Den Haag, Kleve & 's-Heerenberg, Haarlem, september 2023
Vanwege mijn vijftigste verjaardag heb ik enkele dagen vrijgenomen. Het
liefste zou ik in mijn eentje naar het buitenland gaan, bijvoorbeeld naar
Rome, maar de afgelopen maanden ontstond het plan om met vriend Hans naar
Den Haag en Haarlem te gaan, voor enkele musea en bijzondere restaurants.
Beide Nederlandse stedentrips worden onderbroken door een weekend met
Weiwei en Sven naar Duitsland.
Den Haag
Woensdag 13 september. Ik neem de trein van 15:01 naar Den Haag, waar Hans
dan al in zit. In Den Haag lopen we langs de AH waar onlangs een
personeelslid is doodgestoken. Hans vertelt over het danstheater, hij is
zich aan het oriënteren, waar zijn de parkeergarages waar hij parkeerde? De
stad lijkt er anders uit te zien wanneer je met de trein in plaats van met
de auto komt.
We hebben een hotel in Chinatown, in de Wagenstraat. Hotel Hague Center,
voorheen Patten Hotel. Nederlanders moeten ook toeristenbelasting betalen.
Mijn kamer heeft geen raam. Hans zijn kamer heeft wel een raam en een
terras, maar bij mij is weer zitje met een tafeltje en twee stoelen, bij
hem niet. Op zijn verdieping hangen Chinese decoraties aan de muur. Het
personeel bij de receptie is jong en meestal Engelstalig.
Ik blijk de stad lopend beter te kennen dan Hans. Ik had voor het avondeten
restaurant De Poentjak op het oog. We wandelen door het centrum, via de
Passage, en stappen daar binnen. Maar helaas is er alleen vanaf 20:15 nog
plek zegt een jonge serveerster in een kort rokje. Daarom lopen we door
naar Bodega De Posthoorn. Daar zijn genoeg vrije tafels.
Buiten een groot terras en enkele oudere gasten.
Aan de kleding te zien zakenmensen. Of oud geld.
Maar wel een plakkerige menukaart.
De man die ons bedient is een beetje merkwaardig, kortaf, maar wel
vriendelijk. Verder zijn er vooral jonge serveersters. Ik bestel Indische
Posthoorn balletjes vooraf en een vegetarisch hoofdgerecht. Hans heeft
tomatensoep vooraf en de variant met vlees als hoofdgerecht. Het eten
smaakt uitstekend. Aan de muur hangen foto’s van diverse bekende
Nederlanders, van Boudewijn Büch en Theo van Gogh in de hal tot Van Kooten
en De Bie in de eetzaal.
En nog twee ontdeugende kunstwerken aan de muur met een flink prijskaartje.
Donderdag 14 september. We ontbijten bij Vienna Konditorei, Plaats 30, met
een groot terras. Hans wil in de schaduw zitten, dat kan qua temperatuur
vanmorgen gelukkig net. We bestellen yoghurt met fruit en granola.
Via Paleis Noordeinde en ambassades lopen we naar Museum Sophiahof.
Onderweg zijn her en der blokkades die met Prinsjesdag worden ingezet.
Bij Sophiahof staat een charmante dame met lang donker haar en een
doorzichtig kanten vest bij receptie die wel in is voor een praatje.
De tentoonstelling is interactief met audio en beelden, veel persoonlijke
verhalen van families, zoals die van Jouwe en Birney. Dat maakt het
interessanter. We krijgen de tip van een boek voor slechts 1 euro: Het
verhaal van Indië.
Buiten is nog een fototentoonstelling.
Waarom staan er twee koetsen onder kleden?
Via een andere route lopen we terug naar het centrum en zien een
opmerkelijk groot gebouw.
In 1840 besteeg Willem II (1792-1849) de troon. Langs de noordzijde bouwde
hij in 1845-1846 een manege en in 1846 kwam er een aantal huizen naast voor
de officieren van de Frederikskazerne.
De manege kreeg een neogotische gevel, een stijl die Willem II in Engeland
had gezien, met spitsboogvensters. In 1971 werd de Willemskerk afgebroken
met uitzondering van de toren en de gevel. Er werd een kantoorgebouw achter
de gevel gebouwd, dat in 1975 werd geopend door kroonprinses Beatrix. Het
kantoorgebouw werd de Willemshof genoemd. Gebruiker zijn de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten (VNG) en een aantal daaraan gelieerde verenigingen.
Via Denneweg komen we bij Hotel des Indes. Mijn doel was Wiener Konitorei,
maar de terrrasplekjes met schaduw zijn bezet, we wachten nog even maar
besluiten een stukje terug te lopen naar Plein en kiezen het Belgische
restaurant Leopold voor een lange lunch (25 euro 50) met een een hotdog
voor Hans en een uitsmijter voor mij. We hebben een leuke plek om mensen te
bekijken.
Dan een lange pauze op kamer. Nu ga ik telefonisch een tafeltje bij De
Poentjak reserveren, maar wederom is alleen 20:15 mogelijk. Een beetje
laat, maar dat moet dan maar.
We krijgen een tafeltje helemaal achterin naast de bar. Het is er warm, dit
is klassiek een restaurant met een huiskamersfeer. Eerst krijgen we een
schaaltje ‘van het huis’ met vier lekkernijen. Oudere mannen runnen het
restaurant met vanavond enkele jonge getinte mannen van waarschijnlijk een
hotelschool in de bediening. Ik had op zich zelf wel wat gerechten willen
combineren, maar toch kiezen we voor de Poentjak Rijsttafel. Er blijkt
zelfs nog ruimte te zijn voor een toetje waar mijn oog op viel: 'kiss below
zero', ijs met advocaat en chocoladesaus.
We hebben geweldig gegeten en zijn bijna laatste gasten die rond
sluitingstijd vertrekken.
De baas zegt dat het restaurant elke avond vol is.
Elke avond.
Vrijdag 15 september. Met onze bagage lopen we naar Wiener Konditorei voor
het ontbijt (18 euro 75). Dat is een zaak met een lange geschiedenis,
opgericht in 1934, en - gelukkig - nog ouderwetse inrichting. Ik heb dit
speciaal gekozen omdat Hans een liefhebber is van Oostenrijk. Hij neemt een
belegen Pretzel en ik kies de Mohnstrudel. Groepen toeristen en studenten
lopen langs. Ze vergeten om een cappuccino op de rekening te zetten, maar
ik ben zo eerlijk om dat te zeggen.
Dan is het tijd voor de terugweg. Om twee uur komt Sven uit school.
Kleve & ’s Heerenberg.
Zaterdag 16 september. We gaan een weekend naar Duitsland. Na het sporten
van Sven kan de bagage in de auto. We rijden via de A12 langs Arnhem en
komen bij Emmerich over de Rijn in Kleve. We overnachten bij Hotel Zur Post
in de bovenstad. Het hotel ligt aan de centrale winkelstraat en heeft
achter een kleine parkeerplaats. We hebben een zeer ruime kamer met drie
bedden verdeeld over twee ruimtes en ontbijt inbegrepen voor slechts 114
euro.
Na even bijkomen gaan we direct naar een Aziatisch buffetrestaurant in
Kleve waar het drinken bij inbegrepen is (49 euro 80 waarvan 10 euro voor
Sven). De pindasaus is dit keer iets dikker dan gebruikelijk bij Aziatische
buffetten in Duitsland. Het eten is behoorlijk goed. Weiwei vindt het nog
zout, maar dat is afhankelijk van wat je kiest. Sven is vooral onder de
indruk van het aquarium. Daar hebben we een tafeltje bij in de buurt
gekozen. De bediening spreekt zelfs een beetje Nederlands.
Dan terug over de Rijn een paar kilometer Nederland in naar het prachtige
Kasteel Huis Bergh in ‘s-Herenberg. Huis Bergh is de grootste waterburcht
in Nederland. Bij het kasteel zit een café in het voormalige koetshuis.
Parkeren kan gratis, maar die plekken zijn bezet, daarom staan we achter
een slagboom waarvoor je een parkeermunt van 3 euro 50 bij de kassa moet
halen. Er bloeit nog veel in de tuinen en we genieten van het mooie weer.
Op het kasteel zijn sinds 2018 overnachtingen mogelijk, in de ronde toren
en in de platte toren kan men ervaren hoe het is om op een kasteel te
slapen. Boven de poort zit een tijdvers: CoMes osVVaLDVs sIbI et posterIs
ereXIt. In vertaling: Graaf Oswald (III van den Bergh (1646-1712)) heeft
voor zichzelf en zijn nakomelingen (deze poort) opgericht. De rode letters
geven jaartal aan in Romeinse cijfers: M=1000; D=500; C=100; L=50; X=10; V=
5; I=1, dus 1679.
Op de heenweg kwamen we dwars door het centrum van ‘s-Heerenberg, op de
terugweg komen we langs een enorm gebouw. Ik heb op wikipedia opgezocht wat
het is:
Adres: 's-Heerenberg Emmerikseweg 13
Het Patersklooster aan de Emmerikseweg is 's-Heerenberg is een kenmerkend
gebouw wanneer je vanuit Emmerik 's-Heerenberg binnenrijdt. Begonnen als
Bonifatiushuis in 1910, daarna in 1958 hernoemd naar Don Rua tot 1971.
Tussen 1971 en 1975 heeft het gebouw leeggestaan todat het in gebruik werd
genomen als Gouden Handen, een expositie-locatie voor creatief Nederland.
In 1999 werd Gouden Handen ontmanteld en bleef het pand - op enkele horeca-
initiatieven na - leegstaan. Na de nodige discussies werd in 2009 gestart
met de verbouwing naar koop/huurappartementen en o.a. de dependance van het
gemeentehuis van Montferland. In 2015 werd de verbouwing opgeleverd samen
met de heringerichte kloostertuin.
Terug in het hotel blijven Weiwei en Sven op de kamer hangen terwijl ik
door de winkelstraat wandel en plekken met Wi-Fi zoek. Ik vind het zonde om
binnen te blijven zitten. Daar is het weer veel te goed voor. Later weet ik
hen te overtuigen om ook naar het centrum te komen. Sven eet voor het eerst
braadworst! We lopen ook nog rond de Zwanenburcht. Ik wist helemaal niet
dat Kleve zo’n hooggelegen kasteel had. In de benedenstad horen we muziek.
Zondag 17 september. We ontbijten rustig. Ze hebben lekkere verse broodjes
en veel vleeswaren, waar Sven zo dol op is. Dan doen we de bagage in de
auto en rijden rustig naar GochNess (7 euro 20 per valwassene, Sven is
gratis), dat gaat om elf uur open. Het is een schitterend zwembad met
diverse baden en uitstekende faciliteiten. We hadden wel langer dan twee
uur kunnen blijven, maar we moeten nog naar huis en ik heb een plekje
gevonden voor de lunch.
We lunchen (38 euro 20) bij Eethuis De Diepen bij de Sint Jansberg. Dat
ligt tegen de grens met Duitsland. Het is een populaire plek voor
wandelaars en fietsers. Weiwei heeft en uitsmijter, ik een royale
pannenkoek met spek en kaas, voor Sven een tosti met alleen kaas, die hij
ook nog eens helemaal opeet. Dan volgt nog een mooi route via Groesbeek. Op
de A15 vallen Weiwei en Sven in slaap. Weiwei is enthousiast over dit
weekend en wil nog dit jaar een keer terug voor iets soortgelijks.
Haarlem
Maandag 18 september. Vandaag ben ik jarig! Maar liefts 50 jaar.
Onvoorstelbaar. Zo oud voel ik me helemaal niet. Voor we Sven naar school
brengen maak ik de post met verjaardagskaarten open en een pakketje van
Karin uit Oost-Duitsland. Gelukkig staat er geen Abraham voor ons huis...
We nemen de trein van 15:06 naar Leiden, Hans is een paar minuten eerder
met een andere trein op het zelfde perron gearriveerd. Het overstappen in
Leiden lukt maar net. De trein naar Haarlem leek wel een eind
doorgeschoten. De perrons in Leiden zijn erg lang en we moesten met de lift
naar beneden, met trappen weer omhoog en vervolgens rennen.
In Haarlem begint het net voor we het hotel achter de kerk bereiken te
regenen. Buien trekken in de namiddag over. Bij de (donkere) receptie staan
leuke meiden. Er zijn veel Engelstalige gasten. Ik heb kamer 145 met
schitterend uitzicht op kerk en straatleven. De lift heeft wat kuren,
waardoor het soms wat langer duurt voor je op de gewenst verdieping bent.
Voor het avondeten lopen we naar restaurant Royal Pokhara. Reserveren is zo
te zien niet nodig, want naast ons zijn er alleen een man en jonge vrouw.
Wij nemen het andere tafeltje bij het raam. Ik stel Nepalese gerichten
voor. Twee voorgerechten (chicken cholla en chicken momo) en hoofdgerechten
(vegetable thali en groente curry) voor 60 euro 70.
Tijdens het eten komt een lange vrouw met grijs haar binnen. Het duurt even
voor ik haar herken. In 2012 heb ik haar in Nepal ontmoet. Nu is ze
helemaal in het wit gekleed. Destijds meestal meerkleurig, met haar
favoriete kleur magenta.
Ze heeft een rechte rug en loopt struis. Het blijkt dat ze wenslichtjes die
op de bali staan ten bate van een school school in Nepal verkoopt, dat hoor
ik later van de uitbaatster. Ze ziet mij niet. Eerst komt ze binnen om eten
te bestellen en later nogmaals om dat op te halen.
Ik ben haar anderhalf jaar na die reis ook al een keer zomaar tegengekomen
op de Dam in Amsterdam.
Merkwaardig.
Toeval bestaat niet, want alles is toeval.
Voor het slapen zitten we nog even op de kamer om na te praten.
Dinsdag 19 september. Om negen uur lopen we voor het ontbijt naar
Brownies & DownieS in een straatje achter het hotel. Het meisje van de
bediening is vandaag voor het eerst. We bestellen yoghurt met granola en
vers fruit. Het is een mooie zaak in een grote ruimte. Een half uurtje
later komt het down-personeel om mee te helpen.
We lopen direct door naar het Teylers Museum. Het oudste museum van
Nederland. De entree is al schitterend met een koepeldak. Een van de
opvallende objechten is een enorme elektrificeermachine. Het meest
aansprekend is de Ovale Zaal. De vloer staat daar bol. Volgens een
vrouwelijke gids die schooljeugd rondleidt, komt dat door de gietijzeren
hekken van de bovenverdieping die een verzakking hebben veroorzaakt.
Het Museum is verbonden met het grote huis van Teylers. Dat is ook
grotendeels te bezichtigen. Vooral het mooie behang valt op. In de
muntenkamer liggen veel herdenkingsmunten. Verder valt op dat de medaille
van Nobelprijswinnaar Lorentz in jaren zestig is weggeraakt. Dan nog twee
kamers met schilderijen, waarvan in de tweede een schitterende klassieke
bank staat waar ik niet eens op durf te zitten. We lunchen in het moderne
en lichte café waar je op tablets de bestelling kunt doen. Elke een iets te
donkere tosti’s en thee en koffie voor 18 euro. Dan nog wat napraten en
pauzeren op onze kamers.
Eind 2022 las ik “Ik, Boudewijn Büch” van Guus Buddy Bauer. Ik was niet
onder de indruk. Bauer doet twintig jaar na de dood van Buch met een
‘roman’ een poging onder woorden te brengen wat Buch allemaal na zijn
dood nog zou hebben gedaan en gedacht. Dat komt vooral neer op een
opsomming van biografische elementen (die je ook in de biografie Boud
kunt lezen), met bijvoorbeeld straatnamen of een brug die naar hem zijn
vernoemd, meningen en oordelen over eigen werk, imago en status.
Het kon mij allemaal maar weinig boeien. Ik denk dat Bauer er beter aan
had gedaan om een essay (of essays) te schrijven over wat hij had
willen melden.
Wat ik wel interessant vond, was het noemen van de Boudewijn Büchlaan
in Kloetinge (p104) waar Hans Warren op nummer 7 woonde. En enkele
beschrijvingen van het Teylers in Haarlem die hieronder volgen.
P.27 ‘Kijk eens wat met een simpele wilsbeschikking zoals die van Pieter
Teyler allemaal is gerealiseerd. Vrienden bouwden na zijn dood de ovale
zaal achter zijn huis, startten daarmee feitelijk het museum, en
realiseerden tegelijkertijd een hofje aan het Spaarne voor arme vrouwen.
Teylers huis is al eeuwen de zetel van een stichting, die de verlichte
ideeen van Pieter propageert. Ik was echt van plan om ook zoiets op te
zetten.’
p.86 ‘Op de tafel, onder een stolp, het testament van Teyler en zijn
afgebeelde inktpot. We krijgen uitleg over de plafonds, de ronde hoeken
waar een schouw, een servieskast en de voor de tijd hypermoderne water-
pominstallatie voor de keuken in verborgen zijn. [..] de ovale zaal
[..] geinspireerd door de stijl van de oude Grieken, met pilasters en
bogen. De balustrade is van gietijzer en dat was nieuw voor die tijd,
doorgaans waren ze van hout.’
p.214 ‘In de ovale zaal [..] ligt mijn gootste schat tentoongesteld,
‘opgebaard’ wilde ik zeggen, gekregen op het eiland Mauritius.
Het pronkstuk van mijn verzameling, mijn illustere dodobotje.
Het Teyler Museum heeft het in langdurig bruikleen van de Rijksdienst
Cultureel Erggoed te Amersfoort.’
p.219 ‘Hendruk Antoon Lorentz uit Arnhem, die met lichtsnelheid het
pad voor bewonderaar Einstein effende, conservator bij Teylers,
waarschijnlijk onze grootse wetenschapper ooit, stichtte en passat
in 1910 in Leide de eerste openbare bibliotheek in ons land.’
Vanaf de opening in 1784 tot het begin van de 20e eeuw was Teylers
Museum een plek waar actief wetenschappelijk onderzoek werd bedreven
en waar de resultaten getoond werden aan een breed publiek. Wist je
dat Nobelprijswinnaar Hendrik Antoon Lorentz zijn eigen laboratorium
in Teylers Museum had waar hij van 1909 tot zijn dood in 1928 werkte?
Grote wetenschappers, waaronder Einstein, bezochten hem hier.
Op 17 mei 2017 werd het Lorentz Lab na een restauratie door Koning
Willem Alexander heropend.
https://www.haarlemcityblog.nl/lifestyle-2/teylers-museum-haarlem/
Teylers Museum: het oudste museum van NL
door Manon Tijmes | apr 30, 2023
Dit prachtige historische museum ligt aan het Spaarne en is
ongetwijfeld één van de grootste trekpleisters van onze stad.
Niet alleen erg populair onder de vele toeristen die Haarlem goed
weten te vinden. Grote namen uit het verleden als Einstein, keizer
Napoleon en tsaar Alexander gingen je al voor… om zomaar even een
aantal te noemen. Laat je verwonderen door een indrukwekkende
collectie aan o.a. natuurkundige instrumenten, kunst van vele
grootheden, maar ook fossielen, studieboeken en munten. Na een
bezoek aan Teylers Museum ben je ongetwijfeld een stukje wijzer!
Pieter Teyler van der Hulst (1704-1778) was een koopman, bankier
maar ook vertegenwoordiger van de Verlichting en liet zijn geld
na ter bevordering van de kunst en wetenschap. Met die erfenis
werd het museum in 1784 opgericht als kennisinstituut en daarmee
is Teylers Museum het oudste museum van Nederland.
Bij binnenkomst wandel je eerst door de zaal met fossielen en
verschillende instrumenten, voordat je in de Ovale Zaal komt.
Deze zaal, waar het ooit allemaal mee begon, is één van de meest
bekende en indrukwekkende zalen van Teylers Museum. Later werd
het museum uitgebreid met andere zalen, waaronder een Leeszaal
en Schilderijenzalen. In de tuin bevindt zich het laboratorium,
waar tegenwoordig scholieren actief zijn. Naast een vaste
collectie, valt er ook altijd iets nieuws te zien of te beleven.
Het oudste museum van nederland is volgens ons niet alleen het
Museum van de Verwondering, maar ook het Museum van de
Verrassingen. Naast een museumbezoek, kun je hier namelijk ook
terecht voor vergaderingen, foto- en filmopnamen, bruiloften,
seminars en lezingen. Het pand ademt een rijke historie en biedt
hiermee een unieke locatie, ook voor andere doeleinden.
Al eerder schreven wij een blog over Pieter Teylers huis, wat na
een jarenlange renovatie sinds december 2021 open is voor het publiek.
Zeker een bezoek waard en inbegrepen bij een entreebewijs van Teylers
Museum. Ook is het mogelijk om een rondleiding te reserveren door
het woonhuis van de grondlegger van het museum. Leuk weetje: het
huis mag niet verkocht worden en zal daardoor altijd onderdeel
blijven van het museum.
Pieter Teyler had de wens om de wereld een betere plek te maken.
Dit wilde hij bereiken door middel van kunst en wetenschap, om zo
de wereld in kaart te brengen en te begrijpen. Het was een man
van dromen en idealen.
Twee jonge en slanke vrouwen, een Thaise en geblondeerde Oost-Europese,
komen nu pas langs om mijn kamer schoon te maken. Ik hoef alleen schone
handdoeken en ze mogen de prullenbak legen. Haarlem heeft een zeer fraai
oud stadscentrum. Allemaal prima te belopen. Maar in de Namiddag gaat het
weer regenen, dus zoeken we onze kamers weer op.
Voor het avondeten gaan we naar De Lachende Javaan, weer in een ander
straatje achter het hotel. Het is een familiebedrijf van broers uit
Makassar. Bij ons komt een enthousiast en zeer behulpzaam meisje voor de
bediening. We kiezen een rijsttafel en nemen ijs na. Hans gaat voor rode
wijn.
Boven is een exclusieve verzameling kunst en affiches waar ik - met
toestemming - even een kijkje neem. Voorheen kon je boven zitten, maar als
ik het goed begrijp hebben ze een paar jaar geleden een pand ernaast aan
het restaurant toegevoegd. Het eten is uitstekend en de sfeer idem dito. In
de eetzaal is ook veel kunst en er hangt zelfs een beschilderde prauw aan
het plafond.
Even na vier uur word ik wakker door een enorme knal. Een plofkraak denk
ik. Direct daarna val ik weer in slaap, om vervolgens weer wakker te worden
van een helikopter die boven het centrum van Haarlem rondcirkelt. Hans
stuurt appjes. ’s Ochtends zie ik online een krantenartikel over een
juwelierszaak in een straatje achter het hotel waarvan de gevel zwaar
beschadigd is. Kennelijk hebben ze ook al twee verdachten met een scooter
aangehouden.
Woensdag 20 september. We nemen de trein van 8:25 zodat ik rond half
tien thuis online kan beginnen met werken.
Hans is net als Weiwei enthousiast en wil te zijner tijd samen wel meer
stedentripjes doen. Voor Leiden had ik al een plan liggen, maar er zijn
vast meer steden die geschikt zijn.
Wordt vervolgd dus.
Johan (24 september 2023)
Naschrift: tien dagen later heb ik de vrouw uit Haarlem gemaild over deze
toevallige ontmoeting.