Den Haag, Kleve & 's-Heerenberg, Haarlem, september 2023
    
    
    Vanwege mijn vijftigste verjaardag heb ik enkele dagen vrijgenomen. Het liefste zou ik in mijn eentje naar het buitenland gaan, bijvoorbeeld naar Rome, maar de afgelopen maanden ontstond het plan om met vriend Hans naar Den Haag en Haarlem te gaan, voor enkele musea en bijzondere restaurants. Beide Nederlandse stedentrips worden onderbroken door een weekend met Weiwei en Sven naar Duitsland.
    Den Haag Woensdag 13 september. Ik neem de trein van 15:01 naar Den Haag, waar Hans dan al in zit. In Den Haag lopen we langs de AH waar onlangs een personeelslid is doodgestoken. Hans vertelt over het danstheater, hij is zich aan het oriënteren, waar zijn de parkeergarages waar hij parkeerde? De stad lijkt er anders uit te zien wanneer je met de trein in plaats van met de auto komt. We hebben een hotel in Chinatown, in de Wagenstraat. Hotel Hague Center, voorheen Patten Hotel. Nederlanders moeten ook toeristenbelasting betalen. Mijn kamer heeft geen raam. Hans zijn kamer heeft wel een raam en een terras, maar bij mij is weer zitje met een tafeltje en twee stoelen, bij hem niet. Op zijn verdieping hangen Chinese decoraties aan de muur. Het personeel bij de receptie is jong en meestal Engelstalig. Ik blijk de stad lopend beter te kennen dan Hans. Ik had voor het avondeten restaurant De Poentjak op het oog. We wandelen door het centrum, via de Passage, en stappen daar binnen. Maar helaas is er alleen vanaf 20:15 nog plek zegt een jonge serveerster in een kort rokje. Daarom lopen we door naar Bodega De Posthoorn. Daar zijn genoeg vrije tafels. Buiten een groot terras en enkele oudere gasten. Aan de kleding te zien zakenmensen. Of oud geld. Maar wel een plakkerige menukaart. De man die ons bedient is een beetje merkwaardig, kortaf, maar wel vriendelijk. Verder zijn er vooral jonge serveersters. Ik bestel Indische Posthoorn balletjes vooraf en een vegetarisch hoofdgerecht. Hans heeft tomatensoep vooraf en de variant met vlees als hoofdgerecht. Het eten smaakt uitstekend. Aan de muur hangen foto’s van diverse bekende Nederlanders, van Boudewijn Büch en Theo van Gogh in de hal tot Van Kooten en De Bie in de eetzaal. En nog twee ontdeugende kunstwerken aan de muur met een flink prijskaartje. Donderdag 14 september. We ontbijten bij Vienna Konditorei, Plaats 30, met een groot terras. Hans wil in de schaduw zitten, dat kan qua temperatuur vanmorgen gelukkig net. We bestellen yoghurt met fruit en granola. Via Paleis Noordeinde en ambassades lopen we naar Museum Sophiahof. Onderweg zijn her en der blokkades die met Prinsjesdag worden ingezet. Bij Sophiahof staat een charmante dame met lang donker haar en een doorzichtig kanten vest bij receptie die wel in is voor een praatje. De tentoonstelling is interactief met audio en beelden, veel persoonlijke verhalen van families, zoals die van Jouwe en Birney. Dat maakt het interessanter. We krijgen de tip van een boek voor slechts 1 euro: Het verhaal van Indië. Buiten is nog een fototentoonstelling. Waarom staan er twee koetsen onder kleden? Via een andere route lopen we terug naar het centrum en zien een opmerkelijk groot gebouw.
      In 1840 besteeg Willem II (1792-1849) de troon. Langs de noordzijde bouwde hij in 1845-1846 een manege en in 1846 kwam er een aantal huizen naast voor de officieren van de Frederikskazerne. De manege kreeg een neogotische gevel, een stijl die Willem II in Engeland had gezien, met spitsboogvensters. In 1971 werd de Willemskerk afgebroken met uitzondering van de toren en de gevel. Er werd een kantoorgebouw achter de gevel gebouwd, dat in 1975 werd geopend door kroonprinses Beatrix. Het kantoorgebouw werd de Willemshof genoemd. Gebruiker zijn de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en een aantal daaraan gelieerde verenigingen.
    Via Denneweg komen we bij Hotel des Indes. Mijn doel was Wiener Konitorei, maar de terrrasplekjes met schaduw zijn bezet, we wachten nog even maar besluiten een stukje terug te lopen naar Plein en kiezen het Belgische restaurant Leopold voor een lange lunch (25 euro 50) met een een hotdog voor Hans en een uitsmijter voor mij. We hebben een leuke plek om mensen te bekijken. Dan een lange pauze op kamer. Nu ga ik telefonisch een tafeltje bij De Poentjak reserveren, maar wederom is alleen 20:15 mogelijk. Een beetje laat, maar dat moet dan maar. We krijgen een tafeltje helemaal achterin naast de bar. Het is er warm, dit is klassiek een restaurant met een huiskamersfeer. Eerst krijgen we een schaaltje ‘van het huis’ met vier lekkernijen. Oudere mannen runnen het restaurant met vanavond enkele jonge getinte mannen van waarschijnlijk een hotelschool in de bediening. Ik had op zich zelf wel wat gerechten willen combineren, maar toch kiezen we voor de Poentjak Rijsttafel. Er blijkt zelfs nog ruimte te zijn voor een toetje waar mijn oog op viel: 'kiss below zero', ijs met advocaat en chocoladesaus. We hebben geweldig gegeten en zijn bijna laatste gasten die rond sluitingstijd vertrekken. De baas zegt dat het restaurant elke avond vol is. Elke avond. Vrijdag 15 september. Met onze bagage lopen we naar Wiener Konditorei voor het ontbijt (18 euro 75). Dat is een zaak met een lange geschiedenis, opgericht in 1934, en - gelukkig - nog ouderwetse inrichting. Ik heb dit speciaal gekozen omdat Hans een liefhebber is van Oostenrijk. Hij neemt een belegen Pretzel en ik kies de Mohnstrudel. Groepen toeristen en studenten lopen langs. Ze vergeten om een cappuccino op de rekening te zetten, maar ik ben zo eerlijk om dat te zeggen. Dan is het tijd voor de terugweg. Om twee uur komt Sven uit school.
    Kleve & ’s Heerenberg. Zaterdag 16 september. We gaan een weekend naar Duitsland. Na het sporten van Sven kan de bagage in de auto. We rijden via de A12 langs Arnhem en komen bij Emmerich over de Rijn in Kleve. We overnachten bij Hotel Zur Post in de bovenstad. Het hotel ligt aan de centrale winkelstraat en heeft achter een kleine parkeerplaats. We hebben een zeer ruime kamer met drie bedden verdeeld over twee ruimtes en ontbijt inbegrepen voor slechts 114 euro. Na even bijkomen gaan we direct naar een Aziatisch buffetrestaurant in Kleve waar het drinken bij inbegrepen is (49 euro 80 waarvan 10 euro voor Sven). De pindasaus is dit keer iets dikker dan gebruikelijk bij Aziatische buffetten in Duitsland. Het eten is behoorlijk goed. Weiwei vindt het nog zout, maar dat is afhankelijk van wat je kiest. Sven is vooral onder de indruk van het aquarium. Daar hebben we een tafeltje bij in de buurt gekozen. De bediening spreekt zelfs een beetje Nederlands. Dan terug over de Rijn een paar kilometer Nederland in naar het prachtige Kasteel Huis Bergh in ‘s-Herenberg. Huis Bergh is de grootste waterburcht in Nederland. Bij het kasteel zit een café in het voormalige koetshuis. Parkeren kan gratis, maar die plekken zijn bezet, daarom staan we achter een slagboom waarvoor je een parkeermunt van 3 euro 50 bij de kassa moet halen. Er bloeit nog veel in de tuinen en we genieten van het mooie weer.
      Op het kasteel zijn sinds 2018 overnachtingen mogelijk, in de ronde toren en in de platte toren kan men ervaren hoe het is om op een kasteel te slapen. Boven de poort zit een tijdvers: CoMes osVVaLDVs sIbI et posterIs ereXIt. In vertaling: Graaf Oswald (III van den Bergh (1646-1712)) heeft voor zichzelf en zijn nakomelingen (deze poort) opgericht. De rode letters geven jaartal aan in Romeinse cijfers: M=1000; D=500; C=100; L=50; X=10; V= 5; I=1, dus 1679.
    Op de heenweg kwamen we dwars door het centrum van ‘s-Heerenberg, op de terugweg komen we langs een enorm gebouw. Ik heb op wikipedia opgezocht wat het is:
      Adres: 's-Heerenberg Emmerikseweg 13 Het Patersklooster aan de Emmerikseweg is 's-Heerenberg is een kenmerkend gebouw wanneer je vanuit Emmerik 's-Heerenberg binnenrijdt. Begonnen als Bonifatiushuis in 1910, daarna in 1958 hernoemd naar Don Rua tot 1971. Tussen 1971 en 1975 heeft het gebouw leeggestaan todat het in gebruik werd genomen als Gouden Handen, een expositie-locatie voor creatief Nederland. In 1999 werd Gouden Handen ontmanteld en bleef het pand - op enkele horeca- initiatieven na - leegstaan. Na de nodige discussies werd in 2009 gestart met de verbouwing naar koop/huurappartementen en o.a. de dependance van het gemeentehuis van Montferland. In 2015 werd de verbouwing opgeleverd samen met de heringerichte kloostertuin.
    Terug in het hotel blijven Weiwei en Sven op de kamer hangen terwijl ik door de winkelstraat wandel en plekken met Wi-Fi zoek. Ik vind het zonde om binnen te blijven zitten. Daar is het weer veel te goed voor. Later weet ik hen te overtuigen om ook naar het centrum te komen. Sven eet voor het eerst braadworst! We lopen ook nog rond de Zwanenburcht. Ik wist helemaal niet dat Kleve zo’n hooggelegen kasteel had. In de benedenstad horen we muziek. Zondag 17 september. We ontbijten rustig. Ze hebben lekkere verse broodjes en veel vleeswaren, waar Sven zo dol op is. Dan doen we de bagage in de auto en rijden rustig naar GochNess (7 euro 20 per valwassene, Sven is gratis), dat gaat om elf uur open. Het is een schitterend zwembad met diverse baden en uitstekende faciliteiten. We hadden wel langer dan twee uur kunnen blijven, maar we moeten nog naar huis en ik heb een plekje gevonden voor de lunch. We lunchen (38 euro 20) bij Eethuis De Diepen bij de Sint Jansberg. Dat ligt tegen de grens met Duitsland. Het is een populaire plek voor wandelaars en fietsers. Weiwei heeft en uitsmijter, ik een royale pannenkoek met spek en kaas, voor Sven een tosti met alleen kaas, die hij ook nog eens helemaal opeet. Dan volgt nog een mooi route via Groesbeek. Op de A15 vallen Weiwei en Sven in slaap. Weiwei is enthousiast over dit weekend en wil nog dit jaar een keer terug voor iets soortgelijks.
    Haarlem Maandag 18 september. Vandaag ben ik jarig! Maar liefts 50 jaar. Onvoorstelbaar. Zo oud voel ik me helemaal niet. Voor we Sven naar school brengen maak ik de post met verjaardagskaarten open en een pakketje van Karin uit Oost-Duitsland. Gelukkig staat er geen Abraham voor ons huis... We nemen de trein van 15:06 naar Leiden, Hans is een paar minuten eerder met een andere trein op het zelfde perron gearriveerd. Het overstappen in Leiden lukt maar net. De trein naar Haarlem leek wel een eind doorgeschoten. De perrons in Leiden zijn erg lang en we moesten met de lift naar beneden, met trappen weer omhoog en vervolgens rennen. In Haarlem begint het net voor we het hotel achter de kerk bereiken te regenen. Buien trekken in de namiddag over. Bij de (donkere) receptie staan leuke meiden. Er zijn veel Engelstalige gasten. Ik heb kamer 145 met schitterend uitzicht op kerk en straatleven. De lift heeft wat kuren, waardoor het soms wat langer duurt voor je op de gewenst verdieping bent. Voor het avondeten lopen we naar restaurant Royal Pokhara. Reserveren is zo te zien niet nodig, want naast ons zijn er alleen een man en jonge vrouw. Wij nemen het andere tafeltje bij het raam. Ik stel Nepalese gerichten voor. Twee voorgerechten (chicken cholla en chicken momo) en hoofdgerechten (vegetable thali en groente curry) voor 60 euro 70. Tijdens het eten komt een lange vrouw met grijs haar binnen. Het duurt even voor ik haar herken. In 2012 heb ik haar in Nepal ontmoet. Nu is ze helemaal in het wit gekleed. Destijds meestal meerkleurig, met haar favoriete kleur magenta. Ze heeft een rechte rug en loopt struis. Het blijkt dat ze wenslichtjes die op de bali staan ten bate van een school school in Nepal verkoopt, dat hoor ik later van de uitbaatster. Ze ziet mij niet. Eerst komt ze binnen om eten te bestellen en later nogmaals om dat op te halen. Ik ben haar anderhalf jaar na die reis ook al een keer zomaar tegengekomen op de Dam in Amsterdam. Merkwaardig. Toeval bestaat niet, want alles is toeval. Voor het slapen zitten we nog even op de kamer om na te praten. Dinsdag 19 september. Om negen uur lopen we voor het ontbijt naar Brownies & DownieS in een straatje achter het hotel. Het meisje van de bediening is vandaag voor het eerst. We bestellen yoghurt met granola en vers fruit. Het is een mooie zaak in een grote ruimte. Een half uurtje later komt het down-personeel om mee te helpen. We lopen direct door naar het Teylers Museum. Het oudste museum van Nederland. De entree is al schitterend met een koepeldak. Een van de opvallende objechten is een enorme elektrificeermachine. Het meest aansprekend is de Ovale Zaal. De vloer staat daar bol. Volgens een vrouwelijke gids die schooljeugd rondleidt, komt dat door de gietijzeren hekken van de bovenverdieping die een verzakking hebben veroorzaakt. Het Museum is verbonden met het grote huis van Teylers. Dat is ook grotendeels te bezichtigen. Vooral het mooie behang valt op. In de muntenkamer liggen veel herdenkingsmunten. Verder valt op dat de medaille van Nobelprijswinnaar Lorentz in jaren zestig is weggeraakt. Dan nog twee kamers met schilderijen, waarvan in de tweede een schitterende klassieke bank staat waar ik niet eens op durf te zitten. We lunchen in het moderne en lichte café waar je op tablets de bestelling kunt doen. Elke een iets te donkere tosti’s en thee en koffie voor 18 euro. Dan nog wat napraten en pauzeren op onze kamers.
    Eind 2022 las ik “Ik, Boudewijn Büch” van Guus Buddy Bauer. Ik was niet onder de indruk. Bauer doet twintig jaar na de dood van Buch met een ‘roman’ een poging onder woorden te brengen wat Buch allemaal na zijn dood nog zou hebben gedaan en gedacht. Dat komt vooral neer op een opsomming van biografische elementen (die je ook in de biografie Boud kunt lezen), met bijvoorbeeld straatnamen of een brug die naar hem zijn vernoemd, meningen en oordelen over eigen werk, imago en status. Het kon mij allemaal maar weinig boeien. Ik denk dat Bauer er beter aan had gedaan om een essay (of essays) te schrijven over wat hij had willen melden. Wat ik wel interessant vond, was het noemen van de Boudewijn Büchlaan in Kloetinge (p104) waar Hans Warren op nummer 7 woonde. En enkele beschrijvingen van het Teylers in Haarlem die hieronder volgen. P.27 ‘Kijk eens wat met een simpele wilsbeschikking zoals die van Pieter Teyler allemaal is gerealiseerd. Vrienden bouwden na zijn dood de ovale zaal achter zijn huis, startten daarmee feitelijk het museum, en realiseerden tegelijkertijd een hofje aan het Spaarne voor arme vrouwen. Teylers huis is al eeuwen de zetel van een stichting, die de verlichte ideeen van Pieter propageert. Ik was echt van plan om ook zoiets op te zetten.’ p.86 ‘Op de tafel, onder een stolp, het testament van Teyler en zijn afgebeelde inktpot. We krijgen uitleg over de plafonds, de ronde hoeken waar een schouw, een servieskast en de voor de tijd hypermoderne water- pominstallatie voor de keuken in verborgen zijn. [..] de ovale zaal [..] geinspireerd door de stijl van de oude Grieken, met pilasters en bogen. De balustrade is van gietijzer en dat was nieuw voor die tijd, doorgaans waren ze van hout.’ p.214 ‘In de ovale zaal [..] ligt mijn gootste schat tentoongesteld, ‘opgebaard’ wilde ik zeggen, gekregen op het eiland Mauritius. Het pronkstuk van mijn verzameling, mijn illustere dodobotje. Het Teyler Museum heeft het in langdurig bruikleen van de Rijksdienst Cultureel Erggoed te Amersfoort.’ p.219 ‘Hendruk Antoon Lorentz uit Arnhem, die met lichtsnelheid het pad voor bewonderaar Einstein effende, conservator bij Teylers, waarschijnlijk onze grootse wetenschapper ooit, stichtte en passat in 1910 in Leide de eerste openbare bibliotheek in ons land.’ Vanaf de opening in 1784 tot het begin van de 20e eeuw was Teylers Museum een plek waar actief wetenschappelijk onderzoek werd bedreven en waar de resultaten getoond werden aan een breed publiek. Wist je dat Nobelprijswinnaar Hendrik Antoon Lorentz zijn eigen laboratorium in Teylers Museum had waar hij van 1909 tot zijn dood in 1928 werkte? Grote wetenschappers, waaronder Einstein, bezochten hem hier. Op 17 mei 2017 werd het Lorentz Lab na een restauratie door Koning Willem Alexander heropend. https://www.haarlemcityblog.nl/lifestyle-2/teylers-museum-haarlem/ Teylers Museum: het oudste museum van NL door Manon Tijmes | apr 30, 2023 Dit prachtige historische museum ligt aan het Spaarne en is ongetwijfeld één van de grootste trekpleisters van onze stad. Niet alleen erg populair onder de vele toeristen die Haarlem goed weten te vinden. Grote namen uit het verleden als Einstein, keizer Napoleon en tsaar Alexander gingen je al voor… om zomaar even een aantal te noemen. Laat je verwonderen door een indrukwekkende collectie aan o.a. natuurkundige instrumenten, kunst van vele grootheden, maar ook fossielen, studieboeken en munten. Na een bezoek aan Teylers Museum ben je ongetwijfeld een stukje wijzer! Pieter Teyler van der Hulst (1704-1778) was een koopman, bankier maar ook vertegenwoordiger van de Verlichting en liet zijn geld na ter bevordering van de kunst en wetenschap. Met die erfenis werd het museum in 1784 opgericht als kennisinstituut en daarmee is Teylers Museum het oudste museum van Nederland. Bij binnenkomst wandel je eerst door de zaal met fossielen en verschillende instrumenten, voordat je in de Ovale Zaal komt. Deze zaal, waar het ooit allemaal mee begon, is één van de meest bekende en indrukwekkende zalen van Teylers Museum. Later werd het museum uitgebreid met andere zalen, waaronder een Leeszaal en Schilderijenzalen. In de tuin bevindt zich het laboratorium, waar tegenwoordig scholieren actief zijn. Naast een vaste collectie, valt er ook altijd iets nieuws te zien of te beleven. Het oudste museum van nederland is volgens ons niet alleen het Museum van de Verwondering, maar ook het Museum van de Verrassingen. Naast een museumbezoek, kun je hier namelijk ook terecht voor vergaderingen, foto- en filmopnamen, bruiloften, seminars en lezingen. Het pand ademt een rijke historie en biedt hiermee een unieke locatie, ook voor andere doeleinden. Al eerder schreven wij een blog over Pieter Teylers huis, wat na een jarenlange renovatie sinds december 2021 open is voor het publiek. Zeker een bezoek waard en inbegrepen bij een entreebewijs van Teylers Museum. Ook is het mogelijk om een rondleiding te reserveren door het woonhuis van de grondlegger van het museum. Leuk weetje: het huis mag niet verkocht worden en zal daardoor altijd onderdeel blijven van het museum. Pieter Teyler had de wens om de wereld een betere plek te maken. Dit wilde hij bereiken door middel van kunst en wetenschap, om zo de wereld in kaart te brengen en te begrijpen. Het was een man van dromen en idealen.
    Twee jonge en slanke vrouwen, een Thaise en geblondeerde Oost-Europese, komen nu pas langs om mijn kamer schoon te maken. Ik hoef alleen schone handdoeken en ze mogen de prullenbak legen. Haarlem heeft een zeer fraai oud stadscentrum. Allemaal prima te belopen. Maar in de Namiddag gaat het weer regenen, dus zoeken we onze kamers weer op. Voor het avondeten gaan we naar De Lachende Javaan, weer in een ander straatje achter het hotel. Het is een familiebedrijf van broers uit Makassar. Bij ons komt een enthousiast en zeer behulpzaam meisje voor de bediening. We kiezen een rijsttafel en nemen ijs na. Hans gaat voor rode wijn. Boven is een exclusieve verzameling kunst en affiches waar ik - met toestemming - even een kijkje neem. Voorheen kon je boven zitten, maar als ik het goed begrijp hebben ze een paar jaar geleden een pand ernaast aan het restaurant toegevoegd. Het eten is uitstekend en de sfeer idem dito. In de eetzaal is ook veel kunst en er hangt zelfs een beschilderde prauw aan het plafond. Even na vier uur word ik wakker door een enorme knal. Een plofkraak denk ik. Direct daarna val ik weer in slaap, om vervolgens weer wakker te worden van een helikopter die boven het centrum van Haarlem rondcirkelt. Hans stuurt appjes. ’s Ochtends zie ik online een krantenartikel over een juwelierszaak in een straatje achter het hotel waarvan de gevel zwaar beschadigd is. Kennelijk hebben ze ook al twee verdachten met een scooter aangehouden. Woensdag 20 september. We nemen de trein van 8:25 zodat ik rond half tien thuis online kan beginnen met werken.
    Hans is net als Weiwei enthousiast en wil te zijner tijd samen wel meer stedentripjes doen. Voor Leiden had ik al een plan liggen, maar er zijn vast meer steden die geschikt zijn. Wordt vervolgd dus. Johan (24 september 2023) Naschrift: tien dagen later heb ik de vrouw uit Haarlem gemaild over deze toevallige ontmoeting.