Malta 2017
Ik heb nog tien verlofdagen en neem rond kerst liever niet vrij, want dat
zijn van die deprimerende vreetdagen. Mijn voorkeur is om in oktober nog
even op reis te kunnen. De afgelopen vier maanden heb ik geen verlof gehad,
dus werd het ook wel tijd.
De komende tien dagen verdeel ik over Malta en het westen van Sicilië. Twee
jaar geleden zijn we in Oost-Sicilië gebleven, nu een echte rondreis over
het eiland. Op beide eilanden doe ik het rustig aan; geen lange afstanden
en geen vol programma. Omdat Air Malta best vroeg naar Nederland vertrekt,
had ik sowieso geen zin om die vlucht terug te nemen. Gelukkig bleek er een
goedkope vlucht met RyanAir van Malta naar Catania te zijn.
Het handige van Malta is dat jong en oud vloeiend Engels spreekt omdat
Malta honderdzestig jaar onder Engels bewind stond. De Britten hebben
wegen, welvaart, onderwijs en elektriciteit op het eiland gebracht.
Malta is een archipel bestaande uit drie bewoonde eilanden: Malta, Gozo en
Comino. Van de kleinere eilanden is Filfla bekend geworden door het bezoek
van Boudewijn Büch in 1988. Zonder toestemming overigens. Filfla is een
plateau met 60 meter hoge klippen en vormt een vogelreservaat. Het diende
ooit als oefendoel voor de Engelse marine en Royal Air Force.
Recente hoogtepunten in de Maltese geschiedenis zijn: Het toekennen van het
George Cross door koning George VI (1942), de onafhankelijkheidsverklaring
(1964) en het uitroepen van de republiek (1974).
Malta heeft gemiddeld maar liefst acht uur zonneschijn per dag. Om iets aan
het watergebrek te doen, zijn er aan de kust vijf installaties gebouwd die
drinkwater uit zeewater winnen.
Vrijdag 6 oktober. Ik neem de trein van twee over negen richting Schiphol.
Bij balie 18 ben ik snel geholpen. Ik krijg een nieuwe instappas, ze bieden
me namelijk aan om een plek aan het gangpad te krijgen. Dat heb ik liever
dan tussen twee vreemden zitten. Om tien uur ben ik al door de beveiliging.
Bij gate B27 vertrekt eerst nog een toestel naar Barcelona. Mijn
vertrektijd met Air Malta is 11:50. Het toestel komt om tien over elf in
zicht.
Ik heb een stoel bij een Exit-deur boven de vleugel, met extra beenruimte.
De vlucht is heel aardig, niet zo lang en met heel weinig turbulentie. We
krijgen een belegd broodje en een flesje water. Ter hoogte van Palermo komt
de aankondiging van de landing. Vanwege de noordelijke wind vliegen we
eerst langs het eiland en draaien dan naar het noordwesten. Zo krijg ik
direct al een mooie eerste indruk.
Aankomst Malta
We moeten met een vliegtuigbus naar de terminal. Mijn Koffer komt al snel.
In de hal zijn direct na de schuifdeuren aan de linkerkant balies voor
autohuur. Dat gaat ook vlot. Op een enveloppe met sleutel erin staat de
wandelroute naar de parkeerplaats. Alles gaat tot dusverre efficiënt.
Er zit geen centrale vergrendeling op de auto. Het gekke is dat ik geen
deurslot kan vinden. Deze slimmerik realiseert zich na een paar minuten pas
dat de bestuurdersdeur aan de andere kant zit. Ze rijden hier immers links!
Daar zit een sleutelgat. En het stuur. Ja ja, lach er maar om. Dat kan ik
achteraf ook wel. Het navigatiesysteem is een tikkeltje lastig. Ik vind de
plaats wel, maar de straat niet. Het is bovendien wennen om links te
rijden. Eerst kom ik bij een verkeerd adres, maar ben gelukkig wel al in de
buurt.
Green Grove Guesthouse
Het Green Grove Guesthouse zit in een rustige straat op loopafstand van de
meeste bezienswaardigheden in het stedelijke gebied. Eigenaresse Maria
verschijnt na enkele minuten. Ze is goed voorbereid. Ik kan direct betalen
voor mijn verblijf van vijf nachten. Je hebt hier kennelijk een
wereldstekker nodig. Die heb ik altijd bij me, maar je kunt ze ook lenen.
Na het uitpakken verken ik de directe omgeving en doe inkopen bij een
supermarkt. Sommige producten zijn duur. Waarschijnlijk omdat ze die moeten
importeren. Net voor het donker ben ik terug.
Om kwart voor acht heb ik afgesproken in het restaurant van het guesthouse
voor de aanrader bragoli, dat is een Maltees gerecht. De zoon van Maria is
de kok. Ik ben gewend om eerder te eten, dus heb behoorlijk trek. De
maaltijd is voortreffelijk: een gevulde biefrol met veel saus, courgette,
broccoli, gebakken aardappel en een mandje droog brood met boter en een kop
groene thee. Ik ben dol op de saus. Het eten komt op de rekening van mijn
kamer. Tegenover mij zitten twee Chinese of Taiwanese meisjes uit de kamer
naast mij. Zij beginnen met een glas rode wijn. Rond tien uur val ik als
een blok in slaap.
Zaterdag 7 oktober. Het ontbijt is vanaf acht uur. De gekookte eieren zijn
behoorlijk koud. Grote kans dat ze dit gisteren hebben voorbereid. Er staat
aardig wat wind. Ik wil graag in het bebouwde gebied langs de kust
wandelen. Eerst door Paceville, een nogal lelijk uitgaansgebied. Ik loop
een stuk over rotsen en kom zo bij een binnenhaven uit met luxe boten. Via
trappen moet ik terug naar het straatniveau.
Sliema
De volgende baai is minder modern en heeft als herkenningspunt het "Love"
monument. Vervolgens wandel ik langs Sliema. Daar zijn plekjes voor
zonneaanbidders op de rotsen en oude uitgeslepen baden. En een aardige
boulevard. Ik neem een doorsteek naar de volgende baai, met veel
toeristenbootjes, en ga verder tot ruines van een fort dat helaas is
afgesloten. Her en der zijn hier ook weer zonneaanbidders, maar nergens
massaal.
Valletta
Om kwart voor één sta ik in de rij voor de ferry naar Valletta. Ik koop
direct een retourkaartje. De boot gaat niet zo frequent. Er kunnen
tweehonderd passagiers mee. Valletta is het politieke en historische hart
van Malta, met hoge wallen die de johannieter ridders in de 16de eeuw
lieten aanleggen. De meest glorieuze periode uit de geschiedenis is de 268
jaar durende regering van de johannieter orde geweest. Aangezien mijn naam,
werd het ook wel tijd dat ik naar Malta ging.
Johannieter ridders
De johannieter ridders zijn afkomstig uit Jeruzalem. Omstreeks 1100
verenigde een groepje mannen zich in "de orde van het hospitaal van Sint-
Jan" en nam de zorg op zich voor de zieken van het Pelgrim hospitaal in
Jeruzalem. Veel ridders voelden de aandrang hun leven in te richten op een
religieuzer manier dan tevoren. Het meest voor de hand liggend was monnik
te worden, maar er was ook een voortdurende behoefte aan vechtjassen die de
christelijke gebieden verdedigden tegen de Arabieren, en pelgrims
beschermden op hun weg naar heilige plaatsen.
In Valetta doe ik een wandeling met de wijzers van de klok mee. Eerst een
stukje naar links en dan binnendoor omhoog. Een centrale straat heeft veel
versiering. Er zijn opvallend veel erkertjes. De gebouwen zijn zo hoog dat
er op ieder moment van de dag wel schaduw is en de straten zijn zo recht
dat er wind doorheen kan waaien.
De Saint John’s Co-Cathedral verrees in de jaren 1573-1577, kort na de
stichting van Valletta. Na de sobere buitenkant van de kerk, is het
uitbundige, kleurrijke maar toch harmonieuze interieur een verrassing. Je
merkt dat er geen vierkante centimeter onversierd is gelaten. Het plafond
is beschilderd door Mattia Preti.
In het oratorium hangt Caravagio’s meesterlijk schilderij "De onthoofding
van Johannes de Doper" (1608). Op dit schilderij staat ook een gevangene
achter tralies die toekijkt naar de onthoofding en een vrouw die klaarstaat
met een schotel om het hoofd van Johannes de Doper op te vangen. In het
oratorium mag je geen foto’s nemen. In een zijkapel hangt nog een werk van
Caravagio: "De Heilige Hiëronymus".
Dan naar het fort op de punt van het schiereiland met een oorlogsmuseum. De
zuidzijde van Valletta is weer totaal anders. Lower Gardens zie ik vanaf de
plek waar de Klok is. In 1992 onthulde koningin Elizabeth hier een monument
ter herdenking van de doden uit de Tweede Wereldoorlog: Dit noemt men "The
Siege Bell Memorial". Op een bordje staat een waarschuwing dat om twaalf
uur de klok zal luiden.
Dan een stukje door smalle straten en langs het Chinees cultureel centrum
(dat zag ik op GoogleMaps) naar de fraaie Upper Gardens. Daar is een
schitterend uitzicht met kanonnen op de voorgrond. In het parkje is WiFi en
vanaf een bank heb ik even contact met Weiwei.
Voor een late lunch neem ik een chicken wrap-menu bij Burger King. Dan
terug naar de ferry. Ik kan snel aan boord. Valletta is nu beter belicht.
Ik loop grotendeels de zelfde route als vanmorgen tot het Love monument. Er
staat minder wind, de zee is veel rustiger. Het strandje van Paceville ligt
net in de schaduw. Ik ga naar een supermarkt in de buurt van de nachtclubs
voor wat eenvoudig avondeten en drinken. Voor het donker is ben ik op mijn
kamer. Met zeer vermoeide voeten.
Zondag 8 oktober. Ik heb zelfs blaren op mijn hakken. Helaas vind ik geen
televisiezender met de Formule 1 race in Japan. Dan maar via teletekst
volgen. Max wordt tweede op slechts 1,211 seconde van Hamilton! Ik ben de
eerste bij het ontbijt. Vandaag ga ik met de auto op pad. De eigenaresse
raadt me aan om naar de zondagse vismarkt van Marsaxlokk te gaan, maar ik
heb Mdina in gedachten.
Mdina
De lucht is stralend blauw wanneer ik in de auto stap. De route naar Mdina
gaat voor een deel via een smal landweggetje tussen muurtjes. Eén keer
stuurt de navigatie me naar rechts waar de middenberm geblokkeerd is. Dus
moet ik eerst naar links en hopen op een rotonde. Links rijden blijft raar.
Gelukkig is het verkeer hier niet zo snel. Rotondes en smalle wegen lijken
mij het meest gevaarlijk. Wanneer de tekst SLOW op de weg ondersteboven
staat, weet je dat je aan het spookrijden bent...
Mdina ligt bijzonder mooi op een heuvel. Langs de weg staan allemaal
auto's. Waarom? Kort voor het stadje stokt het verkeer. Ik besluit een
stukje terug te rijden en ook maar langs de weg te parkeren, al had ik het
gratis parkeerterrein bij de Griekse poort in gedachten. Bij de hoofdpoort
van de oude stad zijn direct al groepen met gidsen. Erg toeristisch dus.
Want Mdina is mooi.
Ik loop naar het uitzichtpunt aan de oostkant en zie en hoor (veel herrie!)
van klassieke rallyauto's die in het dal rijden. Op enkele plekken zijn
hooibalen geplaatst waar ze tussendoor slalommen. Bij een poortje aan de
noordkant zie ik ze dichtbij voorbij racen. Bij de Griekse poort staat een
groot deel van de deelnemers geparkeerd. Kennelijk rijden ze in groepjes,
mogelijk per klasse.
Rabat
Ik loop naar de catacomben in het centrum van Rabat. Dit ligt direct naast
Mdina. Onderweg haal ik in een supermarkt beleg voor mijn lunch. Hier is de
grot van de heilige Paulus. De overlevering wil dat de apostel Paulus in 59
n. Chr. hier een paar maanden heeft gebivakkeerd, voordat er een boot was
gevonden die hem mee kon nemen naar Rome. Men voer toen ’s winters niet. In
de tijd van de Romeinen deed deze grot dienst als gevangenis. Nu hebben ze
het omgevormd tot een kapel. Ik lees dat Malta het grootste percentage
kerkgangers van Europa heeft.
Bij een speelterrein bij de hoofdpoort rust ik op een bankje. Ik voel mijn
voeten nog van gisteren. Dan terug naar de auto en naar de San Anton
Garden. Die zit een beetje verstopt in het stadje Attard. Parkeren is
lastig. Via de San Anton Street kom ik eerst bij een paleis. De hoofdingang
van het park zit echter aan de oostkant. Het park is niet zo fotogeniek,
maar wel aardig met zwanen en krekels en een Japanse miniatuurpagode.
Terug naar mijn guesthouse en naar Paceville lopen voor het avondeten. Maar
eerst breng ik het laatste deel van de middag door op een bankje bij het
strandje van St. Julians Bay. Daar blijft de zon nog tot tegen zes uur. Een
deel van het uitgaanspubliek komt al voorbij lopen.
Rode Toren
Maandag 9 oktober. Vandaag naar het noorden van Malta. Mijn eerste
bestemming is de Rode Toren (St. Agatha´s Tower) uit 1649. De doorgaande
weg over het eiland is breder en op sommige plekken mag je maar liefst
tachtig kilometer per uur. Veel wegen zijn vernieuwd. Dit komt omdat Malta
in 2004 is toegetreden tot de Europese Unie en ze geld van Europa hebben
gekregen om iets aan het wegennet te doen.
Op het einde van het weggetje langs de Rode Toren is een radarstation. Daar
wandel ik een stuk langs de kliffen. De natuur is fraai. Ik kan de veerboot
naar Gozo zien en het eiland zelf. Ik ben niet de enige, want het is een
af- en aanrijden van huurautootjes. Verderop zie ik een bordje naar
Paradise Bay. Daar is het erg rustig. Misschien te onbekend en te klein.
Ghadira Bay
Dan een stukje terug voor het strand van Ghadira Bay. Dat is zeker mooi! En
relatief rustig met mooi zand en rustig water. Ik ga hier ook eten in een
strandtentje: Special Maltese Pizza en groene thee voor euro 9,50. Een
prima pizza! Ik deel een tafeltje met een Deens/Thais koppel. Zij is
hoogzwanger. Ze zijn net bij Popeye Village geweest. Volgens het paar een
zware tegenvaller en ook nog duur.
Gnejna Bay
Dan rijd ik naar de westkust. Een stukje ten zuiden van Popeye Village
liggen een paar baaien met strandjes. Ik rijd naar de meest zuidelijke. Een
oude man met een zongebruinde lederhuid is de zogenaamde parkeerwachter.
Wij hebben hier geen parkeerautomaten, is zijn smoesje. Hij vraagt een
euro, maar is met vijftig cent ook tevreden. Een bijverdienste naast zijn
pensioentje, denk ik.
Golden Bay
Hij zegt dat er een pad richting het noorden loopt. Dat is ook zo, maar
zeker niet eenvoudig. Er zitten behoorlijk steile stukken tussen. Ik denk
dat velen zouden afhaken, maar ik waag het er toch op. Met flink stijgen en
dalen kom ik via mooi maanlandschap van geërodeerde rotsen uiteindelijk bij
Golden Bay. Her en der liggen enkele zonaanbidders die deze route ook
hebben gewaagd.
Bij Golden Bay loop ik nog naar een toren op het einde van de klif. En ik
moet dezelfde route weer terug. Een avontuurlijke wandeling voor
waaghalzen. Onderweg naar mijn guesthouse haal ik boodschappen bij een Lidl
in Mosta aan de rondweg van dat stadje. Het navigatiesysteem is vervolgens
weer een paar keer mis met straten die inmiddels één richting zijn.
Dinsdag 10 oktober. De nachten zijn niet koud. De laagste temperatuur is
ondanks een heldere lucht 18 graden. En wanneer ik naar buiten ga is het al
warmer door een steeds volop aanwezige zon. Niet koud dus, maar ook niet
heet. Oktober is mild. Ideaal. Vandaag staat het zuiden van Malta op het
programma.
Blue Grotto
Eerst rijd ik naar Blue Grotto. De navigatie stuurt me langs het vliegveld.
Het uitzichtpunt op de grot is grotendeels bezet door bussen. Ik kan er nog
net bij. Snel een foto en dan weer verder, want de auto staat er niet naar
mijn tevredenheid. Bij het haventje weer een man met een pet die
parkeergeld wil opstrijken. Ik heb het zo wel gezien. Mij te druk. En dan
te bedenken dat ik buiten het hoogseizoen ben.
St. Peter's Pool
Mijn volgende bestemming is St. Peter's Pool in het zuidoosten. Dit keer
via een weg onder het vliegveld door. Het laatste stukje is slecht. Ik
parkeer daarom net voor de afslag bij een muurtje ter hoogte van een
fabriek. Dat slechte pad loop ik liever. Op het einde is toch een
parkeerplaats met enkele auto's die minder voorzichtig zijn. Bij St.
Peter's Pool kun je langs de kust nog verder naar het zuiden lopen waar
mooie geërodeerde rotsformaties zijn. Wat mij betreft prettiger vertoeven
dan de commerciële drukte van Blue Grotto.
Voor een late lunch ga ik naar een Lidl in de buurt. Dan terug naar het
guesthouse. Ik ben vroeg vandaag. Na een pauze op mijn kamer geniet ik van
de bikinimeisjes op het strandje van St. Julians Bay.
Woensdag 11 oktober. Om tien uur uitchecken. Ik moet het eten van de eerste
avond nog betalen. Het is er niet meer van gekomen om hier vaker te eten.
Ik neem een deel van de route van gisteren, om en onder het vliegveld door.
Er zit voor zover ik heb kunnen zien maar één tankstation in de buurt van
het vliegveld. De tank komt voor euro 20,50 vol. Een spichtig meisje doet
het werk.
Dan langs de normale parkeerplaatsen naar de hoek waar de huurauto's staan.
Een jonge Afrikaanse man helpt mij heel vriendelijk. Hij gaat binnenkort
naar Nederland om vrienden in Tilburg en Oss te bezoeken. Bij hem teken ik
het inleverformulier. Binnen geef ik het navigatiesysteem af. Ze hebben
verder geen informatie nodig. Alles ging vlot, dus ben ik vroeg voor het
inchecken. Toch kan ik om elf uur al de koffer afgeven en ga dan lunchen in
een 'food court' in de kelder.
Het vervolg kun je lezen in het reisverslag Sicilië 2017.
Malta is origineel. Een beetje primitief met het verkeer. Je gaat soms
terug in de tijd. Ik heb heel weinig aanspraak gehad, maar vind dat wel
prima. Lekker ontspannen, observeren en verkennen. Met name de baaien en
Valletta waren mooi. Malta is Zuid-Europees, maar net even anders. met een
vleugje Brits, Italiaans en Noord-Afrikaans. En een eigen taaltje.
Omdat ik alleen reisde, heb ik geen excursies ondernomen. Anders had ik wel
graag een tocht naar (toeristische) Blue Lagoon willen doen, die ligt
tussen het eiland Comino en het kleine buureiland Cominotto. Ieder hotel
biedt excursies aan en langs de kade in Sliema zijn genoeg kraampjes die
dit soort tours aanbieden.
Tot slot: waarom ben ik als liefhebber van geschiedenis niet bij de
restanten van de beroemde tempels ben geweest? Een simpel antwoord: ik heb
er afbeeldingen van gezien en ik vind ze niet fotogeniek.
Toch wil ik wel een citaat kwijt uit plusonline.nl:
Dat de prehistorische boeren op Malta, die er tussen 3600 en 2500 voor
Christus leefden, geen bebaarde woestelingen waren maar slimmeriken met een
grote kennis van bouwkunde en astronomie, is duidelijk te zien. Sommige
stenen blokken zijn bijvoorbeeld wel zes meter hoog en wegen twintigduizend
kilo. Hoe hebben de toenmalige bewoners die met spierkracht en zonder
moderne werktuigen op elkaar kunnen stapelen? De tempels van Ggantija, Ta
‘Hagrat, Skorba, Hagar Qim, Mnajdra en Tarxien zijn zo bijzonder dat Unesco
ze op de Werelderfgoedlijst heeft gezet.
Raadselachtig is ook het einde van deze bloeiperiode in de prehistorische
geschiedenis van Malta. Na bijna duizend jaar is het met de voorspoed van
de eilanden gedaan. De tempels en beelden zijn met opzet vernietigd en
honderd jaar lang lijken de Maltese eilanden verlaten.
Johan (26 november 2017)
Naschrift: Kort na mijn thuiskomst is Malta in het nieuws:
De Maltese autoriteiten geven donderdag meer details vrij over de
aanslag op onderzoeksjournalist Daphne Caruana Galizia. Zij kwam op maandag
16 oktober om het leven toen een krachtige bom haar auto opblies.
Volgens de politie was de bom onder haar auto gemonteerd, en werd hij van
veraf tot ontploffing gebracht, meldt een woordvoerder van de regering
tijdens een persconferentie in de hoofdstad Valletta.
Caruana Galizia (53) was Malta’s bekendste onderzoeksjournalist en immens
populair onder de eilandbewoners. Toen zij maandag haar huis verliet in het
dorp Bidnija, stapte ze in haar Peugeot 108 en werd niet veel later op weg
opgeblazen. Haar lichaam werd uit de auto geslingerd en het wrak landde in
een veld naast de weg.
Onlangs keek ik naar Midnight Express op YouTube, vanwege de soundtrack van
Giorgio Morodor. Daarna ook de informatie op Wikipedia over deze film
gelezen en opgezocht waar de film is opgenomen. Dat blijkt Malta te zijn±
With the Turkish authorities less than thrilled by the (supposedly
exaggerated) portrayal of their penal system, the real location of the
story, ‘Sagmalcilar Prison’ in Istanbul, was obviously out of the question.
The movie was shot on the island of Malta.
‘Istanbul Airport’, where an unexpectedly thorough search uncovers the
packets of hash strapped to Hayes’ body, is Malta International Airport, at
Luqa.
The souk, where Hayes tries to give the authorities the slip when he’s
taken to point out the dealer who sold him the drugs, is Valletta market on
Merchants Street. He makes his vain attempt to run for it on St Paul
Street, in Valletta.
The forbidding courtyards and overlooking balconies of the prison are those
of Fort St Elmo, an old British army barracks built in 1850 on the site of
the legendary Great Siege of Malta in 1565. It’s at the northern tip of the
Sciberras Peninsula, guarding the entrance to both of Valletta’s harbours.
Today Fort St Elmo is home to the Malta police academy and is open to the
public only on Sunday mornings, for historical reenactments. Part of the
fort does, however, house the National War Museum.
Billy’s trial, and retrial, was filmed in the cloisters of the 17th Century
Dominican Monastery, Triq Il-Kullegg in Rabat, about seven miles southwest
of Valletta.
Section 13 for the Criminally Insane’, to which Billy is sent after
viciously attacking a guard, is Valletta’s Sacra Infermeria (Holy
Infirmary), built in 1574 under Grand Master Jean de la Cassiere. In 1979,
the Infermeria was extensively restored and now houses the Mediterranean
Conference Centre.
Bron: https://movie-locations.com/movies/m/Midnight-Express.php