Rear Window
Van 28 november 1998 tot 1 april 2018 heb ik op een mooie locatie langs de
Oude Rijn gewoond. Namelijk op de eerste verdieping van een voormalige
directeurswoning van een meelfabriek. Dat pand is in 1998/1999 omgebouwd
tot kapsalon met daarboven twee appartementen, waarbij het klassieke
karakter en veel glas en lood in stand zijn gehouden.
Op de plek van de meelfabriek zelf is net voor ik er kwam wonen een
modern appartementencomplex van vier verdiepingen gebouwd.
Vriend en collega Hans hoorde van mij dat ik op zoek was naar een grotere
woonruimte. Ik woonde destijds in Veenendaal boven een ijssalon in een
klein appartement van een huisjesmelker .
Hans zou zelf het appartement op de tweede verdieping nemen. Voor de eerste
verdieping was de eigenaar nog op zoek naar een gegadigde. Hans was
enthousiast over het ontwerp van het pand, voornamelijk door het ronde
zadeldak.
Hij maakte een schets vanaf de straatzijde gezien.
Ik heb direct met de eigenaar gebeld en kon al snel op een avond in
september komen kijken. De verbouwing onder leiding van de vader van de
eigenaar was volop gaande. Ook ik was snel enthousiast. Mijn appartement
zou eind november klaar kunnen zijn. De kapsalon zou pas in februari
openen.
De tekeningen van de verbouwing heb ik nog bewaard. Dit is een scan met
toegevoegde afmetingen in verband met het bestellen van vloerbedekking.
Hoewel het een oud pand was, gehorig en met slechte isolatie, heb ik er met
veel plezier gewoond. Het had twee slaapkamers, waarvan ik er 1 als
werkkamer gebruikte, een ruime woonkamer aan de zonnige zijde en een
aangenaam dakterras met uitzicht op de Oude Rijn.
Voor de ramen aan de straatzijde van mijn slaapkamer en werkkamer had ik
vaak de rolgordijnen dicht. En omdat de voordeur en brievenbussen van het
pand aan de zijkant zaten, hebben veel mensen denk ik nooit in de gaten
gehad dat er boven de kaperszaak twee appartementen zaten. Daardoor werd ik
weinig lastig gevallen, dat beviel me uiteraard heel goed. Het heeft wel
bijna jaarlijks gedoe met belastingen opgeleverd, want kapsalon en de
appartement hadden 't zelfde adres.
Een tijdje na mijn intrek ontdekte ik aan de andere kant van de Oude
Rijn, verderop richting het centrum, precies zo’n pand! Maar dan nog als
woonhuis in gebruik en enkele jaren later grondig gerenoveerd. Ik heb daar
altijd graag eens binnen willen kijken, maar nooit gedurfd om aan te
bellen.
Onlangs is er in een nieuwe woonwijk een soortgelijke woning met rond
zadeldak gebouwd; groter en met een tuin rondom. Het dak maakt dit
soort woningen zo origineel.
Het uitzicht vanuit mijn woonkamer en vanaf het dakterras was een zeer
aantrekkelijke bijkomstigheid. Ik heb al die jaren heel wat voorbij zien
komen, zoals intochten van Sinterklaas en 'levens' van buurtgenoten.
Inbraken
Enkele weken na de opening van de kapsalon werd ik op een nacht wakker van
glasgerinkel. Ik heb direct 112 gebeld. De dieven hebben een kleine
televisie uit de kinderhoek en nog wat kleinigheden buitgemaakt. Ze waren
voor de politie kwam al verdwenen. Ramen van een zijdeur waren ingeslagen
met stenen. Misschien hebben ze geweten dat er nog geen alarm was, maar
geen rekening gehouden met iemand die boven de zaak woonde.
Een paar maanden later was er weer een inbraak. Nu was er inmiddels alarm
geïnstalleerd.
Ik heb direct de politie gebeld. Toen die het pand omsingeld hadden,
voelden de dieven zich in het nauw gedreven en hebben glas in lood van de
deur naar de hal opengebroken. Vervolgens zijn ze naar boven gegaan. Eerst
hebben ze bij mijn geprobeerd om binnen te komen.
Met veel geweld hebben ze het slot van mijn deur geforceerd, maar het is
hun niet gelukt om die open te krijgen.
Tijdens het bonzen op de deur zat het hart in mijn keel, maar ik wilde niet
laten merken dat ik binnen was.
Nooit eerder ben ik zo bang geweest!
Het lukte hun wel om in het bovenste appartement - van Hans - te komen,
omdat daar een deur met glas in zat.
Vanaf het dakterras heb ik de sleutels baar beneden gegooid zodat de
politie met een hond naar boven kon gaan. Beide jonge mannen zaten klem en
zijn opgepakt. Ik heb ze in het donker niet goed kunnen zien en had ook
totaal geen behoefte om dat wel te doen.
De politie moest mijn deur openbreken met een breekijzer omdat het slot
niet meer werkte. Daarna heb ik bij mij binnen aan een agent verslag
gedaan. Door de spanning kon ik de volgorde van de gebeurtenis niet meer
met zekerheid aangeven. Dat kan zo'n gebeurtenis dus me je doen, want
normaal ben ik wel iemand van de details en veel kunnen onthouden.
Volgens Hans is later nog een poging gedaan om in te breken via het
bijkeukenraam terwijl ik bij mijn familie in Friesland was. Dat is mislukt.
Buren
In het naastgelegen appartementencomplex had ik wel contact met een
echtpaar van mijn ouders’ leeftijd. Kritische en precieze mensen, maar
vriendelijk en altijd in voor een praatje. Ik ben een paar keer bij hun op
bezoek geweest en ze zijn ook bij ons op het nieuwe adres geweest.
De eerste zomer vroegen ze mij of ik de stoel op mijn terras wilde
verschuiven, want anders belemmerde die het zicht vanuit hun keuken op de
klapbrug even verderop.
Met de kapsters van de benedenverdieping hadden ze geen goede relatie, want
die maakten er in hun ogen naast het pand vaak een rommeltje van door
spullen te dumpen en vervolgens niet af te voeren: "Het is hier geen
achterbuurt!"
Aan de overkant woonde onder meer een vrouw die er een paar jaar na mijn
komst kwam wonen. Voor zover ik heb gezien kwamen daar alleen haar ouders
en vriendinnen over de vloer. Ik heb me afgevraagd waarom ze geen partner
had. Ze had wel een kat. En om de paar jaar een nieuwere grijze Alpha
Romeo.
Daar was ook een parkeerterreintje voor bewoners en enkele garagaboxen.
In de meest rechtse was vaak een man aan het klussen. Hij maakte zelfs een
stoombootje waarmee hij en zijn gezin tochtjes maakten.
Zijn vrouw had rood krullend haar. Hun huis was wit geverfd en ze hadden
een wit hondje en een witte kat. Dat hondje heette Tommy. De vrouw ging
vaak aan het einde van de middag weg, volgens mij was ze kapster.
Ze kregen een zoon die op een gegeven moment groter was dan de vader, met
een enorme bos krullen.
Daarna een dochter die wel op de moeder leek. Ik kan me nog herinneren dat
de vrouw zwanger was. De jaren zijn verstreken, want dochterlief zwemt met
warme dagen in de rivier en ligt in bikini te zonnebaden met haar beste
vriendinnen.
In de woningen daarnaast zijn de laatste jaren voor mijn vertrek veel
wisselingen geweest. Oudere echtparen zijn verhuisd en jongere generaties
hebben hun plaats ingenomen. Een oudere dame is nog een tijdje door een
busje opgehaald voor dagopnames, maar dat kon op een gegeven moment denk ik
niet meer. Misschien naar een verzorgingstehuis, dementie, of overleden?
Ik zag zo levens van achterburen verstrijken terwijl ik nooit contact met
ze had. Mijn observeren is ook een soort sociale controle. Tegenover ons
nieuwe adres hebben we een straat, plantsoen, sloot, plantsoen en dan pas
weer een straat met woningen waarvan we een groot deel kunnen zien. Ook
verdachte situaties voor in de buurtapp.
Rechts had ik zicht op een klapbrug. En direct naast mij op de tuinen en
dakterrassen van een complex met drie woningen. In de dichtstbijzijnde
woning woonde de eerste jaren een gezin met drie kinderen. Ik heb een keer
water bij hun gehaald toen de boiler kapot was. Het gezin heeft een paar
straten verderop een nieuwe woning betrokken. Ze hadden twee dochters en
een zoon met Scandinavische namen: Birgit, Kirsten en Niels. Ik heb later
nog wel eens contact met hun gehad.
De laatste bewoners van dat huis was een jong rokend stel; de moeder en
grootmoeder van de vrouw hadden ook constant een sigaret aan. Daar heb
ik geen contact mee gehad.
In het middelste van de drie woningen woonde een ouder echtpaar dat ik nog
wel eens zie fietsen of in het cenrum tegenkom. Daar woonde in het begin
een jong ruziend stel carrierejagers met lease-auto’s.
In de derde woning woonde de vriendin van mijn vriend Hans waar hij eerste
bij inwoonde. Toen die relatie eindigde kwam hij korte tijd boven mij
wonen.
Daarna woonde er een jonge vrouw boven mij. Annemarie. Vervolgens haar zus
met partner. Die zijn vertrokken toen de vrouw hoogzwanger was.
Vervolgens een kapster die van luidruchtige seks hield. En als laatste een
vriendin van haar die kort voor mijn vertrek bij haar vriend is
ingetrokken.
Toevallig dat ik beide laatste bovenbuurvrouwen onlangs heb gezien. De
laatste heb ik mee gesproken; ze was met haar man en een baby jongetje in
het centrum. "Getrouwd en een kind, dat is snel gegaan!"
Enkele weken eerder zag ik na controle bij de tandarts de vorige buurvrouw
met een dochtertje op een moederfiets stappen.
Beiden hebben dus ook een kindje.
Meer over de woning waar Hans zijn vriendin woonde. Daar heeft vervolgens
een paar jaar een forse man met vettig haar gewoond. Hij behoorde tot een
familie die even verderop een metaalfabriek had. Op de plek van die fabriek
is een enorm appartementencomplex met binnentuin gebouwd. Ik denk dat hij
door de verkoop van het bedrijfspand veel geld had en daarom zijn huis
nogal protserig verbouwde.
Na hem kwam er een mooie meid te wonen met een Indische vader en blonde
moeder. Zij was niet zo spraakzaam. In het begin had ze een oudere vriend
die haar vader had kunnen zijn. De man reed in dure auto’s. Ik heb hem
haar wel eens romantisch bij het station zien brengen of ophalen.
Ze nam een periode bijna gelijktijdig met mij ’s ochtends een trein naar
haar werk. Lopend naar het station, terwijl ik meestal op de fiets ging.
Ze nam een trein in tegenovergestelde richting.
De laatste jaren had ze een andere vriend; een gescheiden man met een
dochter en zoon. Dat betekent dat ze zelf nooit kinderen heeft gekregen en
denk ik ook niet meer gaat krijgen. Dat is wel jammer.
Ik heb haar 1 van de laatste zomers een keer met familie in een sloep
voorbij zien varen. Zij zat aan het roer en zag er meer dan ooit gelukkig
uit.
Verder heb ik natuurlijk heel veel bootjes en schepen voorbij zien komen.
Dat is het leuke van aan het water wonen. Soms zo dicht langs mijn
woonkamer; zoals enorme vrachtschepen die bij het industrieterrein hun
lading hadden gelost of geladen en in de haven moesten keren.
Zomers kwam een dagjesboot van Avifauna langs. ’s Ochtends vol gasten en ’s
avonds nog een keer met de schoonmakers aan het werk onder begeleiding van
luide muziek.
Met echt hete dagen sprongen twee van de vaste kapsters na een dag werken
wel eens in hun ondergoed in de rivier. Op vrijdagavond of zaterdagmiddag.
Afscheid
Het was een emotioneel moment om na zoveel jaar afscheid te nemen van een
plekje waar ik aan verknocht was. Het afscheid heb ik in mijn eentje
gedaan. Het appartement een beetje schoon achtergelaten en op de vloer
gezeten om herinneringen de revue te laten passeren.
Uiteraard ook nog foto´s gemaakt.
In een leeg appartement met alleen nog tapijt en gordijnen.
Vervolgens de sleutels ingeleverd.
Het appartement was als het ware voor mij gemaakt. Ik voelde me er
bijzonder thuis. De vloer van de woonkamer laag vaak bezaaid met
gedetailleerde landkaarten wanneer ik reizen aan het voorbereiden was.
Posters van enkele van mijn favoriete films hingen aan de muren, zoals Pulp
Fiction, Chinatown en The Piano.
De laatste jaren met Weiwei hebben we nog gezellige - besloten - feestjes
gehad met vrienden en studiegenoten van Weiwei. Verjaardagen,
oudejaarsvieringen (ook Chinese) met lekker eten, chocolade en
kaartspelletjes. In het bijzonder denk ik dan aan die met vriend Hans en
vriendin Tirza.
-
Rear Window is voor mij de beste film van Alfred Hitchcock. Hij heeft
meer goede films gemaakt, maar Rear Window wint het voor mij van Strangers
on a train, Psycho en Vertigo. Die laatste vind ik bijvoorbeeld minder
geloofwaardig (al scoort deze zeer hoog bij regisseurs en critici).
Hoewel het uitzicht vanuit mijn appartement heel anders was dan in Rear
Window, associeer ik de plek wel een beetje met die film.
-
Na een minutenlange intro met beelden van een binnenplaats op een zeer
zomers dag, begint de hoofdpersoon. gespeeld door een geweldig acterende
James Stewart, een telefoongesprek om het verhaal te introduceren:
‘Six weeks sitting in a two-room apartment with nothing to do but look out
the window at the neighbours.’ (Jeff)
‘It’s about time you got married before you turn into a lonesome and bitter
old man.’ (Gunnison to Jeff)
Verder met Grace Kelly, mooier dan ooit.
Johan (10 juni 2021)