Cambodja (2013)
    
    
    Aansluitend aan de reis door Myanmar trek ik in een rustig tempo nog 18 dagen door Cambodja. Het liefste was ik langer gebleven, maar de aanbiedingen voor retourtickets van Lufthansa waren maximaal 3 maanden. Dus moet ik op 7 april terug naar Nederland. Oorspronkelijk wilde ik ook een deel van het oosten van Cambodja bezoeken, maar ik heb ook nog wensen bij plaatsen waar ik vaker ben geweest, en het is al bijna april en dus de warmste tijd van het jaar. Vandaar een ontspannen reis. Ik wil meer van de omgeving rond Kampot zien en Battambang is me altijd goed bevallen, dus daar wil ik ook naar terug. Rond Siem Reap wil ik enkele tempels bezoeken die ik nog niet heb gezien, waaronder ver afgelegen zoals Koh Ker en Beng Mealea. In februari heb ik tijdens het verblijf in Bangkok het e-visa voor Cambodja aangevraagd. Dat kost tegenwoordig $28 en is dit jaar dus $3 duurder geworden. De accommodaties heb ik de dag na ontvangst van het visa geboekt. In Kampot verblijf ik tijdens een weekend. Waarschijnlijk is dat de reden waarom The Magic Sponge geen kamer met airconditioning meer beschikbaar had. Zelfs bij meer dan een maand vooraf boeken! Maar ik heb een alternatief in de zelfde straat gevonden, namelijk NyNy. In Siem Reap heb ik ook iets anders moeten zoeken. De laatste jaren verbleef ik altijd in het Thunborey Hotel, maar de prijzen op de website zijn nu al $23 en ook via Agoda zitten ze helaas net boven $20, en dat is in Cambodja boven mijn budget.
    Woensdag 20 maart. Het internationale deel van Bangkok Don Muang is duur. Water is gratis uit tankjes, maar de winkels en restaurants prijzig. Om twintig over drie vertrekt het toestel van AirAsia naar Phnom Penh. Het is deels bewolkt en net voor het einde zit de ergste turbulentie met een val een in flinke luchtzak. "O, my God", roept één van de stoere Britse mannen aan de andere kant van het gangpad. Phnom Penh Wel zachtere landingen gehad op Phnom Penh International Airport. De rijen bij de immigratie zijn langer dan ik gewend ben, misschien omdat ik achterin het vliegtuig zat. Maar dat heb ik graag over om weer in mijn favoriete land in Zuidoost-Azië te komen. De tuk tuk chauffeur van mijn guesthouse staat me met een grote glimlach op te wachten. Hij loopt snel met mijn koffer over de parkeerplaats naar de weg. En om vijf uur gaan we richting naar het centrum ($7). Hij blijft in de buurt van een ministerie stil staan. Geen brandstof! Net op een punt waar het vrij druk is en verkeer om ons heen moet. Een paar minuten later komt hij met een literfles benzine aan en kunnen we verder. Scholen komen net uit. Het is avondspits. Mijn favoriete kamer (105) is bezet door een leraar, die hier langere tijd verblijft. Ik kan kiezen uit een kamer op de derde verdieping of een minder stille kamer direct boven de lobby, nummer 199. Die laatste kies ik. Ten opzichte van 105 geen stoel en bureau, maar wel een raam met zicht in de lobby waar een gordijn voor zit. Voor de zelfde prijs. Daar trap ik altijd weer in. Ik had moeten onderhandelen: minder betalen voor een minder goede kamer.  Ik ga direct na het inchecken naar de rivier, één van mijn favoriete plekken in Phnom Penh. Er staat aardig wat wind waardoor het niet zo heet is. Ik maak een praatje met Alina. Ze heeft een zus die in Thailand werkt en één die met een Vietnamees is getrouwd. We delen een zakje popcorn, ik heb geen trek in de taaie gedroogde vis die ze van een straatverkoopster heeft gekocht maar loop naar River Star om te eten. Sophorn, die tijdens mijn avondeten hier meestal achter de bar staat, heeft twee dagen vrij om de overlijdensdatum van haar tante te vieren. De staf van vanavond werkt meestal 's ochtends en spreekt minder goed Engels. Maar het eten is goed. Ik heb amok chicken en water. Eén van de nieuwe meiden ken ik nog niet. Ze is klein, mooi en heeft meestal een prachtige glimlach: Channak. Ik ben bekaf wanneer ik op mijn kamer kom, heb een beetje hoofdpijn en ga vroeg slapen. Donderdag 21 maart. Ik heb gisteravond yoghurt bij de Smile supermarkt gekocht. Daar begin ik de dag mee. Weiwei is al op Skype. Rond half tien ga ik volgens traditie bij het Dara Reangsey op het terras zitten voor een bananenpannenkoek en thee. Geen veranderingen in het personeel. Het glimlachmeisje (30) komt bij me om me te begroeten. Ze wil niet geloven dat ik al bijna veertig ben. Ik aanschouw de taferelen op het terras en op straat. Verkopers die langs komen, een jonge vrouw die me pennen wil verkopen, drie mensen op één brommer waarvan één een infuuszak omhoog houdt. Ik loop naar de Central Market. Aan de straat rondom de markt zitten een paar fotozaken. Voor $18 vind ik een geheugenkaartje van 4GB, zodat ik met mijn grote camera weer met een lege kaart kan beginnen. Vervolgens loop ik naar Sticky Fingers in de Golden Sorya Mall. Srey Chanthy van The Cambodian Space Project is zelf weer aanwezig. Ze herkent me direct. Ze hebben morgen een optreden in Equinox en gaan weer naar het buitenland, maar Australië, Europa en Amerika om een nieuw album op te nemen. De winkel stop hier in juni. Ze wil die ergens anders voortzetten. Zoals ze in januari al zei, zijn er nieuwe T-shirts met andere opdrukken gemaakt. Ik koop maar liefst vier stuks omdat ze vrij uniek zijn en ik wil de groep ook wel onder- steunen. Zelfs met korting is $45 nog prijzig. Maar de kwaliteit lijkt goed.  Schuin tegenover de mall zit het Tinat restaurant. Voornamelijk Chinees eten voor een goede prijs. Terug in mij guesthouse betaal ik voor de kamer en boek een minibus naar Kampot ($10) voor morgen. Dan is het tijd voor een lange pauze tijdens het heetst van de dag. Rond half vijf loop ik naar Sticky Fingers om mijn shirts op te halen, want vanmorgen had ik niet genoeg geld bij me. In het hart van de ´mall´ zit een open bar. Eén van de meiden die daar rondhangen, kijkt me aan en heeft kennelijk behoefte aan geld of seks, of beide. Want Srey Mom, zo heet ze, blijft bijna tot aan Liquid aan me kleven en zit aan mijn billen. Terwijl ik duidelijk zeg dat ze terug moet gaan en ik geen meisje wil want ik heb al een vriendin. Ze blijft lang aandringen, maar het lukt me uiteindelijk om aan haar te ontsnap- pen. Wanneer ik bij Liquid arriveer, is Ratanak net begonnen. Ik heb via Facebook gemeld dat ik rond deze tijd in Cambodja zou zijn. Haar jonge collage heeft koorts en is nog boven, maar komt even later ook. Ik bestel salade met kip en Sprite ($6,75). Ratanak vertelt dat ze vanaf 1 april bij FCC gaat werken. Daar werkt haar Franse vriend ook. Ze zal tourgroepen ontvangen en bedienen. Ik weet niet of ik haar daar nog ga bezoeken, want dat is volgens mij een dure tent. Sinds ik haar ken is ze 7 kilo zwaarder geworden. Ze was 50 toen ik haar bij Velkommen Inn ontmoette. De eigenaar van dat guesthouse is gescheiden. Zijn ex runt de boel en hij is zelf een guesthouse met een soortgelijke naam in de buurt van Kandal Market begonnen. Ik ken het wel. Nak haar vriend wil niet trouwen. Dat vindt hij ouder- wets. Ze kan hem niet dwingen en overweegt toch een baby te nemen. Ik show mijn T-shirts. Ze wil er wel één hebben, maar ik zeg dat ik ze zelf graag wil houden en ze duur zijn om weg te geven. Rond zeven uur loop ik naar de rivierboulevard. Matige muziek en de prijzen in Liquid zorgen er altijd voor dat ik niet zo lang blijf. Via de mooie meiden van Wuttisak en fitnessdansen over pleinen naar het paleis en door naar de rivier. Er staat weer een lekker windje. Chanty en Channak van de ochtendploeg van River Star staan bij het dansen bij de rivier te kijken. Ik zeg dat ik de muziek mooi vind. Ik geniet van de mooie mensen en schattige kleine kinderen. De taal vind ik ook prachtig. Voor River Star ontmoet ik de Star of River Star. Hij heeft vrij maar verveelt zich kennelijk. Ik vraag of hij weer een nieuwe vriendin heeft. Tot mijn verbazing heeft hij al twee maanden een meisje en is hij geen 'butterfly' meer. Ze ziet er uit als een Koreaans tiener- meisje met grote ogen, echt zijn type. Helaas woont en werkt ze in Sihanoukville, waardoor ze in de weekenden steeds moeten reizen om elkaar te zien. Gisteravond had ik 100 riel te weinig bij Smile, en heeft het meisje bij de kassa dat voor mij betaald. Ik had al beloofd dat ik terug zou komen. Vanavond moet ik 7.900 betalen en krijg ik van 10.000 maar 2.000 terug zodat we quitte staan. Bij de ABC bakker haal ik broodjes voor mijn ontbijt. De hitte is drukkend, zo tegen het begin van het regenseizoen. Voor ik ga slapen, douche ik vandaag voor de derde keer. Vrijdag 22 maart. Om kwart voor acht komt het busje van Giant Ibis me ophalen. Ik heb stoel 3E boven een achterwiel. We pikken een paar Fransen op en stoppen bij het kantoor waar nog vijf mensen instappen. Hij zit vol. Er worden flesjes water en een opfrisdoekjes door de chauffeur uitgedeeld en er komt iemand om te vertellen dat er Wi-Fi in het busje zit (!) en hij start een 'goede' film. Even na achten zijn we onderweg. Helaas kunnen we niet de kortste route nemen. De politie heeft de weg afgezet en we moeten via Takeo over smallere wegen omrijden. Om twintig over tien zitten we weer op de N3. Het is dan nog ruim een uur rijden. Bijna drie en een half uur zonder stop, anders dan de beloofde twee en half. Kampot In Kampot staan al tuk tuks te wachten. Een nette vent met gouden tanden neemt mij onder zijn hoede. Hij laat direct een stuk geplas- tificeerde tekst zien met de tours die hij aanbiedt. Maar hij zegt niks over prijzen wanneer ik daar om vraag. Hij brengt me naar mijn hotel en wil me direct al een middagtour aanbieden. Maar hij vraag veel te veel. Ik wil hooguit $10 voor een halve en $15 voor een hele dag betalen. Tegenover het hotel zit Magic Sponge, waar ik de vorige keer heb overnacht. Daar eet ik een uitstekende spaghetti bolognese ($4). Na het eten wil de tuk tuk chauffeur dat ik bij hem ga zitten om over het programma te praten. Maar hij houdt nog steeds aan te hoge prijzen vast. Ik heb van de bar in Magic Sponge een foldertje van Buffalo Tours gepakt, waar veel lagere prijzen in staan. Volgens hem ga ik dan met een grote groep en heb ik bij elke plek veel minder tijd. Dat is zo, maar hij blijft te duur. Uiteindelijke komen we uit op een dagtour voor morgen voor $15 en ik geef hem nu $1 voor het ritje vanaf de busstop, terwijl hij daar ook al $2 voor vraagt. Er zitten militairen in mijn hotel. Ook meisjes. Ik zoek maar geen contact om ze niet in verlegenheid te brengen. De bakker aan de rotonde met het doerian beeld is gesloten. In de winkel ernaast haal ik yoghurt. De vorige keer was er een klasje in een huis langs het water, maar nu niet. Misschien omdat het weekend is. Ik kom de leraar wel tegen, maar die spreekt geen Engels. In de vernieuwde markt zitten vooral lokale winkeltjes, niet alleen voor toerisme. Dat is nog geen succes. De binnengalerij is helemaal leeg. Op een hoek zit een mini mart waar ik drinken haal.
       (Broken English spoken perfectly)
    Naast het Colums Hotel is wel een klasje. Ze leren rekenen. De zons- ondergang bij de rivier valt tegen. Boven Phnom Bokor hangt bewolking. Er is ten opzichte van vorig jaar volgens mij een aantal restaurants bij gekomen en het stadje is een beetje meer opgeknapt. De wandel- boulevard langs de rivier ziet er ook netter uit. Ik eet prima uien- soep met kaas en brood bij Rosie's ($2,50) naast de markt. Kampot countryside Zaterdag 23 maart. Voor het hotel staat een bord met de prijzen van het hotel, dat ze simpelweg guesthouse noemen. Via Agoda betaal ik meer, maar omdat het een weekendbestemming is, heb ik geen risico genomen. Volgens mij zat het met die militairen wel vol. Om half negen vertrek ik met de tuk tuk. Hij start in een hoog tempo. De weg is van een slechte kwaliteit, hobbelig en stoffig. Had ik mijn bril maar op in plaats van lenzen in. De zonnebril beschermt onvoldoende. Eerst net buiten Kampot naar zoutvelden. Bij een loods staat een groepje mensen. Ze zijn ongeïnteresseerd en groeten niet. Mijn chauffeur jaagt twee honden weg. Volgens hem is er een paar dagen geleden regen geweest waardoor er niet veel zout zichtbaar is. Er zijn wel heuveltjes. Maar het grootste deel ligt in opslagloodsen. Voor fotografie heb ik veel mooier gezien op het zoutmeer in Bolivia. We rijden verder richting Kep en stoppen bij een vissersdorpje. Volgens mijn chauffeur wonen hier veel moslims. Ook de vissers zijn weinig geïnteresseerd in de buitenlander. Ik loop rond over steigers om de bootjes beter in beeld te krijgen. Ze vissen ´s nachts. Het is nu rustig. Even verderop zijn kinderen die gek doen voor een foto. Naast de ingangen hangen Chinese tekens. Dus ook Chinese invloeden. Even verderop slaan we linksaf op een zandpad. Hij parkeert de tuk tuk in een tuin. Ik moet $1 entree betalen voor de Kbal Romeas. In het begin van de grot zijn rotstekeningen met boeddha's. We kunnen dieper de grot in. Gelukkig heeft hij een zaklamp mee en draag ik schoenen in plaats van slippers, want er zitten erg donkere en nauwe stukken tussen, al heeft de laatste weer een beetje daglicht. Echt bijzonder is de grot niet, maar ik ben ook verwend met grotten elders op de wereld. Terug bij de tuk tuk komt een moeder uit het huisje met een eenvoudige houten wandelwagen waar een zwaar gehandicapt meisje in zit. Ze is vijf jaar, maar kan niet lopen of praten. Ook haar bewegingen zijn niet ontwikkeld. Ik geef een ballon. Ze glimlacht wel. Net als de moeder. En ze ziet er ook niet uitgehongerd uit. Ik voel me machteloos. Daarna rijden we een stukje terug om vervolgens weer het binnenland in te gaan via een hobbelig zandpad met fotogenieke plekjes, maar de vaart zit er nog steeds flink in. Hij parkeert de tuk tuk bij een moderne tempel. Het laatste stuk loop ik onder begeleiding van jongeren die mijn gids willen zijn. Een andere tuk tuk rijdt wel naar de ingang van de Phnom Ch'nork grot. Ik grap dat mijn chauffeur lui is en veel te duur. Ze spreken nagenoeg vloeiend Engels en beweren ouder dan 18 te zijn. Ook hier $1 entree en registreren in een groot boek. Nu krijg ik ook een ticket. Het is maar een klein stukje via een trap naar de ingang van de grot. Rondom de rots staan simplistische beelden en altaartjes. Ze wijzen op een rots in de vorm van ´king kong foot print´ en een olifant. De tempel is klein. Een jong westers stel is met de andere tuk tuk. De jongeren stellen voor om met een zaklamp binnendoor terug naar een andere uitgang te gaan, maar daar passen we voor. We hoeven geen vleesmuizen te zien. Ze lopen mee terug naar de tuk tuk en hebben gevoel voor humor. We tijden terug naar Kampot, net binnen de stadsgrens slaat hij een pad in naar rechts, binnendoor naar het oude treinstation. Weer erg hobbelig. Een bewaker loopt een stukje met me mee. Vervolgens kan ik vrij rondlopen. Ik heb hier vooraf geen foto´s van gezien. Echt foto- geniek is het niet. Er ligt allemaal bouwmateriaal, ook uit China aan verpakkingen te zien. En onderhoudstreinen op het spoor. De rails zien er goed uit. Ze zijn de route van Phnom Penh via Kampot naar de haven- stad Sihanoukville aan het herstellen met buitenlandse hulp. De werkmannen hebben net lunchpauze. Ik koop twee blikjes cola, waarvan één voor mijn chauffeur. Om half één zijn we bij mijn hotel. De dag is nog maar voor de helft voorbij en ik ben dan ook maar bereid om $7,5 te betalen. Mijn chauffeur is het daar niet mee eens. Ik leg nog een keer uit dat een dag naar de tempels bij Siem Reap tussen $12 en $15 is en we niet zo ver hebben gereden. Ik houd voet bij stuk. Ze moeten Kampot niet onnodig duur maken. Ook al begrijp ik dat ze hier minder bezoekers krijgen.  Ik loop naar de rivier en lunch bij Happy Special Pizza: vegetarische spaghetti en papaja yoghurtshake ($4,5). Mijn hele rug is bezweet. Na een lange pauze op mijn kamer maak ik een praatje met drie meiden die bij een massagesalon zitten te kaarten. Er staat een bankje voor waar ik op plaats moet nemen. De Vietnamese bazin heeft nog maar weinig tanden over. Ik heb lange tijd geen massage gehad. Eigenlijk doe ik dat graag in Siem Reap, maar ze hebben hier weinig klanten en ik krijg een beetje medelijden met het jongste meisje. Ze heet Srey Tout (24), weduwe en moeder van een dochter van vijf, die bij haar familie verblijft. Haar man is verongelukt. Haar massage is redelijk. Mijn vertrouwde adres in Siem Reap is beter. Vervolgens loop ik naar de rivier om foto´s te maken van mensen die aan het einde van middag onderweg zijn. Mijn avondeten haal ik bij Happy Dreamily Pizza, in de buurt van waar ik vanmiddag zat: calzone met heerlijke kampot peper en pineapple shake ($4). Wanneer ik na het eten nog een praatje maak bij de massagesalon, stopt er een auto voor met drie mannen. Ze roepen iets en het andere meisje met een iets voller figuur stapt snel in. Volgens de bazin een special massage voor $20. Mijn hotel zit in de buurt van de gevangenis. In de straat daarnaast is een bruiloft gaande met mooie muziek en prachtige, soms sexy geklede dames met veel make-up. In de tralievensters hangen enkele gevangen met ontblote bovenlijven. Een sinistere situatie. Ze zullen genieten van het feest en de muziek en hebben de dag van hun leven. Maar wat moet het daar binnen een hel zijn. Geen airconditioning, zoals op mijn kamer. Zondag 24 maart. Eigenlijk zou ik vandaag een fiets huren, maar het is al een beetje laat wanneer ik mijn kamer verlaat. Ik koop een buskaart- je voor morgen naar Phnom Penh bij Sorya ($5). De bakker bij de doerian rotonde is nog steeds gesloten. Voor de school aan het plein staat een busje met Transur Bokor en een afbeelding van het nieuwe casino op de berg. Ik loop naar de markt die behoorlijk groot is en door aanwezig- heid van moslims net iets anders dan ik gewend ben. Ik koop twee korte broeken van camouflagestof. Het zweet loopt over mijn rug en gezicht. In het oude centrum koop ik drie broodjes bij een kleinere bakkerij (1500 riel), wat eigenlijk gewoon een woonhuis is. De familie lag net op de vloer om een dutje te doen. Maar de kinderen hielden hen wakker. De broodjes eet ik de schaduw van een boom langs het water. Ik houd weer een lange pauze op mijn kamer. Daarna loop ik langs het water. De zonsondergang is zelfs iets minder mooi dan gisteren. Boven Phnom Boker hing de hele dag wel bewolking. De massagesalon van gisteren is vandaag gesloten. Tegenover de salon eet ik bij Captain Chim´s: amok chicken en papaja shake voor $3,75. Deze tent heeft goed eten voor een goede prijs. De amok is zeer mild en zoet. Voor de mini mart zijn kinderen aan het springen op een springmat met muziek. Bij de supermarkt in de buurt van mijn hotel haal ik wat voor mijn ontbijt en meld snel via een mail aan Weiwei dat ik vanavond niet op Skype ben. In O´Neil´s, een Ierse bar, kijk ik naar beelden van de Formule 1 race van Maleisië. Helaas valt mijn favoriet Alonso al vroeg in de wedstrijd uit en zijn er minder inhaalacties dan bij wat ik over de eerste race in Melbourne heb gelezen. Ik word ook iets te veel afgeleid door een Cambodjaanse met flinke borsten die bij een grijze westerse man hoort. Eigenlijk is ze niet eens zo mooi. Morgen via Phnom Penh naar Siem Reap, waar ik wat langer blijf. Maar eigenlijk net als in Kampot nog wel veel langer had willen zijn... Maandag 25 maart. Ik loop naar de busstop. Om half acht vertrekt de rechtstreekse bus naar Phnom Penh. Tenminste dat dacht ik. Er staat een bus op het punt om te vertrekken en het is nog maar 7:18. Daar kan ik in mee. Helaas merk ik al snel dat die via Kep gaat en dus een lange omweg. Hij is voor de helft gevuld, maar heeft een laag tempo en pikt regelmatig passagiers op. Een langere stop in Kep. Jammer dat ik geen foto heb van het krabstandbeeld in zee met `Welcome to Kep´. Rond elf uur is een stop op een plek in de buurt van waar de bussen normaal stoppen. Schone toiletten. Ik praat met een jonge Nederlandse vrouw die in Kep in de bus is gekomen. Ze heeft een vrij hoog tempo en is nu onderweg naar Laos. Waar ze maar twee weken voor heeft. Jammer dat ze zo laat in het droge seizoen is, want de tochten over rivieren zullen nu moeizamer gaan. Ik heb de indruk dat er meer confectie- en schoenenfabrieken aan de rand van Phnom Penh zijn gekomen. We zijn nog maar net in de stad of er is er iets met de bus. Hij stopt een paar keer. Maar we kunnen wel verder. Rond één uur arriveren we pas bij het busstation bij de Central Market. Ik weet een tuk tuk die me voor de laatste riel die ik heb (4900) naar mijn guesthouse wil brengen. Een ander vroeg $2, maar $1 zou genoeg moeten zijn voor dat kleine stukje. Hij hoeft niet één keer af te slaan, alleen Street 136 uit rijden. Ik zit dit keer voor het eerst in Nordic House. Van een oudere Noorse eigenaar. Die zit op het terras met een andere Noor te praten. Wanneer hij hoort dat ik uit Nederland kom, krijg ik een potje met dropjes voor mijn neus, om te testen of ik wel echt een Nederlander ben. Ik bestel salade niçoise met een broodje en banana shake ($5) en betaal alvast mijn kamer. Daarna is het hoog tijd voor een pauze op mijn kamer en rond half vijf naar de rivier. Maar eerst wat drinken halen in de supermarkt. Een enthousiast meisje van de Candy Bar wil me haar kamer laten zien. Ik ben wel nieuwsgierig. Net naast de Kandal Market, via een paar donkere trappen. Overal zijn bewoners. Op de vloer liggen twee ladyboys te slapen. Eén is haar broer. Overal hangt kleding. Ze vertelt dat de huur $70 per maand is en ze de ruimte met drie anderen deelt. Ze gaat nu douchen en omkleden voor de avond in de bar. Ik neem afscheid en loop naar de rivier. Er komt bewolking opzetten en er staat veel wind. Een beetje spook- achtig. En er zijn minder mensen dan gebruikelijk. Ik zie een meisje van de ochtendploeg van River Star, en de jonge kokkin. Twee heel jonge moeders die met hun baby's spelen. Ik hoop dat ze die niet uit hun handen laten vallen. Ze doen alsof het poppen zijn en bedelen. Dan is het tijd om naar Sophorn te gaan. Normaal zit haar haar in een Chinees knotje, maar dit keer een staart met een roze versiering. Ze kijkt naar video's op haar laptop. Het is erg rustig. De nieuwe manager is streng, vertelt ze. Wanneer je een paar dagen vrij wil, dan moet je de reden op papier kunnen aantonen. Ze raadt me ´beef platter´ aan. Het personeel krijgt Thaise soep met rijst. Ze geeft me ijsthee. Sophorn ziet er goed uit, ondanks dat ze een paar dagen geleden ziek was. Een vriendelijke oudere hotelgast geeft haar een fotocamera te leen. Ik vraag wat het doel is. Hij zegt: "Dit meisje gaat trouwen." Trouwen!? Dat heeft ze mij nog niet verteld. Ze bevestigt het. Op 16 mei. Met de jonge vent die mij in januari op zijn brommer heeft vervoerd. Hij werkt ook voor River Star. In het verleden heeft hij haar gevraagd, maar ze wees hem af. Nu heeft ze zelf de knoop doorgehakt. Want de gezondheid van haar moeder is minder geworden en ze is in November 30 geworden. Tijd om te gaan trouwen. Eigenlijk doet ze het vooral voor haar moeder. Wanneer ze morgen zou trouwen dan had ik de foto´s kunnen maken. Haar ouders zijn gescheiden. Ik denk dat ze een goede vent kiest. Hij is rustig, iemand van weinig woorden en ziet er betrouwbaar uit. Ik begrijp dat ze niet het type is om met een buitenlander te trouwen. Ze is zeer traditioneel ingesteld. Ze ziet uiteraard die (ouder) westerse mannen met jonge Khmer grietjes. Maar dat is volgens haar vanwege het geld en niet om liefde. Ik ben blij voor haar en gelijktijdig ook een beetje jaloers op hem, dat zeg ik ook. Misschien huil ik wel de hele nacht, grap ik. In de Cambodian Daily staat een schokkend artikel over een Fransman en zijn vier kinderen die vermoord zijn. Het onderzoek is nog gaande. En een stuk over de nieuwe first lady van China: Peng Liyuan en dochter Xi Mingze. Sophorn maakt een pina colada voor een gast. Ik loop via de rivier naar mijn kamer. In mijn badkamer is geen water. Ik slaap eerst even en douche wanneer ik voor het eerst wakker word. Ze geven ook geen flesjes met drinkwater. Eigenlijk valt dit guesthouse mij tegen. Het eten was wel goed. Dinsdag 26 maart. Allereerst maar een buskaartje voor morgen naar Siem Reap kopen. Voor de zekerheid met een minibus ($10) want ik heb met deze hitte geen zin in trage lokale bussen. Daarna langs de rivier waar studenten filmopnames maken. Ik begrijp er niks van wat ze voor toneelstukjes opvoeren. Het is heet, maar de wind maakt het nog te doen om langs het water te lopen. Ik ben één van de weinigen die zo gek is. Langs het paleis loop ik naar D´s Books. De manager is in het kantoortje achter de winkel. We praten even bij. Ze vertelt dat er bijna dagelijks ongelukken gebeuren op de weg naar Sihanoukville. Ze rijdt zelf auto, maar durft dat niet meer aan. Haar Schotse echt- genoot komt om samen met haar te gaan lunchen. Ik loop terug en haal wat bij de ABC bakker en ga met flesjes water en fris naar mijn kamer. Het is weer half vijf wanneer ik naar de rivier loop. Ter hoogte van FCC zie ik Ada, vorig jaar april heb ik contact met haar gehad. Ze laat zich door een oudere Chinese man met een buikje onderhouden. Ada zoekt straateten uit en laat hem betalen. Het is haar leven, maar zonde van zo'n jong meisje. Ik verlies hen ter hoogte van straat 178 uit het oog en ontmoet daar een groepje jongeren waar een verkoopster van boeken bij zit die ik vorig jaar heb gezien. Hun Engels is goed. Ter hoogte van River Star maak ik een praatje met Lyn (27). Ze komt uit Kampong Cham en heeft een baby maar geen man. Voor mij tijd om naar Sophorn te gaan. Die heeft een vriendin op bezoek met een zoon uit een kort huwelijk. Volgens Sophorn is ze zeer zelfstandig. Haar vriendin werkt in een telefoonzaak en kan zichzelf en haar zoon goed onderhouden. Ze eten daarna iets, vermoedelijk voor lokale prijzen. Ik heb tagliatelle met bolognese en Sprite. Sophorn is negatief over de Star of River Star. Hij studeert niet en speelt met meisjes. Duidelijk niet haar type. Ze vertelt over haar bruiloft. Haar vriend heeft haar een budget van $1050 gegeven. De jurk zal ongeveer $150 kosten, de muziek $50. Geen geld voor live muziek. Dat was in Kampot wel anders, daar was een flinke band aan het spelen. Er is voetbal op televisie. Sophorn vertelt over met haar broer naar het olympisch stadion gaan om wedstrijden te zien: "We always loose, but we always happy." Dat is tekenend voor Cambodjanen. Weiwei vertelt op Skype dat ze een ticket vóór 4 juli naar Nederland wil boeken, want dan begint de nieuwe huurperiode. Dat is eerder dan ik had verwacht. Ik heb haar een link gegeven met de goedkoopste dagen per maand in een overzicht. Mijn guesthouse is niet zo´n succes. Vanavond herrie van muziek uit de naastgelegen Tavern bar. Gelukkig val ik in slaap. Woensdag 27 maart. Kort na acht uur komt het busje voor de pick-up al. Ik ben net aan het uitchecken. Ik heb stoel 10, de beste plek in de Ford Transit met niemand naast me, net achter de schuifdeur. Bij het kantoortje van de busmaatschappij blijven we nog wachten tot het half negen is. De rest van de passagiers is voor het merendeel Khmer. Twee westerse meiden en een Italiaan met tatoeages op zijn arm en mooie schoentjes die in zichzelf praat. Een mooi meisje geeft ons kort voor vertrek een flesje water. De chauffeur heeft een goed gemoed. Hij neemt de nieuwe rondweg. Om half tien komen we op de Nationale 6 uit. Er zijn werkzaamheden. Om tien uur een korte stop bij een tankstation. Om half twaalf in Kampong Thom een lunchstop zoals gebruikelijk bij het Stung Sen restaurant tegenover de markt. Een jonge passagier spreekt mij aan. Hij is elektricien en gaat voor zijn werk naar Siem Reap. Misschien morgen al terug. Zijn Engels is behoorlijk goed. Er valt een beetje regen! We stoppen nog een keer op het laatste stuk waar veel sneller gereden kan worden. Siem Reap Om kwart voor twee in Siem Reap. Ik laat me door tuk tuk Mr. Met naar mijn guesthouse Wat Damnak Riverside brengen. Voor het eerst een plekje aan de andere kant van de rivier, maar nog in de buurt van de Old Market, net voorbij de Wat Damnak. (Wat betekent tempel.) Ik heb kamer 106 met zicht op een schoolplein met hele kleine kinderen. Voor de komende dagen heb ik met Mr. Met afgesproken. Morgen voor $15 naar het vissersdorp Kompong Phluk, overmorgen een uitgebreide tempeltour voor $25. En ook nog Riel 6000 voor vandaag. Een royale vergoeding. De tempeltour is afwijkend van wat hij ooit heeft gedaan. Ik heb de meeste belangrijke tempels rond Angkor Wat al gezien en wil nu naar plekken die in andere richtingen liggen, dus meer kilometers maken. Ik laat me door hem naar de Old Market brengen en heb een late lunch bij mijn favoriet: Cool Corner. De jonge hulp in de bediening draagt een Hello Kitty shirt! House salad, banana shake en lemon juice ($6). Daarna loop ik naar de Khmer China clinic. Daar zit een nieuwe ver- pleegster met een zacht en lief gezicht, die goed Engels spreekt. Ze vertelt dat Srey Roth, de nachtzuster die ik goed ken, vorige maand is getrouwd. Dat wist ik niet! Ik kan haar vanavond zien wanneer ze gaat werken. Ik bel met Thida, een andere vriendin die ik bij een vorige reis heb leren kennen. Die wil morgen wel met me mee naar Kompong Phluk. Op weg naar de rivier kom ik toevallig het massagemeisje tegen waar ik meestal een praatje mee maak. Ze heeft een Canadese vriend. Ze werkt nu aan de hoofdstraat. Deze nieuw werkplek bevalt haar goed. Ik heb bij de rivier met Thida afgesproken. Ze komt op een kleine fiets. Ik heb haar vorig jaar geld geleend zodat ze examen kon doen voor highschool. In een e-mail schreef ze dat ze dat dit jaar terug zou geven, maar ze kan maar de helft betalen. Dat is voor mij geen probleem. We eten wat aan de andere kant van de rivier ter hoogte van het Bopha Angkor Hotel bij een schoon en goedkoop straatrestaurantje. De maaltijd heet ´bok mi moi´. Thida betaald het eten en drinken. Ze zit met een dilemma. Of studeren of Koreaans tour guide worden? In beide gevallen zitten er nog flink wat kosten aan verbonden.
    Chamnol, een vriendin van haar, schuift aan. Die is dertig en nog ongetrouwd. Ze is een beetje mollig en heeft Chinees bloed. Chamnol werkt als verpleegster in een kinderziekenhuis, Kantha Bopha Children's Hospitals, opgericht door een Zwitserse arts. Ik heb daar wel over gelezen op internet en ken zijn facebook. https://www.facebook.com/dr.beat.richner We eten nepperig vlees en vis. Chamnol is ook dol op chocolade en haalt op zondag vaak sugar cane langs de weg naar de Bantaey Srei tempel. Ik loop een stukje mee langs de rivier en ga dan naar Srey Roth. Die is blij om mij weer te zien. Ze ziet er anders uit. Dat komt omdat ze dikker is geworden. Vorig jaar 45 kilo en nu maar liefst 52! Voor zo'n klein meisje. We praten bij op één van de schommelbanken voor de kliniek. Later heeft het druk met patiënten. Srey Roth is met een oudere man getrouwd, van oorsprong uit India. Hij heeft een zoon van 22. Ik vind dat ze geen smaak heeft. Ze is haar wachtwoorden kwijt omdat de oude computer van het kliniekje was gecrasht en kon geen contact meer met mij onderhouden. Ze wil morgen ook graag mee. Dat kan uiteraard. Haar man werkt in het gebied bij Kompong Phluk voor een Koreaans weg- en waterbouwbedrijf. Op de weg terug naar mijn guesthouse proberen bardames mij bij Mickey's Midnight Bar naar binnen te krijgen. Maar daar heb ik niks te zoeken. Donderdag 28. Bij het ontbijt krijg ik een pot thee en een kop koffie, twee soorten gebakken ei, fruit en toast met jam. Geef alles maar, dan zit er vast wel iets goeds tussen, zullen ze hebben gedacht. Erg spraakzaam is het personeel hier niet en dan druk ik me zacht uit. Mr. Met wist me te vertellen dat mijn guesthouse eerst Aroma heette. Langs de weg hangt nog heel hoog tussen de bomen een oud bord met die naam. Het valt me tegen dat er geen koelkast op mijn kamer is. En de airconditioning lekt. Maar de kamer is wel schoon en ruim. Thida komt een kwartiertje later. Die slaapt slecht en komt moeilijk uit bed. Srey Roth staat snel klaar. Mr. Met tankt op een kruising bij de N6. Thida en Srey Roth praten veel. Ze kennen elkaar nog niet maar kunnen goed met elkaar opschieten. Vooral Srey Roth is een makkelijke prater. Kompong Phluk Bij het ticketkantoortje koopt Srey Roth twee grote flessen water. Ze zegt dat de ticket maar $16 mag kosten en Cambodjanen gratis zijn. Dit keer zijn er twee loketten open. Een net gekleed meisje schrijft al een kaartje met $40. ik zeg dat ik de vorige keer $20 heb betaald en niet van plan ben om meer te betalen. Ze zegt dat we met z´n drieën gaan. Ik antwoord dat ik de meiden moet teleurstellen en we naar Siem Reap terug zullen gaan wanneer ze de prijs niet aanpast. Ze overlegt met de man in het kantoortje. Ik krijg mijn zin, maar makkelijk ging dat niet. De tuktuk hobbelt verder over het zandpad. We schieten af en toe van de bankjes omhoog. Srey Roth zegt dat ze hier een aantal mensen kent, maar we ontmoeten haar man niet. We hebben boot nummer 101, vorige keren met een hele jonge bestuurder, maar nu iets ouder. Het waterpeil is zeer laag en het gaat dan ook moeizamer met het navigeren. We stappen net rechts van de tempel uit. Daar is een bruiloft gaande. Srey Roth koopt watermeloen voor ons. Ik zie auto´s staan. Die kunnen met laag water dus helemaal in het dorp komen. Er zijn weer jonge vrouwen die schriften en potloden voor de school willen verkopen. Daar doe ik dit keer niet aan mee. We ontmoeten de leraar waar ik via e-mail een paar keer contact mee heb gehad. Hij vertelt dat de school vandaag gesloten is vanwege een vergadering. Hij ziet er minder mager uit. Er zijn meer buitenlandse bezoekers. Aan de andere kant van de tempel bij de school herken ik een klein meisje van vorige bezoeken. Thida en Srey Roth houden om en om een baby'tje in de armen. Even verderop zit een modelklasje met wat zuur kijkende kinderen naar een schoolbord te kijken met vrij ingewikkeld Engels. Een net geklede docent lokt ons. Er staat een donatiebox met een informatiebordje. Ik vertrouw het niet helemaal. Toch geef ik de docent een zak met ballonnen. Want ik heb er nog veel over. De volgende dag zegt Srey Roth dat ze het ook niet helemaal zuiver vond hoe dat klasje daar zat met die glad sprekende leraar.  https://www.facebook.com/panhalanguageschool Onze bootsman vangt ons op. We gaan verder naar het meer. De boot ploegt door het water. Op het meer laat hij met een stok zien dat het helemaal niet zo diep is. We drinken wat bij het drijvende restaurant waar Srey Roth en ik vorig jaar hebben gegeten. Proost is "Tsjol moi". Thida betaalt vier blikjes coca cola en geeft ook één aan de bootsman. Die overigens wel wat eet. Wij slaan over omdat het vrij prijzig is. Srey Roth moet om half twee in de kliniek terug zijn om patiënten eten te geven. We gaan dus weer terug. Ze krijgt al telefoontjes van haar baas. Thida stapt ter hoogte van de groente- en fruitmarkt uit en neemt per ongeluk de tas van Srey Roth mee die in haar rugzakje zat. Maar die kan ik vanavond wel terugbrengen, zeg ik. Srey Roth wil naar Laos. Een bevriende leraar heeft haar uitgenodigd om bij zijn gezin te komen logeren. Ze denkt er zelfs aan om voor langere tijd te gaan, `to run away`. Maar bij de kliniek heeft ze volgens mij een goede plek. Morgen wil ze met me mee naar de tempels. Om kwart over twee ben ik bij Cool Corner voor mijn lunch. Thida en Srey Roth hebben vandaag weinig Engels gesproken, maar dat is het risico van met twee Khmer-meisjes op pad gaan. Ik heb amok vis en mango shake ($5). De amok is hier flink pittiger en minder zoet dan in Kampot. Aansluitend drink ik bij de buren, bij The Only One een lemon juice. Hier kwam ik bij mijn eerst reizen vaak. Srey Own, het jongste meisje in de bediening, is de enige die nog uit die tijd komt.  Ze hebben nu een pooltafel en de inrichting weer wat veranderd. Srey Own zegt dat ze Srey Saerey bijna nooit ziet. Ik vraag haar naar Srey Thom (ook wel Thom Thom), die meestal bij Saerey is. Daar heeft ze het telefoonnummer wel van. Dat wil ze al aan mij geven, maar ik vraag haar om zelf maar te bellen. Die komt even later even langs. Ze ziet er meer als een dame uit: net gekleed en met een bril.  (maart 2013)
       (maart 2010)
    Thom Thom volgt nog steeds Franse les. Volgens haar is Saerey overdag veel weg bij het huis van haar zus en heeft ze het druk. 's Avonds zit ik op de zelfde plek als de vorige avond bij Thida en Chamnol en nog een andere vriendin die in een duur hotel werkt. Die spreekt nog beter Engels. Ze hebben al eten en dat is nu voor mij helaas spicy is. Zelfs Thida moppert over de pepers. Het andere meisje eet eieren met babykuikentjes. Die moeten heet zijn, anders is het niet lekker. Ze wil dat ik ook probeer, maar ik zeg dat ze die alleen in Azië eten. In westerse landen doen we dat niet. Ik krijg een glas met ijsblokjes en wil weten of het ijs schoon is. De meiden verzekeren me dat het betrouwbaar is. Thida geeft me het tasje voor Srey Roth mee. Daar zitten ook nog twee mobieltjes in. Onderweg eet ik bij Cool Corner pannenkoekjes met ananas en lemon juice ($3,5). De Schot Colin zit aan de tafel naast me. Ik heb hem vorig jaar in dit zelfde restaurant ontmoet. Hij zat toen waar ik nu zit en andersom. Hij praat met een jonge blonde vrouw uit Californië. Ze is geïnteresseerd in zijn ervaringen en wil morgen graag zijn klasje bijwonen waar hij vrijwillig Engels les geeft. Colin heeft bij de brandweer gewerkt en is door een probleem met zijn arm met vervroegd pensioen en woont nu hier. Hij huurt voor $150 een appartement. Aansluitend koop ik vrij snel voor $6 twee T-shirts op de Old Market, één voor mezelf en één voor Weiwei. Ik weet precies wat ik wil hebben. Srey Roth vertelt dat ze vier mobiele telefoons heeft, maar eigenlijk maar twee gebruikt. En dat ze pas na het Cambodjaanse Nieuwjaar gaat trouwen. Ik snap er niks meer van. Het is me niet duidelijk of ze nu wel of niet is getrouwd, haar collega zei dat toch niet voor niks? Ze blijft hier ook wonen en werken. Ze zien elkaar nauwelijks. Dan krijgt ze het druk, want er zijn patiënten. Ik zoek mijn bed op. Morgen vroeg op. Onderweg naar mijn guesthouse haal ik broodjes bij de bakker. In de buurt van het hotel is muziek van een feest. Net op een dag dat ik vroeg wil gaan slapen. Gelukkig maken ze het niet laat. Vrijdag 29 maart. Om vijf over half zes gaat het alarm van mijn telefoon. Om kwart over zes sta ik buiten. Klaar voor de grote tempel- tour naar zes tempels die ik nog niet heb gezien. Mr. Met zijn tuk tuk staat er, maar hij is zelf even verderop nog aan het ontbijten. Ze gaan hier veel van huis zonder eten en zien onderweg langs de kant van de weg wel waar ze iets eten. Ik heb op mijn kamer gehad. We rijden eerst richting Angkor om een dagkaartje ($20) voor de tempels te halen. Het is niet druk, ik heb het pasje binnen een paar minuten.
    Ik draag mijn bril vandaag want het zal wel stoffig zijn in het verkeer en dan zijn harde contactlenzen bijna niet te doen. Langs de weg naar Angkor zit een Teacher Training College met veel mooie meiden in lange rokken. Phnom Krom Voor zeven uur zijn we terug in het centrum om Srey Roth te halen. Ze staat nog onder de douche, we wachten een paar minuten. Maar ze is vaak vlot. Srey Roth draagt vandaag een Hello Kitty truitje. We rijden eerst langs de rivier naar Phnom Krom. Onderweg zien we drie begrafenissen. Ook één met heel veel kinderen. We vermoeden dat er een klasgenootje is gestorven. Rechts langs de weg naar het meer zijn lotusvijvers. Srey Roth ontbijt onderaan de Phnom Krom berg. Phnom betekent berg. Noedelsoep. Ik heb thee. In de zon lopen we de stenen trap op. Er loopt ook een weg omhoog, maar dat is voor de tuk tuk te steil. We stoppen een paar keer. Nu ondervindt ze wat het is om zeven kilo zwaarder te zijn ten opzichte van vorig jaar. Ze zegt dat het haar niks kan schelen. Maar ik vind dat ze er wel iets aan moet doen. Voor de ruïne van Phnom Krom staat een nieuwere tempel. Er is een hond. Daar is ze bang voor. Ooit heeft een hond haar in de billen gebeten. Haar vader eet hondenvlees. Daar word je binnen warm van. Maar waarom zou je dat doen in een heet land? De ruïnes zijn sterk in verval en je kunt niet naar binnen. Srey Roth durft dat ook niet, want ze is bang voor 'ghosts'. Ze maakt een praatje met mensen die op het terrein rond de tempel wonen of werken. Die zijn nieuwsgierig naar mij. De familietombes bij de moderne tempel kosten volgens haar ongeveer $3000. Ook de begrafenissen die we onderweg zagen zijn prijzig. Wanneer we vertrekken komen er andere bezoekers, maar dit lijkt me geen drukke plek. Haar collega en vriendin waar we vorig jaar het Cambodjaanse Nieuwjaar mee hebben gevierd, woont in de buurt van Kampong Thom en heeft een baby. Helaas kan ze geen borstvoeding geven. Srey Roth heeft haar $200 gegeven voor voeding en luiers. Ze komt zaterdag terug naar Siem Reap, dan kan ik haar ontmoeten. Er was gisteravond een jonge Amerikaan in de kliniek met een grote torso en gespierde armen. Hij is sinds hij arriveerde zes dagen opgenomen geweest en gaat vandaag weg. Helemaal geen tijd gehad om de tempels te zien. Volgens haar at hij wel voor $40 per dag! Rolous Group Om negen uur zijn we weer bij onze tuk tuk en rijden naar de Rolous Group aan de nationale weg richting Phnom Penh, aan de andere kant van Siem Reap. Mr. Met rijdt eerst naar Bakong, de grootste tempel op het einde. De verkoopsters spreken ons aan. Altijd leuk om een grappig praatje met hen te maken. Hier controleren ze mijn kaartje wel, bij Phnom Krom niet. Er zijn restauratiewerkzaamheden met steun van Duitsland. Het Mercedesbusje dat hier staat, heb ik eerder bij de Old Market zien staan. We blijven tot twintig over tien. Preah Ko ligt aan de zelfde weg en zijn we net al gepasseerd. Met zes torens. Ze hebben delen met beton gerestaureerd en dat ziet er niet zo mooi uit. Srey Roth durft weer niet in de torens te kijken. Aan de andere kant van de weg is een werkplaats waar ze miniatuurversies hebben van enkele tempels, waaronder Angkor Wat. Srey Roth vertelt dat ze regelmatig op zondag naar Angkor Wat gaat voor zonsondergang bij de vijver aan de voorkant, net voor ze moet beginnen met haar werk. De laatste van de drie Rolous-tempels is Lolei. Deze ligt aan de andere kant van de N6. Die staat helaas deels in de steigers. Maar het is wel mogelijk om in een paar torens te kijken. In één liggen afgebroken koppen van beelden. Net na ons komt een groep Chinezen. Eén van hen heeft een mooie rode Hello Kitty tas. Ik vraag waar ze die vandaan heeft en of ik er een foto van mag maken. Uit Singapore in een Japans warenhuis.
    Naast de tempel zit een klooster. De monniken krijgen net eten. Srey Roth vertelt dat ze twee jaar door de nonnen is opgevoed. Haar ouders hadden zeven kinderen en waren te arm om voor ze allemaal te zorgen. We zitten op een bankje onder een boom. Er komt een groep Koreanen. Het is bijna twaalf uur. Ik begin trek te krijgen. We lunchen op de plek langs de N6 die ik Mr. Met al had voorgesteld toen ik de afspraak met hem maakte. Hier heb ik een paar jaar geleden met Saerey en Thom Thom gegeten. Wel een beetje luxe en duur. We hebben nasi en noedelsoep met kip en fris voor $11. Ze hebben hier hangmatten waar we dankbaar gebruik van maken. Tot twee uur blijven we rusten. Srey Roth heeft het er over dat ze wil vluchten naar Laos. Een paar jaar geleden is naar Siem Reap gevlucht omdat haar ouders haar met een rijke Chinese fabrieksdirecteur wilden laten trouwen. Ze zegt dat de mannen hier 'bad' zijn. De lucht is heet wanneer we onze weg in de tuk tuk vervolgen. Ik stuur haar een sms met de tekst: "Maybe Khmer man are bad because Khmer-girls are beautiful but complicated..." Daar mag ze over nadenken. Mr. Met slaat af op een weg binnendoor naar de tempels en we passeren het enorme Apsara Authority complex. Even verderop is een controlepost voor de tickets. Prasat Kravan en Preah Khan. We rijden direct door naar Prasat Kravan. Vijf met behulp van Duitsland gerestaureerde bakstenen torens. De man die het kaartje controleert zegt dat ik goede ogen heb met zo´n mooie vrouw. Maar hij weet niet dat ze met een ander is getrouwd en gewoon een vriendin van mij is. In de grootste toren zitten mooie afbeeldingen op de muren. Je mag eigenlijk niet naar binnen, maar iedereen negeert het bordje. Ook de gidsen bij de groepen. Je komt hier tenslotte voor wat er in die torens te zien is. Om drie uur rijden we naar Preah Khan. De Ta Keo tempel wordt nu gerestaureerd. Daar ben ik in 2009 op geklommen. De tuk tuk stopt bij de westpoort van Preah Khan. We lopen door de gangen en bewonderen de lingas. In het oosten zijn net als bij Ta Prohm bomen die over de stenen van de tempels groeien. Een boeiende tempel met veel gangen en plekjes waar je omhoog kunt klimmen, die ons door een gids van anderen aangewezen worden. Om tien over vier is het genoeg geweest. We vertrekken en brengen Srey Roth eerst naar de kliniek. Onderweg zie ik de Italiaan die bij mij in het busje uit Phnom Penh zat op een fiets. Om kwart voor vijf zet Mr. Met me bij de Old Market af waar ik vroeg avondeten heb bij Cool Corner. Na een lange dag met flink wat kilometers. Volgens Mr. Met wel honderd! Hij en Srey Roth zullen navraag doen wat het gaat kosten om een dag een auto met chauffeur te huren die ons maandag naar Beng Mealea en Koh Ker kan brengen. Ze wil wel graag weer mee. Die eerste is met een tuk tuk ook nog te bereiken, maar Koh Ker ligt veel verder. Ik heb nasi met een mango shake en lemon juice ($5). Mijn rug is helemaal nat. Dat was al snel zo. Maar toch een goed idee om eerst met de beklimming van Phnom Krom te beginnen. Toen was het nog niet zo heet. Ik vraag me ernstig af of dat wel zo'n geweldig locatie is voor zonsondergang, want de omgeving is nog wijds en lastig om op een foto vast te leggen. Het meer ligt op nog een grote afstand. Misschien beter duidelijk aan het einde van het regenseizoen. Tijd om te douchen en te rusten op mijn kamer. 's Avonds treft ik Chamnol bij de night market. We wandelen langs de rivier. Ze wil dat ik haar help met het vinden van een partner. Haar ex- vriend is overgestapt naar een mooie vriendin van haar die een handicap heeft aan haar been. Ik vind haar traag van begrip. Volgens Thida komt ze uit een rijke familie. Bij één van de houten bruggen zit een dronken vrouw. Ze ziet er niet onaardig uit, met een zacht gezicht, maar lijkt helemaal in de vernieling. Een triest einde van verder een mooie dag. Wel weer heet en veel zweten. Zaterdag 30 maart. Om elf uur check ik uit en loop met mijn computer in de monnikstas naar Cool Corner: eerst mango shake, later house salad en lemon juice ($6,5). Na de lunch verhuis ik naar een hotel waar ik een paar jaar geleden ook heb gezeten, maar nu heeft het een andere naam: Hotel 89 is Im Malis Hotel geworden. Een tuk tuk bij de Old Market vraagt $4 voor die verhuizing, maar doet het ook voor $2. Hij heeft vandaag geen tempelklanten en hangt hier wat rond in het centrum. Toevallig krijg ik dezelfde kamer als destijds. Nummer 105. Weiwei is op Skype. Ze wil haar Nederlandse les met mij oefenen. Vooral de uitspraak. Aan het einde van de middag loop ik naar de rivier. Naakte jochies spelen bij de houten bruggen in het water. Chamnol komt langs. Thida heeft vandaag nog geen contact gezocht. Ik loop met Chamnol naar Srey Roth, want zij wil haar ook graag ontmoeten. Maar ik heb nog geen avondeten gehad. Ik stel voor om bij New Delhi, een Indias restaurant in de buurt van de kliniek te gaan eten. Er zijn weinig gasten. Alleen een Nederlandse familie:vader, zoon en diens vriendin. Het ziet er net uit en de gastheer is spraakzaam en vriendelijk. De Nederlanders hebben een menuset. Die bestel ik ook voor ons met een extra naan, zij cola, ik sprite ($7). na het eten maak ik een praatje met de Nederlanders. De oudere man werkt voor een Nederlandse NGO, waar ik wel op internet over heb gelezen. Die zit in Takeo en in de buurt van Siem Reap. We praten snel en wisselen veel informatie uit. Ik wil Chamnol en Srey Roth niet laten wachten, dus neem afscheid. Srey Roth wisselt informatie uit met Chamnol. De vroegere nachtzuster is inderdaad vandaag teruggekomen. Ze zit in  een Hello Kitty pyjama bij de ingang en laat me een foto van haar baby zien. Die slaapt nu. Morgen vanaf acht uur kan ik ´m bewonderen. Srey Roth haalt snel het trouwalbum van haar vriendin. Heel veel kleurrijke foto´s van een traditionele Khmertrouwerij. Wat een pracht en praal! Ik breng Chamnol tot aan de steeg waar ze woont. Siem Reap Rivier Zondag 31 maart. Rond acht uur haal ik op een vertrouwd adres een fiets voor vandaag. Nog steeds $1 inclusief een flesje water. Ik rijd naar de plek waar ik Chamnol gisteren heb achtergelaten en bel of ze mee wil. Ze heeft in het weekend vrij en was jaloers op de andere meiden dat die donderdag en vrijdag met mij meegingen. Nu kan zij mee en dat wil ze ook. We rijden mijn favoriete route aan de linker oever van de Siem Reap Rivier. We bezoeken de tempel met de mooie afbeeldingen en stoppen tegenover het huisje van Thida haar familie bij buurman Mr. Long voor water. Zij betaalt. Ze is hier twee keer eerder geweest. Maar nooit verder dan hier. De buurman is nieuwsgierig en stelt weer veel vragen. Hij is vrolijker dan de vorige keer en spreekt zeer goed Engels, vandaar dat ik graag bij hem langs kom. We mogen bij de krokodillen van zijn schoonvader kijken wanneer ik daar over begin. Hij laat ook een zak met eieren zien. Niet eens zo groot. We rijden naar de familie met mooie dochters aan het einde van het pad waar ik iedere keer kom. Ik geef alle kleintjes twee ballonnen. We krijgen een emmer met flesjes water in ijs. En zoete ananasrijst in bananenblad. De oudste dochter heeft net een dochter gekregen. Die gaat trots met haar baby voor een foto poseren. Ze heeft volle melkborsten. Ze laten twee trouwfoto´s zien waar haar jongere zus Sophea ook bij op staat. Die heeft een infectie op haar wang. Daardoor kan ze niet meedoen met de Apsara-dansen van een buffet restaurant. Ze heeft antibioticatabletten. Ik vraag hoe duur die zijn. Chamnol noemt $3. Ik geef Sophea $5. Dit keer heb ik niks voor hun meegebracht behalve ballonnen. Maar het dansen is onderdeel van hun inkomen, dus geld is in dit geval denk ik een goede gift. Ik hoop dat ze snel beter is. Het is inmiddels heet geworden. We fietsen terug naar Siem Reap en houden nog een keer pauze bij een plateautje aan het water. Het word me wat te bond om haar weer uit eten te nemen, dus neem ik ter hoogte van haar huis afscheid en ga alleen lunchen bij Cool Corner: pannen- koek met ananas en een banana shake. Toevallig dat de Italiaan voor het restaurant in een minibus van het bureautje in het pand ernaast stapt. De derde keer dat ik hem zie. Weer komt een blinde, lijkt wel oogloze man langs met een jochie die voor hem uit loopt. Met een heel zielig gezichtje om geld smekend. Sorry, maar ik geef niks. Ik rust op mijn kamer en selecteer foto´s van de afgelopen dagen om af te laten drukken. Tuk tuks die nog geen klanten hebben voor morgen bieden zich voor $10 aan voor een hele dag. Er is veel concurrentie, dat drukt de prijs. Ik ben een beetje te royaal geweest denk ik. ´s Avonds eet ik met Thida en Chamnol weer in de buurt van het Bopha Angkor Hotel. Weer zo'n schaaltje met nepvlees: ham van kip en zeevoedsel met curry en salade. Thida slaapt niet goed. Ze heeft problemen met haar ouders en woont nu alleen. Bij de rotonde bij de stenen brug ter hoogte van de Old Market ligt een moeder met haar twee kleine kinderen op de stoep te slapen. Voor zover dat met het verkeer mogelijk is. Waarom zoeken ze geen rustig plekje op? Ik loop door naar Srey Roth. Onderweg zie ik Srey Own bij The Only One die twee telefoons in haar handen heeft. Ook al iemand met meerdere telefoons. Maandag 1 april. Voor mijn hotel staat een stoere motorfiets met een Duits kenteken. Ik heb de eigenaar niet gezien, anders was ik benieuwd of hij hier helemaal over land is gekomen of de motor naar bij voor- beeld Singapore heeft verscheept. Na het ontbijt eerst maar naar de kliniek om de baby te bewonderen. Die heeft kleine handschoentjes aan en krijgt te drinken. En ze hebben een hangmat voor hem gespannen. De vader is er ook bij. In de buurt van de Old Market koop ik een ticket voor de bus naar Battambang voor morgen met pick-up service bij Capitol Tour. Net als de tuk tuk kent het meisje achter de balie mijn hotel niet, maar daar heb ik gelukkig een kaartje van bij me. Bij de grote supermarkt langs het water haal ik Fanta lychee (hebben ze dat in Nederland ook?) en yoghurt. Op de brug ontmoet ik de dronken vrouw van onlangs. Ik probeer een gesprek met haar aan te gaan. Ze kan wel lachen. De vrouw is 36 en heeft een buitenlandse vriend gehad. Ze moppert over Europese mannen, in nogal grove taal. Haar Engels klinkt vrij goed, behalve dat ze steeds meer met een dubbele tong spreekt. Ze drink lokaal gestookte whiskey en heeft oude bloemen die ze wil verkopen. Ik zeg dat ze moet stoppen met drinken. Eigenlijk hoort ze opgenomen te worden en medicijnen te krijgen. Dat zou in Nederland met dit soort mensen gebeuren. Ik huur weer een fiets en haal de foto´s op. Het merendeel breng ik bij de kliniek. Srey Roth slaap, maar even later krijg ik een bedankje van haar per telefoon. Kennelijk heeft het jongste meisje de foto´s bij haar op de kamer gebracht. Bij mijn lunch in Cool Corner heb ik vissalade, mango shake, banana shake en lemon juice ($7,5). Het regent een paar minuten flink. Drie jonge mannen uit Rusland drinken bier op het terras en praten met mij over voetbal. Ze maken foto´s in de regen en ik moet er ook bij op. Na een pauze op mijn kamer doe ik weer de tocht langs de rivier. Mr. Long zegt dat hij Thida al twee of drie maanden niet heeft gezien. Ik vertel over haar, maar misschien had ik dat niet moeten doen. Ik ben eerlijk, maar mogelijk kan ze het niet waarderen. De nichtjes van Thida zitten op de trap van hun huis. Mr. Long vertelt hun Cambodjaanse namen die 'april' en 'september' betekenen, omdat ze in die maanden zijn geboren. Sophea en haar moeder halen water voor de tuin. Ik geef de foto´s en blijf niet lang, want het is al laat en ik wil voor het donker terug zijn. Na het inleveren van de fiets treft ik de dronken vrouw bij de houten brug op een kleedje. Ze heeft een te kort jurkje aan, dat kan eigenlijk niet in dit land hoe ze er bij zit. Maar dat interesseert haar niks. Blinden maken muziek aan de kant van de nieuwe night market in uitlaatgassen van toeristenbussen. Ik drink en eet wat met Thida bij de plek waar we eerder ook aten. Ze geeft me de helft van het geld dat ik haar heb geleend. Ze staat er op om een volgende keer de rest te betalen, maar dat hoeft eigenlijk niet meer van mij. En liever niet met een banktransactie, want daar rekenen de banken veel te veel voor. Ze voelt zich ook nog verplicht om geld aan haar ouders te geven. Op die manier houdt ze te weinig over voor haar eigen toekomst. Voor ik naar mijn kamer ga, kijk ik nog even bij de kliniek. Srey Roth heeft net haar salaris ontvangen. Met een bonus. Ze geeft $200 mee aan haar broer die hier is en naar haar ouders gaat. Dinsdag 2 april. De eerste keer dat er fruit is bij het ontbijt! Saerey belt nog wanneer ik met mijn bagage bij de receptie zit. Ze heeft dit keer geen tijd voor me gehad. Ze is druk met het huis van haar zus en bij haar eigen huis moppert ze dat niemand iets heeft gedaan en ze daar ook nog moet werken. Ze gaat binnenkort twee maanden naar vrienden in Zwitserland. Ik heb een keer foto's gezien van dat ze daar een paar jaar geleden was. Ze bezoekt dan ook een vriend in Zweden. Dat was het dan. De laatste keer was het al geen groot succes om haar te ontmoeten, nu dus helemaal niet. Maar ik heb een mooie tijd in Siem Reap gehad met mijn andere vriendinnen. Voor negen uur komt er al een busje om mij op te halen. Gelukkig was ik vroeg. De bus van Capitol Tour staat even buiten het centrum op een veldje. De chauffeur is nog jong. We vertrekken om half tien en passeren de Build Bright University. Er is geen enkele pauze, alleen een paar stops bij officiële haltes. Op een afscheids-sms aan Srey Roth, reageert ze met: "Thank so much Moon u also take care ur health. im promiss to u im stop eat alot." (Ze noemt me Mr.Moon omdat ik bij de eerste kennismaking vertelde dat ik van de maan kwam.) Battambang Om twintig over twaalf arriveren we al in Battambang. Ik vind snel een tuk tuk die me voor $1 naar mijn hotel brengt. Dit keer heb ik kamer 101, aan de achterkant, met zicht over het plein van de Kheng School. De internetverbinding is zeer zwak. Ten opzichte van vorige jaar is er een uitbreiding op de begane grond met een café. Het menu daarvan ziet er goed uit. En ze hebben nu een zwembad op het dak. Wanneer ik na een pauze naar buiten loop, is het nog bloedheet. De kledingmakerij een paar panden verderop is gesloten. Er hangt een slot en een briefje op de deur. Ik maakte daar vaak een praatje met het personeel. Ernaast is een soortgelijke zaak die ik me van vorige jaren niet herinner.  Mijn avondeten haal ik traditiegetrouw bij Sunrise. Eigenares Navy ziet er niet gelukkig uit, maar heeft wel plezier met het personeel dat voor het grootste deel uit familie bestaat. Ze is qua uiterlijk niet veranderd, maar minder spraakzaam. Haar fietsen zijn kapot. Ik vraag waar ik morgen dan het beste kan huren. Ze raadt me het Tomato Guest- house aan, twee blokken verderop.  Ik deel mijn tafel met Zizzo, bijnaam van een drieëntwintigjarig meisje uit China, uit Wuhan. Dat is de hoofdstad van de provincie waar Weiwei vandaan komt. Ze heeft een klein postuur en rookt. Na haar studie heeft ze een jaar als copywriter gewerkt, gespaard, en haar baan opgezegd om een paar maanden te kunnen reizen. Volgens haar is het makkelijk om weer een baan in de 'real estate' wereld te vinden wanneer ze terugkomt. Ik heb heerlijke lasagne en twee keer een aardbei-mango smoothie. Wat Ek Phnom Woensdag 3 april. Ik haal mijn ontbijt bij de bakker in de hoofd- straat en voor $2 een fiets bij Tomato. De jonge vent bij het guesthouse die me helpt, heeft iets met zijn benen. Hij loopt moei- lijk. Ik kies de route naar het noorden van de stad langs de linker- oever van de rivier. Eerst passeer ik de oude Pepsi-fabriek, een weeshuis en een vestiging van USA International School. Af en toe stop ik om wat foto´s te maken. Mijn doel is de Wat Ek Phnom tempel. Daar staat een nieuwe tempel voor. En een groot onafgemaakt boeddha- beeld. Een meisje van de toeristenpolitie int $3 entree. De tempel ligt op een heuveltje en is omringd door een vervallen muur. Er zijn van- morgen schoolkinderen die het terrein schoonmaken. Een kwestie van rommel verzamelen en in de fik steken. Helaas is de tempel daardoor voortdurend omringd met rook. Maar echt fotogeniek is het hier toch niet. De jeugd wil graag met mij praten en ik neem alle tijd voor hun. Ook voor een meisje van tien die met haar oma en tante bij een eenvoudig restaurant naast de tempel zit. Ik koop water van hen. Bij het Boeddhabeeld is een vrijwilligersschooltje. Een jonge vent is docent en laat me de bibliotheek zien. Van vier tot zes is de school open voor alle kinderen die maar interesse hebben. Mijn lunch haal ik bij Sunrise: de beste warme cinnamon roll ter wereld, aardbei- mango smoothie en lemon juice ($3). Daarna houd ik een lange pauze op mijn kamer. Dat moet helaas, want het is veel te heet. Anders is het niet vol te houden. Ik heb via QQ contact met Weiwei, maar na een stroomuitval is er geen internet meer. Battambang is drukker dan de vorige keer. Er zijn meer internet- cafés en winkels met moderne gevels gekomen. 's Avonds heb ik pasta- salade met tonijn en lemon juice bij Sunrise. Het is rustiger dan gisteravond. Ik heb mijn netbook mee om met Weiwei te kunnen skypen. Het signaal is hier uitstekend. Ik weet dat Navy weer vroeg op moet, en omdat ik de laatste gast ben, wil ik het ook niet te laat maken. Donderdag 4 april. Bij de receptie van het hotel koop ik voor $10 een ticket voor de minibus naar Phnom Penh, morgen om half negen met Golden Bayon. Die rijden sinds een maand. Voorheen moest je met een grote bus die er veel langer over doet. Ik haal mijn ontbijt weer bij de bakker en loop in een acht langs de rivier via drie bruggen, onder andere door de Garden of h.e. Sar Kheng. Een leraar uit Slarkram, een dorp 7 kilometer ten zuiden van de stad spreekt me aan. Hij laat een nette map met informatie zien en wil dat ik als vrij- williger kom om les te geven of dat ik een donatie geef. Geld ga ik niet zomaar geven, maar ik zeg dat ik een volgende keer misschien langer kan blijven en dan graag langskom. Hier worden de lessen ook tussen vier en zes uur gegeven.  http://www.bambuhotel.com/community-school http://www.brick-for-cambodia.net/ https://www.facebook.com/SlarkramEnglishSchoolCambodia http://thecharliecharmander.tumblr.com/post/45471399357/slarkram Ik zeg dat de stad aan het veranderen is. We staan tegenover een bedrijfje met zonnepanelen. Volgens hem nogal prijzig.
    Jammer. In China en andere Aziatische landen gebruiken ze volgens mij veel meer zonnepanelen. Jonge bouwvakkers groeten me vanaf verdiep- ingen in een gebouw dat ze bouwen. De ´opzichter´ wenkt me dat ik wel naar binnen mag en naar boven. Dat doe ik. Er werken opvallend veel jonge vrouwen. Ook als metselaar. Ik loop door de fraaie markt en ga dan naar Sunrise voor een pannenkoek met banaan. Na een pauze ga ik naar de nieuwe werkplaats van de kledingmaaksters die eerst in de buurt van het hotel zaten. Nu aan de andere kant van de rivier in een straatje naast restaurant Mohasal. Ik heb hun gevonden door sms-verkeer met Srey Noy. Ze zitten in een nieuw gebouw, maar werken nog op de oude manier. Ik krijg watermeloen en een flesje water. Leuk om hun weer te zien. Ik vertel dat ik hun miste en laat een foto zien van het briefje dat op het oude pand zit. Er is een echtpaar met een dochtertje die ik nog niet eerder heb ontmoet. Hij is politieman, zijn vrouw werkt bij een verffabriek van Jotun. Hij is daar zelf ook bij betrokken. Ze zijn zo vriendelijk om me in hun auto terug naar mijn hotel te brengen. Ik loop met mijn netbook naar Sunrise en neem daar nog een keer een die heerlijke lasagne met salade en toastbrood. Vrijdag 5 april. Om acht uur komen twee mannen in uniform me in een Toyotabusjes ophalen. We pikken nog een paar mensen bij andere hotels en guesthouses op en wachten dan bij het kantoortje en café van Golden Bayon tot het half negen is. Cambodjaanse passagiers maken niet gebruik van de pick-up service. Ik heb stoel 4 op de tweede rij. Er is weer een mooi meisje om waterflesjes en doekjes uit te delen. Tegen tien uur houden we een korte pauze bij een nieuw Attakan wegrestaurant. Daar zijn flessen rode wijn te koop vanaf $7. Een grote Duitse medepassagier belt in het Cambodjaans. Daarvoor in het Engels. Hij is bezig met een project in Battambang.  Er zijn verder geen pauzes. Even na half één zijn we bijna in het centrum van Phnom Penh wanneer het busjes zijdelings een tuk tuk raakt die van de andere kant komt. Een flinke klap. De buitenspiegel is kapot. Er volgt een discussie. Onze chauffeur geeft de tuk tuk geld. Ik kan niet zien hoeveel. Maar kennelijk heeft de tuk tuk meer schade. Die kan ik vanaf mijn zitplaats niet zien. Kort daarna hebben we bijna weer een aanrijding. De chauffeur zit aan de radio en let niet op. Ik vond hem wel vaker roekeloos rijden, vooral bij inhaalacties. En soms ook te snel. Hij haalt een truckje in dat langzaam naar links uitwijkt. De vrouw die rechts vooraan in ons busje zit, roept iets waardoor de chauffeur nog net op tijd een botsing kan voorkomen. Ik had al een naar voorgevoel. Terug in Phnom Penh Maar rond één uur zijn we dan toch in het hart van Phnom Penh. Vier en een half uur rijden dus. Met een grote bus is dat minstens zes. Een motobike brengt me voor $1 naar mijn guesthouse. Dit keer heb ik kamer 100 op de eerste verdieping. Ruim en net als 105 met een bureau. Eigenlijk is dat mijn favoriet. Ik pauzeer op mijn kamer en ga rond half vijf naar de rivier, waar ik diverse gesprekjes heb. Wat me de vorige keer al opviel is dat er mensen uit de Filipijnen zijn die me zomaar aanspreken. Ik vertrouw ze niet. En ze werken volgens mij in groepjes. Ik herken een paar gezichten. Ter hoogte van River Star zitten Chanty en Channak, de twee jongste meiden van het personeel met een vriendin langs het water babykuiken- tjes te eten. Ik moet dat ook proberen, maar sla het aanbod weer af. Ze vertellen dat Sophorn vandaag vrij is. Wat jammer. Ik ga wel bij River Star eten maar haar vervanger is een sullige jonge vent waar ik verder niks mee heb. Hij probeert me een massage bij de buren aan te smeren. Ik eet tagliatelle bolognese en ga dan terug naar de rivier. Zaterdag 6 april. Vanmorgen eerst de koffer opnieuw indelen en kijken of ik nog wat kan dumpen. Ik betaal de kamer en de taxi naar het vliegveld voor morgen bij de broer van de manager. Hij wil me nog twee dollar per nacht extra in rekening brengen, maar ik betaal dit jaar al $3 meer dan vorig jaar. Dan moet hij me maar niet zo´n grote kamer geven. Ik ontbijt bij Dara Reangsey. Daarna naar de Central Market. Ik koop twee T-shirts voor $5, één voor Weiwei, een blouse met korte mouwen voor $3, slippers voor $3,5 en korte camel trophy broek voor $6. Ik haal iets voor mijn lunch bij de bakker en eet dat in de schaduw langs de rivierboulevard. Naast de Kandal Market vind ik voor $4 nog een leuke verrassing voor Weiwei. Tijdens een lange pauze op mijn kamer skype ik met haar. Ze vertelt over haar broer die in een scheiding ligt. Rond vijf uur loop ik weer naar de rivier. Een jonge moeder geeft op een zeer onbeschaamde manier borstvoeding. Ik ga bij River Star eten. Blij dat Sophorn er weer is. We praten veel. Ik laat haar foto´s zien van Siem Reap en Battambang. Haar moeder is nog nooit bij Angkor Wat geweest. Dat wil ze haar graag laten zien. Gisteren was ze met haar aanstaande echtgenote bij zijn familie in de buurt van Takeo, waar Ratanak ook vandaan komt. Hij is er vanavond ook. Ik neem amok met vis, de laatste keer Cambodjaans eten. Ze zegt dat ze meer eet, want "fatter looks better in a wedding dress". Ik moet lachen, maar vind slank mooier. De jonge vent bij de receptie zingt een liedje dat me bekend voorkomt. Sophorn vertaal ´t voor mij: "wife eats bean, girlfriend eats soup". Wat een geweldig tekst! En een aanstekelijke melodie. Er zit een lange man met grijzende krullen in het restaurant. Twee meiden komen bij hem zitten. Ik maak kennis met hem wanneer hij aan de bar afrekent. Hij gaat met één van hen naar Siem Reap en door naar Bangkok. Ze willen dat ik bij hun kom zitten. Zijn vriendin herkent mij. Ze sprak mij een keer bij de rivier aan dat ze mij met een monnikstas had gezien. Ik vertrek om tien uur. Sophorn sluit de bar en gaat met haar vriend en de jongen met babyface naar de 'night market' voor een snack. Maar daar heb ik geen zin meer in. Ik loop langs de rivier, waar de temperatuur aangenaam is. Zondag 7 april. Ik check laat uit en lunch bij River Star. Chanthy staat achter de bar. Er ligt een album met trouwfoto´s van een collega op de bar. Aan de bar zit Andy, een jonge Zwitser. En Lewis uit Vancouver. Elf maanden per jaar op reis en grotendeels in Thailand wonend, tegenwoordig steeds meer in Cambodja. Want hij 'loves Cambodia'. Lewis heeft een zeer open karakter. Wanneer ik het goed begrijp is zijn vrouw op hun hotelkamer. Andy wil graag vrijwilligerswerk doen. Ik geef hem de tip om Battambang te proberen. Lewis kent Sophorn goed. Hij drinkt grote glazen met ijs met Baileys en koffie uit kleine blikjes. Even later komt zijn maat met nog een paar flessen Baileys en blikjes koffie uit de supermarkt. Ze hebben dus hun eigen drinken aan de bar van een hotel. Dat zou ik niet durven, maar ze doen alsof ze hier wonen. Nu verblijft Lewis hier ook wel voor langere tijd, met onderbrekingen. Ik heb hem in januari ook gezien maar toen nooit ge- sproken. Nog iets leuks aan Lewis, is dat hij vier maanden geleden het C'est Wat Guesthouse samen met een Australiër heeft gekocht, dat nu Kompong heet en inmiddels weer is doorverkocht. Volgens hem had er voor minstens vijfduizend dollar aan verbouwd moeten worden. Ik vertel hem dat ik vorig jaar met een meisje van hier het er over heb gehad om dat samen te kopen. Zij had in ieder geval interesse. Het is gezellig met beide mannen en jammer dat ik het land bijna verlaat. En helaas begint Sophorn pas om drie uur. Daar heb ik gisteravond al afscheid van genomen. Voorlopig zal ik niet naar Zuidoost-Azië kunnen reizen, want Weiwei komt een jaar in Nederland studeren. Ik maak mijn laatste riel op in de supermarkt en laat me zoals afge- sproken even na twee uur met een auto door een broer van de eigenaar van mij guesthouse naar het vliegveld brengen. Dat gaat vlot. Het inchecken bij Tiger Airways gaat minder snel, maar de douane en security wel weer. Mijn koffer weegt iets meer dan 18 kilo. Ik heb stoel 12A met extra beenruimte omdat het een exit-rij is. Singapore In ruim anderhalf uur vlieg ik naar Singapore. Het is daar een uur later. Op het vliegveld moet ik wachten tot even na elf uur de vlucht van Lufthansa naar Frankfurt gaat. Het is gelukkig mogelijk om vroeg in te checken zodat ik mijn koffer kwijt ben. Ik heb nog Singapore dollars om iets te eten: een combomaaltijd bij Souperlicious bij de incheckbalies: caesar salad, een kleine pasta en cherry coke voor S$10,90. Er is geen rij bij migration. Tegenover McDonals zit een 7 Eleven en is een plek om rustig te internetten. Weiwei even op de hoogte brengen. Daarna ga ik douchen (S$8,56) en trek een fris shirt en lange broek aan. Het laatste geld wissel ik om naar Amerikaanse dollars. Het boarden gaat dit keer vrij vlot voor zo'n groot toestel. Ik zit op 59K bij het raam in het voorste deel. De man naast me drinkt alleen bier. Daarnaast zit iemand die veel slaapt. Ik heb een maaltijd met bief en rijst en kijk naar "Cloud Atlas", een lange film. Eigenlijk meerdere films met maar een paar hoofdrolspelers die meerdere rollen spelen. Zeer boeiend, maar wel druk en veel. Soms zeer geavanceerde science fiction. De boodschap van de film komt volgens mij niet helemaal over. En niet zo geschikt voor gevoelige kijkers: bloederige scènes waarbij barbaren kelen doorsnijden en heel mooie Aziatische meisjes die in een bar werken met een elektronische halsband om en naar een einde tegemoet gaan. Op momenten dat ik erg moe ben, slaap ik even licht. Halverwege is langdurig turbulentie wanneer we over een gebergte komen. Niet leuk. Twee uur voor de landing krijgen we ontbijt. Er is nog tijd om de film "Hitchcock" te zien. Die gaat over de periode waarbij hij aan Psycho werkte. Beter dan verwacht. Na een mooie landing ben ik om twintig om zes al door de security en douane. Zo snel is het in Frankfurt nog nooit gegaan. Om vijf over negen volgt nog een korte vlucht naar Schiphol. Ik breng de lente in Nederland want vanaf vandaag vriest het niet meer en gaat de temperatuur omhoog. De lange winter is voorbij! Johan (4 juni 2013)