Wim Kayzer



"De Waarnemer"

Een arts verlaat zijn praktijk in het noorden om zich
definitief in Frankrijk te vestigen aan de rand van de
Cévennes, op een hoeve tussen de dorpjes Anduze en
Lasalle.

Het hoofdrecept bestaat uit, herinneringen over, gesprekken
met, brieven van, en brieven aan, drie overleden vrienden:
- de Franse Sophie;
- zijn laatste geliefde Maria;
- en zijn vriend, de weergaloze Jeroen.

Tussendoor komen alcohol, eigen demonen en die van zijn
patiënten, oorlogstrauma's uit de doodgezwegen oorlog in
Algerije, acacia's en de Rozenkinderen aan bod.

Enkele van de vele 'wijsheden' van de auteur met het lapje
voor zijn linkeroog.



Als we de verschijningsvorm van de dingen één maal hebben
meegemaakt, dan is het leven op. Wat rest is herhaling,
waarin we die eerste sensatie nog wel proberen op te roepen,
zonder dat dat nog echt lukken wil.

Ons bestaan drijft op de illusie dat we betere
herinneringen kunnen maken in de toekomst.

'Je bent niet uitgevonden voor dit leven, Hippocrates, je
bent een voyeur, geen speler.'

Het lijstje afkrijgen van de vragen die er niet meer toe
doen (is dat wat ze levenswijsheid noemen?).
Ik wil de morgen ruiken die door het slaapkamerraam
binnenkruipt en ik wil me niets meer afvragen.

Hier kan ik letterlijk op mijn dagen terugkijken. De dagen
bestaan uit dingen die moeten worden gedaan en die, als ze
gedaan zijn, bekeken kunnen worden.

De intense vreugde om op je werk te kunnen terugkijken, het
werk dat letterlijk iets voorstelt, ook al zal het je nog
geen halve generatie overleven.

Wie leeft er alsof elke dag zijn eerste is?

Ik heb me opnieuw overgegeven aan prinsheerlijke gedachten,
want over gedachten gaat dit leven en over niets anders.

Het is toch ongelooflijk oninteressant om paradijzen na te
jagen terwijl je erin woont? De mensen, ze projecteren hun
paradijzen op het verleden of in de toekomst, ze nemen het
bestaande paradijs niet waar en ze eerbiedigen het nog
minder.

Misschien is nostalgie een uitvinding van mensen die bang
zijn voor de toekomst en die daarom in het verleden
wegkwijnen.

De enige nostalgie waarbij ik me iets kan voorstellen is
een heel andere. Die naar een tijd die er nooit was, maar
die er had móeten wezen.
We zullen nooit worden wie we hadden willen zijn.

Er gaat geen morgen voorbij of ik vier - als een orthodoxe
jood - mijn verrijzenis uit de slaap.

De twee spreuken vormen de sleutel naar het universum:
- Mensen verlangen naar alles wat ze verboden wordt.
- Angst leidt tot totale uitlevering.

Je bent nergens schuldig aan, het leven gaat zoals het gaat...
...het doet er allemaal geen reet toe en je kunt er toch
niets aan veranderen: life is life.

Met mijn nachtmerries kan ik leven, maar als ik eruit
ontwaak en ik haar gezicht niet meer kan vastpakken of
aaien, dat is de hel.

Heel het leven hiervoor was één aanhoudende oefening in het
afleren van illusies.

Misschien is dat je enige zonde geweest: dat je dacht. De
meeste mensen leven liever.

Je bent één met iets dat veel groter is dan jij en dat veel
langer zal bestaan, maar toch neem je er even deel aan.
Zoiets moet je ervaren.
Erover denken of praten heeft geen zin.

Gelukzaligheid is: elk moment beseffen dat het bestaan je
wil terugsleuren naar het niets en er elk moment weer aan
ontsnappen.

Dit hele leven is vrijetijdsbesteding. [p.376]

Ik dacht dat hij verdwenen was, maar de humor heeft me nog
niet verlaten. Ik leef nog.

Gaat het een beetje? Ik hoop dat je niet te veel last hebt
van de naargeestige feiten des levens.

Dat ik voornamelijk in mijn hoofd leefde: dáár speelde zich
af wat zich had moeten afspelen, dáár kon ik zelf alles
dirigeren en controleren.

Het leven kent het toeval niet. Het kent alleen samenlopen
van omstandigheden (die niet te voorzien waren maar die
achteraf goed te verklaren zijn).

Maak je intussen niet druk om het leven. Het is iets
waaraan je alleen maar doodgaat.

Ik ben ooit verliefd geweest. Ik heb mensen bestudeerd als
ik niet bij ze hoorde. Ik heb de cigales horen zingen en
de eenzaamheid was nooit een last.
Wat had het leven me eigenlijk meer moeten bieden.

Ik heb het paradijs al gehad, met haar.

We hebben je in de steek gelaten, de laatste weken van je
leven, omdat we wilden dat je in leven bleef.

Maar als je niet gestorven was, had ik je dit nooit kunnen
schrijven.

Direct na je dood ben je met een elegant sprongetje mijn
hersens binnengegaan.

Zelfspot is vermoedelijk de ware bevrijding voor de
stervende.

Waar ik ben is de dood niet en waar de dood is ben ik niet,
wat valt daar nog te vrezen. De dood is letterlijk niets.

In dit landschap is niets zeker zolang je je erin beweegt.

Mensen die zelfmoord plegen sterven niet. Zelfmoord is de
grootste troost die een ieder gegeven is.

Wie niets meer te verlangen heeft, is gestorven. Mensen
die niets meer verlangen zijn stervende.

Ik ben niet bang om dood te gaan! Ik ben bang voor het
leven! Ik heb het jarenlang keurig onder controle gehouden.

Als ik eenmaal ga klagen, blijf ik klagen, dus klaag ik
liever niet. Ik zou nog eens een hekel aan mezelf krijgen.

Zeer verheugd dat ik tot een van die vormen van materie mag
behoren die in de evolutie niet zal overleven, maar die
tenminste de vreugde en het verdriet beseft en ze niet
alleen ondergaat.

De dood is geen toeval, hij komt altijd. En zolang we nog
plannen voor de toekomst hebben, kunnen we nog niet dood.

De dood is nogal saai, vergeleken met de toekomst.

Er had wel wat meer uit mijn hoofd naar het daglicht kunnen
ontsnappen. Ik heb het nooit gedurfd. Wie ik ben, die neem
ik mee in mijn graf.

Als je in de grond ligt, groeit er weer wat uit je.
Dat vind ik prettig. Of het nou brem is, irissen, varens,
dat maakt niet uit, maar ik kan je dan tenminste begieten.

Vannacht geslapen als een dode. Er was niets van vroeger,
er was niets van nu, er was geen toekomst. Ik zal gedroomd
hebben, maar herinner me niet bij het ontwaken.
Ik heb niets beleefd, maar ben ook niet bang geweest.
Die omschrijving past de dood.

Mensen weten niets van elkaar. De mensen hier vullen hun
dagen met woorden die ze niet echt interesseren.

Kluizenaars houden niet van mensen, maar mensen houden nog
minder van kluizenaars.

Als er één eigenschap is waarop de mensen teren, dan is dat
hun vermogen tot zelfbedrog.

Mensen hebben niet voldoende aan hun eigen gedachten,
daarom hebben ze die van anderen nodig. Het is uitzuigerij,
maar zij noemen het sociaal verkeer.

Hij zei dat de aarde inmiddels rond is, maar de mensen nog
steeds plat.

Mensen zonder schuldgevoel, dat zijn de meest vrije mensen
van de wereld.

De kennis van de mensheid bestaat uit nachtmerries die ze
opslaat in haar kinderen.

Heel dat autarkische leven is gruwelijk van monotonie en
getob.

De meeste gefrustreerden, dat zijn de mensen van wie de
slome, nette verlangens (huis, baan, geborgenheid,
nageslacht, status) zijn vervuld en die zich nu afvragen
wat ze met hun slome, nette, monotone leven aanmoeten.
Zij hebben me geleerd dat dit leven dan pas begint.

Schoonheid zelf betekent niets: ze moet een verhaal
vertellen of je moet haar zelf hebben veroorzaakt.

Wie zich invreet in anderen, krijgt ze vroeger of later
allemaal achter zich aan.

Woorden zijn de leem waarmee de mensen hun oren
dichtsmeren om niet te hoeven horen hoe bang ze zijn.

Alleen mensen die niets van elkaar weten, kunnen elkaar
vertrouwen.

De mensen zijn niet meer dan hun gedrag. Het bewustzijn
is de schijnvertoning. De wereld zal ons niet afrekenen
op ons bewustzijn, maar op ons gedrag.

We waren eenzaam toen we geboren werden, we zullen
eenzaam sterven, waarom zou je dan doen alsof
daartussenin iets anders mogelijk is.

Je kunt veel eenzamer zijn tussen je familie dan in je
eentje.

Vanwaar deze triestheid? Zijn wij niet allen
vreemdelingen in dit heelal, zijn wij niet allen
vreemdelingen voor elkaar, ja, zijn wij niet ook nog eens
vreemdelingen voor onszelf?

De morfine was een betere stervensbegeleider dan een arts
ooit kan zijn.

Jullie solidariteit was ooit ingegeven door het toeval,
maar het werd een gewoonte. Veel verder kan de liefde
niet reiken.

Elke relatie bestaat uit de gratie van de leugen, de
waarheid zou hem onmiddellijk kapot maken.

Ze loopt zoals alleen de liefde kan lopen.

Liefde is het draaglijk maken van elkaars eenzaamheid.

Ik moet er niet aan denken dat ik zit opgescheept met
iemand die al dertig jaar tegen me praat, iemand aan wie
ik niets meer hoef uit te leggen, iemand die mij niets
meer hoeft uit te leggen, iemand op wie ik ooit verliefd
was maar die nu alleen nog een gewoonte is.

Ze was ervan overtuigd dat mensen die van beesten houden
tekort komen bij hun soortgenoten.

Soms heb ik gedacht dat ze mij haar liefde niet te veel
wilde tonen omdat ze wist wat het betekent om iemand te
verliezen van wie je houdt.

Dat ik geen onderdeel uitmaakte van het circus van relaties
en de daarbij behorende waanvoorstellingen waarin zij
meedraaien. ...dat mijn keuze om alleen te zijn en alleen te
blijven, de enige juiste was.

Hij was het liefst alleen, zolang hij wist dat jij in de
buurt was.

Alsof je elkaar pas begint te kennen en te waarderen als
het te laat is.

Ik merkte niet dat ze de hele naargeestige Werdegang van
haar leven op mijn projecteerde. Ik werd haar afgod, haar
biechtvader, haar nieuwe liefde.

Relaties zijn onmogelijk, maar ik begin er telkens opnieuw
aan.

Dat ik nogal eenzelvig ben en de zenuwen krijg van het idee
dat ik mijn dagen gedwongen moet doorbrengen met anderen.

Als ik het haar vraag is het één en al euforie over onze
prachtrelatie, maar soms kijk ik naar haar, als ze het niet
in de gaten heeft, en dan denk ik: ze is niet zo gelukkig
als ze doet voorkomen. Ik geloof niet dat we echt bij de
hersens van een ander kunnen komen.

(Medicijnen zijn 1, maar gezond verstand is 620.)

Vreugde is de onverhoedse afwezigheid van verleden en
toekomst, denk je niet? Je bemoeit je even met datgene dat
je omringt. Je ontsnapt aan de tijd. Het zijn bijna altijd
kortstondige momenten.

Beloof me dat je niet de berg opgaat als niemand weet dat
je dat doet. De natuur verlokt je, maar ze geeft geen pest
om je.

Natuurlijk heb ik mijn herinneringen vervalst, ik heb ze
opgepoetst of verdonkermaand, al naar gelang de omstandig-
heden dat vereisten, maar als ik mezelf beschrijf als een
schuwe eenling, dan is daar niet zoveel gelogen.

Ik ben altijd gebleven waar ik was. Wie ik ben geworden,
die was ik al. Ik kan me achter niemand anders verschuilen
dan mezelf.

Schrijf gewoon wat je denkt, dat is pas poëzie.

Zelfgekozen eenzaamheid wordt niet begrepen, niet op prijs
gesteld en uiteindelijk onmogelijk gemaakt.

Bewegingen liegen niet, woorden doen niet anders.

Wat met de beste bedoelingen wordt gedaan is nooit voor
niets.

Ik laat de pure handeling niet bederven door enige gedachte
erover.

Het vreemde heeft één kenmerk: het wordt onrustbarend snel
gewoon. Je moet nooit vluchten in een omgeving die je al
kent, je moet vluchten in een omgeving die je vreemd is.

De leraren houden van me omdat mijn aanhoudende vragen hun
lerarenbestaan weer zin geven.

Konden we maar voor iets vechten of voor iets sterven dat
de moeite waard was.

Wat wij een ziel noemen, is niets anders dan een wirwar
aan emoties.

Ze deed wat ze van zichzelf moest doen. Wij doen de dingen
vooral namens anderen.

Wie te veel mensen om zich heen verzamelt, krijgt te veel
verdriet.

Je moet niet als de andere willen zijn, daar zijn er al
genoeg van.

De ultieme opvoeding: je kinderen leren om niet bang te
zijn voor het verstrijken van de tijd.

Wil je angst kunnen beheersen, dan moet je hem zo weinig
mogelijk aandacht schenken.

Als mensen hun verhaal niet kwijt kunnen, is er helemaal
geen verhaal.

Alleen de tijd roert de trom. De tijd is de enige
trommelaar. De tijd stelt geen vragen. De tijd verstrijkt
alleen. De tijd die dat alles organiseerde, die weet
intussen van zichzelf niet meer dat hij enig doel dient.
Hij kent zichzelf niet. Het is de vraag of hij überhaupt
bestaat.

Verdriet is zand in de motor. En bewustzijn is nou
eenmaal het tweelingzusje van het verdriet.

De hypermarkt stond vol met spullen die voor je overleving
van geen enkel belang zijn. Hoe overbodiger de producten,
des te meer varianten ervan. Deze hypermarkt was de
nachtmerrie van willekeurig welke levensgenieter.

TV. Ik heb een week lang, elke avond gekeken. Een week
lang werd ik overspoeld met associaties die maar geen
gedachten wilden vormen, ik bedoel: riep een beeld een
gedachte op, dan schoof een volgend beeld eroverheen en
vernietigde die gedachte weer.
Het scherm liet alles zien, maar hield alles tegen op het
moment dat het van verlangen naar waarheid transformeerde.

In het Zuiden breng ik nooit de tijd door. De tijd zal ook
daar wel zijn, maar hij meldt zich nooit.

Ik bedoel dat seksualiteit geen doel was, zij was bijna
altijd middel, al was het maar om vijf seconden aan de
wereld te kunnen ontsnappen of om eindelijk iemand te
zijn.

Onmacht moet zich ergens op richten - psychologische
processen zijn zo weerzinwekkend simpel.

Je gelooft in iedereen die je geruststelt.

Een mens moet een keertje opruimen, anders komt hij om in
zijn eigen gedachten.

Iemand die zo lang alleen kan zijn als jij, die moet wel
enig zelfvertrouwen hebben.

De mens is alleen voor zichzelf verantwoordelijk. Het geeft
geen pas te blijven soebatten over ouders, jeugd, baan,
samenleving. Als je er niet in slaagt een volwaardig mens
te worden, wat dat ook moge zijn, is dat jouw schuld en
nooit, nooit die van iemand anders.

Ik was van jongs af aan geobsedeerd door de verborgen
gedachten van de mensen, ik begreep niet waarom ze zich
gedroegen alsof het bestaan een eenvoudige marsorder is
terwijl het voor mij voorkwam als een pandemonium.