonder de buren die kaarten en mahjong spelen. Ik kom met een bekertje thee aan een tafel te zitten waar de broer van haar moeder en een buurman met haar vader zitten te kaarten. Ze roken alle drie. Soms vliegt de as tussen de kaarten op tafel. Door de open functie van het woonhuis en de steeg, die ook door andere bewoners in de buurt wordt gebruikt, zie ik in korte tijd veel mensen. En zoals Weiwei al voorspelde komen ze speciaal langs omdat ze gehoord hebben dat er een buitenlander is. Ook veel kinderen. In deze buurt opvallend veel meisjes. Eén van die kleintjes raakt mijn wang aan en is wel van mij gecharmeerd. Weiwei en haar broer zijn even weg om een bezoekje te brengen en mooncakes af te leveren. Jammer, want nu is er niemand om iets te vertalen. Haar broer gaat naar zijn schoonouders en Weiwei en ik doen inkopen op de markt. Die is in een grote en drukke winkelstraat. Heel anders dan het buurtje waar haar ouders wonen. Regelmatig staren mensen mij aan. Ze zijn hier geen buitenlanders gewend. We zien een klein kindje slapen in iets wat ze hier kinderwagen noemen. Wij zouden dat eerder als speelgoed kwalificeren. De markt is nog ouderwets. Volgens Weiwei is er door de gemeente een poging gedaan om een moderne markt te facili- teren, maar kennelijk werkt dat hier nog niet. Primitief, maar ook het vlees lijkt wel betrouwbaar. Yangxin is denk ik minstens zo groot als Utrecht. Aan een meer gelegen en een wirwar aan bouwsels, zonder architectonische schoonheidsregels denk ik. Een dochter van een neef helpt met het koken. Er is een grote hoeveelheid schalen met eten. Haar moeder blijft in de slaapkamer bij de televisie. En de kokkin komt niet aan tafel. Vrouwen hebben hier duidelijk een mindere rol. 's Avonds is er een galashow op CCTV1 met vertalingen van de liedjes in het Engels en ondertiteling in het Chinees en Engels. Maandag 1 oktober. We gaan vanmorgen met haar broer naar de markt om vlees en groenten te halen. Haar broer is van het ongeduldige type dat de controle over zaken graag in handen neemt. Hij vindt een busje waar we morgen mee op stap kunnen. Voor de markt is een loopbrug om de drukke weg over te steken. Daar hangt een commerciële afbeelding aan met Lin Zhi Ling, een Taiwanees model en actrice. Weiwei wijst me op de afbeelding. Ik had haar eerlijk gezegd niet herkend. Samen met haar Chinese collega Gao yuanyuan is ze één van mijn favoriete Aziatische bekende vrouwen. Voor de markt staan op straat ook nog diverse mensen met groenten, fruit, konijnen, kippen en eenden die ter plekke gevild worden en zelfs een kooi met honden. To eat, voegt Weiwei er aan toe, en vindt dat zelf ook maar niks. De verkopers vragen waar ik vandaan kom. Ze zijn duidelijk geen buitenlanders gewend. Om kwart over elf gaan Weiwei en ik naar een trouwerij van een oud- klasgenoot. Ik heb dat stel in februari ontmoet bij een diner voor een oud-leraar. Het feest zou om half twaalf beginnen. In een gebouw met meerdere eetzalen op minstens zes verdiepingen. We behoren tot de eerste gasten en de meisjes van het personeel weten van niks wanneer we op de derde vragen waar we moeten zijn. Wanneer we weer beneden zijn, herkent ze en oud-klasgenoot en even later verschijnt het bruids- paar. De eerste keer dat ik een trouwerij in China bijwoon. In eerste instantie is het erg onduidelijk wat er gebeurt en duurt alles vrij lang. Weiwei heeft al honger. We krijgen kleine doosjes met 'alpen liebe' en op sommige tafels komt een schaal met ongepelde pinda´s. We zitten aan de tafel met oud-klasgenoten. Waaronder de ex-vriend van Weiwei die getrouwd is met een meisje uit Chongqing (waar Ling vandaan komt). Ze heeft een lieve lach en spreekt goed Engels. Haar man is de- gene die veel foto´s maakt. Eén van haar klasgenoten houdt er van om in de belangstelling te staan. Hij draagt een hip kapsel en zegt `Welcome to China´ tegen mij. Op een open plek in de zaal volgt een ceremonie met de ouders van de bruid en bruidegom en toespraken. Prachtig om dat eens mee te maken. Langzaam komen er meer borden met eten op tafel. Ook weer vis. Rond half drie is het afgelopen en lopen we naar het hotel om voor de komende nacht te betalen. Eén van de meisjes bij de receptie wil graag Engels praten en met mij op de foto. Twee buurvrouwen van Weiwei haar ouders kijken staand bij het kaartspel met een breiwerkje in hun handen. Ik moet één van hen saozi noemen, wat schoonzus betekent. Afval mag je gewoon op straat gooien, want haar broer of vader vegen dat aan het einde van de middag wel op. Maar zo ben ik niet opgevoed en zoek de prullenmand op. Aan het einde van de middag komt een buurtjongen langs. Zijn vader werkt bij de politie. De jongen is 24 en phd-student elektronica in Wuhan. Hij kwam vanmiddag pas bij zijn ouders, om de drukke treinen van afgelopen weekend te vermijden. Hij heeft van zijn vader de tip gekregen om met mij Engels te oefenen. Hij wil graag in het buitenland studeren. Zijn vader stuurt er op aan dat hij uiteindelijk China kan verlaten. Rijke jongeren uit zijn om- geving doen dat ook. Li Jie kan nog wel wat hulp gebruiken om zijn Engels te verbeteren. Hij heeft een bescheiden persoonlijkheid. Weiwei heeft hem in 2005 met zijn Engels geholpen. Maar hij heeft geen gelegen- heid gehad om te oefenen. Op zijn Samsung smartphone heeft hij wel de Engelse taal ingesteld. ´s Avonds gaan we weer bij haar ouders eten. En weer is er een over- vloed aan schalen met eten en ook weer vis. Ik heb afgelopen winter al eens de grap gemaakt dat ik met al dat eten de vis weer terug voel zwemmen. Het meisje bij de receptie geeft haar QQ-nummer zodat ik de foto kan mailen. Dinsdag 2 oktober. Vandaag heeft Weiwei samen met haar broer een uit- stapje voor de familie geregeld. Haar broer, moeder, de moeder van Fangfang, oom, neef en achterneef gaan ook mee. In een minibusje met een vriendelijke jonge chauffeur. We vertrekken iets na achten omdat wij voor de verandering eens een paar minuten te laat zijn en iedereen al in het busje zit. De rit duurt ruim een uur (via weg G106 en S317 even voorbij de G45). Het busje wordt op een stuwdam geparkeerd, die overigens niet voor elektriciteit wordt gebruikt. Xiandao Lake Weiwei haar broer helpt zijn moeder om in de boot te komen. We moeten namelijk een stuk via een trap afdalen. De boottocht over het Xiandao Lake Ecologic Scenic Area duurt niet zo lang. Volgens Weiwei leggen we bij een eiland aan. Er loopt een wandelroute door de heuvels met onderweg dansvoorstellingen en een vrouw die een streepje met klei op de wang doet. Bij de eerste voorstelling is ook een transseksueel in een sexy witte jurk die zingt. Bij een tweede podium dansen vier jonge mannen en vrouwen in traditionele kleding uit het zuiden van Yunnan. Twee van de mannen van Weiwei haar vaders´ familie willen paardrijden. Daar wordt een foto van gemaakt die je kunt kopen. Erg toeristisch op de typisch Chinese manier. Ik ga aan een kabelbaan naar beneden. Snel! Wanneer we weer bij de boten zijn, blijkt dat haar broer met hun moeder naar een voorstelling is gegaan. Dat houdt in dat hij het klim- werk met haar op de rug heeft gedaan. We wachten tot ze terug zijn en lunchen dan in een restaurant bij het haventje. Ik heb inmiddels contact met lokale kinderen en deel wat ballonnen uit. De moeder van Fangfang heeft chocoladepinda´s mee. Kennelijk vinden ze die zelf niet zo lekker want het zakje komt weer bij mij en van chocolade kan ik moeilijk afblijven... Om half drie rijden we terug. Voor de ingang van Weiwei haar ouder- lijke huis zit een groepje dames te kaarten en anderen staan daar omheen. Ik krijg thee en fruit. Weiwei laat haar oude slaapkamer zien en de zonneboiler op het platte dak. Ze stelt voor om naar de moeder van jeugdvriendin Fangfang te gaan. Daar krijgen we direct over- vloedig thee en fruit aangeboden. Ze praat snel en veel. In een hokje naast de keuken zit een geestelijk gehandicapt kind. Ze verzorgt twee kinderen die hier een beter leven hebben dan in een verpleegtehuis, aldus Weiwei. In de woonkamer hangt een foto van haar overleden man. Boven woont een gezin waarvan de vrouw de rits van mijn monnikstas gaat vervangen. Maar die tas krijgen we nog niet mee, omdat ze die graag zelf wil brengen, dan heeft ze weer een aanleiding om langs te komen. Ze laat een album zien met trouwfoto's van Fangfang. We eten vanavond bij Liu Juan, een andere jeugdvriendin en oud-klas- genote van Weiwei. Een kinderarts, haar man is dat ook. Ze wonen op de zesde verdieping van een oudere flat, maar het interieur is modern en zeer verzorgd. Ze heeft net als Fangfang een dochtertje. Een rustig en zelfstandig meisje, grotendeels door grootmoeder verzorgd. Die heeft ook geholpen om het eten te bereiden. Ze hebben ook krabben. Ik lust wel krabsalade, maar het 'ontleden' van die dieren is niet mijn favoriete bezigheid. Het echtpaar eet ze graag. We geven een rode envelop met rmb 200 voor het dochtertje. Volgens Liu Juan zijn de meeste patiënten jongens. Zij dat er hier gemiddeld meer jongens zijn. Weiwei en zij praten veel. Ze wisselen de laatste roddels uit en hebben het ook over misstanden als gevolg van de éénkindpolitiek. Een spraakzame jonge buurman vraagt waarom de sigaartjes die ik heb gegeven zo snel doven. Volgens mij moet er een stukje afgebroken worden, maar ik heb geen verstand van roken. Hij doet er een stukje tanden- stoker en nu is het een succes. Li Jie komt nog een keer langs om Engels te spreken. Het is zijn droom om software engineer te worden. Hij is bescheiden en heeft nog geen vriendin. Ze willen al dat ik een meisje uit Nederland voor hem zoek. Maar er zijn toch genoeg meisjes? Woensdag 3 oktober. We nemen afscheid van de meisjes die het ontbijt- buffet verzorgen en checken uit. Li Jie en zijn vader komen nog een keer langs. Weiwei haar vader houdt nog een toespraak. Hij zegt dat iedereen mij 'likes' en dat ik geen druk moet voelen. Ik moet goed voor Weiwei zorgen en hij wil dat we gelukkig zijn. En dat ze ook mijn ouders mag ontmoeten. Dan geeft hij mij een envelop, waar later het zelfde bedrag in blijkt te zitten als wat we hebben gegeven. Zoals Weiwei al had voorspeld. Samen met haar broer nemen we een taxi naar het treinstation. Hij nodigt ons uit om een volgende keer bij hem te komen. Weiwei stopt hem wat geld toe voor de onkosten die hij heeft gemaakt. Dit keer hebben we een hogesnelheidstrein en arriveren op het station van Wuhan waar we vanuit Beijing arriveerden. Net voorbij de taxirij staat een bus gereed die om 12.00 naar het vliegveld vertrekt (rmb 37). Weiwei haar broer belt dat hij de krant heeft gehaald door zijn moeder naar de voorstelling te tillen..!.. Ze koopt snel twee exemplaren van de lokale krant waar inderdaad een stukje met een wat onduidelijke foto van beiden in staat.  Met twee stops in de stad en ruim een uur rijden zijn we nog keurig op tijd voor de vlucht van 14.30 naar Qingdao door Shandong Airlines. In de veronderstelling dat we aan boord wel wat te eten krijgen, neem ik alleen biscuits en ijs (rmb 8). Maar de twee uur durende vlucht van Shandong Airlines serveert alleen een zakje pinda's en drinken. Het omgeroepen Engels is vrij goed. Qingdao Bij Qingdao werden in 2008 de zeilwedstrijden van de olympische spelen gehouden. Her en der zijn daar nog sporen van terug te vinden, zoals de tekst "One world, one dream" bij het vliegveld. We nemen vliegveld- bus 702 voor rmb 20 en stappen na een zestal stops uit in een drukke en smalle winkelstraat bijna tegenover de Katholieke Kerk. Dan lukt het niet om een taxi te vinden die ons naar het hotel wil brengen. Of ze willen geen meter gebruiken, of vinden het misschien een te korte rit. Ik stel voor om te gaan lopen. Weiwei vraagt in nagenoeg iedere straat weer de weg. Echt duidelijk is het niet omdat de wegen kriskras tegen heuvels lopen en sommige mensen wijzen een beetje vaag in een richting. Hoe dan ook, we vinden de straat en ook het hotel dat door Fangfang is betaald: Bergen Business Hotel. Van buiten lijkt het wel wat, maar de receptie is al primitief en de kamer van rmb 270 een zeer simpele doorsnee Chinese hotelkamer. Ze vragen ook nog eens extra rmb 100 borg. Er is niet eens een waterkoker op de kamer. Weiwei voert een lang en luidruchtig telefoongesprek. We willen graag fruit kopen want er is geen ontbijt inbegrepen. In een straatje op de heuvel achter het hotel vinden we een klein winkeltje met een beperkte voorraad dure fruit. Weiwei vraagt zich af waar de bewoners hier boodschappen doen. En waarom zoveel winkel- tjes al gesloten zijn. Alleen aan de straat waar het hotel zit zijn een flink aantal restaurantjes en nog een eenvoudige supermarkt waar ze ook yoghurt hebben. Iets voor morgen.
      Vanaf 1898 was Qingdao voor een periode van 99 jaar door de landelijke overheid verpacht aan het Duitse Keizerrijk en stond het bekend als Tsingtau. Na de moord op twee Duitse missionarissen werd een marine-eskader naar China gestuurd om de pacht af te dwingen. Gedurende de Duitse periode werd de lokale bevolking bij de kust verdreven en zijn veel nieuwe gebouwen in een typische Duitse bouwstijl gebouwd. Daarvan is een deel bewaard gebleven. Duitse kolonisten richtten in 1903 een brouwerij op, die nu nog steeds bier brouwt en verkoopt onder de naam Tsingtao. In 1914, enkele maanden na het begin van de Eerste Wereldoorlog, werd de stad bij de Belegering van Tsingtao veroverd door Japan en Groot- Brittannië. Het Duitse marine-eskader, onder leiding van admiraal Maximilian von Spee, was voor die tijd al vertrokken naar Zuid-Amerika. Bij de Vrede van Versailles in 1919 werd Qingdao door de geallieerden overgedragen aan Japan, die het in 1922 aan de Republiek China gaf. China stelde na de Tweede Wereldoorlog de haven ter beschikking als vlootbasis voor de Amerikaanse marine. Dit duurde tot 2 juni 1949, de dag dat de communisten de stad overnamen. (Bron: Wikipedia)
    Donderdag 4 oktober. We kunnen uitslapen. Weiwei voelt zich niet zo lekker en haar eerste indruk van Qingdao was niet zo geweldig. Op een binnenplaats hang ik de was op. Het is zonnig en warm weer en ik heb al snel spijt dat ik geen shirt met korte mouwen heb aangetrokken. Qingdao is iets koeler omdat het aan zee ligt, maar vandaag is een hele mooie dag! Met een frisse en stofvrije lucht. Ik loop met een groep Chinese toeristen mee naar een parkeerterrein met bussen aan de kust. Een enkeling zegt Hello en vraagt waar ik vandaan kom. Overal zijn verkopers met fruit, schelpen en sea food. En een fruitsoort in een merkwaardige vorm die familie lijkt te zijn van de mango. Qingdao heeft een fraaie boulevard met mooie donkergroene boompjes voor de nodige schaduw en strandjes. Het doet me een beetje aan Zuid- Frankrijk denken. Omdat het een nationale vakantie is, zijn er zeer veel mensen. Ik praat met twee meiden en een jonge vent uit Shanghai. Ze zijn alle drie nog single. De meiden willen met mij op de foto. We wisselen QQ-nummers uit. Halverwege de baai is de pier met op het einde een historisch gebouwtje van twee verdiepingen. Daar spreekt een studente uit Guizhou mij aan. Ze is hier bij een vriend of klas- genoot. Hij durft niet Engels te spreken. Zij spreekt voor het eerst van haar leven met een buitenlander en is opgewonden! Op het einde van het brede stuk van de boulevard ontmoet ik een plaatselijke gids die Engels als hoofdvak had. Ze heeft een donkere huid. Ze wacht hier op de groep die ze heeft ´vrijgelaten´. Dankzij haar vind ik een grote supermarkt. Die zit achter een hoog gebouw met een restaurant met de grote gele M en een Pizza Hut. De supermarkt heeft een uitstekend assortiment. Ik koop yoghurt, brood, koekjes, wafels, fruit, brood en ham met rundvlees. Aan de boulevard geniet ik van mijn lunch. Ter hoogte van de pier zit een voetgangerstunnel. Een paar straten noordelijk kom ik bij de Katholieke kerk uit. Gisteravond bij aankomst waren daar nog bruidsparen voor nachtreportages. Zoals ik al vermoedde, zijn er nu veel meer. Precies tegenover de kerk is een groot restaurant waar bruiloften worden gevierd. Ik stuur een sms naar Weiwei en meld dat ik inkopen heb gedaan. Dan hoeft zij dat niet meer te doen. Wanneer ik in het hotel terugkom en de foto´s van vandaag aan Weiwei laat zien en enthousiast vertel dat ik Qingdao één van de mooiste steden van China vind, wil zij ook graag langs de kust lopen. We zoeken een plek op om te eten. Onderweg roept iemand mijn naam. Het is het meisje uit Guizhou. Haar vriend brengt haar naar het treinstation. We passeren een bakkersloket waar we een zakje met roomsoesjes kopen... Even verderop eten we dikke noedels gemengd met groenten, een schaaltje met een groene groente en soep met ei en tomaat. Er zitten ook twee westerse meiden in het restaurant. Ik vermoed dat ze uit Duitsland komen. We lopen verder naar het station en halen gedroogde vis voor Weiwei haar collega´s uit de grote supermarkt waar ik van- middag was. Vrijdag 5 oktober. Het brood met de opdruk ´Rome´, smaakt als bruin fabrieksbrood in Nederland. Fangfang heeft geregeld dat we rond negen uur worden opgehaald. Maar dat blijkt anders uit te pakken. Ze hebben last van druk verkeer en vragen ons om een taxi (rmb 16) richting het oosten te nemen. Op het parkeerterrein van de Japanse winkel JUSCO wachten we op een zwarte Volkswagen Passaat. Hun dochtertje hangt bij Fangfang voorin op schoot. Beide ouders dragen geen autogordel. Ik heb niet de indruk dat de politie streng controleert wanneer je ziet hoeveel men in China, en in Azië in het algemeen, zich aan verkeersregels onttrekt. De route loopt via de S293, een vrij nieuwe kustweg. We passeren onder andere het Ocean Spring Resort, een groot en luxe complex waar ook dansvoorstellingen worden gehouden. Eerst lunchen we in een dorp. In het restaurant krijgen we een privékamertje toegewezen. Beneden worden in een soort magazijn de gerechten geselecteerd. Eén voor één worden die binnengebracht. En mango vruchtensap in blikjes. Weiwei heeft een rode envelop voor hun dochtertje. Fangfang haar echtgenoot schenkt me steeds bij. Er komen drie ver- schillende soorten vis op tafel en onder andere een grote schaal met broccoli en barbecue karbonade. Net als de broer van Weiwei, beslist de man van Fangfang ook dat ik meer vis moet nemen. De eerste vis is gefrituurd en heeft wel wat van lekkerbek met maisbroodjes en is vrij zout. De tweede vis komt ook uit zee maar heeft een wat raar smakende saus. De laatste is een zoetwatervis zoals we die bij het uitstapje naar het meer hebben gehad. De vis zelf vind ik lekker, maar de soep niet. Wanneer ik het goed heb, dan wonen ze in een boerengemeenschap van rijtjeshuizen met binnenplaatsen op een paar kilometer van Tianheng. Na de lunch krijgen we thee en fruit in het familiehuis. Een nette woning met een mooie betegelde vloer, klangbedden en spiegels aan het plafond. Halverwege de middag rijden we nog een stuk verder langs de kust tot Haiyang Powerlong City, een splinternieuwe spookstad aan zee. Daar lopen we een stukje op het strand. Voor de kinderen zijn een paar oude vissersboten op de duinen geplaatst om in te spelen. Fotogeniek. Een rijk uitziende familie speelt met waterscooters. We kunnen bij het Loft hotel gebruik maken van moderne en zeer schone toiletten. Voor we terugrijden, gaan we nog een stukje verder om te zien hoe een nieuwe spookstad met nog heel weinig bewoners er uitziet. Her en der zijn winkels, maar de grote appartementengebouwen lijken grotendeels leeg te staan. En er worden ook nog meer van bijgebouwd. Raar. Wanneer we terugrijden, zie ik op een bord dat Qingdao 108 kilometer is. Maar zo ver hoeven we niet meer. De moeder van hem heeft het avondeten voorbereid. Ondanks mijn waarschuwing via Weiwei richting Fangfang, is er wel sea food. Ik laat Weiwei een paar grote garnalen pellen en neem zelf met een prikker de inhoud van een zeeslakje waar ik weinig meer dan iets rubberachtig uit kan eten. Ik moet wel, want afslaan zou onbeleefd zijn. De groente, het bief, gebakken ei en ongevuld gestoomd broodje op het einde zijn prima. Maar na het eten komen weer de fruitschalen op tafel. En ongepelde pinda's. En ik krijg een stukje overgebleven taart voorgeschoteld. Nog meer eten! Het dochtertje blijft druk aandacht vragen en spelen. Ik heb haar drie ballonnen van verschillende kleuren gegeven. Ze heeft veel speelgoed. Fangfang heeft nog een paar stichtelijke woorden voor mij. We zijn maar één keer jong en kunnen beter jong beginnen voor we te oud zijn. Ze raadt dan ook aan om het huwelijk niet te lang uit te stellen en kinderen te nemen. Zelf verwachten ze volgend jaar een tweede kindje. Hun dochtertje is bijna vijf. Fangfang haar man vraagt waarom ik niet in discussie ga, ik blijf namelijk stil. Ik zeg dat het beter is om zelf te beslissen wanneer iemand ergens aan toe is en niet onder druk van familie of anderen iets te doen. Plotseling staan ze op (ik heb het Chinees niet kunnen volgen) en worden we naar het dorp gebracht en krijgen een niet onaardige kamer in een gebouw waarvan ik aan de buitenkant niet zou hebben herkend dat het een hotel is. Ik voel me ongemakkelijk, met een veel te volle buik en heb zelf moeite om normaal adem te halen. Ik zou graag nog een lange wandeling willen maken, maar daar is het de omgeving denk ik niet naar. Ik hoor een hond blaffen en het lijkt stil op straat. Wanneer Weiwei nog wil gaan lezen, gaat de enige lamp in de slaapkamer kapot. De eigenaar komt snel met een trap. Zijn nieuwsgierige vrouw en dochtertje komen mee en binnen korte tijd is het euvel opgelost. Zaterdag 6 oktober. Om kwart voor zes gaat het alarm van mijn telefoon. De man van Fangfang komt om half zeven om ons naar het station van Qingdao te brengen. We pikken Fangfang en hun dochtertje op, die ons graag dag wil zeggen. De trein vertrekt om 9:15. Het laatste stuk rijdt hij via een andere route naar Qingdao, niet langs de kust maar langs het vliegveld. We herkennen de weg. Hij weet niet precies hoe naar het station te rijden, maar dat weten wij inmiddels wel. Terug in Qingdao Rond half negen arriveren we aan de oostkant van het station. Het perron voor onze trein ligt aan de westkant. Daar komen we via een loopbrug. Nog voor kwart over negen vertrekt de trein al. Er zijn nog veel lege plekken. Maar bij de volgende stops raken die snel vol met voornamelijke jonge mensen. Om 10.25 onder andere in Weifang. Ze hebben ons een plant, appels, blikjes mangojuice, en ook de rode envelop voor hun dochtertje meegegeven. Weiwei is teleurgesteld. Want ze hebben de hotels en het eten allemaal voor ons betaald. De route loopt door een vrij vlak landschap met veel land- en tuinbouw. Er was geen kaartje meer voor de rechtstreekse trein naar Beijing te krijgen, dus moeten we in Jinan, de hoofdstad van de provincie Shandong over- stappen en ook weer een stukje per taxi (rmb 29) om bij een ander treinstation te komen. De stad ziet er stoffig, grijs en oud uit. Het treinstation is modern. We hebben meer dan een uur de tijd om wat te rusten en te eten, dus gaan we buiten in de schaduw zitten. Weiwei heeft iets van de grote gele M gehaald en ik eet fruit, wafels en Oreo-koekjes. Een student heeft een T-shirt met een tekst die mijn aandacht trekt. Ik vraag of ik er een foto van mag maken, zonder zijn gezicht. Hij zegt dat hij er iets over zal dragen wanneer hij in Beijing komt.
    We staan in de tunnel te wachten tot de deur open zal gaan. Wat eerder al was opgevallen, is dat we onze bagage niet door de scanner hoefden te doen en er geen wachtruimte is. Vreemd. Tot we erachter komen waarom. Dit is de gang voor mensen die arriveren. De scanner en wachtruimtes voor vertrek zijn boven. We missen onze trein op een haar! Weiwei is helemaal overstuur, ik probeer kalm te blijven en te zoeken naar een oplossing. Wanneer de tranen bedwongen zijn, vraag ik haar om te bellen over vliegtickets naar Beijing, een bus of in het ergste geval nemen we een taxi, of meerdere taxi´s. Na een half uurtje hebben we bericht dat we een bus kunnen proberen. Maar nog geen garantie. Net als de vorige taxirit, gaan we met hoge snelheid al slalommend en iedere vrij plekje op de weg benuttend naar het lange afstandsbus- station (rmb 30). Daar lukt het spoedig om twee tickets te bemachtigen voor rmb 129 voor een bus van 17.20 met een ruim zes uur durende rit naar Beijing. We eten fruit en cake voor het station. Weer allemaal starende mensen die geen buitenlander gewend zijn. Al zagen we wel een groepje van vier jongeren waarvan één een Chinees meisje. Om de herrie van claxons te dempen, heb ik oordopjes ingedaan. Weiwei moet om me lachen. De bus vertrekt een kwartier later. Weinig ruimte voor mijn benen en het beste is om die op het middenpad te laten hangen. Naast mij zit een man in pak, met een fors hoofd. Anders dan zijn communistische uiterlijk, is hij vriendelijk en spreekt aardig Engels omdat hij voor een buiten- lands bedrijf werkt. Hij wil diverse dingen weten en gaat dan zonne- bloempitten eten om de tijd te doden. Volgens hem kan ik met een baan in China veel geld verdienen. Weiwei zit aan de andere kant van het gangpad. Na ruim twee uur stoppen we kort. Daarna staat de bus een keer in de file. Het wegdek is niet optimaal, een vrouw links achter mij is flink wagenziek en ledigt haar maag een paar keer in de emmer die in het gangpad staat. Ik probeer niet om te kijken. Eerst zien we een gevoelige film over een man van 61 die een prachtige jonge vrouw voor zich wil winnen. Eén van de actrices heeft in de film de mooie naam Xiaoxiao. Daarna Snow Flower and the Secret Fan, maar die maakt niet echt indruk. Het lukt mij niet om te slapen, maar Weiwei wel. De man in pak heeft zijn plek met haar geruild zodat we nu naast elkaar zitten. Terug in Beijing Even na middernacht arriveren we bij het busstation in het zuiden waar we vorig jaar vanuit Datong aankwamen. De nachtrit met een taxi over een flinke afstand kost rmb 72. Maar het is gelukkig rustig op de weg. Om twintig voor één zijn we thuis. Einde van een drukke en boeiende week. Zondag 7 oktober. Uitslapen lukt me niet. Ik wil in beweging komen na al dat stilzitten van gisteren en doe de was. Het gaat vandaag circa 25 graden worden, maar de nachten zijn koel. Ik ga door tot alle kledinghangers in gebruik zijn. Daarna maak ik de badkamer schoon. De huisgenoot is er niet. We lunchen bij Ravenna. Salade, vegetarische pizza, rijst met kip (waar een haar in zit) en glazen warm water. Ik zeg iets over het interieur van het huis van haar ouders. Mijn constatering dat ze er weinig aandacht aan hebben besteedt, valt niet zo goed bij Weiwei. Ze denkt dat ik haar ouders te arm vind, maar geld is voor mij geen issue. Ze denkt snel veel negatiever over mijn uitspraken dan de bedoeling is. Ze zegt dat ik direct ben in communicatie. Misschien dat dat Nederlands eigen is. ´s Middags zit ik alleen bij het basketbalplein. Het is zondag, dus weer tai chi oefeningen. Er beginnen bladeren van de bomen te vallen. Ik eet dumplings, Weiwei heeft een soort van rode bonensoep. En ze heeft groente met ei gebakken. Na het avondeten halen we groente en fruit van de markt. Weiwei is erg ontstemd dat ik de komende vijf dagen naar Sichuan ga en wil niet dat ik haar kleine rode koffer weer meeneem. Mijn eigen middelgrote koffer vind ik te groot en te zwaar. Ik hoef maar weinig bagage mee. Daarom ga ik op zoek naar een soortgelijke koffer als de twee die Weiwei heeft. Eerst naar het warenhuis, waar de goedkoopste rmb 594 is. Ik besluit om ook bij Lotus te kijken. Daar vind ik één voor rmb 169, wat een zeer schappelijke prijs is. Maandag 8 oktober. Het alarm van mijn mobiel gaat om half zeven. Ik douche en eet een kiwi, mango en brood met kaas en geef Weiwei een kusje op de wang wanneer ik vertrek. De route is inmiddels bekend, lijn 13, lijn 10 en de Airport Express in ongeveer een uur. Er is geen rij bij het inchecken, ik drink het flesje water leeg en ga naar Gate C37 helemaal op het einde van de hal voor de vlucht van 10:00 naar Chengdu. In plaats van de vermelde airbus heeft Air China voor deze vlucht een grote Boeing 777 ingezet met vijf stoelen in het midden die grotendeels ongebruikt blijven. Er wordt een vroege lunch geserveerd met bief, rijst, salade, fruit en yoghurt. De man naast me spreekt een beetje Engels en wanneer ik Holland noem, dan begint hij over Van Basten. Die heeft op sommige mensen een blijvende indruk gemaakt. Chengdu Om kwart voor één land ik op Chengdu. Een bekende omgeving. De airport- bus van rmb 10 gaat naar de bekende stopplek en ik neem weer een elektrische motortaxi naar het Lazy Bones Hostel in plaats van taxi of metro. Het is grijs weer en net geen twintig graden. Helaas minder dan in Beijing. Maar droog. Ik heb kamer 206. Iets groter dan gebruikelijk omdat hij op een hoek zit, maar deze blijkt nog niet schoongemaakt, dus blijf ik in de gemeenschappelijke zaal, de enige plek met draad- loos internet. Na een bezoekje aan mijn kamer loop ik langs enkele bekende plekken naar Carrefour en haal iets voor morgen bij het ontbijt, fruit, thee en pannenkoek en eet daarvan op de stoelen voor de winkel. Een mooi plekje om de voorbij komende dames te bewonderen. Aan het begin van de avond neem in de metro naar het zuiden, tot station Sichuan Gymnasium. Hier zit de universiteit en volgens het kaartje van het hostel zijn hier winkels om laptops en andere elektronica te kopen. Ik zie ook veel sportzaken waar ik probeer om schoenen te vinden omdat ik soms grote afstanden afleg en de zolen van de zomerschoenen uit Amerika (gemaakt in China) versleten zijn en niet meer waterdicht. Ik zie enkele mooie ontwerpen maar ze hebben geen maat 44. Ik koop kleine verpakkingen met shampoo, want dat ligt niet op de kamer en ik heb mijn eigen in Beijing gelaten. In één van de kleinere straten passeer ik een fietswinkel met blanke jonge mannen. Dit is een redelijk drukke omgeving. Ik ben hier nog niet eerder geweest. Dinsdag 9 oktober. Om half zeven gaat het alarm van mijn telefoon. Ik lees de praktische zaken uit mijn verslag van vorig jaar over de busrit naar Langzhong en zit nog even in de gemeenschappelijke ruimte om te mailen, want volgens mij had het hotel in Langzhong geen internet. Vorig jaar in mei ben ik hier namelijk ook geweest, kort voor ik Weiwei ontmoette. Na het uitchecken heb ik snel een taxi (rmb 13) naar het noordelijke busstation en een buskaartje (rmb 98) voor de bus van 9:10. Het heeft afgelopen nacht geregend, maar nu is het zo goed als droog. En onderweg klaart het weer steeds meer op. Langzhong De rit duurt ruim 4 uur. Bij het busstation van Langzhong deel ik een taxi naar het centrum en betaal rmb 8. Het protest van de chauffeur verdwijnt snel wanneer ik zeg dat het koppel achterin de andere helft van het bedrag op de meter kan betalen. Dubbel geld innen kan hij vergeten! De taxi stopt aan de noordoostpunt van Ancient Town, ik herken de omgeving en heb mijn hotel snel gevonden. Het glimlachende meisje van de receptie geeft mij kamer 2F-8, op het rijtje aan de voorkant boven de receptie, waar ik de vorige keer ook een kamer had. Eén van de mooiste plekken met zicht op de straat, met altijd wel iets te beleven en oude vrouwtjes die op een bankje zitten. De meisjes bij de receptie spreken nog steeds nauwelijks Engels en gebruiken een schrift met vertalingen van korte zinnetjes. Al snel ga ik het oude deel van de stad opnieuw verkennen. Ik herken enkele gezichten, waaronder een albino vrouw in de buurt van mij hotel en een echtpaar waarvan de vrouw een hand en de man een been mist. Wat me opvalt is dat er meer zaken met voetmassage zijn bij- gekomen. Met speciale azijn om in te weken. Langzhong staat bekend om azijn en bief. Ik breng een selectie foto´s van de vorige keer bij de moeder van Yu Wei. Ze neemt ze met een glimlach in ontvangst. Nog met hetzelfde winkeltje in de buitenmuren van een courtyard hotel. Het contact met Yu Wei is min of meer verloren gegaan. Bij het hotel breng ik ook een paar foto´s die ik van het personeel heb gemaakt. Ik krijg een glas thee, maar de manager heeft het druk. En aangezien zij de enige is die een beetje Engels spreekt, loop ik weer verder. Op het grote plein zijn diverse groepen aan het dansen. Er wordt veel meer gekaart en mahjong gespeeld dan ik me van de vorige keer kan herinneren. Is hier veel werkeloosheid? Studenten komen net uit school en roepen `hello´ of willen met mij op de foto. In een restaurantje ten zuiden van de centrale houten toren eet ik rijst met kip. En maak een praatje met twee studentes architectuur. Bij terugkomst in mijn hotel krijg ik een zakje met een broodje en een pakje melk van het meisje bij de receptie. Kennelijk zijn er te weinig gasten om morgen een buffet in de eet- zaal op te zetten. In de kamer naast mij zit een jong stel, maar verder zijn er volgens mij geen gasten. Woensdag 10 oktober. Ik heb handwas in de raamopening hangen, maar door het vochtige weer droogt dat maar heel langzaam. Ik houd niet van een vochtig klimaat. Het is geen weer om aan de overkant van de rivier de heuvels in te gaan. Allereerst koop ik een eenvoudige stoffen riem voor rmb 8, want één van mijn lange broeken zakt steeds af. Vanmorgen verken ik het nieuwe deel van de stad vanaf North Street. Aan het einde van een paar blokken ga ik naar rechts en sla weer af richting het zuiden en kom bij een grote overdekte markt waar ze niet gewend zijn aan buitenlanders. Ik ben al snel het mid- delpunt van belangstelling. Bij twee dames met bakfietsen koop ik bananen en grote mandarijnen. Terug richting het oude centrum wordt ik naar binnengehaald in een drukke kapperszaak met veel jong personeel. Enkelen spreken een paar woorden Engels en ik laat bij hen mijn haar wassen en knippen (rmb 30). Ik heb dat nu een paar maanden zelf gedaan met de tondeuse van mijn scheerapparaat, maar vooral aan de achterkant kan het wel netter. Dan krijg ik een sms van de tweetalige lokale gids Joy. Ik heb haar de vorige keer kort ontmoet. Ze heeft me toe haar kaartje gegeven. Joy heeft nu een winkel met lokale specialiteiten en aangrenzend voetmassage in de buitenmuur van een nieuw courtyard hotel. Ze is tevens de enige lokale gids die Engels spreekt, maar buitenlanders weten haar kennelijk niet te vinden. Achteraf blijkt dat ik Joy vandaag en gisteren ook al gezien heb, maar ze draagt nu een bril met sterke brilglazen en ik had haar niet herkend. In haar winkeltje staat een citer. Ze heeft al lunch gehad, maar helpt mij om bij het restaurantje waar ik gisteren was een kom met biefnoedelsoep (rmb 4) te bestellen. De beste in China! Die wordt keurig voor mij bij haar winkeltje op een dienblad afgeleverd. Ze heeft een een heel laag plastic stoeltje voor me aan een klein houten tafeltje. ´s Avonds ben ik uitgenodigd om met Joy en een vriend van haar te dineren in haar winkeltje. Ze hebben pinda´s, een schotel met inge- legde eendeneieren, moon cakes en schijfjes appel. Een eenvoudige, maar uitstekende maaltijd. In het naastgelegen nieuwe courtyard hotel kijken we even op de binnenplaats. Er hangt een kooi met een pratende vogel. En mooie meisjes bij de receptie. De vriend van haar heeft heel veel vragen over Nederland. Hij wil bijvoorbeeld weten hoeveel van het land onder zeeniveau ligt en of dat wel veilig is. Ik gebruik een Hello Kitty notitieboekje om één en andere te verduidelijken met tekeningen van een dijk en huizen op het land. Het is een intelligente man. Hij wil ook weten welke landen rond Nederland liggen. Een enkele keer heb ik het woorden- boekje nodig, want het Engels van Joy is aardig maar soms beperkt. Haar zaak loopt niet zo goed. In de weekenden is ze gids, maar doordeweeks is daar te weinig behoefte voor. Er zijn veel gidsen en winkeltjes die hetzelfde bieden. Donderdag 11 oktober. Vanmorgen is de eetzaal wel open. Daar krijg ik een broodje en een pakje melk. Op mijn kamer heb ik al fruit gehad. Het heeft volgens mij de hele nacht geregend en het motregent nu nog steeds. Ik blijf iets langer op mij kamer en werk dit verslag bij, want ik loop achter. Daarna loop ik naar het nieuwe deel van de stad om nog een keer te proberen betere schoenen te vinden. In de straat met de meeste schoenwinkels vind ik niks in mijn maat, maar wel in de ondergronds Wal-Mart. In de buurt van de centrale toren ruik ik een sterke alcoholgeur. De man die naar buiten strompelt begint een tirade. Maar tegen wie. Volgens Joy is zijn vrouw bij hem weggegaan. Hij heeft een sterke stem, lang en dun grijzend haar en een bril. Soms schreeuwt hij wel tot vier uur ´s nachts. Joy vertelt dat ze in haar winkeltje slaap. Het huis van haar ouders is aan de andere kant van de rivier. Ik heb mijn netbook meegenomen. Mijn hotel heeft geen internet, maar bij haar winkel is een zwak signaaltje waarmee ik mijn mail kan controleren en contact kan hebben met Weiwei via QQ. Terwijl ik op het fietsje van Joy zit, komt een jonge vent bij me staan die in een snel uitgesproken maar moeilijk verstaanbaar Engels me vertelt dat hij cultuur wil uitwisselen en gratis mijn gids wil zijn. Helaas is hij zo moeilijk te verstaan en bovendien vertrek ik morgen. Hij koopt een zakje gefrituurde dumplings voor me. Die smaken niet zo lekker meer. Ik denk dat ze oud zijn en de olie niet zo betrouwbaar meer. Ik stop na één te hebben gegeten. Joy heeft me uitgenodigd om vanavond naar het dure hotel te gaan waar ze is uitgenodigd om van 21:00 tot 22:00 een voorstelling te geven. Een beetje laat voor mij, maar na een rustpauze op mijn kamer ga ik toch terug en help haar met tassen dragen. Ze heeft haar kleine fietsje mee. En onderweg haalt ze een klassieke jurk uit een fotostudio om bij het optreden te dragen. Bij de ingang is bewaking. Er worden belang- rijke heren verwacht. Joy regelt dat ik wel naar binnen mag. Het perso- neel is nog aan het repeteren. Ze verzorgen een theeceremonie. Tijdens de voorstelling zit ik achter de coulissen verscholen. Een hele bij- zondere plek, lijkend op een privébalkon in een theater. Joy weet te vertellen dat een lange buitenlander in Langzhong Engelse les geeft. Zelf heeft ze plannen om een trainingscentrum te beginnen. Ze wil Engelse les geven, maar ook muziekles. Misschien loopt dat beter dan wat ze nu doet. Het gevoel voor muziek heeft ze van haar ouders die beiden een blaasinstrument bespelen. Vrijdag 12 oktober. Om half acht word ik wakker en kan weer in de zaal ontbijten. Weer een ander type broodje met een pakje melk en een gekookt ei van het buffet. Helaas heeft de dumpling voor een beetje onrust in mijn darmen gezorgd. Althans, ik denk dat die snack de oor- zaak is. Gelukkig voel ik me al snel beter. Ik heb beloofd dat ik nog een keer bij Joy langs zou komen om dag te zeggen. Haar ouders zijn er. Die waren nieuwsgierig naar mij. Net als Joy zijn het kleine mensen. Ze spreken geen woord Engels. Joy geeft me een briefje mee met een instructie voor de taxi naar het busstation. Deze kost iets minder dan rmb 10, waardoor ik die andere taxi ga verdenken van knoeien met de meter, of ze gebruiken hier verschillende tarieven. Ik haal een ticket ( rmb 98) voor de bus van 10:50 naar Chengdu. Langzhong blijft een plaats waar ik makkelijk veel langer zou kunnen blijven. Het oude deel van de stad is voor het verkeer afgesloten, de mensen zijn vriendelijk, de architectuur mooi en er is altijd wel iets te zien. In de bus zit een gescheiden vrouw van 38 jaar naast me. Een beetje mollig. Ze heeft een zoon. De vrouw doet erg haar best om Engels te spreken en zo lukt het om wat informatie over elkaar uit te wisselen. Maar dat gaat moeizaam. Halverwege bij Nanchong is zoals gebruikelijk een korte pauze en de totale rit duurt weer ruim vier uur. Terug in Chengdu Bij aankomst in Chengdu doen de taxichauffeurs moeilijk en besluit ik om op het aanbod van een elektrische scooter in te gaan voor rmb 12. Ten opzichte van een taxi minder comfortabele en minder veilig, maar het is een oudere man die voorzichtig rijdt. Ik krijg nu kamer 205 in het Lazy Bones Hostel. De gemeenschappelijke zaal is behoorlijk bezet, met iets meer dan 50% buitenlanders, later op de avond zijn de Chinezen ruim in de meerderheid. Ik haal weer fruit en broodjes bij Carrefour en ga niet zo laat naar bed. Gasten van het hostel kunnen vanavond dumplings maken, maar dat heb ik al een paar keer gedaan. Zaterdag 13 oktober. Het alarm gaat om 6:40 af. Om half acht verlaat ik het hostel en neem een taxi naar het vliegveld (rmb 59), Terminal 1. Mijn vlucht naar Beijing vertrekt om half tien. Dit keer met Sichuan Airlines omdat die iets goedkoper was, maar zo'n vlucht is nog steeds een aardige aanslag op mijn reisbudget. Er wordt een laat ontbijt geserveerd: gestoomde broodjes en rijstepap met ei. Terug in Beijing Even na twaalf uur land ik op Terminal 3. Het duurt dit keer iets meer dan een uur om bij Wudaokou te komen, waar Weiwei me staat op te wachten. Ze heeft dit keer een welkomstbericht voor me op haar slaapkamerdeur geplakt :-) We hebben een late lunch bij Ravenna: pizza met groente en champignons, een kleine caesar salad, Thaise gehaktballetjes met rijst en twee gratis zakjes popcorn na. Weiwei vraagt aan het personeel hoe ze met zulke lage prijzen kunnen bestaan. Het antwoord is dat ze wel moeten omdat er zo veel concurrentie is. Daarna lopen we naar de universiteit waar het sportveld open is, veel basketballers en volleyballers actief zijn, en een nieuw groepje tai chi les krijgt. Na een bezoekje aan de markt maakt Weiwei een kleine avondmaaltijd: gestoomde vis en één schaal met groente. Ditan Park Zondag 14 oktober. We slapen uit en hebben fruit als ontbijt. Daarna bezoeken we het Ditan Park, oftewel Tempel van de Aarde. Entree is rmb 2. Een park dat zeer geschikt is voor kleine kinderen met allerlei activiteiten om ze bezig te houden. We lunchen met koekjes, chips, chocola, fruit en yoghurt bij een vijvertje. Weiwei heeft haar rugzakje volgepropt, want eigenlijk eet ik weer meer dan nodig is. Op de terug- weg haal ik brood bij Wal-mart en wacht Weiwei op mij in het metro- station met een leesboek. Uit Nederland geïmporteerde stukken kaas van 250 gram kosten hier circa rmb 40, dat is dus bijna 5 euro. Maandag 15 oktober. Wasdag en tijd om te lezen en te schrijven. 's Avonds maak ik gebakken aardappelen omdat een vorige bewoner een bakje boter in de koelkast heeft achtergelaten. En dat gebruiken Weiwei en haar kamergenoot niet. De aardappels zijn helaas een beetje oud, dus kan ik geen mooie schijfjes maken. Maar het smaakt goed. Weiwei maakt kip in de oven. Ze vindt de aardappelen lekker. Volgens haar smaken ze een beetje naar melk. Dinsdag 16 oktober. De dag begint met regen, maar tegen de middag klaart het weer op. Ik maak de nisjes en ramen schoon. In het nisje van de badkamer ligt een theepotje in een plastikzak. Die haal ik naar binnen en doe in een keukenkastje waar meer keukenspullen van vorige bewoners ligt. De nisjes zijn erg vies en stoffig. De ramen idem dito. Ik ben een paar uur bezig om het grootste deel van de vuil weg te krijgen. Maar de ramen zou je nog een paar keer moeten schoonmaken om helder te krijgen. Weiwei komt thuis met fruit en dadelcake. We hebben geen vlees meer, maar ze is het met me eens dat we dat niet iedere dag hoeven. De kip van gisteren was al veel. Woensdag 17 oktober. Schitterend weer vandaag. Door overvloedige zon is een shirt met lange mouwen voldoende. Ik neem lijn 4 naar Xidan en kijk eerst bij Beijing Bookstore bij de reisgidsen. Toch benieuwd of ze de Lonely Planet China hebben, maar dat is politiek gezien onmogelijk. Van andere landen zijn ze ruim in voorraad. Daarna naar Xidan Joy City, een grote ´mall´ aan de andere kant van Xidan North Street met in de kelder een Hello Kitty winkel. Bijzonder leuk om rond te snuffelen. Een beetje duur, maar ze hebben een veel beter assortiment dan in Las Vegas. Aan het einde van de middag lees ik de informatie die Weiwei heeft geprint over master-studies in Amsterdam en Utrecht. Eerder had ze dat al gedaan voor Leiden. Ik ben bang dat ze eerst een pre-master opleiding nodig heeft. Weiwei heeft via internet een coupon van rmb 49 gevonden voor 100 minuten voetmassage met rugmassage met olie. In een salon iets verder dan Helen's Cafe zit de massage waar ze om half negen heeft afgesproken. Aan de rechterkant van Helen's zit ook een salon, maar daar hangen drie verveelde dames in de lobby en dat is een dubieuze tent. Helaas voor mij zijn er alleen mannelijke masseurs. We nemen plaats in een privékamertje met twee enorme massagestoelen waar je ook een bed van kunt maken. De jonge vent uit 1983 die mij masseert stelt zich voor als nummer 51. Hij komt uit Fujian, maar is in Beijing op- gegroeid. Weiwei kan er bij blijven zitten en praat ook graag. Hij is zeer vriendelijk en praat veel en op een zeer beschaafde toon. De rode vlekken op mijn rug na de guasha massage zijn overigens snel verdwenen. Eerst mag ik tien minuten met mijn voeten in een houten tonvormig voetbadje met heet azijnwater. Daarna steekt hij een scheermes met ontsmettingsmiddel in de fik en schraapt het eelt onder mijn voeten. De voetmassage zelf is af en toe behoorlijk pijnlijk. Vorig jaar mei heb ik dit zelfde in Langzhong gedaan. De pijn komt overeen met problemen met mijn hart, lever, en darmen. En mijn hersenen en ogen worden te veel belast. Dat is nogal wat! Daarna volgt een rugmassage met olie en hete stenen. Veel aangenamer en slechts met een paar momenten waarbij de pijngrens wordt opgezocht. Weiwei wil al een abonnement voor 10 sessies kopen, maar ik rem haar impulsiviteit af door eerst maar eens zelf voetmassage te proberen. Ze heeft nog nooit voetmassage gehad. Donderdag 18 oktober. Weiwei en ik hebben een lunchafspraak bij Helen's Café. Ik ga tien minuten eerder en bestel alvast Spaghetti Carbonare, vegetarische lasagne en lemon juice (totaal rmb 54). Mijn kantoormeisje verschijnt even na twaalven. We delen het eten. Weiwei heeft nog nooit lasagne gehad. Eigenlijk had ik beter met bief en saus kunnen kiezen, die was vast kruidiger geweest. Op weg naar haar werk halen we voor rmb 10 dadelcake. 's Middags zit ik een tijdje bij het basketbalplein van de universiteit. De herfst slaat toe, steeds meer bladeren vallen van de bomen. Een studente maakt foto´s. Bij een douchemeisje kan ik tepels onder haar truitje herkennen, ze draagt geen bh. Een oudere westerse man zit met een jong Chinees meisje op een bankje, drie groepjes beginnelingen krijgen les in tai chi, moslimmeisjes (ver- moedelijk uit Indonesië), westerlingen en drie Chinese meisjes. Vrijdag 19 oktober. Ik heb al een paar dagen geen goed gemoed. De kroon die in augustus losliet en door een tandartsassistente opnieuw is geplaatst, is namelijk weer los geraakt tijdens het eten van kauwsnoepjes die ik van Weiwei kreeg. Ze had ze van een collega die bij een trouwerij was geweest. Ik heb nu een groot gat en eet maar met één kant. 's Middags zit ik wel even bij de universiteit, maar voel me onrustig. Aan het einde van de middag haal ik bij Lotus een zakmes om voor fruit tijdens de vervolgreis en wacht tot iets na zessen voor de winkel op Weiwei. We zouden bij Yonghe King eten, maar besluiten om naar Ravenna te gaan. Dat is toch een gezelliger restaurant om wat langer te zitten. En het is er lekker warm. We bestellen een zoete Dante pizza, kleine pasta salade, Weiwei haar favoriete macaroni ovenschotel en rundergehaktballetjes, met een gratis suikerspin na. Het personeel kent ons inmiddels. Zaterdag 20 oktober. We staan redelijk vroeg op en doen mijn laatste was en gaan dan met de metro naar het zuidoosten van de stad, naar het China World Center waar de "China Education Expo 2012" is. http://www.chinaeducationexpo.com Weiwei wil graag de stands van Nederland, en dan met name Leiden en Amsterdam bezoeken. Om meer informatie over de masterstudie in te winnen die ze wil volgen. Ze wordt uitgebreid en zeer vriende- lijk geholpen en van allerlei informatie voorzien. Helaas moet ze waarschijnlijk eerst een pre-master jaar doen om aan de toelating- seisen te voldoen. Dus gaat dat meer dan een jaar duren, en veel geld kosten. Studeren in Nederland is voor studenten buiten de EU onredelijk duur :-( Het is al één uur geweest voor we weer bij Wudaokou zijn en naar Satay King gaan: satay bief noedels, bief curry met rijst, salade met sesam dressing. Als avondeten hebben we veel fruit. Morgen is mijn laatste dag bij Weiwei. In de avond vlieg ik naar de zuidelijke provincie Hunan. Weiwei loopt met mij de route door en vertaalt enkele vragen naar het Chinees, want Hunan schijnt moei- lijk te zijn voor buitenlanders. Ik heb via internet geprobeerd om een gids te vinden, en ook met twee contact gehad, maar dat is uit- eindelijk niet gelukt. Op internet heb ik wel diverse informatie uit reisverslagen en van forums gevonden, waarmee ik denk ik wel heel ver kan komen. Voor iedere verplaatsing naar een nieuwe plek neem ik steeds een volle dag. Geen krappe planning. Zondag 21 oktober. Bij het ontbijt hebben we weer veel fruit. We lunchen bij Ravenna: bolognese pizza, macaroni ovenschotel, salade en gratis popcorn. Daarna thuis nog een schaal met water- meloen en drakenfruit. Vanwege het gesleept met mijn koffer wil ik graag met een taxi (rmb 107) naar het vliegveld. Die is in eerste instantie moeilijk te vinden omdat het regent en vandaag ook een flink stuk kouder is. Nederlands weer. Het is ook nog eens erg druk op de weg. Maar het lukt om op tijd bij Terminal 3 te komen. Weiwei wil dat ik beloof dat ik in mei terugkom. We lijken inmiddels gewend aan afscheid nemen, maar het blijft verschrikkelijk. Ik ga Weiwei missen. En Beijing ook. Al was ik deze laatste week de grote stad een beetje zat en heb weinig meer ondernomen. Mijn koffer weegt 17,5 kilo. De passagiers worden in bussen naar het vliegtuig gebracht. Air China gebruikt voor deze vlucht een toestel van Shangdong Airlines. Door het slechte weer duurt het erg lang voor we toestemming krijgen om te stijgen. Tijdens de vlucht is er heel veel turbulentie. Ongemakkelijk en angstig. De dunne noedels met kip zijn erg droog en de bakjes met salade en vruchtencocktail zijn ook niet zo bijzonder. Zhangjiajie Met ruim een half uur vertraging landen we op het vliegveld van Zhangjiajie City. Dit is een stad in een mooie bergomgeving waar veel Chinese toeristen komen. Het is droog en een beetje benauwd. Ik wacht niet op de airportbus maar neem een taxi. Die beginnen met het vragen van rmb 100, maar volgens het briefje van het hostel moet de prijs tussen 20 en 40 liggen. Ik ben wel bereid om 40 te betalen. Eén van de chauffeurs hapt toe. Dat is nog veel voor een ritje van twintig minuten. Bij het hostel heb ik een uitstekende privékamer met water- koker. In de nacht begint het ook hier te regenen. Eerst zou ik een bus naar Jishou nemen, maar Weiwei heeft voor mij een trein geboekt. Hiermee bespaar ik een paar uur reistijd. Het kaartje hebben we gisteren na de lunch opgehaald. Omdat ik gisteren laat arriveerde heb ik geen vroege trein gekozen. Maandag 22 oktober. Het hostel zit op de vierde verdieping met een mooi dakterras. Helaas is het bewolkt. Onder het hostel zit een grote supermarkt waar ik yoghurt, broodjes, koekjes en fruit haal. In de eerste de beste zijstraat zijn een paar tandartskliniekjes. Ik kom op het idee om de kroon te laten plaatsen. Voor slechts rmb 20 helpt een jonge vent mij. In Nederland was dat 50 euro! Wanneer ik de kroon laat zien, weet hij al wat ik graag wil. Zhangjiajie maakt een aardige indruk op me. Het verkeer is in iedere geval rustiger dan in Beijing, maar wel herrie van claxons. Rond half twaalf check ik uit en neem een taxi naar het trein- station met behulp van de vertaalde aanwijzing van Weiwei. Het station heeft een modern gebouw met een groot plein ervoor en zicht op de kabelbaan naar Tianmen Mountain. Mijn trein gaat om 13:18. Ik heb nog tijd om zoete broodjes te eten voor het gebouw. Wanneer ik in de wachtruimte zit, spreekt een jonge vrouw me aan. Ze heet Naomi en is docente Engels op een second senior highschool. Ze heeft zelden de gelegenheid om met een buitenlander te praten. We zitten in de zelfde trein en ik stel voor dat we bij elkaar gaan zitten. Volgens haar zijn de bergen bij Zhangjiajie erg in trek bij Koreanen. Jishou De fraaie route naar Jishou loopt door veel tunnels. De twee jonge mannen in de coupé praten op een gegeven moment ook mee. Eén van hen kan wel wat Engels verstaan. Hij is elektriciën. Naomi is 32 en heeft een zoontje. Ze is een lang weekend bij vriendinnen in Zhangjiajie geweest. Eén van de mannen begint over de Japanse eilanden die door China worden geclaimd. Ze vragen om mijn mening, maar ik zeg dat het een moeilijk onderwerp is en houd me op de vlakte. Ze is zo behulp- zaam om me naar mijn hotel te brengen, al was me dat zelf ook wel gelukt. Het hotel zit op twee minuten lopen van het station. De kamer is zeer goed uitgerust en schoon, met een vaste computer waarvan ik de netwerkkabel kan gebruiken om te internetten op mijn eigen netbook. In de namiddag en avond verken ik de omgeving rond het hotel. Er is een leuke markt onder een brug en aan de overkant van de rivier, een tweetalige kindergarten. Enkele voetgangersbruggen in boogvorm en een kleine tempel waar ik hartelijk wordt ontvangen en een cakeje en mandarijntjes krijg en moet gaan zitten. Wanneer ze hun avondeten voorbereiden, trek ik weer verder. Even ten westen van het station ontdek ik een grote supermarkt "Many" waar ik bood- schappen voor het ontbijt haal, vooral fruit. De open restaurants in deze omgeving zien er niet zo aantrekkelijk uit. Dehang Dinsdag 23 oktober. Het alarm van mijn telefoon gaat om half zeven. Vandaag ga ik naar het minderhedendorp Dehang. Volgens de aanwijzingen die ik van internet heb, moet ik een groengele minibus hebben die aan het stationsplein voor het Hunan Travel Agency staan. De chauffeur roept al "Dehang" wanneer ik met mijn monnikstas met camera's erin kom aanlopen. De bus kost rmb 7 en vertrekt om 8:00. Deze volgt een mooie route langs een rivier. Onderweg is aan de andere kant van de rivier een begrafenis gaande, met vuurwerk en familie in witte gewaden. Even verderop ligt een mooi dorpje aan de rivier. Een paar keer stappen locals in of uit. Na drie kwartier komen we bij het zeer hoge en lange viaduct in de snelweg bij Aizhai. Daar heb ik al eens iets over op internet gelezen. Even later stopt de bus bij een gebouwtje voor tickets (rmb 60). De bus wacht en rijdt dan verder tot het centrale plein van Dehang. Eerst verken ik het plein. Je kunt hier ook overnachten. Op één van de gebouwen staat bijvoorbeeld "hostel" en een ander "inn". De oudere bewoners leggen rijst op matten te drogen op het plein. Via een smal straatje met veel souvenirwinkeltjes kom ik bij en smalle en hoge stenen brug. Daar staat een bord met een wandel- route naar een waterval. Daar heb ik al in een verslag over gelezen. Een mooi wandelpad loopt langs het stroompje. Onderweg zijn een paar houten hutjes waar drinken en prullaria worden verkocht. Halverwege is een waterval waar iemand rmb 20 entree voor vraagt, maar er is niemand. De waterval zit in een wat donkere plek ver- scholen. Ik loop verder en word op een gegeven moment verrast door een bijzonder mooie en grote waterval. Je kunt er achterlangs lopen. Dat heb ik in Noorwegen en Frankrijk ook meegemaakt. Ik word een beetje nat van het water, maar kan aan de zijkant in de zon weer drogen. Even later komt een groep met hun lokale gids. Die zijn snel weer vertrokken. Ik loop hen achterna en verken Dehang verder. De jongere meiden en jongens in traditionele kostuums hebben niet zo veel te doen. Om half één ga ik aan het centrale plein zitten. Er staan drie groengele bussen die naar Jishou rijden. Ik wacht tot er meer passagiers komen en ik weet welke er als eerste vertrekt. Een oudere man komt naast me zitten. Hij is 72 en leraar Engels geweest. Een zeer vriendelijke man om even mee te praten. Een vriend van hem legt ons op de foto en film vast. Het is vandaag "old peoples day". Er komt een groepje jongeren aan. Ze nemen de bus. Ik stap ook in. Eén van de meiden spreekt me direct aan. Ze zijn studenten aan de Jishou University. We praten onderweg uitgebreid. Zij en een jongen spreken het beste Engels. Bij Dehang had ze vandaag gesproken met een jong buitenlands stel. Het is voor het eerst in haar leven dat ze met buitenlanders praat. Ik heb dat stel wel gezien. Volgens haar waren ze op huwelijksreis. In Jishou stappen we eerder uit dan bij het treinstation en betalen ze een taxi voor de rit naar de universiteit. Vier van de studenten willen mee, de rest blijft in het centrum. Ze kiezen een net restaurantje bij de noordpoort van de campus. Ze houden van spicy food, net als in de provincies Sichuan en Hubei, maar bestellen bief met rijst en gebakken ei en citroensap voor mij. Daar zit slechts één rode peper in die ik gelukkig op tijd ontdek. Zelf nemen ze een drankje met gelatine. Daarna lopen we over het mooie campusterrein langs pleinen waar gesport wordt: vooral basketbal, maar ook tai chi. Drie van hen komen uit Changsha, de hoofdstad van Hunan. Maar ze hebben een plekje op deze universiteit toegewezen gekregen omdat ze middelmatige studenten zijn. En dit is een middelmatige universiteit. De economische vooruitzichten in deze regio zijn niet zo rooskleurig, dus zijn ze van plan om na hun afstuderen, volgend jaar juni, verder te studeren. Aan de andere kant van een mooi park is een museum voor werk van een lokale schilder. Ik krijg een foldertje van het per- soneel, maar heb geen interesse in abstracte kunst: http://jsu.edu.cn/bwg Twee van de meisjes gaan naar hun kamer. Het andere meisje en de jongen willen nog met mij naar een historisch deel van de stad waar alles net iets te opzichtig is gerestaureerd. We beklimmen een toren en lopen via een dam naar de andere kant van de rivier en over een brede hangbrug weer terug. De meeste winkels zijn gesloten. Misschien dat het in het weekend drukker is. We nemen een taxi terug naar de universiteit en ik rijd daarmee door naar mijn hotel (rmb 16). De andere taxi's, de bus en het eten hebben zij voor mij betaalt. Zo gastvrij en vriendelijk zijn ze hier. Woensdag 24 oktober. Ik blijf wat langer liggen en heb vandaag geen haast. Het regent. De rit naar Fenghuang, mijn volgende bestemming, schijnt niet zo lang te zijn. Ik heb een ruime planning voor de provincie Hunan. Even na tienen check ik uit en maak nog een foto van de mooie receptiemeisjes, die bijna geen woord Engels spreken. Het busstation ligt even ten noorden van het treinstation. Het vrouwtje van het ticketloket vertelt me dat ik het kaartje in de bus kan kopen en wijst naar een briefje naast het loket, dat gok ik dan maar, want kan het niet lezen en haar niet verstaan... De man bij de bagagescanner zegt dat ik de `green bus´ moet hebben. Buiten staan meerdere groene bussen, maar de eerste en grootste bus blijkt de juiste. Hij lijkt te vertrekken zodra hij vol is, maar ik heb immers geen haast. Volgens de studenten van gisteren duurt de rit veertig minuten. Dat zou nog korter zijn dan naar Dehang en geloof ik eigenlijk niet. Om elf uur vertrekt de bus. Het kaartje kost rmb 23. Eerst een stuk provinciale weg met een tunnel en daarna express way G56. Fenghuang / Phoenix Rond half één arriveren we bij een busstation op een heuvel. Ik loop de trappen af naar een straat waar ik een taxi deel met een meisje dat ook in de bus zat. De taxichauffeur kent het hostel niet en zet me op de plek af waar het meisje uitstapt. Hij laat me zonder meter rmb 10 betalen. Teveel, maar laat ook maar. Volgens het kaartje van ctrip.com moet het hostel aan de andere kant van de rivier zijn in de buurt van de Fenghuang Bridge. Daar biedt een toeriste uit Shanghai me aan te helpen wanneer ik bij een toeristenwinkel naar het adres vraag. Ik laat haar met mijn telefoon bellen en de eigenaar van het hostel komt me vijf minuten later met een gloednieuwe Volkswagen SUV ophalen. Het hostel ligt niet aan deze kant van de rivier, maar een stukje ten westen van de brug aan een binnenplein op de derde verdieping. De dochter van het eigenaarsechtpaar spreek een beetje Engels. Bij haar check ik in en krijg het wachtwoord voor WiFi. Ze willen dat ik in de centrale ruimte kom zitten, een soort van woonkamer, en krijg een kom met noedels. De dochter wil me vervolgens graag rondleiden in het oude deel van de stad. Ze heeft sinds twee jaar een baan als accountant, maar er is te weinig werk om fulltime bezig te zijn en ze zegt dat ze in het kantoor voornamelijk schoonmaakt. Het hostel is pas een jaar oud en ziet er nieuw en degelijk uit. Haar vader heeft eerder voor een bank gewerkt. Een jong gemengd stel haalt hun bagage op. De jonge vent met bril komt uit Eindhoven. Zijn vriendin heeft in Engeland gestudeerd. En gisteren hadden ze een Italiaans koppel te gast. Ze geeft me een grote Chinese plattegrond, maar ik heb zelf via internet een klein kaartje met Engelstalige benamingen van straten en bezienswaardigheden zoals de torens en bruggen. Volgens haar geeft de Chinese versie van ctrip wel de juiste locatie van het hostel aan.  We lopen langs de rivier en Fenghuang voldoet zeer zeker aan mijn verwachtingen. Het is zeer toeristisch, maar de rivier en archi- tectuur zijn bijzonder mooi en niet voor niks zo populair met de titel: mooiste plaats in China. Daar valt wel wat voor te zeggen. Er loopt een rivier door en de bruggen en architectuur op de omring- ende heuvels maken het een pareltje. Helaas wel net zoals in andere toeristische plaatsten volgepropt met winkeltjes met souvenirs en snacks en mensen die hun spullen op straat proberen te slijten. Zoals zo vaak kun je in een prachtig Miao kostuum op de foto. Mijn 'gids' heet Guo Yang. Ze is 24. Langs de rivier zijn veel bars. Ze vertelt dat sommige daarvan geen Japanners bedienen. Dat heeft met het conflict over eilanden te maken die China claimt. We lopen tot een hoge pagode die langs de rivier staat. In een boekwinkeltje in de Rainbow Bridge koop ik voor rmb 18 een tweetalige versie van The Border Town van beroemde schrijver Shen Congwen, die hier vandaan komt. Weiwei had in Beijing een Chinese editie van dit boek. "Many of Shen Congwen's stories were based on the local traditions and customs from around this western area of Hunan and portrayed the violent clashes between the Chinese and the local Miao ethnic group." We bezoeken de torens en lopen een stuk over de muur tussen de oost- en noordtoren. Bij het centrale plein staat een steen met de naam Fenghuang en op het volgende plein een grote phoenix. Ik koop twee stukjes zoete aardappel met kaas (2 x rmb 3) voor ons. In de buurt van de Rainbow bridge zitten we een tijdje op de beneden- verdieping van het Soul Cafe, met zicht op de brug en de bootjes. Yang eet een puddinkje en ik drink prijzige citroenthee (rmb 25). Ze wil niet dat ik betaal. Ik laat een berichtje achter in het gasten- boek en Yang vult dat in het Chinees aan. Op een stuk papier teken ik een kaart van China en schrijf alle plaatsen op waar ik ben geweest. Vaak heeft ze een vertaalprogramma op haar kleine Samsung nodig voor ze iets zegt. Yang neemt me vervolgens mee uit eten naar "Zhai mu wan". Een beroemd 'old time' restaurant en kiest vijf lokale gerechten. Twee daarvan zijn iets te vet, de zure kool, bief met selderie en bacon zijn veel beter. We zitten op de derde verdieping. Ze is zorgzaam, want sluit de ramen omdat we op de tocht zitten en bang is dat ik verkouden word. Ook nu weer staat ze er op dat zij betaalt. Want ik ben de gast. We lopen nogmaals langs de rivier om een paar foto's met verlichte gebouwen en bruggen te maken. We lopen over de stapstenen naar de andere kant, dat is een beetje eng met al dat snel stromende water. Houten bootjes met toeristen glijden over een stroomversnelling en worden tegen de stroom in met een lier aan de kade geholpen. Donderdag 25 oktober. Yang stelde gisteren voor dat ik met een tour naar een Miao dorp zou kunnen, maar het was ook prima wanneer ik in alle rust het stadje verder verken. De vrouw des huizes wijst met een wasstof op de klok op twaalf uur en maakt een eetgebaar. Ze wil dat ik kom lunchen. Ten opzichte van gisteravond is het nu heel rustig. Langs de rivier zitten studenten te tekenen. Bij de ingang van restaurantjes liggen groenten en bakken met vis en kikkers. Ik denk dat veel Chinese toeristen hier maar één nacht blijven en dan nog een uitstapje in de buurt doen. Ik loop langs de rivier naar het westen en kom bij een wind-en-regen-brug. Daar steek ik over en loop ik door het moderne deel van de stad en waar ik een fruitwinkel vind, want ik heb zin in peren en papaja. Yang is thuis tijdens de lunch. Ze heeft twee uur pauze. We krijgen groene boontjes, eend, tofu, champignons en eiersoep in lokale stijl. Ze stellen voor dat haar vader me morgen naar het busstation brengt en de buschauffeur instructies geeft om me bij het vliegveld uit te laten stappen. Na de lunch arriveert een gemengd koppel. Hij is circa 55, Fransman en heeft sinds 2004 leidinggevende functies in de Chinese auto-industrie waar ze onderdelen voor Franse en Duitse merken maken. Zijn vriendin of vrouw komt uit Shanghai, waar hij nu ook woont en werkt. Hij heeft eerder in Wuhan gewoond. Al snel blijkt dat we goed met elkaar kunnen praten. Hij houdt van fotografie en reizen en is wel avontuurlijk aangelegd want is ook in gebieden geweest waar buiten- landers niet zo snel komen. Ze vragen om advies en naar mijn ervaringen in Hunan. (Hij vroeg om mijn e-mailadres, maar helaas heb ik nooit een mail ontvangen.) Na een pauze op mijn kamer loop ik weer door de oude stad en kom nu door smallere en steile straatjes zonder toeristenwinkels. Ik kom uit bij het plein met de phoenix en beklim nog een toren. Dan zoek ik het winkeltje op waar ik bij aankomst door de eigenaar van het hostel werd opgepikt. Ze herkennen mij en ik moet direct zitten. Terwijl de twee meiden die vandaag werken hun klanten helpen, krijg ik te drinken en kleine pindareepjes. Ik schrijf een briefje voor hun commentaren- muur en wissel QQ-nummers uit. Ze spreken een beetje Engels. In het moderne deel van de stad moet ik bij een telefoonwinkel met het personeel op de foto. In een volgende straat worden barbecue- stallen op straat geïnstalleerd. Via smalle stegen kom ik bij de rivier uit en ben rond zes uur weer in het hostel. Yang is terug en heeft een rood hoofd van door haar tante gemaakte wijn. Haar moeder is aan het kaartspelen bij de buren. Verslaafd. Yang maakt voor ons en haar vader noedelsoep en ze zetten de televisie voor mij op een Engelstalige CCTV zender. Ik krijg thee en daarna lopen Yang en ik weer naar de rivier voor betere nacht- foto´s. Want vandaag is het minder bewolkt. We komen nu ook op andere plekken en steken de rivier over via een brug ten oosten van de Rainbow Bridge. Langs de rivier worden ook in het donker nog veel foto´s gemaakt met Miao kostuums. Er zijn enkele soorten combinatietickets voor enkele historische gebouwen en musea. Maar ik houd meer van het straatleven de architectuur. Vrijdag 26 oktober. Ik haal mijn ontbijt uit één van de weinige grote supermarkten die deze stad lijkt te hebben. Een beetje duur- der dan ik gewend ben. Ik zit een tijdje bij de Fenghuang brug, bij een monument tegen een heuvel en zicht op de weg. Wanneer ik rond half twaalf bij het hostel kom, is Yang al terug van haar werk. Haar vader heeft iets anders, maar zij kan me naar het busstation brengen. We nemen bus 1. Het busstation is slechts stops verder. Ze zijn vergeten om de borg terug te geven, maar ik ben blij dat ik op die manier iets terug kan doen voor het gratis eten, de service en het rondleiden. Alhoewel ze daar zelf waarschijnlijk anders over denken. Maar ik heb nauwelijks geld uitgegeven. Ze vraagt me om een review op ctrip te plaatsen. Dat zal ik zeker doen! Tongren Airport Een kaartje voor de bus naar Tongren kost rmb 15, dit keer wel bij het loket. Boven de bussen is de naam van de bestemming leesbaar voor westerlingen. De chauffeur zegt eerst dat hij om één uur zal vertrekken. Yang en ik nemen in de wachtruimte plaats. Maar dan blijkt de bus toch een half uur eerder te vertrekken. Ik zie een bord met "air craft" in plaats van airport, 34 km. Na ongeveer drie kwartier stopt de bus bij een rotonde zoals gisteren door Yang uit- getekend. Nu staat nergens een voor westerling leesbaar bord. De chauffeur laat me uit en doet de laadklep open. Hij wijst in de richting van het vliegveld en bevestig met een vinger dat het een kilometer is. Een rustige oplopende weg. Ik twijfel, maar kennelijk moet ik hier zijn. Zonder af te slaan blijf ik op de weg lopen en kom op de heuvel inderdaad bij een zeer klein vliegveld met maar een paar vluchten per dag. Ik arriveer rond half twee. Een eerdere vlucht naar Guiyang is vertraagd en nog niet vertrokken. Ik vervolg het eten van manda- rijnen en koekjes en koop een flesje water (rmb 3). Het grondper- soneel begint op een gegeven moment badminton te spelen in de hal. Ze hebben een mat uitgerold en er zit iemand met een scorebord aan de zijkant. Er is weinig te doen tussen de vluchten door. Met een half uurtje vertraging kan ik inchecken. Een groep personeelsleden van een overheidsinstelling voor gezond- heidsinspecties gaat met dezelfde vlucht. Eén van de jonge vrouwen (30) spreekt aardig Engels, zodat we informatie kunnen uitwisselen. Begin volgend jaar wil ze trouwen. Ze heeft medicijnen in Chengdu gestudeerd, maar komt uit Guiyang en is lovend over haar provincie. Ze zijn in Zhangjiajie en Fenghuang geweest. Hun werk bestaat uit het controleren van hygiëne op scholen en ziekenhuizen. Ik ben welkom om nog een keer naar Guiyang te komen en de provincie ten westen van de hoofdstad te verkennen. Vorige jaar heb ik het oosten bezocht. Ze noemt de mensen: `warmhearted people´. Het toestel is maar klein. Rijen van 1 + 2 en ik zit op stoel 12A aan de linkerkant boven de vleugel. Behalve wat turbulentie bij de daling, is het een mooie vlucht. Voordeel van zo'n klein vliegtuig is dat alles sneller gaat. Het personeel heeft eenvoudige witte joggingpakachtige kleding. We krijgen een flesje water tijdens de 35 minuten durende vlucht. Op het vliegveld van Guiyang neem ik afscheid van de groep vriende- lijke en goedlachse inspecteurs en check in voor mijn vervolgvlucht van 19.45 naar Kunming. Er zit voldoende tijd tussen. Het vliegveld van Guiyang is niet zo groot. Ze zijn wel bezig om uit te breiden. Er is gratis internet. Met een kleine vertraging vertrek ik met een Boeing van China Southern die uit Wuhan komt. Tijdens de vlucht krijgen we een flesje water en een pakje met biscuits. Kunming Het nieuwe vliegveld van Kunming is kort voor de zomer in gebruik genomen. Een prachtig ontwerp met uitstekende faciliteiten. Maar metrolijn 6 schijnt op de één of andere manier nog niet in gebruik te zijn. Ik was van plan om die tot het East busstation te nemen en dan een taxi, maar neem nu een airportbus (rmb 25). Het meisje dat de tickets verkoopt, zegt dat ik bus 2 moet hebben. De stops worden ook in het Engels omgeroepen, maar dan nog heb ik geen idee waar ik ben. Ik besluit om bij het International Telecom Hotel uit te stappen. Daar krijg ik na enige omzwervingen om een taxi te bemachtigen een elektrische scootertaxi aangeboden. Voor 10 rmb. Daar heb ik in Chengdu goede ervaringen mee, dus waarom niet. De berijder vraagt onderweg bij een collega waar het hotel zit. Bij de receptie zegt een jongeman in prima Engels dat ik bij een gelijknamig hotel moet zijn, twee blokken verderop. Ik zeg dat ik wel kan lopen, maar hij staat er op om mee te gaan en belt onderweg naar iemand van de receptie van dat hotel om mij op te vangen. We lopen naar het hotel. Hij heeft inmiddels mijn koffer overge- nomen en valt er zelfs bijna mee omdat die moeilijk in balans is te houden. Kunming maakt een moderne, frisse en schone indruk. Net in de straten bij het hotel zijn ze met werkzaamheden bezig waardoor er wegversmallingen zijn. De receptiemeiden van dit hotel spreken nauwelijks Engels. Eén weet te zeggen dat ik rmb 500 inclusief borg moet betalen. Helaas is er geen internet. Ik sms Weiwei het telefoonnummer van het hotel en mijn kamernummer. Twintig minuten later belt ze mij om massage aan te bieden. Dit hotel heeft ook massage, maar ik was nog niet lastiggevallen. De kamer heeft eenvoudig rotan meubilair en een watertankje waar uit beide kraantjes helaas koud water komt. Geen thee dus. Ik doe nog wat handwas. De ramen sluiten niet echt waardoor ik straat- geluid hoor ondanks dat ik op de twaalfde verdieping zit. Maar ik ben gelukkig moe genoeg om snel in slaap te vallen. Zaterdag 27 oktober. Ik breng twee lange broeken en mijn nieuwe sportjasje naar een schoonmaakster op mijn verdieping om te wassen. En verken dan de omgeving van het hotel. In de richting van Green Lake kom ik al snel bij een markt en een supermarkt, bakkerij en fruitwinkel op een rij. Dat is handig. Op een plein langs het water zijn allemaal posters met propaganda. Om de bevolking op te voeden, maar ook om minderheden koest te houden en aan te tonen dat de over- heid veel voor hen doet. Veel mooie plaatjes, glimlachende gezichten en afbeeldingen van een geavanceerd militair apparaat. Ik kom bij de Yuantong tempel, entree is rmb 6. Maar ik heb al zovele tempels gezien, deze sla ik over. Ik maak een praatje met jonge melkthee promotors en koop windmill broodjes bij Du Hua Food bakkerij. Roomsoesjes kosten hier rmb 30 per kilo, maar ik weet me te beheersen. Het Green Lake komt me bekend voor. In 2009 ben ik hier een paar uur geweest, om te eten en te wachten tot ik met mijn reisgezelschap de nachttrein naar Guilin kon nemen. Nu neem ik de tijd voor het park met eilandjes, bruggen, kraampjes en mensen die de stad ontsnappen. Op de terugweg ontdek ik tegenover de tempel een ziekenhuis voor Traditionele Chinese Medicijnen: Sheng Ai. Alle doctoren worden uitgebreid in profielen voorgesteld. Sommige tekst is ook in het Engels. Even verderop zie ik bij boeddhistische winkeltjes monniks- tassen hangen. Soortgelijk als wat ik heb, in een kleiner formaat en andere kleuren of met een Chinese text. Van die laatste koop ik voor slechts rmb 25 een zwart exemplaar met gele letters. In de buurt van het propagandaplein langs het water zijn nu ouderen aan het opera spelen. Ik koop fruit en zit een tijdje aan het plein. Vooral kleine kinderen proberen met mij te praten. Kunming staat bekend om haar aangename klimaat en ik zit dan ook heerlijk in het zonnetje. In plaats van terug te gaan naar mijn kamer om te rusten, besluit ik om nog twee blokken in oostelijke richting om te lopen. Daar kom ik zaken tegen die militaire kleding en tassen en derge- lijke verkopen en word ik door wat oudere vrouwen aangesproken met `pang pang´. Dat zal wel iets ondeugends zijn. Op mijn kamer eet ik een papaja en ga rusten tot de zon ondergaat. Om zeven uur wordt de schone was gebracht. Voor rmb 28. Met een krantje en lekker ruikende bloem. Daarna loop ik nog een blok om en koop koekjes en chips in een supermarkt. Eén van de meisjes van het personeel zegt heel bescheiden "nice to meet you". Ze wil graag met mij praten, maar durft bijna niet. Later belt Weiwei naar mijn kamer en heeft een lang verhaal over moeilijkheden van haar broer en schoonzus. Vooral financiële problemen, maar ook relationeel vind ik het niet helemaal kloppen. Zondag 28 oktober. Ondanks dat het zondag is, word ik vroeg wakker van geluiden van verkeer en werkzaamheden. Ik deel mijn koffer op- nieuw in, vul het visumformulier voor Nepal in en doe dollars en euro´s in mijn portemonnee. Weiwei heeft met de receptie gebeld en voor me uitgezocht dat een taxi naar het vliegveld tussen rmb 100 en 150 kost. Ze gebruiken volgens haar geen meter. Ik check uit en voor het hotel stopt een zwarte wagen met een net geklede man. Hij wil me wel voor rmb 100 brengen. De rit valt me reuze mee. Onderweg probeert hij me nog rmb 10 van de tol te laten betalen, maar gezien de snelheid en meevallende af- stand vind ik dat 100 ruim voldoende is. Het is vergelijkbaar met Chengdu en daar betaalde ik voor een metertaxi volgen mij altijd minder dan rmb 70. Ik ben al om kwart over elf op het vliegveld en moet wachten tot ik voor mijn vlucht naar Kathmandu kan inchecken. Overal is gratis warm en koud water! Na het afgeven van mijn koffer (geen rij bij het inchecken) zoek ik een verdieping hoger een restaurantje en bestel rijstnoedelsoep. In de hal hangen allemaal foto´s van de bouw, opening en eerst ge- lande toestellen van China Eastern en Southern die deze nieuwe lucht- haven aandeden. Een mooie promotie van een zo op het eerste gezicht zeer geslaagd project. Kunnen wij dat in Nederland nog? Ik ben snel door de douane en security wanneer Weiwei een laatste keer belt. Vorige week heb ik nog een keer gekeken naar tickets voor deze vlucht. Gelukkig heb ik eind april al geboekt, want nu zou ik wel vier keer zo duur uit zijn geweest. Ik ben in de afgelopen weken opvallend vaak met een vliegveldbus naar het toestel gebracht en ook nu is dat het geval. Zie voor het vervolg het verslag van de reis door Nepal 2012. Johan (28 december 2012)