Beekbergen, augustus 2022


Een paar jaar geleden zijn we een dag naar de Hoge Veluwe geweest, dit keer
verblijven we zes nachten in de buurt van Beekbergen. Vanaf donderdag
worden temperaturen van boven de dertig graden voorspeld. De nachten koelen
gelukkig nog wel redelijk af. Die zijn eerst zelfs fris te noemen.


Zaterdag 6 augustus. Na de lunch rijden we naar de Veluwe. Vanwege drukte
op de A1 en een afsluiting van de A50 nemen we een route binnendoor via Ede
en Hoenderloo. Vooral het laatste kronkelende deel door bos tussen
Hoenderloo en Beekbergen via Berg en Dal is schitterend! Rond half drie
zijn we bij het vakantiehuisje.

Voor eenvoudig en vroeg avondeten gaan we naar een winkelcentrum in een
buitenwijk van Apeldoorn. Eerst inkopen bij Zeeman, dan fastfood bij Charly
(14 euro 90). Aansluitend boodschappen bij Jumbo. Terug in het vakantiepark
doen we een verkennend rondje naar de speelplaats bij de ingang en dieper
in het park naar het zwembad met restaurant waar vandaag ook kinderdisco
is.

Zondag 7 augustus. Rustig beginnen na een frisse nacht. Eerst rijden we
door het centrum van Beekbergen, zodat we zien waar restaurants e.d.
zitten. In Loenen spuit water uit een pleintje, Sven wil daar al spelen. We
rijden tot het Apeldoorns kanaal. Daar zit op een wegsplitsing
pannenkoekrestaurant De Brugkabouter. Sven is direct enthousiast.

We beginnen op een overdekt terras met thee en appelsap, het is tenslotte
nog maar net elf uur. De Brugkabouter is een combinatie van binnen- en
buitenspeeltuin. Binnen een kleine versie van Ballorig en buiten allerlei
toestellen. We eten pannenkoeken en tosti met een paar keer thee, appelsap,
7-up, ranja en een ijsje (39 euro 25). Later komt nog een gemengd koppel.
Hij werkt als zzp'er in de IT bij het Kadaster. We hebben het over werk,
China, schoonfamilie en onze zoontjes. Zijn partner is via Duitsland in
Nederland gekomen en spreekt nog nauwelijks Nederlands.

Aan het einde van de middag gaan we naar het zwembad op zijn ons
vakantiepark. Sven speelt met kindertjes en een opa met een kale kop en
dikke buik in het pierenbadje. Er zijn ook wespen die we met slippers
doodslaan. Dit jaar schijnen er veel wespen te zijn.

Maandag 8 augustus. Sven is redelijk vroeg wakker en gaat Baby TV kijken.
Vandaag gaan we naar kinderboerderij Binky, ook Kinderparadijs
Malkenschoten genoemd. In minder dan tien minuten zijn we daar (entree 3 x
10 euro). Eerst driewielers op een netwerkje van wegen. Sven durft de
geiten niet te voeren. We kunnen wel op met z’n drieën op een waterfiets.
Er is een vlonder. En een steile glijbaan met een klimtoestel.

Op een terras houden we lunch met een verrassingsdoos met fris, patat,
kipnuggets en een kwartetspel. Een saucijzenbroodje voor mij, twee thee en
voor Sven nog een slushy en raketijs (19 euro 60). Bij ons in de buurt
komen weer een Chinese vrouw met Nederlandse man zitten, dit keer met een
zoontje en dochtertje. We maken vandaag geen contact. Er is veel animo voor
het bouwen van huisjes met grote kunststoffen blokken. Die zijn hier buiten
en daardoor een beetje vies. Een klein blond meisje lijk daardoor wel op
een roetpiet. Af en toe worden stenen van anderen afgepakt of een ander
huisje afgebroken om zelf een te kunnen maken.

We verlaten onze tafel en zoeken de plekken waar we nog niet zijn geweest.
Zo komen we door een kabouterbosje en een huisje met bijen waar Sven
nauwelijks interesse in heeft. Dat heeft hij wel voor nog een glijbaan met
houten klimtoren. Dan wil hij plotseling naar de paarden bij de
waterfietsen. Hij ziet ze niet eens staan, want daar is ook een waterpomp
met sluisjes. Hij wil met een meisje van zijn leeftijd spelen en doet haar
na. Er komen en gaan kinderen. Sven is er niet weg te krijgen tot zijn
favoriete meisje ook vertrekt. Al met al een mooi kinderparadijs, alleen de
toiletten kunnen moderner, schoner en meer worden afgestemd op kleine
kinderen.

Rond kwart voor vier zijn we terug bij ons huisje. Het is maandag, we
hebben nieuwe buren gekregen. Aan het einde van de middag haal ik Chinees
uit Beekbergen (24 euro 40). Goede kwaliteit Peking eend met pangangsaus,
rijst en ook prima saté. Sven eet brood met vleeswaren.

Radio Kootwijk

Dinsdag 9 augustus. Vandaag naar Radio Kootwijk. Via een mooie route door
het bos. Er zijn veel fietsers en wandelaars. We parkeren ter hoogte van de
watertoren. Met een parkeerautomaat (6 euro, ongeacht de parkeertijd) en
paaltjes die uit de grond komen. We lopen langs de watertoren en
bewakersloge met informatieborden. Het hoofdgebouw is alleen op afspraak
met een rondleiding te bezichtigen. We lopen er omheen, drinken sap en Sven
en Weiwei delen een zakjes snoepjes.


Gelijktijdig met de bouw van zendstation Radio Kootwijk begint aan de
andere kant van de lijn in Nederlands-Indië vanaf 1918 de bouw van de
enorme zender in de Malabarkloof bij Bandoeng op Java. Hoge antennemasten
zijn daar niet nodig. De antennedraden rusten hier op vijf kabels van elk
bijna twee kilometer lang, die op 800 meter hoogte rissende bergtoppen zijn
gespannen. Een waar kunststukje! Door de geografische positie van de kloof
straalt het radiosignaal precies richting Nederland.

Op de voorgrond de 800 pk draaistroommotor en daarachter de daarmee
gekoppelde wisselstroomgenerator voor 6000 Hz. Rechts is nog een deel te
zien van de spanningstransformator. De generator werd door middel van
ingebouwde ventilatoren met lucht gekoeld. Bovendien werd de
wisselspanningswikkeling nog eens extra gekoeld met water. Zoals reeds
vermeld ging de zender in 1923 officieel in bedrijf. Een historisch moment
in de Nederlandse radiogeschiedenis, want de afstand Nederlands-Indië van
11.410 km was daarmee tweezijdig overbrugd.

Maar waarom ging het toch niet zo goed? De verbinding was alleen mogelijk
als het gehele traject in het duister lag. En dat was in Nederland tussen
ongeveer 17 en 23 uur. Bovendien werden vooral de telegrafisten in lndië
geplaagd door de hevige onweersstoringen op lage frequenties in tropische
gebieden. Daardoor, en mede door het gebruikte ‘logge’ seinsysteem en de
geringe bandbreedte van de zendantenne, kon er maar langzaam worden
geseind. Per avond werden aan ook niet meer dan zo’n 500 tot 1000 woorden
overgebracht. Maar de belangrijkste reden voor het niet zo succesvol zijn
van de lange golf verbinding was de concurrentie van de korte golf, waarvan
de goede mogelijkheden voor lange afstandsverbindingen werden ‘ontdekt’.

In 1925 stelde Dr. Koomans van de PTT in Den Haag een uiterst simpel
enkeltraps korte golfzendertje in dienst. Met slechts een paar kW vermogen
werd hiermee een verbinding met Indië tot stand gebracht die al gauw een
veelvoud van het telegramverkeer van de lange golfzender verwerkte, vooral
ook door de veel hogere seinsnelheid die hiermee mogelijk bleek. Dat ene
zendertje werd al gauw gevolgd door een aantal andere, eerst alleen voor
telegrafie, maar later ook voor telefonie. En daarmee raakte het lange
golfverkeer steeds meer op de achtergrond.



Op 5 mei 2023 is het 100 jaar geleden dat het Staatsbedrijf der Posterijen
en Telegrafie (P&T) de eerste draadloze transoceanische
telegrafieverbinding tussen Malabar (Bandung) op Java en Radio Kootwijk via
de lange golf heeft gelegd.
De toenmalige gouverneur-generaal van Nederlands-Indië mr. Dirck Fock
verstuurde het eerste draadloze telegram naar koningin Wilhelmina. Hij
opende zijn telegram met de woorden: ‘Uwe Majesteit veroorlove mij bij de
openstelling voor het verkeer van het draadloos station op den Malabar dit
eerste telegram tot Haar te richten’.
Daarna stuurde hij een telegram naar de toenmalige minister van Koloniën S.
de Graaff. Tot slot onthulde hij de gedenkplaat en drukte op de knoppen
waardoor de verbinding officieel tot stand werd gebracht.


Dan terug naar Beekbergen om te lunchen op het terras bij de Heksenketel.
Een heerlijke heksenburger en een twaalf uurtje met thee, cola zero en
appelsap (21 euro 50). Weiwei en Sven spelen even biljart. Dan doorrijden
via het station waar de stoomtrein nog is en verder naar Eerbeek voor
croissantjes van jumbo en even spelen bij de straatfontein voor bakker Van
Veen. Wanneer Sven nat is, omkleden en nogmaals naar Jumbo. Weiwei doet met
Sven inkopen terwijl ik een muggenklapper zoek in andere winkels. Want die
van ons huisje heb ik kapotgeslagen.

Tegen drie uur zijn we terug voor de siësta. Het is warm, maar er staat
gelukkig wel wind. Na vijf uur gaan we nog even naar het zwembad. Bij het
pierenbadje blijven we als enigen over. Er zijn weer wespen die soms op het
water drijven.

Na het avondeten (restje Chinees en krentenbrood en croissantjes) komt
buurmeisje Sanne met haar moeder Nancy uit Gouda op bezoek. Weiwei wil
graag dat Sven en de 1 jaar oudere Sanne samen spelen. Sanne wil
uiteindelijk naar de speelplaats bij de ingang, daar vinden wij het te laat
voor.

Woensdag 10 augustus. Vanmorgen gaan we naar Ballorig (8 euro 95, sokken
verplicht) in Zutphen. Een half uur rijden, binnendoor via min of meer de
kortste route. Het is daar niet zo druk. Wel wordt het binnen langzaam
steeds warmer. We lunchen hier ook: twee kroketten met brood en de
ontbijtdeal.

Tegen twee uur terug naar ons huisje voor de siësta, nu via stukjes A1 en
A50. Vroeg avondeten met nacho’s en toastjes met kip kerrie. Daarna bij
buurmeisje Sanne in een badje spelen met waterballonnen. Zij hebben veel
minder schaduw. We hebben het onder andere over ervaringen met
ziekenhuizen.

Donderdag 11 augustus. Sven eet twee stukken brood. Hij is niet helemaal
fit, want proest net als gisteren een paar keer met grote snottebellen als
gevolg. Vanmorgen gaan we naar De Veluwse Stoomtrein Maatschappij, aan de
oostkant van Beekbergen.


De vakantieweken vliegen voorbij, en zo stomen wij ook vrolijk door! Tot en
met zondag 28 augustus klinkt de stoomfluit elke dag, behalve op
zaterdagen, weer over de Veluwe. Alles is veranderd, maar de stoomtrein
tussen Apeldoorn en Dieren over de meer dan honderd jaar oude Koningslijn
is gebleven. Beleef het indringende geluid van de stoomfluit. Ervaar het
stampen, de stoomontwikkeling en de trekkracht van de machtige
stoomlocomotieven.


Het parkeerterrein stroom langzaam voller. We halen onze kaartjes die
online zijn betaald. Weiwei ziet een mooi boek over de mooiste treinreizen
in de wereld, dat wil ze na de rit kopen. De trein heeft al een retourtje
Apeldoorn gedaan wanneer wij instappen. Onderweg stopt hij een paar keer
kort en fluit bij elke spoorwegovergang. In Eerbeek stop hij 25 minuten. Ik
heb net tijd om vier croissantjes te halen bij Jumbo.

Op de terugweg zitten we op een andere plek. Sven smult van een croissant
en doet blonde zusjes achter hem na. In Beekbergen is tijd om rond te
kijken, ook in de werkplaats. De locomotief wordt op het terrein gebracht
om kolen en water bij te vullen. Alles is op zich te fotograferen, maar er
is zo op het midden van de dag wel een overvloed aan licht. Achter de
andere treinen ontdekt ik een Trabantje, die wel wat onderhoud kan
gebruiken.

Na afloop rijden we naar wegrestaurant Mendel. Daar zijn we weer doelwit
van wespen. Ik heb een broodje vlees met satésaus en Weiwei een hamburger
met omelet (20 euro). Het is een net restaurant met mooi meubilair en het
personeel draagt zelfs een uniform. Sven heeft niet eens trek in de koekjes
die we bij de thee krijgen.

Dan gaan we naar de Jumbo in Apeldoorn. Sven en Weiwei blijven in de
schaduw in de auto zitten terwijl ik snel aardbeien, brood en krentenbollen
haal. Het is twee uur geweest voor we terug zijn bij ons huisje voor de
siësta.

Aan het einde van de middag gaan we naar het zwembad. Buurmeisje Sanne is
er ook even met haar opa. Wanneer het bad in de schaduw komt, vertrekken we
want Sven zegt dat hij het koud krijgt. Nu wil Sven wel brood eten. Na het
eten speelt hij nog bij Sanne, met klei en een roze radiografisch
bestuurbaar autootje en ze kleuren met potloodjes en spelen met stickers
bij ons huisje.

Vrijdag 12 augustus. Voor twaalf uur moeten we uit het huisje zijn. Na ruim
een uur zijn we weer thuis. ’s Avond is er een ballonnenoptocht (midden in
de zomer) voor de kinderen; het startsein voor de (laatste) vakantieweek.

Johan (14 augustus 2022)