Schichtig


De meesten had ik nog nooit ontmoet en ik voel me vaak ongemakkelijk
in grotere groepen. Toch zat ik hier, in een flat met een stuk of twintig
mensen. Vermoedelijk uit nieuwsgierigheid: wie zijn die mensen die ik
voor het merendeel alleen van tekst en in sommige gevallen foto’s ken?

Het is 18 augustus 2001, er is een samenscholing van
nl.eeuwig.september in Nijmegen. Ook Herman Von W. is aanwezig.
Een geschieden man van middelbare leeftijd, een zenuwlijder die wel
van een biertje houdt. Zo ongeveer heb ik hem op usenet omschreven.
In zijn reactie schreef hij dat ik ‘schichtig’ keek. Dat klopt.

Autisme komt in veel gradaties voor. Zonder dat ik een diagnose heb
gehad, zou ik kunnen stellen dat ik een mildere vormen van autisme
heb. Een stoornis die niet altijd aanwezig lijkt te zijn, want soms ben
ik toch wel redelijk normaal. ;-)

Wat en wie is eigenlijk normaal?

Bij ernstige vormen van een ‘autistische spectrum stoornis’ (ASS) is
begeleiding nodig. Zo erg is het gelukkig niet met mij. Kenmerken die
op mij van toepassing kunnen zijn:

 -angst om iemand te ontmoeten: persoonlijke contacten worden zoveel
mogelijk vermeden.
- het aangaan en beëindigen van een gesprek wordt als problematisch
ervaren.
- een ASS’er maakt een eenzame indruk, hoewel de persoon zelf daar
niet ongelukkig onder hoeft te zijn: ‘hoe minder ziel, hoe meer vreugd’
is soms zijn motto.
- vaak heeft een ASS’er moeite om zich in de maatschappij staande te
houden, tenzij een ongehoord talent in zijn voordeel werkt.
- hobby’s nemen voor hem de vorm aan van obsessies.

Wanneer het niks om de hakken heeft, zoals inhoudsloze gesprekken,
dan houd ik mijn mond. Vaak heb ik liever dat men mij met rust laat.
Ik kan me heel goed afsluiten van mijn directe omgeving. Toch ben ik
dan niet in een andere wereld. Integendeel: ik zie juist hoe anderen
zich gedragen.

Soms heb ik kortdurig last van straatangst. Ik probeer ook zo
onopvallend mogelijk gekleed te zijn. Misschien dat ik dan des te meer
opval? Ik loop, praat en beweeg minder luidruchtig dan gemiddeld.
Niemand moet last van mij hebben. Ik wil immers ook geen last van hen
hebben.

Wat die obsessieve hobby’s betreft. Een boek lezen doe ik vaak met een
potlood bij de hand om passages te markeren om na afloof te bestuderen.
Alle cd’s die ik koop moeten geregistreerd worden. Alle films die ik
zie idem dito. En toch heb ik dit soort 'obsessies' onder controle door
selectief te blijven. Onder controle behouden en selectief zijn; mijn
manier om chaos te bestrijden.

Het is modieus om stoornissen opgeplakt te krijgen, kijk maar eens naar
al die zogenaamde ADHD-gevallen. Alsof de ouders trots zijn dat hun
kind iets heeft. Ik denk eerder dat die ouders hun kind vrijheid en
speelsheid ontnemen door hen op te zadelen met allerlei naschoolse
activiteiten en bemoeienissen met het volwassen leven. Laat ze a.u.b.
zo lang mogelijk kind zijn en zet ze niet zo onder druk!
Waarschijnlijk zijn dit onzekere ouders die denken dat ze mee moeten
op het dolgedraaide vliegwiel van de maatschappij, balancerend op de
rand van een vulkaan. Welkom borderline.

Misschien ben ik wel gewoon verlegen en is van stoornis geen sprake.
En die verlegenheid is gelukkig veel minder dan vroeger. Bescheidenheid
breekt me soms op. Ik zou meer voor mezelf kunnen opkomen. Een enkele
keer zie ik de noodzaak om dat te doen, maar dan komt dat zodanig
onverwacht over dat mijn omgeving het ziet als een conflict of aanval.
Misschien kom ik dan wat ongenuanceerd of te direct over. Maar ik voel
in die gevallen een noodzaak. Dat soort gedrag begrijpen anderen dan
weer niet omdat ze het niet van mij gewend zijn.

Johan (31 oktober 2010)