Theo Nijland
Masterclass vrijdag 15 februari 2008 Regentes Theater - Den Haag
Ik heb bewust gekozen om lopend vanaf Den Haag CS langs Dudok, de gevangenispoort, Noordeinde, Piet Heinstraat en het Koningsplein naar de Weimarstraat te lopen. Ik heb in een flinke tred doorgelopen, want het was bitter fris. Naast Nijland ben ik ook speciaal voor het theater gegaan. Overigens zeer herkenbaar als voormalig zwembad. Er zitten bijvoorbeeld nog omkleedhokjes naast de tribune van de grote zaal. Nijland zijn publiek is typisch theaterpubliek, sommigen een beetje alternatief. Veel van rond de veertig en vijftig. Een paar ouderen, en ook een paar meisjes van net onder de twintig met hun ouders. En een hele lange vrouw die een beetje ongemakkelijk in haar lichaam zat (mogelijk een trans). Ik schat in totaal circa tweehonderd bezoekers. De tribune is helaas niet zo stabiel. Zo voelde ik bijvoorbeeld dat een ongeduldige bezoekster de hele stoelrij even deed trillen, en het piepte soms ook een beetje. Jammer, maar van minder belang. Theo. Hij zag er energiek, superfit en slank uit. Met een mooi soepel zittend grijs pak en een wit overhemd eronder. En hij was helemaal in zijn element. Dit is kennelijk wat hij graag doet. En geen bril! Hij heeft z'n bril slechts bij één of twee nummers op gehad; bij de enige nummers waarbij hij van papier zong. De voorstelling. Erg afwisselend en meer cabaret en monologen dan ik had verwacht. Vaak bijzonder humoristisch, maar soms wat langdradig. Zoals het 'trauma' over zijn balletopleiding (zijn accent bij deze act - van een balletleraar en zijn leerling- deed me aan Barry Stevens denken). En wat een woordenstroom... Om het publiek wakker te schudden, gooide hij direct in het begin de zwarte vaas met rode rozen, die op de piano stond, op de vloer kapot... De liedjes. Wat minder in aantal dan ik had verwacht (lees: gehoopt), maar vorig jaar in Voorburg zong hij bijna alleen maar, en om eerlijk te zijn had hij wat mij betreft vrijdag wel twee of drie liedjes meer mogen zingen. Het waren wel allemaal nieuwe liedjes! Het homolied is een topper! De andere liedjes varieerden van simpele pianoliedjes met veel herhalende tekstdelen, tot een staand gezongen slotlied met een moderne muzikale begeleiding op een geluidsband. En tussendoor kraakte hij allerlei Nederlandse artiesten af. Want Theo behoort toch zelf wel tot de absolute top, zoals hij maar al te graag benadrukt. Er was een kleine hapering toen het publiek na een lied twijfelde om te klappen. Zijn gezichtsuitdrukking (een ongemakkelijke lach) gaf echter de doorslag voor een applaus. Bij een eerder lied brak hij daarentegen het applaus af. Hij noemde de voorstelling zijn afscheidstournee. Geen idee of dat serieus of ironisch bedoelt is. Het was een hele mooie avond, maar om eerlijk te zijn vond ik de avond in Voorburg beter. Nieuwe weetfeitjes voor mij: Hij is geboren in Driebergen. Zijn vader komt uit Twente. Eén act deed hij zelfs in het Twents. Het publiek had daar geen moeite mee. De dame van het geluid was de zelfde als die in Voorburg. Maar hij heeft haar naam dit keer niet genoemd. Na afloop van de voorstelling verkocht zij zijn cd's vanuit een koffer op de piano. Er zijn opnames van het optreden gemaakt met een professionele videocamera, die stond midden vooraan tussen het publiek. Ik las op zijn site dat hij in de week na dit optreden een cd opneemt, die vanaf volgende maand te verkrijgen is. Omdat ik er al naar verwees, heb ik hieronder het verslag van het optreden van Theo Nijland in Voorburg geplaatst.
Zaterdag 6 januari 2007.
Aan het einde van de middag is het begonnen met regenen. Onder de paraplu lopen we naar mijn auto. Ik vraag of ze een voorkeur heeft wat eten betreft: "Onderweg of in Voorburg?" We gaan vanavond naar een optreden van Theo Nijland in theater De Tobbe in Voorburg. Omdat we niet precies weten waar dat theater zit (ik heb alleen een vage beschrijving op de site van het theater gelezen), besluiten we om eerst de locatie te zoeken, en daarna in de buurt een gelegenheid om te eten. Cora is al vanaf vrijdagochtend op pad. Om te beginnen haar dochter uit te zwaaien op Schiphol, die vloog om elf uur naar Bolivia. En nu dus bij mij in de auto. Op deze vieze natte winteravond. Richting Den Haag. In Voorburg vraag ik bij een supermarkt naar theater De Tobbe. Het theater blijkt een beetje verstopt te zitten tussen kantoorgebouwen, langs de weg die vanaf de A12 door Voorburg loopt. We zien zo snel geen gezellig restaurant in de buurt, daar moeten we voor naar het centrum van Voorburg. Dat blijkt nog een stief kwartiertje lopen. Op een gegeven moment herken ik de lange historische winkelstraat; ik ben hier ooit geweest met een teamuitje van mijn werk. In een smal zijstraatje zie ik een uithangbord met de tekst: De Strooper, tapas bar restaurant. Dat blijkt een zeer aangename eetplek te zijn. We nemen plaats aan een rond tafeltje voor twee, en zitten min of meer naast elkaar. Tegenover Cora - rechts van mij - zit een man met kort grijs haar, en tegenover hem een blonde dame met een bril. Ik twijfel even, maar wanneer ik zijn stem hoor weet ik het zeker: het is Theo Nijland! Ik glimlach, maar zeg nog niks tegen Cora. "Zit er een verhaal in?", vraagt ze. "Dat vertel ik je zo wel." Later draagt Nijland korte tijd een postmoderne bril met een zwart montuur, welke hij tijdens het optreden ook zal dragen. Waarschijnlijk een leesbril. We krijgen vers brood met kruidenboter en paté voorgeschoteld. Cora bestelt een glas rode wijn. Ik cassis. En er komt een karaf water met ijsblokjes op tafel. Ze haalt het boek uit haar tas waar ze op dit moment in leest. Portret in Zwart van de Amerikaans schrijfster Janet Fitch, over een vrouw die achter de ware identiteit komt van haar overleden geliefde. Cora kiest salade met geitenkaas. Ik ga voor pangafilet met versgemaakte patat. Ze biedt me een stukje granaatappel aan op haar vork. "Weet je wat dit is?" De granaatappel is een leuke verwijzing naar onze Italiëreis. Kort voordat Nijland en zijn metgezellin aanstalten maken om het restaurant te verlaten, zeg ik tegen Cora: "Weet je wel wie dat is? Dat is hem." Cora had een ander ‘plaatje’ voor ogen, van voorop zijn cd Praag. Ik had hem ook niet direct herkend, geef ik toe. Hij heeft tegenwoordig erg kort haar en draagt kennelijk niet altijd een bril. "Dus hij maakt voor optredens samen met zijn vriendin een fles rode wijn meester", merkt Cora op wanneer we naar de verlaten tafel kijken. "Vind je het vervelend dat ik het niet eerder heb gezegd?" "Nee." Er is helaas geen tijd meer voor een toetje of koffie/thee, anders komen we mogelijk te laat voor het optreden. Cora verontschuldigt ons tijdens het afrekenen, en zegt dat we een volgende keer meer tijd zullen nemen. In een stevige tred lopen we naar De Tobbe. We nemen plaats op de tweede rij. We zitten zeer dicht op het toneel. De Tobbe is een knus theater. Half negen. De achtergrondmuziek stopt. Als een dief in de nacht komt een lange man in een grijs pak en wit overhemd tussen de zwarte gordijnen het toneel op lopen. Eerst is hij een beetje onwennig, maar bij het tweede liedje is Nijland helemaal op dreef. Twee glazen water naast hem op de piano. Zijn hoofd rakelings langs de microfoon bewegend wanneer hij vol enthousiasme de piano bespeelt. Tussen de liedjes door geeft hij soms een toelichting. Zoals op welke cd het volgende nummer staat. En dat hij eigenlijk in een theaterloze periode zit, want hij is allemaal nieuwe liedjes aan het schrijven. Maar, aldus de tekst op een ansichtkaart, die we bij de entree meenamen: "Zo nu en dan moeten liedjes weer even worden gezongen, om voor het eerst of voor de zoveelste keer gehoord te worden, om ze niet te laten verstoffen, om niet vergeten te worden. En elke keer als hij ze reanimeert, valt weer op hoe mooi ze zijn en blijven." Zonder dat er een vast programma is, loopt Nijland door zijn map met liedjes. Het publiek is gewonnen. Zijn humor valt goed. Hij zegt dat zijn liedjes duurzaam zijn. Wanneer hij besluit dat het pauze is - er zit inmiddels zweet op zijn kalende hoofd. Zeg ik tegen Cora: "Wat een heerlijke vent!" Na de pauze zingt hij ook een Engelstalig liedje. Een moeilijk liedje. Het gaat over "Pigs". "Er komen ook steeds meer varkens op televisie." Het zingen van dit lied gaat niet helemaal vlekkeloos. Maar zijn commentaar in het Nederlands tussendoor - en muzikale intermezzo’s - om zoals hij het zegt, "de luisteraar de gelegenheid te geven de tekst te vertalen", alles valt goed bij dit publiek. Een ander lied gaat over een man die wekelijks De Wallen bezoekt. Het is gebaseerd op een bestaande persoon. Een uitzondering, want de meeste liedjes liegt hij bij elkaar, aldus de artiest. Theo Nijland heeft vroeger in de voetstraat gewoond. De rechtervoet gebruikt hij om het pianogeluid te dempen. Zijn linkervoet blijft soms een beetje spastisch onder zijn lichaam hangen; dat was Cora ook opgevallen. Af en toe kruist de linkerhand zijn rechterhand om wat hogere tonen bij te spelen. Erg leuk om te zien. En dat lukt zeer goed, want hij zit slechts op enkele meters bij ons vandaan. Nijland heeft een prachtige zangstem. In sommige liedjes zitten uitbundige stemverheffingen. Jammer dat er zo weinig publiek is. Hij zal meer reclame moeten maken om vollere zalen te trekken. De dame die hem in De Strooper vergezelde is: "Annelies van het licht en geluid." Na afloop verkoopt zij cd’s met zijn muziek vanuit een zilverkleurige koffer op de piano, ook filmmuziek. De cd waar ik op aas, Verstand van Weemoed, is helaas snel uitverkocht. We zijn te lang op onze plekken blijven zitten, kijkend naar de mensen die vanaf de tribune rond de piano stroomden. Na afloop drinken we nog wat in het theater. Het is inmiddels half twaalf. Ik vraag of ze al bijna in slaap valt. "Ja, in de warme auto, met de brommende motor op de achtergrond." Na het emotionele afscheid op Schiphol was ze "ook even zó moe". "Ik vraag je niet meer mee naar binnen." "Dan hoef je me ook niet naar de auto te brengen." "Inderdaad, dan hoef ik daar de deur niet meer voor uit." "Welterusten." "Bedankt", vergezeld met een nachtkus. Ze stapt de auto uit. Een mooie avond, die veel te snel voorbij ging. Johan