Griekenland 2018
In 1991 ben ik met mijn ouders ongeveer een week in Griekenland geweest.
Dat was de enige keer. Het werd dus tijd voor een tweede bezoek. Destijds
kwamen we per boot aan vanuit Italië en gingen na enkele dagen strand en
bezoeken aan Delphi en Athene verder met een overtocht naar Turkije.
Weiwei wil dit keer niet mee. Omdat ik in eerste instantie niet in mijn
eentje een auto wilde huren, heb ik een groepsreis naar de Cycladen & Kreta
overwogen. Maar ik twijfelde en was niet zo enthousiast. Misschien is zo´n
eilandenreis meer iets voor jongere en oudere mensen. Ik ben en blijf een
groot liefhebber van rondtrekken over land en heb daarom een route
samengesteld met eerst enkele dagen Athene en aansluitend in negen dagen
een ronde door klassiek Griekenland met een huurauto.
Er zijn meerdere maatschappijen die op Griekenland vliegen, maar soms
hebben die nogal ongelukkige tijdstippen. Daarom heb ik gekozen voor heen
met Transavia en terug met Aegean. Omdat ik vrij laat was met het boeken,
kwam ik wat acceptabele ticketprijzen betreft uit op vertrek op donderdag
en terug op dinsdag. Vliegen op Griekenland is sowieso duur.
Het risico van zo´n reis door de Griekse oudheid is een overdosis aan ‘oude
stenen’. Om dat tegen te gaan heb ik me vooraf goed ingelezen, zodat die
stenen meer aantrekkingskracht krijgen. Althans, dat valt te hopen.
Allereerst door een oude Dominicus reisgids uit 1989. Daarnaast het
enthousiast geschreven Landschap met goden, reizen door klassiek
Griekenland, door Gaston van Camp.
En het veel geroemde boek Griekse mythen en sagen door Gustav Schwab.
Vele mythen en sagen bevatten een kern van waarheid. Deze hebben zich
volgens klassieke schrijvers ook op plaatsen uit mijn route afgespeeld.
Daarnaast hebben wijsgeren van Athene: Socrates (469-399), Plato (430-347)
en Aristoteles (384-322) Europa het denken geleerd.
Waar ik rekening mee houd is dat ik door reizen van de afgelopen jaren me
er bewust van ben geworden dat er juist buiten Griekenland fraaie Griekse
tempels staan, zoals die bij Paestum en op Sicilië. Iets waar de Grieken
wel eens jaloers op konden zijn.
Voor de zekerheid kies ik een navigatiesysteem bij de huurauto en maak ik
vooraf een overzicht met adressen en plattegrondjes (een document van 24
pagina's). Want ik vraag me af of alles wel zo makkelijk te vinden is. Maar
misschien valt dat mee. Ze zullen toch bewegwijzering hebben richting de
archeologische bezienswaardigheden.
Geschiedenis in het kort
Na beschavingen zoals die van Mycene en onderlinge oorlogen (zoals de
Trojaanse tussen Sparta en Athene) leden de Grieken in 338 een nederlaag
tegen Macedonië. Alexander de Grote maakt Thebe met de grond gelijk. Hij
stierf op drieëndertig jarige leeftijd in Babylon (ten zuiden van Bagdad).
Er ontstonden drie rijken: Egypte met hoofdstad Alexandrië, Syrië met
Antiochië en Macedonië met Pella (nu in het noorden van Griekenland).
De Griekse of Hellenistische cultuur werd onderdeel van de Romeinse
cultuur. Als straf voor een opstand werd in 146 v.Chr. de rijke handelsstad
Korinthe verwoest. Heel Griekenland werd bij de Romeinse provincie
Macedonië gevoegd. Pas in 27 v.Chr. maakte keizer Augustus het gebied
zelfstandig. Onder Byzantium (395-1456) had Griekenland veel last van
invallen. Veel ridders uit het westen en edellieden uit de handelsrepubliek
Venetië stichtten er staatjes.
In 1453 vielen de Turken binnen. Maar een aantal eilanden bleven lang uit
hun handen, zoals Rhodos (1523), Kreta (1669) en Corfu (1797). In 1821 brak
een opstand uit. In 1827 werd de Turks-Egyptische vloot door Rusland,
Frankrijk en Engeland verdreven. Sinds 1830 is Griekenland weer
onafhankelijk en zelfs een Koninkrijk (1832). Maar het was verre van
rustig. Tussen beide wereldoorlogen was het land weer in oorlog met
Turkije (1922).
Na de Tweede Wereldoorlog bemoeiden Russen en Amerikanen zich met de
burgeroorlog door communisten in de bergstreken in het noorden. In 1949
keerde de rust terug. In 1973 werd de monarchie een republiek.
Donderdag 24 mei. Rond lunchtijd doe ik boodschappen en haal 50 euro in
kleine coupures uit een ATM. Het regent wanneer ik naar het station loop.
Ik neem de trein van 13:32. Bij het afgeven van de koffer (balie 5) staat
een lange rij, maar er gaan net meer balies (4 en 3) open en bij de
security is helemaal geen rij. Ik moet naar gate D83 (boven D53). Er
blijven een paar stoelen leeg, waaronder die naast mij, hoewel bij het
online inchecken alle plekken bezet leken. Ik zit vrij ver vooraan op 8C.
Bij het boeken heb ik bewust een stoel vrij ver vooraan gekozen, zonder
extra bij te betalen.
Griekenland heeft een tijdsverschil van een uur. Na 3 uur zitten volgt een
behoorlijk lange wandeling naar de bagageband. Ik ga naar buiten en volg de
borden "To trains". Meerdere mensen proberen tevergeefs de kaartjesmachine
op het station uit. Een bemand loket is sneller. Een kaartje kost 10 euro.
Het eerste stuk gaat langzaam, naar zodra de metro ondergronds in de stad
komt volgen de stations elkaar sneller op.
Athene
Een groep Nederlanders stapt ook bij station Monastiraki uit. Ik neem de
uitgang met een straatnaam die ik herken en heb al snel de route richting
het hotel. De eerste indruk van Athene is niet zo geweldig: mensen die op
straat slapen en in de smalle achterafstraatjes die ik binnendoor neem
lijkt het wel Bangladesh. Het inchecken gaat heel snel. Ik heb een iets
ouderwetse naar nette kamer (504) aan de straatzijde met een klein balkon.
Vrijdag 25 mei. Ondanks het verkeer heb ik goed geslapen. Het ontbijt
bestaat slechts uit koffie of thee en een verpakte croissant met
chocoladevulling. De straatjes achter het hotel zijn ook bij daglicht geen
reclame voor de stad. Veel graffiti en afval.
Allereerst loop ik naar Ancient Agora (entree 8 euro), een markthal,
waarvan eigenlijk alleen de Stoa met museum, het apostelkerkje met fresco's
en de kleine maar behoorlijk intact zijnde Hephaistos tempel interessant
zijn. Het uitzicht op de Akropolis is ook mooi, maar vanwege het fotolicht
zal dat aan het einde van de middag beter zijn.
Mijn volgende bestemming is de Poort van Hadrianus. Ik loop door smalle
straatjes. Door de poort is de Akropolis te zien. Gebouwd ter ere van
Keizer Hadrianus en scheiding tussen de oude stad en een nieuwe stadswijk
die door de keizer was gebouwd. Hier blijf ik even op een bankje zitten. De
tempel van de Olympische Zeus leg ik vast van buiten het hek, omdat die me
de entree niet waard lijkt. Van de 104 zuilen zijn er nog 16 over. Ik ga
verder naar het Panathenaic stadion met 70.000 zitplaatsen op 44 rijen en
een baan van 178m lang. De voorkant is open, zodat het hier mogelijk is om
een foto te maken zonder in het stadion zelf te gaan.
Dan loop ik naar de Eerste begraafplaats van Athene. Bij de ingang probeert
een oud vrouwtje spulletjes te verkopen. De begraafplaats is minder
indrukwekkend dan verwacht. Het is geen Père Lachaise. Maar wel een mooi
voorbeeld van een typisch Griekse begraafplaats met foto's op de graven.
Terug bij mijn hotel haal ik eten voor de lunch uit een supermarkt.
Onderweg biedt eerst iemand me een iPhone aan, een ander marihuana. En
bedelaarsters met een baby'tje op hun arm zijn er ook. Na een lange pauze
op mijn kamer is er inmiddels meer bewolking ontstaan. Het is 28 graden in
de schaduw.
Ik zoek de Akropolis op en blijf op de Areopagus, een rotsen heuveltje van
115 meter, zitten met uitzicht over de stad. Wat mij betreft de mooiste
plek. Jammer dat Afrikaanse mannen toeristen onderweg aanspreken en
geluksarmbandjes proberen aan te smeren. Dan zijn Pakistani die drinken
verkopen veel vriendelijker.
In Handelingen 17 staat dat de apostel Paulus hier de Mannen van Athene
toesprak. Ik bewonder de stad, de menigte die de Akropolis beklimt, het
Nike-tempeltje herken ik, en kijk naar anderen die de Areopagus bezoeken.
De Akropolis is alleen vanuit het westen toegankelijk. Ik ben er al met
mijn ouders op geweest.
Met Weiwei zou ik dat nogmaals hebben gedaan, nu sla ik deze tempelberg,
het nationale heiligdom over. Het parthenon is uit het jaar 438. De Turken
maakten er in 1456 een moskee van. De Venetianen troffen het kruitmagazijn
in 1687 waarbij muren en zuilen omvielen. Britten hebben honderden kisten
met vondsten naar Londen verscheept (British Museum).
Nationaal Archeologisch Museum
Zaterdag 26 mei. Ik begin met het Nationaal Archeologisch Museum (1866) dat
vanaf acht uur open is. Het is een van de belangrijkste ter wereld. Entree
is euro 10. Er is geen Wi-Fi en andere moderne middelen.
De middelste zaal heeft een overzicht met geschiedkundige periodes. Rechts
is een zaal geweid aan de Cycladen. Het midden toont de door Heinrich
Schliemann gevonden goudschat van Mycene uit graf A (1876).Verder zijn er
vondsten uit de Akropolis van Tiryns met een mooie maquette. De site zelf
schijnt niet zo interessant te zijn en ben ik van plan om over te slaan. Er
zijn ook vondsten uit het paleis van Pylos.
Dan kom ik in een ruime zaal met fraaie beelden van Aphrodite (Venus),
Zeus, Hermes en nimfen. Helemaal achterin de geschonken privécollectie van
Helen Stathatos en linksachter een verrassend mooie collectie over Egypte.
Rechtsachter een tijdelijke expositie "The countless aspects of beauty" met
een groot beeld van Aphrodite uit Zuid-Italië.
Via een elegante trap achterin ga ik naar de eerste verdieping. Daar is
allereerst een gigantisch grote collectie vazen. Rechts achterin een
zaaltje over Cyprus. Mogelijkerwijs een volgende bestemming. Verder zijn er
zalen met kleibeelden, onder andere van Nike en Eros met vleugels.
Richting de uitgang zalen met beelden van Augustus (en keizerin Livia),
Julius, Claudius en Nero. Het is elf uur en aardig wat drukker. Nu zijn er
ook rondleidingen van groepen Amerikanen en studenten uit Frankrijk. In de
kelder zijn de toiletten en een café met een mooie binnenplaats en helaas
een nogal tegenvallende museumwinkel.
Mijn favoriete beeld:
"Marble group of Aphrodite, Pan and Eros, from Delos, Cyclades ca. 100 BC.
The group, made of Parian marble, was found in the "House of the
Poseidoniastai of Beryttos (Beirut), Delos. Traces of colour can be made
out in many places. The sculpture is preserved together with its base,
where is stated that the group was dedicated by Dionysios of Beryttos to
his ancestral gods. The nude goddess Aphrodite attempts to fend off the
goat-footed god Pan who makes erotic advances to her. She holds her sandal
threateningly in her right hand, while the winged god Eros comes to her
aid. Height with the base 1, 55 m."
In sommige opzichten is het in Athene nog de jaren negentig of eerder. Ik
heb bijvoorbeeld nog veel telefooncellen op straat gezien. En veel oude
gebouwen of gebouwen in aanbouw waar geen geld voor is om iets aan te doen.
In geen enkele Europese hoofdstad is het centrum zo verloederd als in
Athene.
"Nergens zijn de gevolgen van tientallen jaren wanbeheer duidelijker te
zien dan in het centrum van de Griekse hoofdstad. De problemen van Athene
zijn niet pas tijdens de economische crisis begonnen. De crisis heeft ze
hooguit versterkt en zichtbaar gemaakt. Al in de jaren tachtig trokken
Grieken weg uit het stadscentrum, naar de voorsteden, waar schonere lucht
en meer ruimte waren. De huren in het centrum daalden en immigranten
trokken in de leegstaande woningen." (Uit Der Spiegel. Vertaling: Thijs
Joosten, publicatie HP De Tijd 13 april 2012)
Lunchen doe ik aan de noordkant van het Omoniaplein: souvlaki met patat en
Pepsi bij vier meiden (euro 3,80). Wikipedia: "Het woord souvlaki is
vertaald spiesje. Het is een spies van blokjes gemarineerd kip- lams- of
varkensvlees, dat op een houtskoolvuur wordt gegrild. In Griekenland wordt
het vaak op een pitabroodje geserveerd, en dus zonder stokje gegeten.
Hierbij wordt dan vaak friet en saus geserveerd."
Na een lange pauze op mijn kamer loop ik weer naar de rots voor de
Akropolis. Er staat nu meer wind. Ik probeer ook wat souvenirwinkeltjes.
Maar dat is geen succes. In de buurt van mijn hotel haal ik een Magnum,
water en een banaan.
Zondag 27 mei. De wekker gaat om zeven uur. Tegen half negen loop ik naar
het station en haal bij het bevrouwde loket een metrokaartje (euro 10) naar
het vliegveld. Via enkele roltrappen kom ik op het perron en wacht op de
metro van 9:10. Tegen tien uur ben ik op het vliegveld om een huurauto op
te halen. Dat gaat zonder lang wachten. Ik krijg ook een landkaart van
Griekenland mee. Helaas vergeet ik de GPS, dus moet ik nog een keer
teruglopen. Gelukkig is het geen groot vliegveld.
Ze geven me een Citroën C3 met een 1.2 liter 3-cylinder motortje waar ik
even aan moet wennen. Ik vul met enige moeite de bestemming in. Het
navigatiesysteem heeft namelijk een Grieks toetsenbord. Eerst volg ik
borden van de tolweg richting Athene. Daarna richting Lamia. Je hoeft niet
eerst kaartjes uit een automaat te halen maar moet direct betalen. Het zijn
geen grote bedragen, maar bij elkaar opgeteld is het wel een prijzige rit.
Thebe
Ik passeer onder andere Thebe. Een plaats met een rijke mythische
geschiedenis, waar nog weinig van bewaard is gebleven. Tegen een uur ben ik
in Lamia. Hoog tijd voor pauze. Daarna gaat de route aardig de bergen in,
maar er zijn ook vlaktes met kaarsrechte stukken weg. Het regent ook even.
Meteora
De bewegwijzering lijkt niet altijd even duidelijk. Maar soms staat er
Meteora, dus ga ik in de goede richting. Ik zie de rotsen al uit de verte.
Aan het begin van Kalambaka neem ik direct de afslag naar rechts naar
Meteora, voor een rondrit langs de beroemde kloosters. Soms flink omhoog en
soms een stukje doodlopend met bussen die moeite hebben om te keren. Ik
stop ook bij enkele mooie uitzichtpunten.
Het is wonderlijk hoe de kloosters op lastige plekken zijn geconstrueerd.
Varlaam en Groot Meteoor zijn volgens de Dominicus de meest bezienswaardige
kloosters. In de ochtend zal het licht anders vallen, daarom ben ik van
plan om deze route morgen nogmaals te doen.
Kalambaka
Onderaan de rotsen ligt het stadje Kalambaka. Een vriendelijke zuster Toti
toont me mijn kamer. Anders dan de voorgaande dagen heb ik een waterkoker
op de kamer, dus kan ik mijn eigen thee maken. In het gemoedelijke centrum
loop ik de hoofdstraat op en neer. Eerst koop ik kip gyros met een flesje
drinken euro 3,0 en later aan een plein bij Pizza Fiesta nog een chef salad
met drinken euro 7,90 in de schaduw. Met zicht op spelende kinderen en
groepjes ouderen in het zwart, kleine groepjes meisjes die zich mooi hebben
gemaakt voor bewonderaars en nachtvlinders die door barterrassen worden
aangetrokken.
Bij het plein kun je toppen van de rotsen zien. Vanaf hier is het
hoogteverschil nog indrukwekkender. Het blijft lekker warm. Ik drink thee
op het balkon van mijn kamer en geniet van het uitzicht en de stemmen van
buren die op terrassen en balkons bij hun huizen zitten.
Maandag 28 mei. Het ontbijt is pas vanaf acht uur. Jammer voor de vroege
vogels. De andere zus serveert een gevarieerd ontbijt. In de zaal zit een
groepje moeilijke Nederlandse dames die gaan wandelen. Ze hebben er geen
erg in dat ik alles kan verstaan. Bij de kloosters is het veel drukker dan
gistermiddag. Kennelijk staan bezoekers om 9:00 al in rijen voor de
ingangen. Ik maak her en der nog enkele foto's en wandel een stukje tot ik
genoeg heb gezien.
Om elf uur heb ik boodschappen gedaan bij Lidl in Kalambaka en start de
reis naar Delphi. Deels de route van gisteren in omgekeerde richting. Ik
lunch op een hoger deel waar het wat koeler is. Na Lamia volgt een stukje
tolweg en dan een nieuwe route de bergen in. Eerst behoorlijk omhoog. Op
een hoogvlakte tank ik voor de zekerheid omdat de brandstofmeter vrij snel
gaat. Daarna volgen meer bergwegen. Athene en Delphi staan op de borden.
Delphi ligt weer een stuk hoger. Hier ben ik in 1991 ook met mijn ouders
geweest. Wat ik me er nog van kan herinneren is dat ik hier voor het eerst
een krekel van dichtbij heb gezien.
Delphi
Ik rijd door Delphi naar Arachova, het eerstvolgende dorpje. De drukte
voorbij. Op maandag gaat Delphi om vijf uur dicht, mede daarom heb ik het
voor morgenochtend op het programma. Bij Arachova ga ik weer omhoog. De weg
komt na het hoogste punt uit op een grote ´alpenweide´. De bouwstijl en
naamgeving van hotels doet daar ook aan denken. Het is net boven de twintig
graden. Heerlijk.
Korykische grot
Via GoogleMaps heb ik een route gevonden naar "Corycian Cave". Na de
alpenweide gaat scherp links een grindpad naar die mythologische grot.
Er staat een klein bordje bij de afslag.
Langs het bospad volgt weer een bord.
Sommige stukken van het pad zijn slecht en niet zo goed voor de banden,
toch waag ik het. Op het eindpunt parkeer ik de auto en loop het laatste
stukje omhoog.
Ook hier staat weer een bordje.
Voor mij is een jong koppel in de grot geweest, zij vertrekken net. De auto
die ik onderweg heb zien staan moet van hen zijn geweest.
Gaston van Camp vermeldt over deze grot: "[..] vrouwelijke volgelingen van
Dionysos/Bacchus, de maenaden of bacchanten dansten en orakelden ter ere
van Moeder Aarde. [..] deze extatisch dansende, in dierenvellen gehulde
vrouwen met loshangend haar 'in wilde razernij door bos en veld doolden,
jonge herten en bokken levend uiteen scheurden en rauwe brokken verslonden.
[..] Ik begrijp Apollo en de muzen die hier graag kwamen stoeien [..] Een
paadje kruipt steil tussen de rotsen nog een paar meters hogerop. Dan staan
we voor de grot. Uit een ruime, boogvormige rotswand begroet kilte ons als
een weldadige streling."
Dan terug naar Delphi. Door de eenrichtingstraatjes naar een hoger gelegen
rustige straat waar nog makkelijk parkeren mogelijk is in de buurt van mijn
hotel. De manager van het hotel is net een jongetje in een groot lichaam.
Ik breng mijn bagage naar de kamer en loop direct naar de hoofdstraat.
Ik weet me door twee meiden over te halen om twee T-shirts te kopen (euro
20) en ga weer een chef salad eten met een kleine water (euro 7) in een
modern en net restaurantje van een jonge familie. Restaurants met uitzicht
zijn duurder. Ondanks vele bezoekers is er ook verval en oubolligheid. Ik
denk dat veel zaken moeite hebben om te blijven bestaan. Er zit een
zwaluwnest net boven mijn balkon. Nooit eerder heb ik van zo dichtbij om
eten vragende kopjes kunnen zien. Het koelt vannacht aardig af tot 14
graden. In Nederland is vandaag 30 gehaald.
Dinsdag 29 mei. Vroeg op. Om half acht ontbijt. Om acht uur gaat de site
open. De hoteleigenaar legt uit hoe ik die kan bezoeken en vertelt ook over
de route naar Olympia nadat hij heeft gevraagd waar ik vandaag naartoe ga.
Eerst bezoek ik het gratis deel rechts aan de zuidkant van de weg. Met de
Tholos. Wat fotolicht betreft was deze gisteren aan het einde van de middag
mogelijk mooier geweest om van bovenaf vast te leggen.
Dan een stukje terug en parkeren ter hoogte van het museum. En via een pad
langs de weg binnendoor in de schaduw naar de hoofdsite (entree euro 12).
Er zijn vijf fotogenieke plekken die de moeite waard zijn. Met uiteraard de
plek van de beroemde Apollotempel van 60 bij 24 m waar het orakel werd
geraadpleegd.
Iokaste of Iocaste (Latijn) is een figuur uit de Griekse mythologie. Bij
Homerus heet ze Epikaste. Zij is de dochter van Menoikeus, de vrouw van
Laios en de moeder van Oedipus. Toen ze zwanger was van Oedipus, stuurde
haar man Laios haar naar het Orakel van Delphi. Het orakel zei dat het kind
voorbestemd was zijn vader te vermoorden en met zijn moeder te trouwen.
Toen Oedipus geboren was liet Iokaste hem achter in het woud, met twee
pennen door de benen geboord zodat hij niet zou ontsnappen en zou sterven.
Echter een schaapherder vond hem en hij gaf het aan koning Polybos en zijn
vrouw Merobe van Korinthe.
Bij toeval doodt Oedipus zijn vader en trouwt met zijn moeder Iokaste. De
voorspelling van het orakel is uitgekomen. Samen kregen Oedipus en Iokaste
twee zonen (Eteokles en Polyneikes) en twee dochters (Antigone en Ismene).
Iokaste pleegt zelfmoord en Oedipus steekt zijn ogen uit. Hij pleegt geen
zelfmoord omdat hij bang is de schimmen van zijn ouders te zien zonder dat
hij eerst geboet heeft voor zijn daden.
Als laatste het stadion helemaal bovenaan. In 1991 mocht je daar nog in.
Sinds enkele jaren zit er een staalkabel omheen en mag je alleen kijken. De
zittingen raken overgroeid met onkruid. Wat mij betreft is 's ochtends
vroeg de beste bezoektijd. Door het vele klimmen word je snel warm. Rond
tien uur ben ik bij het museum voor alleen een plasje en dan vertrek ik.
(In het museum zijn onder andere de wagenmenner en zilver stier te
bewonderen.)
Nafpaktos
Rond twaalf uur ga ik een uurtje pauzeren aan het langgerekte
steentjesstrand van Nafpaktos. Er zijn opvallend veel jongeren in het
straatbeeld van dit aangename stadje. Bij het haventje is een standbeeld
van Cervantes, daar kom ik speciaal voor.
Wat doet Cervantes in Nafpaktos? De marmeren platen op de Venetiaanse muren
naast het beeld geven de verklaring: Cervantes nam deel aan de befaamde
zeeslag van Lepanto - zo heette Nafpaktos in de Venetiaanse tijd.
Cervantes, nog maar 23 jaar oud, was officier op een van de vlaggenschepen
van de vloot van de Heilige Liga die op initiatief van paus Pius V was
gevormd om de expansie van het Ottomaanse rijk in het Middellandse-
Zeegebied tot staan te brengen. Aanleiding was de Turkse verovering, in
1570, van Cyprus, parel aan de kroon van Venetië. De vloot van de Heilige
Liga bestond uit schepen van de paus, Spanje, Venetië, kleine Italiaanse
staten en Ridders van Malta.
De Turkse oorlogsvloot, eveneens met ruim dertigduizend man aan boord,
verliet op zondagochtend 7 oktober 1571 de veilige bescherming van de baai
bij Lepanto om voorbij Rio en Antiro de macht van de christenen te
verslaan. Het liep anders: aan het eind van de dag was de Ottomaanse vloot
vrijwel geheel vernietigd en de zee bij Lepanto zag rood van het bloed:
zeker 20.000 Turken (onder wie veel Griekse galeiroeiers) en 8.000 zeelui
en soldaten van Heilige Alliantie sneuvelden of verdronken. Duizenden
slaven herkregen hun vrijheid.
Cervantes werd gewond aan zijn linkerhand, die hij nadien niet meer kon
gebruiken. In Don Quichote prijst hij `die zo fortuinlijke dag voor het
christendom toen alle naties verlost werden van hun vergissing te geloven
dat de Turken onoverwinnelijk waren'.
De overwinning in de laatste Europese zeeslag met galeien werd overal in
Europa gevierd. De zege van het `kruis op de halve maan' bij Lepanto werd
een legende, vereeuwigd door talrijke schilders.
De historische realiteit was overigens anders: de Ottomaanse sultan
beschikte een half jaar na Lepanto alweer over een nieuwe grote
oorlogsvloot, en de Heilige Alliantie viel uiteen, zodat Venetië definitief
afstand moest doen van Cyprus. Dit vervolg blijft uiteraard achterwege bij
de jaarlijkse herdenking op 7 oktober van de slag bij het haventje van
Nafpaktos.
(Bron: Jan Gerritsen, NRC, 10 december 2005)
Aan de westkant van het centrum zit een Lidl voor lunch en water. De
tolbrug naar Peloponnesos kost euro 13,30. Dat is veel voor zo'n klein
stukje. Net voor Pyrgos ga ik naar het strand. Er staat een lekker windje,
dus prettig voor een strandwandeling op donkerbruin zand. Er zijn weinig
bezoekers. Iets noordelijker aan dit stuk kust heb ik met mijn ouders
gekampeerd.
Olympia
Even na vier uur ben ik al in Olympia. Een behoorlijk oude en vriendelijke
dame toont mij mijn kamer. Ze neemt eerst de verkeerde sleutelpas mee. Ze
zegt dat hier ook wel eens groepen Nederlanders komen. Dat weet ik, dit
hotel stond namelijk op de website van betreffende reisorganisatie. Ik heb
een hoekkamer met een aardig balkon dat helemaal langs de kamer loopt. Het
is vroeg dus kan ik extra handwas doen.
Anders dan in Delphi is het centrum hier modern en zien de winkels er ook
aantrekkelijk uit. Echt druk is het nog niet, maar de avond is wel
gezelliger. In een opvallend goede boekwinkel halverwege de winkelstraat
ontdek ik Asterix & Obelix in Ancient Greek. Een leuk hebbeding, toch weet
ik me te beheersen.
Woensdag 30 mei. Vanaf half acht ontbijt. Voor het eerst buffet en gebakken
ei. De oude vrouw geeft me uit een kast een beker voor de thee. De site
gaat om acht uur open, ik ben daar lopend naar de andere kant van het dorp
even voor half negen. Dan zijn er al een paar groepen, maar nog niet
storend. Entree is euro 12 (de site en twee museums). Twisten tussen de
grootste stadsstaten Sparta en Athene werden om de vier jaar tijdens de
panhelleense feesten te Olympia gehouden, als een grote cultuur- en
sportdemonstratie met een religieus karakter.
Het is een vrij groot terrein, maar weinig fotogeniek. Van het Palaestra
staat nog het meest overeind, van de Tempel van Zeus heel weinig. Bij het
stadion is het toegangspoortje leuk. Hier loopt een hond los. Ik probeer
hem te negeren. Van 1958 tot 1960 hebben Duitse archeologen het stadion van
192,27 m lang uitgegraven. Het Philippeion is in deze eeuw door Duitsers
een klein beetje gereconstrueerd. Een kat probeert een hagedis te vangen.
Zonder succes.
Een eindje verderop staat het museum in een parkachtige omgeving. Klein en
wel aardig. Vooral de reconstructies in de middelste zaal. Andere spullen
heb ik soortgelijk al in Athene gezien. Tot slot naar het meer interessante
museum over de geschiedenis van de Olympische Spelen bij het begin van de
toegangsweg. De spelen zijn gehouden vanaf 776 v.Chr. Dit was vroeger het
hoofdmuseum. Wat opvalt is dat ze naakt worstelden. Aanvankelijke duurden
de spelen een dag, later vijf dagen.
Daarnaast gaat het museum ook over spelen in stadions van andere locaties.
De vier Panhelleense Spelen waren:
1 De Olympische Spelen
2 De Pythische Spelen
3 De Isthmische (of Korinthische) Spelen
4 De Nemeïsche Spelen
Even na half elf ben ik bij de auto die onder boompjes naast het hotel
staat. De route binnendoor naar de E55 via een stuwdam is bochtig. Later
kom ik dichter langs de kust door een paar aardige plaatsjes. Soms is de
weg smal.
Voidokilia beach
Ik passeer een Lidl maar heb nog spullen bij me. Lunchen doe ik bij
Voidokilia beach, een paradijselijk baaitje in de vorm van een halve maan.
De toegangsroute is smal. Aan de zuidkant wandel ik nog naar een grot die
vanaf het strand te zien is. Dit is de grot van Nestor. Volgens de Griekse
Mythologie zou God Hermes in deze grot een kudde met dieren die hij van God
Apollo gestolen had, hebben verstopt. Er zijn voorwerpen gevonden uit het
jaar 7000 voor Christus.
Rechts naast de grot loopt nog een steiler pad naar een fortificatie op de
top. Nu met kabels en voethaken ter ondersteuning. Ik ben niet de enige. Er
zijn meer waaghalzen. Het Paleokastro fort (Navarino burcht) is in de 13e
eeuw door de Venetianen gebouwd op de plek waar de Myceners in de oudheid
hun stad Pylos hadden. Nu een ruïne, maar de buitenmuren en zijn ronde en
vierkante torens zijn in een goede conditie. Het kasteel verloor zijn
betekenis toen in 1573 de Turken een nieuw fort (Neokastro) bouwden bij de
zuidelijke ingang van de baai van Navarino.
Pylos
In het zeer lieflijke Pylos parkeer ik direct rechts onderaan bij het water
en loop rond het centrale plein waar onder andere een supermarkt aan zit
voor wat drinken. Ik rust even op het plein. Net aan de westkant van het
centrum zit een kasteel (euro 2) en langs het water liggen bijzonder mooie
bikinimeisjes. Voor ik eindig in Methoni, rij ik nog even verder om
Foinikounta te verkennen. Een nog rustiger plaatsje met een aardig
zandstrandje. Ook kindvriendelijk.
Methoni
In Methoni is het rustig. De mooie dochter van de hotelfamilie toont mij de
kamer. Ze doet huiswerk in de lobby. Na even opfrissen ga ik op pad. Op de
landtong van Methoni zit een enorm kasteelterrein (euro 2) met een zeer
fotogeniek Venetiaans torentje op het einde. Het kasteel zelf is groot maar
niet echt interessant.
Het stadsstrand van Methoni is niet zo mooi. De terrassen zijn erg leeg. Ik
zoek niet te ver van mijn kleine hotel een restaurant en bestel een fijne
kipsalade met water. In het hart van het dorp zijn twee bakkerijen, een
slagerij en enkele supermarkten. Kennelijk kunnen die wel bestaan. In
Nederland zou dat onmogelijk zijn. Er is ook een taekwondo-schooltje. Ik
koop alleen twee appels en wat drinken. Veel katten, pratende mensen,
bloeiende boompjes. Vanaf mijn balkon zie ik zwaluwen die voor
zonsondergang het avondeten bij hun kroost brengen.
Donderdag 31 mei. Vooralsnog de warmste nacht en ook nog muskieten. Maar
het bed lag fijn. Met vanaf acht uur een uitstekend ontbijtbuffet. En een
vriendelijk eigenaar.
Polylimnio watervallen
Allereerst ga ik naar de Polylimnio watervallen. Deze is vanaf de
doorgaande weg goed met borden aangegeven. Het laatste deel naar de
parkeerplaats is onverhard en soms smal. Het is bijna tien uur. De
wandeling valt mee. Ze hebben zelfs twee bruggetjes aangelegd. De waterval
is zeer fotogeniek. Er is een jong hippieachtig Duits koppel net voor me
met een Volkswagenbusje uit Freiburg. Het water in dit paradijsje is zeer
helder. De terugweg naar de auto is pittiger vanwege een stukje klimmen in
de warmte.
Messene
Daarna lunch ik bij een Lidl in de buurt van een vliegveld en ga het
binnenland in naar Ancient Messene. Het laatste stuk gaat de bergen in.
Vanuit het dorp heb ik al een mooi overzicht en is te zien dat het
behoorlijk groot is. Om 13:30 ben ik bij de site. Entree is euro 12. Helaas
een warm tijdstip, dat komt nu zo uit. Gelukkig staat er wind met af en toe
een wolkje. En er zijn plekjes om even in de schaduw te zitten. Er is een
mooi amfitheater. En helemaal op het einde is een zeer indrukwekkend
stadion met gymnasium bijgebouwen.
Dankzij het navigatiesysteem (van het merk Navman) volgt een gekke route
binnendoor naar de A7. Eerst door een opening in een oude muur en later
soms via zeer smalle weggetjes. De A7 en aansluitend A71 zijn hooggelegen
autosnelwegen met een beetje tol. Na de afslag Sparta/Mystras stuurt hij me
nog een keer binnendoor via een zeer smal onverhard weggetje. Door
onweersbuien is het afgekoeld naar net onder twintig graden.
Sparta & Mystras
Om vier uur ben ik in Mystras. Ik verken de berg alvast door met de auto
tot aan de parkeerplaats van het kasteel te rijden. De receptionist van het
hotel is voor het eerst tijdens de reis een chagrijnig type. Schuin
tegenover het hotel zit een cafetaria maar ik kies toch voor iets groters:
pasta bolognese met brood en thee (euro 11) bij Mystras Inn.
De eigenaar heeft een zwart poloshirt met het logo van Douwe Egberts. Onze
Griekse vriend in Nederland zou trots zijn, hij werkt namelijk voor DE. Om
de hoek van het hotel zit een winkeltje van iconografie Maria. Ze heeft ook
een website en Facebook. Op haar site zie ik bijvoorbeeld een icoon van
Demetrios. Nog iets wat me aan Dimitrios doet denken. Haar kinderen zijn
naar Athene en Cyprus getrokken. Die mist ze uiteraard.
Vrijdag 1 juni. Het is zeer blauw en zonnig. De buien van gisteren houden
het landschap groen. Het is een oud hotel, maar de badkamer is modern en
weer een prima keuze met ontbijtbuffet. Ik heb besloten om de kloosters
niet te bezoeken en ook het klimwerk sla ik over. Daar lijkt me Mystras
niet interessant genoeg voor. Bij Skala doe ik inkopen in een Lidl en even
verderop laat ik de tank vullen. Pompen zijn hier bemand, of zoals in dit
geval bevrouwd.
Monemvasia
Ik ben vandaag vroeg bij mijn eindbestemming. Daardoor komt het zo uit dat
ik op de hete vroege middag in Monemvasia ga wandelen. Maar eerst lunchen
langs het water ten zuiden van het plaatsje onder een boompje. Er is hier
maar weinig schaduw. Dan naar het schiereiland en parkeren langs de
toegangsweg, want met een auto kom je niet door de poort. Monemvasia, het
Gibraltar van Griekenland, was het laatste stukje van de Peloponnesos dat
in Turkse handen viel.
Monemvasia is grotendeels gerestaureerd. Eerst neem ik een pad onderlangs
met een zwemmersplekje op rotsen. Dan via een groot plein naar de oostmuur
en buiten de muur naar een gesloten vuurtorentje. Vervolgens naar het
kasteel waar veel informatieborden staan. Er blijkt nog een heel leuk Hagia
Sophia kerkje uit 1149 op de top te staan. Hagia Sophia betekent "heilige
wijsheid".
Ter hoogte van het kasteel loopt een aardig pad grotendeels bovenlangs het
dorp. Tot slotte terug richting de hoofdpoort via commerciële en drukkere
straatjes met meer terrasjes en winkeltjes. Het is moeilijk te geloven dat
de rots in zijn beste tijd door veertigduizend mensen werd bewoond.
Bij de auto is het tijd voor een appel. En ik verken het moderne centrum.
Bij een supermarkt haal ik een Magnum. Aan de noordkant van het stadje is
een beter schaduwplek onder bomen langs het water.
Ik zit in Hotel Castro tegen een heuvel met prachtig zicht vanaf het balkon
van mijn kamer op Monemvasia. De beherende familie is heel vriendelijk.
Internet werkt helaas niet vanuit mijn kamer op de tweede verdieping, daar
moet ik een verdieping voor naar beneden.
Zaterdag 2 juni. Ik heb met het balkondeur open geslapen. De airco heb ik
niet gebruikt. De zon brandt op de kamer terwijl ik op het ontbijt zit te
wachten. Pas om 8:30. Serveerden ze dat maar eerder. Het gaat vandaag 34
graden worden. Vooralsnog de warmste dag. De eigenaresse is duidelijk geen
ochtendmens, maar ze weet wel een aardig ontbijt te serveren. Ik ga naar
het noorden en neem tot Sparta de route van gisteren in tegengestelde
richting. Er steekt een schildpad met een doorsnede van ongeveer 20
centimeter over. Daarna gaat de weg flink omhoog. Bij Tripoli pauzeer ik
even en kom ik op de A7 met tol en tunnels.
Nafplion
Bij Argos ligt de Akropolis van Thyrnis direct langs de weg. Lunchen doe ik
bij de Lidl van Nafplion, die dicht bij het centrum zit. Dit keer neem ik
ook kersen. Een bakje van 500 gram voor 1euro59. Nafplion was vanaf 1830
een paar jaar hoofdstad van de nieuwe staat. Het kasteel boven de stad is
dan allang zichtbaar. Maar ik ga door naar Karathona, een mooie baai die
ten zuiden van het stadje ligt. Via een verrassend brede bergweg. Er is een
aantrekkelijk ruim strand en langs de kust loopt een mooi pad terug naar
het stadje. Mooi voor een wandeling met een bakje kersen in mijn
schoudertas.
Epidaurus
Rond vier uur ben ik bij Epidaurus/Epidavros. Entree is euro 12. Terwijl ik
bovenaan het zeer goed bewaarde theater zit, komen onder andere een groep
Amerikaanse studenten en een groep Nederlandse 50plussers. Regelmatig
probeert iemand de akoestiek vanaf het centrum van het toneel. Voor het
geld wil ik minstens een uur in het theater zitten, op de bovenste rij in
de schaduw. De rest van de site is groot (49 genummerde onderdelen) maar
helaas niet fotogeniek. Het museum is ook matig. Epidavros is een
bedevaartplaats van de oudheid, het antieke Lourdes, van de goddelijke
geneesheer Asklepios.
Argos
Eindpunt van de dag is Argos. Ik ben er vanmiddag al doorheen gekomen. Ook
Argos heeft een kasteel op de naastgelegen berg. Soms is er geen navigatie
nodig in het centrum van een stad maar volg je gewoon de bordjes van het
hotel met de naam die me bekend voorkomt. Dat lukt! Al zijn de straatjes
zelfs met een Citroen C3 krap.
Het verrassend aantrekkelijke en autovrije centrum heeft rond een centrale
kerk veel terrassen en een vijver. Het een verlicht Larissa kasteel op een
heuvel op de achtergrond. Voor een gebouw hangen allemaal spandoeken. Aan
de rode kleur en hamer en sikkel denk ik dat het om een communistische
partij gaat, de KKE. Na een uitgebreide verkenning kies ik een terras met
een Engels menu: chef salad en thee.
Zondag 3 juni. Ook vandaag weer een prima ontbijtbuffet verzorgd door de
familie die het hotel beheert. De moeder heeft een soort tosti gemaakt en
het dochtertje oefent een paar woordjes Engels. Vandaag staan maar liefst
drie sites op het programma.
Mycenae
De eerste, de citadel van Mycenae/Mykene ligt ten oosten van het
gelijknamige dorp tegen de hellingen van Ayos Ilias. De burcht van koning
Agamemnon. Het parkeerterrein is al aardig druk wanneer ik daar om half
tien ben (de site gaat om acht uur open). Er zijn ook groepen kinderen.
Entree inclusief museum is weer euro 12.
Mycenae is gesticht door Perseus, zoon van Zeus en Danae, dochter van de
koning van Argos. Het bekendste is de leeuwenpoort bij de ingang uit 1240
v.Chr. Heel oud en heel beroemd. Vlak bij de poort, in graf V van
grafcirkel A, werd door Schliemann de meest indrukwekkende vondst gedaan:
vele gouden voorwerpen van een uitzonderlijk hoge kwaliteit die in het
Nationaal Archeologisch Museum in Athene liggen. Kort na de Trojaanse
oorlog stortte de Myceense beschaving in.
Opmerkelijk dat ik na het beklimmen van de top - waar het paleis stond - de
enige persoon ben in het oostelijke deel. De top is voor het uitzicht de
moeite waard. Het museum aan de noordkant is redelijk. Naast het museum
ligt nog een tombe. Net buiten de citadel ligt langs de weg het koepelgraf
van Atreus, een korfvormige tombe. Hier hoort een bloederige familietoneel
bij over het huis van Pelops.
Nemea
Om elf uur heb ik het wel gezien en rijd in ongeveer 20 minuten naar het in
de buurt gelegen en veel minder populaire Nemea. Deze site staat vooral
bekend om het stadion. De hoofdsite en het museum liggen bij het dorp.
Entree euro 6. De man die de kaartjes verkoopt geeft aan dat ik folders
naast het loket mag uitzoeken.
Daar ligt zeer informatief materiaal bij over de internationale herleving
van de spelen hier. Die worden sinds 1996 om de vier jaar in juni gehouden.
De eerstvolgende is in 2020.
Het is hier veel rustiger en de sfeer is sereen. Omdat dit neutraal gebied
was, werden hier de vierde Panhellenische spelen gehouden: Nemean Games.
Hierdoor was er alleen in de zomer bedrijvigheid.
Ze zijn bezig geweest met het reconstrueren van de tempel van Zeus
(330v.Chr.). Er stonden drie kolommen, inmiddels zijn dat zeven.
Oorspronkelijk waren het 32 rondom. Op een van de maquettes in het museum
is de zuidelijke muur omgevallen. De maquette van het stadion is bijzonder
fraai. Zo kun je de toegang per tunnel mooi zien.
Het stadion ligt 450m oostelijker, het beste te bereiken met de auto. Hier
loop ik een rondje om vanuit verschillende standpunten een foto te maken.
Lastig met zo'n groot object. Om 12:30 zit ik in de auto en neem de oude
route naar Korinthos in plaats van via de A7.
Korinthe
De site van het Oude Korinthe ligt aan de rand van de bebouwing waardoor er
ook meer commercie is. Ik ben er min of meer op het heetst van de dag.
Entree is euro 8. Het odeon en theater, twee Romeinse bouwwerken, liggen
buiten het terrein en verkeren in een slechte staat. Ik begin met het zeer
nette museum. Ze besteden ook aandacht aan een grote diefstal. In 1990 zijn
hier 285 objecten gestolen en in 1999 in Miami teruggevonden.
Op borden op het terrein proberen ze met kleuren de verschillende periodes
uit te beelden. De Apollo tempel (550 v.Chr.) met nog zeven staande zuilen
is het meest fotogeniek. Achter het museum staat tempel E gewijd aan
Octavia, zuster van Augustus. De zuidelijke stoa was maar liefst 164,38 bij
25,15m. Het laatste interessante object is de fontein van Peirene. Op een
naastgelegen berg staat weer een kasteelruïne. In de Peloponnesische oorlog
vocht Korinthe met Sparta tegen concurrent Athena, maar in de volgende
oorlog koos het de zijde van Athene.
In 1973 leverde Willem Frederik Hermans een bijdrage aan de Herodotusreeks
van de VPRO, een serie televisiefilms gebaseerd op de Historiën van de
Griekse geschiedschrijver Herodotus uit de vijfde eeuw voor Christus.
Bedenker van het filmproject was Jan Blokker, die als eindredacteur
werkzaam was voor de VPRO. Hermans voltooide Periander te midden van de
voorbereidingen op zijn verhuizing van Groningen naar Parijs in november
1973.
Hermans had gekozen voor een bewerking van de historie van Periander, de
dictator van Korinthe die zijn vrouw Melissa heeft vermoord. Wanneer zijn
zoon, kroonprins Lykofron, erachter komt dat zijn vader schuldig is aan de
dood van zijn moeder, zendt Periander hem in ballingschap naar het eiland
Korfoe. Vele jaren later wil de inmiddels bejaarde Periander zich verzoenen
met zijn weerspannige zoon. Hij biedt Lykofron aan diens plaats als balling
in te nemen in ruil voor de troon, maar voor het zover komt wordt Lykofron
door zijn vrienden op het eiland, die de dynastieke tirannie willen
doorbreken, met stenen de hersens ingeslagen.
(Bron:literatuurmuseum.nl)
Om half drie ga ik op een schaduwrijk terras zitten voor een late lunch.
Maria lokt me en daar slaagt ze in. Ze hebben ook Wi-Fi. Ik neem chicken
salad 7,50 en thee 1,50 met stukjes brood. Er komen bedelaars langs,
vrouwen met kleine kinderen.
Dan over het kanaal van Korinthe naar de kust om een stuk langs het
steentjesstrand van Loutrakion te wandelen en het kanaal alvast te
verkennen. Het gebied rond het kanaal maakt een vervallen indruk, maar
langs het water is wel weelde. Al is het geen zandstrand en het water is
vrij snel diep zo te zien.
Na het inchecken in Korinthe ga ik op zoek naar nog wat te eten en beland
op het terras van een Burgertown. Grieken zijn terrasmensen. Ook veel
ouderen zoeken daar een plekje na een uur of zes. Korinthe maakt op zich
niet zo'n geweldige indruk met straten in een schaakbordpatroon. Misschien
komt het ook omdat bijna alle winkels gesloten zijn. In 1858 verwoestte een
zware aardbeving de oude stad, in 1928 werd Nieuw-Korinthe ook door een
aardbeving getroffen.
De kade is een ratjetoe van: een lelijk ministrandje, deels opgeknapte
boulevard met een enorm standbeeld en fonteinen, haventje, een parkje met
weliswaar een zeer origineel kerkje waar een mooie trouwceremonie gaande
is, verder nog een brede geasfalteerde kade. Ik haal geld uit de muur omdat
ik morgennacht cash moet betalen en koop nog wat te drinken in een mini
mart en ga bij het water zitten. De stad komt tot leven. Aan de overkant
van de straat, tegenover mijn kamer, woont een familie met een baby.
Maandag 4 juni. Ontbijt dit keer vanaf acht uur. Weer een prima buffet.
Eerst inkopen bij Lidl. Weer kersen! Dan een fotostop bij het kanaal. 6300
m lang 23 m breed en bruggen 52 m boven het water. Een zeer bekend beeld,
maar gelijktijdig misschien wel de lelijkste plek van Griekenland. Wat een
onoverzichtelijke bende! Geen aanleiding om lang te blijven.
Tempel van Poseidon
Ik neem de tolwegen naar en langs Athene en het vliegveld en wil nog graag
naar de Tempel van Poseidon op het puntje van Kaap Sounio. Daar arriveer ik
rond twaalf uur. Het laatste stuk is een kronkelig weggetje, maar verder
een eenvoudige route. Entree is maar liefst euro 8. Daar moppert een
Nederlands echtpaar achter mij over.
De tempel komt uit 440 v.Chr. en is het hoogste deel van een fort. Met zo'n
400 meter muur die het fort van het binnenland afschermde. Een mooie
locatie. Van de Dorische tempel met vierendertig zuilen staan er nog
zestien overeind. Bezoekers - zoals ik - die de warmte trotseren kunnen nog
wat meer zien door de paden richting de kust te volgen.
Lavrio
De rest van de middag breng ik door in het aardige havenplaatsje Lavrio.
Een oud zilvermijnstadje, waar ik een plakkaat en vlag van de
communistische partij ontdek. Ik laat hier wat muntgeld op een bankje
achter, want thuis kan ik niks met 1 en 2 centen. Tegen het einde van de
middag komen een aantal jachten de haven binnen.
De laatste nacht huur ik een appartement in een rustige wijk van dit
stadje. In een zeer steil straatje. Eerst schrik ik even van enkele
autowrakken die in de buurt gewoon op straat staan, maar ik zal nergens
last van hebben. De uiterst vriendelijke eigenaresse woont bij haar moeder
en het duurt een kwartier voor ze er is. Ik betaal direct zodat ik morgen
zo kan vertrekken. Het appartement heeft een heel leuk binnenplaatsje. Wel
opmerkelijk dat ik geen budgethotel in de buurt van het vliegveld van
Athene kon vinden (zonder de stad in te moeten). Nu zit ik op ongeveer een
half uur rijden. Dat is prima te doen.
Dinsdag 5 juni. Om kwart over acht verlaat ik het appartement. Onderweg
laat ik de tank vullen en koop wat voor de lunch bij een Lidl in Neos
Kouvaras. Het inleveren van de auto gaat heel snel. Ik heb 2033km gereden.
Na een uur ben ik in de terminal. In een boekwinkel zie ik De kolossus van
Maroussi door Henry Miller in het Engels en word aangetrokken door de tekst
op de achterflap, maar besluit om thuis op zoek te gaan naar een
Nederlandse vertaling. Uit de inleiding: "Wat The Colossus uniek maakt in
de reusachtige literatuur over Griekenland is Millers lyrische enthousiasme
over de oude steden en over de landschappen."
We moeten met een bus naar het toestel. Ik stap achterin in, want heb een
stoel gekregen op de achterste rij. De fraaie stewardessen van Aegean
hebben volledig blote armen. We krijgen pasta bolognese.
Schiphol
Op Schiphol is aan de gate een paspoortcontrole waardoor het langer duurt.
Er worden een stuk of tien 'verdachten' geselecteerd die moeten wachten. In
Athene werd niet gecontroleerd omdat het binnen Schengengebied valt. Maar
Griekenland heeft veel vluchtelingen.
Over het algemeen spreken Grieken goed en duidelijk Engels. Griekenland is
de laatste jaren vooral in het nieuws geweest vanwege hun financiële
huishouding. Ik heb me niet in de maatregelen verdiept om die crisis te
boven te komen, maar het zou me niks verwonderen dat het toerisme extra is
belast. Want entreeprijzen voor bezienswaardigheden waren vaak 10 of 12
euro. En omdat ik veel heb gezien, tikte dat aardig aan.
Ook supermarkten, brandstof en tolwegen vielen duur uit. Parkeren was
overigens altijd gratis. Hotels had ik nog iets meer op kunnen besparen
wanneer ik eerder had geboekt. Maar ik heb ook goed gekeken naar recensies
en niet altijd de meest goedkope plekken uitgezocht. Over het algemeen
bevielen de hotels prima, behalve dan misschien het simpele en eenzijdige
ontbijt in Athene.
Eind mei was een uitstekende periode voor Griekenland. Nagenoeg iedere dag
mooi weer. Het laatste weekend was een beetje te warm. Kennelijk moet je
voor juni weg zijn, of verkoeling zoeken aan de kust of op een eiland. Ook
voor langere wandelingen bij Meteora zou ik iets eerder gaan.
Het rijden viel me reuze mee. Er was vaak weinig verkeer. Zelfs rond Athene
viel het mee. Van de reis met mijn ouders kon ik nog herinneren dat
vluchtstroken en markeringen in het midden van de weg om af te slaan ook
gebruikt worden om in te halen. Doorgetrokken lijnen hebben in Griekenland
weinig betekenis. Ze verwachten zelfs van je dat je over de vluchtstrook
rijden gaat zodat ze makkelijker kunnen inhalen. Waardoor het min of meer
een gewoonte is geworden.
Ik kijk met volle tevredenheid terug op wat ik allemaal heb kunnen doen.
Het was een mooie studiereis.
Johan (14 september 2018)
De kolossus van Maroussi (1943) heb ik pas in september uitgelezen. Het
schijnt tot het betere werk van Henry Miller te horen. Hij beschrijft zijn
verblijf in Griekenland in het jaar voor de Tweede Wereldoorlog. Miller
sluit zich af van nieuwsberichten en wil kranten het liefste uitgeroeid
zien omdat ze: "haat, leugens, begeerte, naijver, wantrouwen, vrees en
kwaadaardigheid verwekken."
Het begint in Korfoe. Peloponnesus komt vervolgens uitgebreid aan bod. Hij
is lovend over Epidaurus en beschrijft het als een soort kuuroord.
Halverwege gaat het uitgebreid over zijn bezoek aan Kreta.
In het laatste stuk worden Delphi, de oude navel der wereld, Korinthe en
Sparta nog bezocht. Uiteraard met veel geschiedenis, zoals de slachting van
Smyrna en een bescheiden beschrijving van mythologie.
Prachtig zijn de passages over Griekse vrienden die hij leert kennen (met
name Katsimbalis) en zijn eigen clowneske gedragingen om bijvoorbeeld
taalproblemen te overbruggen. Soms een tikkeltje langdradig, maar het is
geen dik boek.
Amerikaanse Grieken die hij ontmoet zijn over het algemeen negatief over
Griekenland, terwijl hij juist het kapitalisme en consumentisme van Amerika
verafschuwt en lovend is over hun geboorteland. Nergens komen zoveel
genieën vandaan als uit Griekenland.
Een aanrader. Voor het merendeel boeiend! Met een uitstekende inleiding
(1972) van vertaler Marnix Gijsen.
Daarnaast kwam ik bij de kringloop voor 1 euro "Mijn huis in Griekenland"
uit 1994 (vertaling 2000) van BBC-journalist Austen Kark tegen. Kark kwam
al in de jaren zestig in het land en besloot met zijn echtgenote Nina een
tweede huis in hun favoriete land te kopen. Een bouwval.
Het boek gaat grotendeels over de renovatie en aanschaf van bouwmateriaal
en meubels. Op zich niet zo interessant. Behalve dat ik geleerd heb dat ze
er meer marmer hebben dan goed hout en meubels geïmporteerd worden en/of op
maat worden gemaakt. Met veel tegenslagen en humor.
Meer interessant zijn uitgebreide stukken over geschiedenis, zoals de
Vierde Kruistocht en de ondergang van het Byzantijnse Rijk, de Grieks-
Turkse oorlog van 1922, plannen met Cyprus en het bewind van Kolonel
Papadopoulos. Qua reizen komt Monemvasia uitgebreid aan bod. Veel andere
plekken hebben ze in voorgaande jaren al bezocht en worden hooguit kort
genoemd.
En mooi om zo´n huis in Griekenland te hebben, maar wat zijn vrouw ook al
concludeert: van het geld hadden ze heel wat interessante plekken op de
wereld kunnen bezoeken. En in de zomermaanden heb je er niks te zoeken.