Janet Frame



Van het autobiografische drieluik van de Nieuw-Zeelandse
auteur Janet Frame (28/9/1924 - 29/1/2004) heb ik de laatste
twee in 1997 gelezen. Ik kende het reeds van de televisie-
verfilming uit 1990 door de Nieuw-Zeelandse filmmaakster
Jane Campion onder de titel: "An angel at my table".



Filmregisseuse Jane Campion over "An angel at my table" in
het boek Interviews (1999) samengesteld door Virginia Wright
Wexman.

"We shot around Auckland while Janet grew up in a completely
different region near Oamaru. I found nevertheless equivalent
scenery."

"I don't like to be explicit. What I wanted was to create a
feeling of intimacy with Janet's state rather than give
reasons of that state."

"What Janet suggests is all the vulnerability and shyness
that exists in people. Many people haven't suffered to the
degree that she has, and I found it very liberating."



Tijdens de herlezing heb ik passages uit die twee delen
overgenomen, waarbij ik soms de vrijheid heb genomen om
zinnen in te korten of samen te voegen.



Een engel aan mijn tafel (1984)

[Van Oamaru naar Dunedin. Nieuwe thuis bij tante Isy en
oom George.]

Ik stond erbij met mijn verlegen lachje en kneep mijn lippen
steviger op elkaar dan gewoonlijk, want mijn voortanden
verkeerden nu in het laatste stadium van verrotting en het
ziekenfonds vergoedde na de lagere schooltijd geen
tandartskosten meer en thuis hadden we er geen geld
voor.

Zo was het dus om oog in oog met de Toekomst te staan -
alleen zijn, niemand hebben om mee te praten, bang zijn
voor de stad en de kweekschool en lesgeven, en moeten doen
alsof ik niet alleen was alsof ik heel wat mensen had om
mee te praten, alsof ik me thuis voelde in Dunedin en er
mijn hele leven naar had verlangd om les te geven.

En ik kocht Caramello chocolade, één shilling per reep, om
in mijn kamer op te eten.

Ik realiseerde me niet hoe eenzaam ik was. Ik klampte me
vast aan de literatuur zoals een kind zich aan haar moeder
vastklampt.

Het was een tijd om bescherming te zoeken bij abstracte
begrippen met enorme hoofdletters: Liefde, Leven, Tijd,
Eeuwigheid, Jeugd, Fantasie.

Mijn onvrede over het leven thuis was groot.
De onwetendheid van mijn ouders maakte me razend. Ze wisten
niets over Sigmund Freud of over T.S. Eliot.

Om te overleven moest ik mijn 'ik', wat ik echt voelde,
dacht en waar ik over droomde verbergen. Ik was van de
eerste persoon meervoud overgegaan naar een schaduwachtig
'ik', dat nauwelijks bestond, als een vrouwelijk
niemandsland.

De rivier de Clutha: een wezen dat volhardde, ongeacht de
druk van rotsen, steen, aarde en zon, dat leefde als een
vrij element, maar niet geïsoleerd was, met de hemel en het
licht verbonden door de smalle regenboog die boven het
water glinsterde. Ik had het gevoel dat de rivier een
bondgenote was, dat ze voor me zou spreken.

De wereld was een feest waar ons niets werd ontzegd,
behalve door de markering van onzichtbare grenzen: wij
waren geen rivieren.

Isabel was degene die June en mij wegwijs maakte in
'wereldse zaken', dat wil zeggen, vertelde hoe je een
vriendje kreeg, wat je moest doen als hem had en hoe je
van hem afkwam als hij overbodig geworden was; hoe je een
mooie huid en een goed figuur kreeg zodat je je verzekeren
kon van een vriendje; en hoe je autoriteit en bekrompenheid
kon trotseren.

Doordat ik me gewoonlijk gedroeg zoals van me verwacht werd
- gehoorzaam - 'helemaal geen last van' - en doordat ik
opging in de wereld van de literatuur, was het mogelijk om
een kloosterleven te leiden. Want hoezeer ik er ook naar
verlangde om onderweg afgeleid te worden, mijn streven bleef
gericht op poëzie.

Wie dacht ik wel dat ik was door me te verbeelden dat ik
dichteres was?

Ik kon het lesgeven ontvluchten door de psychologiecolleges
te volgen en het psychologisch laboratorium van de jonge
pas afgestuurde docenten, waaronder John Forrest, te
bezoeken.

Volgens de magisch vastgestelde indeling van mensentypen
waren de 'introverten' de kunstenaars, de dichters.

Tsjaikovski werd na Schubert mijn lievelingscomponist.
Waarom had ik niet eerder geweten dat het luisteren naar
een symfonie net zoiets was als het lezen van een boek, met
al zijn ontwikkelingen, zijn speciale vorm en stille en
heftige momenten?

Koffiedrinken was een teken van volwassenheid; daarom dronk
ik koffie.

Aan het einde van mijn derde week, toen de school weer
dreigend voor me opdoemde, was ik gedwongen om me te
realiseren dat zelfmoord mijn enige uitweg was.

Ik geloof dat ik telefonisch en naderhand per brief aan het
schoolhoofd heb uitgelegd dat me was aangeraden het
lesgeven eraan te geven. Ik zei er niet bij dat het mijn
eigen advies was.

Toevallig maakte het schrijven van een korte autobiografie
deel uit van onze cursus psychologie. Toen ik de mijne
geschreven had, vroeg ik me af of ik mijn zelfmoordpoging
moest vermelden.
'Je hebt echt aanleg om te schrijven.'
Innerlijk glimlachte ik superieur. Aanleg om te schrijven,
wel ja. Schrijven werd mijn beroep!

'We hoopte dat u misschien met ons mee zou willen gaan naar
het ziekenhuis, gewoon om een paar dagen uit te rusten.
En zo werd ik opgenomen in het Dunedin-ziekenhuis, op de
Colquhoun-afdeling, die een psychiatrische afdeling was,
zoals ik tot mijn schrik al gauw merkte.
Ik realiseerde me niet dat het alternatief voor naar huis
gaan een opname in Seacliff was.

Het schrijven van een autobiografie, dat gewoonlijk wordt
gezien als terugzien,kan net zo goed overzien zijn of
doorzien, omdat het verstrijken van de tijd een röntgen-
vermogen aan het oog verleent. Bovendien is de tijd die
verstreken is nog geen tijd die voorbij is, het is tijd
die zich ophoopt bij de waard, die doet denken aan de
sprookjesfiguur die onderweg gezelschap kreeg van steeds
meer mensen die geen van allen van elkaar, noch van de
waard konden worden gescheiden, en van wie sommigen zo
vast zaten dat hun aanwezigheid fysieke pijn
veroorzaakte. Als je aan die mensen alle gebeurtenissen,
gedachten en gevoelens toevoegt, dan heb je een massa
tijd die soms een kleverige smurrie is, en soms een
juweel groter dan de planeten en de sterren.

De zes weken die ik in Seacliff doorbracht werden voor mij
tot een spoedcursus over de verschrikkingen van de waanzin.
Vanaf het allereerste moment dat ik daar was, wist ik dat
ik niet kon terugkeren naar mijn gewone leven zonder te
vergeten wat ik in Seacliff had gezien.

In mijn boek Gezichten in het water heb ik tot in detail
de sfeer en de gebeurtenissen beschreven in de
verschillende inrichtingen waar ik de acht jaar die
volgden doorbracht.

Het medisch attest vermeldde: Aard van de aandoening:
Schizofrenie.

[..]

Ik zou kamermeisje-serveerster-verpleegster worden en de
middagen vrij hebben. Vrije middagen. Tijd om mijn verhalen
en gedichten te schrijven.

Ik nam mijn nieuwe status serieus. Als de wereld van de
krankzinnigen de wereld was waar ik nu officieel
thuishoorde (levenslange aandoening, geen remedie, geen
hoop) dan zou ik die gebruiken om te overleven; ik zou
erin uitblinken.

Het idee dat ik aan schizofrenie leed, kwam me heel
onwerkelijk voor, en mijn verwarring werd alleen maar
groter toen ik las dat één van de symptomen was dat 'dingen
onwerkelijk leken'. Er was geen ontkomen aan.

'Je lijdt aan de eenzaamheid van de ziel', zie John
Forrest op een dag.

...toen ik voldoende geld had gespaard om een tweedehands
Barlock 20 schrijfmachine te kopen, had ik het gevoel dat
ik alles ter wereld bezat wat ik me maar zou kunnen wensen
- een plek om te schrijven, tijd om te schrijven, genoeg
geld om van te leven, iemand om mee te praten.

...een klein zwart katje, dat ik liefdevol Sigmund had
genoemd, wat ik later veranderde in Sigmunde, oftewel
Siggy.

Isabel was gaan zwemmen in het haventje van Picton, onwel
geworden en verdronken. Er werd een onderzoek ingesteld en
daarna zou moeder Isabel met de trein thuisbrengen.
Isabel May Frame, tweeëntwintig jaar oud.

Ik had verdriet. Ik wilde niet dat iemand het 'zag', want
sinds ik in de inrichting had gezeten was me opgevallen
dat mensen het niet alleen 'zagen', maar er ook
zorgvuldig naar zochten.

En weer begon ik een treinreis naar het noorden, over de
Canterbury-vlakte naar Christchurch. Caxton Press zou mijn
verhalen publiceren.

Schreef ik op een advertentie voor een kamermeisje-
serveerster in een klein hotel in het centrum. Ik werd
aangenomen door de eigenaar van het 'renbaanhotel', het
Occidental.

Na een paar weken in Christchurch maakte ik een afspraak
met mevrouw R., de vriendin van John Forrest, omdat ik haar
wilde vragen of ze me wilde helpen een afspraak te maken
om mijn gebit te laten trekken en met me mee wilde naar
de tandheelkundige kliniek van het ziekenhuis.

Zei ze dat het misschien een goed idee was me als
vrijwillige patiënte te laten opnemen in een inrichting
voor geesteszieken, waar ze een nieuwe elektroshocktherapie
hadden die me, maar haar mening, zou kunnen helpen. Daarom
tekende ik de benodigde formulieren.
Ik kwam zonder tanden bij, weer opgenomen in Sunnyside waar
ik de nieuwe shocktherapie kreeg, en plotseling was mijn
hele leven vertekend.

In de jaren die volgden, tot ik in 1954 eindelijk uit de
inrichting werd ontslagen, was ik angstig en ongelukkig,
wat voornamelijk werd veroorzaakt door mijn opsluiting
en behandelingen.

[Terugkeer naar Oamaru om daar de bedlegerige mevrouw O.
te verzorgen.]
De omgeving van Willowglen maakte dat ik verrukt wakker
werd. Ik wandelde dan over het vochtige gras in de
tintelende lucht als door een bad vol zonlicht en groen
en blauw.

Ik had genoeg geld verdiend om een bovengebit te kunnen
kopen en besloot de uitnodiging van mijn zusje en haar man
aan te nemen om een poosje bij hen in Auckland te logeren.

Ik kreeg het gevoel nergens en niets te zijn, alsof ik nooit
had bestaan of dat ik, als dat wel het geval was geweest,
nu van de aarde was gevaagd. Op de een of ander manier was
ik in een kloof van de tijd gevallen; en veel van deze
gevoelens ontstonden doordat ik met niemand 'contact' had
en niemand had met wie ik mijn diepste emoties kon delen.

Mijn verblijf bij mijn zusje en haar man was geen succes.
Ik was een derde persoon geworden. Soms vroegen mensen,
alsof ik mijn eigen necrologie geworden was: 'Wat deed ze
vroeger?'
Ik kon niet meer tegen het niet-zijn. Ik trok me terug in
een naar binnen gerichte staat.

Het leek jaren geleden, en dat was in werkelijkheid ook zo,
dat Caxton Press mijn verhalen had geaccepteerd om uit te
geven. Ik was hun bestaan vergeten.

[..]

Die toestand leidde er natuurlijk toe dat ik werd opgenomen
in de psychiatrische inrichting 'Auckland' in Avondale.

Tijdens mijn opname in Avondale verscheen mijn
verhalenbundel De lagune.

[Vliegreis van Auckland naar Oamura, overstap in
Christchurch]
Toen ik de recensie in de Christchurch Press las, voelde
ik me vernederd en afgewezen [..] als ik niet in de wereld
van boeken schrijven kon leven, waar kon ik dan bestaan?

[Terug in Willowglen]
In de rol van erkend buitenbeentje van de familie voelde ik
me vernederd als ik mijn moeder vertrouwelijk met mijn
zuster zag praten.
Ik was weer eens het gekke meisje van Frame dat over de
heuvels van Old Mill zwierf met mijn poes Siggy, die dol
was op wandelingen.
'Ik wil niet dat je ooit nog van huis weggaat', zei pa.
Hij timmerde een boekenkast voor me.

Ik vond werk als hulp in de wasserij van het ziekenhuis in
Oamaru.

[Moeder krijgt hartaanval]
Ik bezocht moeder in het ziekenhuis. Doordat ze abrupt
helemaal uit haar gezin was verdwenen, zag ik haar voor het
eerst als een zelfstandig persoon en dat maakte me bang en
verontwaardigd.
Geconfronteerd met de angst in ons gezin, ontsnapte ik op
mijn gebruikelijk manier via de inmiddels geperfectioneerde
vluchtroute, en weer belandde ik in Seacliff.

Het zal weinig verwondering wekken dat ik schrijven
beschouw als een manier van leven, omdat het daadwerkelijk
mijn leven redde.

Iedereen vond dat het beter voor me zou zijn als ik
'normaal' was en er geen rare intellectuele ideeën over
het schrijverschap op nahield, dat het beter voor me zou
zijn als ik buiten het ziekenhuis een gewoon beroep
uitoefende en me onder de mensen begaf.

Dokter Blake Palmer, net voor de leukotomie-behandeling:
'Je hebt de Hubert Church Award voor het beste proza
gekregen. Voor je boek, De lagune.
Ik glimlachte. 'Ik?'
'Ja. En we gaan je naar een andere afdeling overplaatsen
en de leukotomie is van de baan.'
De arts uit Schotland die me nam zoals ik was en niet zoals
hij had opgemaakt uit mijn 'voorgeschiedenis',

...me aan te stellen als 'theejuffrouw' op het kantoor van
de staf en me toestemming gaf om naar bezigheidstherapie te
gaan.

Ik mocht met 'proefverlof' uit de inrichting nadat ik meer
dan tweehonderd keer een onverdoofde elektroshockbehandeling
had ondergaan.

Ondanks alles was ik blij terug te gaan naar Willowglen.
Ik kon zelf besluiten wat ik wilde doen, waar ik wilde
zijn, hoe ik me voelde en over mijn toekomst dacht.
De woorden besluiten en toekomst die zich in mijn jeugd
zo groot en dreigend manifesteerde, hadden een nieuwe
betekenis gekregen.

Ik werd lid van de nieuwe stadsbibliotheek waar ik William
Faulkner en Franz Kafka ontdekte.

[..]

Omdat ik mijn toekomst niet langer kon uitstellen,
reageerde ik op een advertentie waarin om een hulp in de
huishouding werd gevraagd in het Grand Hotel in Dunedin.

Alle personeelsleden hadden een kamer op de bovenste
verdieping. Het was een prettige plaats om te werken.
Ik kocht een tweedehands schrijfmachine en ging korte
verhalen schrijven, gedichten die in de Listener
verschenen.

[ontmoeting met Brasch in Royal Terrace]
'Denk eraan dat als je verhalen of gedichten hebt, je ze
bij de Moderne Boekhandel kunt afgeven.'

Het commentaar van Brasch luidde dat het interessant werk
was maar dat de gedichten niet geschikt waren en het
verhaal 'Gaspeldoorn is geen mensen' 'te pijnlijk was om
af te drukken'.

Het leek wel alsof ik mijn hele leven en toekomst in die
envelop had gestopt.

Dat jaar werd ik officieel 'geestelijk gezond' verklaard.

In de hoop dat ik een ziekteuitkering zou kunnen krijgen
terwijl ik schreef, stuurde ik een brief aan dr. Blake
Palmer, die mijn hoop deed vervliegen door zijn opmerking
dat ik 'het werken zou verleren' als ik een uitkering
kreeg. Het oppervlakkige denken van de autoriteiten
deprimeerde me.

[..]

...nam ik de trein naar Auckland en toen ik de volgde
morgen, geheel door elkaar geschud, merkte dat de trein het
station van Auckland binnenreed, was daar ineens weer 'hoog
in het noorden', met zijn blauwe paradijselijke lucht en
licht.

Een paar dagen na mijn aankomst vond ik een baan als
inwonende hulp in de huishouding in het Trans Tasman hotel.
Auckland was een echte stad, een harde stad net als die
waarover ik had gelezen.

June (Northcote, Auckland) vertelde me dat Frank Sargeson,
de schrijver, haar op een dag had bezocht omdat hij had
gehoord dat ik haar zus was. Hij had gezegd dat hij me
graag wilde ontmoeten als ik ooit naar Auckland kwam.
'We kunnen je wel brengen. Hij woont in een oud huisje
bij het strand van Takapuna.'

De legerhut in zijn tuin stond leeg, zei hij, en ik was
van harte welkom om daar te komen wonen en werken. Ik nam
het aanbod niet aan en wees het niet af; ik werd zo
belemmerd door mijn status van 'gestoord zijn' en het
feit dat ik oog in oog stond met de beroemde schrijver.

Hij stelde voor dat ik hem een keer alleen zou komen
opzoeken.

Het was 1954 en ik had mijn dertigste verjaardag gevierd,
en probeerde me voor te stellen hoe mijn twintiger jaren
zouden zijn geweest als ik in de wereld had geleefd. Ik
kende alleen maar Prospero, Caliban, koning Lear en
Rilke in vertaling.

'Heb je al nagedacht of je in de hut wilt wonen en
werken? Daar zou je vrij zijn om te schrijven. Het is niet
goed als je in zo'n buitenwijk tussen de luiers en de
bourgeoisie woont.'

'Maar ik moet wel eerst een baantje vinden' zei ik.
'Hoezo? Je bent toch schrijfster.'
Ik lachte verbaasd. 'Meent u dat? Ze hebben geweigerd om
me een ziekuitkering te geven.'
Meneer Sargeson keek verontwaardigd. 'Na al die jaren in
die inrichting? Hoor eens, ik ken een aardige arts die
waarschijnlijk wel een uitkering voor je kan regelen
terwijl jij verder gaat met schrijven.'
...als hij ermee akkoord ging dat ik elke week kostgeld
betaalde.

Ik voelde me overdonderd en verlegen, maar ook beschermd.
Zowel hij als ik waren zenuwachtig die middag.

Omdat me was verteld dat het ministerie van Onderwijs
'goed betaalde' voor bijdragen aan publicaties voor
scholen, schreef ik twee verhalen die geplaatst werden.
Ik had een verhaal geschreven, 'Steenkool', over de
mannelijke patiënten die zij aan zij als trekpaarden
tussen de disselbomen van de kolenkar liepen, het
zoveelste trieste Dickensiaanse plaatje zoals je overal
in inrichtingen kon aantreffen, tot besloten werd om
het transport te 'moderniseringen' er een vrachtwagen
werd gebruikt.

Die eerste maanden van mijn verblijf in de legerhut
waren onvergetelijke ervaringen waarin ik met Frank
details deelde van ons leven, ideeën en gevoelens, waarin
we boeken lazen, 's avonds schaakten (wat hij me geleerd
had) of waarin ik luisterde naar gesprekken tussen Frank
en zijn vele vrienden die kwamen eten.

Ik was immers seksueel naïef, onbewust en maar half
ontwaakt, maar voelde me constant gekwetst door zijn
impliciete ontkenning van het vrouwelijke lichaam.
De prijs die ik voor mijn verblijf in de legerhut
betaalde, was het besef dat mijn lichaam niet telde.

Het schrijfproces kan simpelweg worden getypeerd als het
aanleggen van een hoofdspoorlijn van Toen naar Nu, met
uitstapjes naar zijsporen in de wildernis daarbuiten, maar
de echte, de oorspronkelijke vorm is altijd een cirkel,
die ontstaat om steeds opnieuw te worden doorbroken en
hersteld.

Hij was twintig jaar ouder dan ik [..] Ik voelde me zowel
geestelijk als wat smaak betreft onbenullig vergeleken met
zijn strenge bewuste beschaafdheid.

Nu 'danste' hij van opwinding omdat hij me kennis kon
laten maken met Proust.

Wanneer je de grootsheid van de literatuur ontdekt, is dat
bevrijdend. Het ontdekken van een groot kunstwerk is als
verliefd zijn.

[..]

In Willowglen begonnen de knoppen van de oude, met korstmos
begroeide bomen in de boomgaard al uit te lopen, de
meidoorn zag al wit en de acacia pronkte met zijn gouden
dons naast het leegstaande kippenhok.

Willowglen was het equivalent van het paradijs geworden, en
omdat het geen mens was, kon het alle liefde die het werd
toebedeeld opnemen en overleven en tot bloei komen.

Ik las alleen de 'onschuldige, gelukkige' alinea's voor,
waarna moeder trouwhartig zei dat het prachtig was. Zij en
pa waren meer geïnteresseerd in 'die meneer Sargeson'.

[..]

Auckland was nog altijd het paradijs van het licht, vol
met kolkende rookachtige wolken, alsof er een vulkaan
schuilging in de hemel die in een andere, onzichtbare
wereld tot uitbarsting kwam.

Frank me hielp bij het verpakken van het manuscript.
Twee weken later hoorde ik dat Pegasus Press mijn boek had
geaccepteerd. Ze hadden een contract ter ondertekening
meegestuurd.

We maakte plannen voor mijn volgende 'stap', die er volgens
Frank uit moest bestaan dat ik 'naar het buitenland' ging
om mijn ervaring te verruimen, en we realiseerde ons
allebei dat dit een vriendelijke manier was om te zeggen
dat ik 'maar beter uit Nieuw-Zeeland weg kon gaan voordat
iemand besloot dat ik in een inrichting thuishoorde'.

De volgende dag stelden we een brief op voor het Fonds voor
de Letteren, waarin ik een reisbeurs aanvroeg 'omdat ik
naar het buitenland wilde reizen om mijn ervaring te
verruimen'.

En terwijl Frank en ik wachtten op de officiële toezegging
van de beurs en de cheque van driehonderd pond, kreeg mijn
leven iets opwindends, omdat ik nu een vrijwel zichtbare
'toekomst' voor me had.
Maar voordat de cheque werd verstuurd, wilde de
adviescommissie dat ik een gesprek had met een van haar
leden.

Mijn volgende stap was om achtenzeventig pond te betalen
voor een slaapplaats in een zespersoonshut van Ruahine, die
eind juli van Wellingtong naar Southampton zou varen.

Jess Whitworth, die twee keer naar Europa was gereisd wist
een logeeradres in Londen.
...advies van vrienden van Frank die net uit Spanje waren
teruggekomen. 'Als je lang met je geld wilt doen, moet je
naar Ibiza gaan', zeiden ze.

Heel in de verte zag je nog de lichtjes van Wellington.
Ik leunde over de railing en kon wel huilen van angst en
verrukking.



De gezant van spiegelstad (1984)

...het schip vaart minderde om het Panamakanaal binnen te
gaan en ik in een stoel kon zitten kijken naar het
schouwspel van de Panamese jungle.

[Willemstad]
Ik rondde mijn eerste bezoek aan het een vreemd land af
door mijn eerste flesje Coca Cola met evenveel eerbied te
drinken alsof ik in de kerk een slokje wijn tot me nam.

Als ik schrijfster wil worden en blijven, moet ik de
aanwijzingen in alles wat de mensen zeggen en doen
optekenen; ik zal voor altijd moeten blijven toekijken
luisteren.

[..]

Na tweeëndertig dagen op zee, legde de Ruahine aan in
Southampton, waar de passagiers in de gereedstaande trein
naar het Waterloo Station in London stapten.

Daar sta ik dan met mijn groene rugzak met mijn
schrijfmachine.

[Patrick Reilly, de Ier]
'Schrijven is geen echt beroep', zei Patrick.
'Ik ben onderwijzeres.'
'Onderwijzeres! Dat soort werk zou je moeten doen.'

En omdat het mijn lang gekoesterde droom was om Hampstead
Heath en omgeving te bezoeken waar Keats gewoond had, nam
ik op een dag de bus daar naartoe en liep het hele eind
tot aan de vijver.

Maar andere, praktische zaken onderbraken mijn dromen.
Ik had geboekt voor de veerboot naar Dieppe, de trein naar
Parijs, één nacht in een Parijs hotel, de trein naar
Barcelona en de veerboot over de  Middellandse Zee naar
Ibiza - als ik het snel genoeg zei, was de reis
ongecompliceerd en achter de rug voor je het wist!

Daarna vond ik voor twee weken werk als schoonmaakster-
serveerster in het Studentenhuis van de Technische
Hogeschool in Battersea.

...merkte ik dat er de hele weg naar Clapham Common een
passagier naar me zat te staren, en toen ik uitstapte, deed
hij dat ook en kwam naast me lopen.

'Mijn naam is Nigel', zei hij. 'Ik studeer rechten en woon
in Cedars Road.'
'Ik woon ook in Cedars Road', zei ik gereserveerd, maar
minder gereserveerd dan wanneer hij een Engelsman was
geweest.

'Ik kom uit West-Afrika', zei hij. 'Uit Nigeria.'
'Ik kom uit Nieuw-Zeeland.'

Hij was een van de weinige mensen die ik London had ontmoet
die iets over Nieuw-Zeeland wist.

De film was afgelopen; Nigel en ik gingen naar een 'Lyons'
in de buurt voor sandwiches en koffie. We hadden veel
gemeen. Allebei waren we 'kolonialen' met een
vergelijkbare opleiding.

De week daarop nam ik nog een uitnodiging aan, weer om
naar 'de bioscoop te gaan', dit keer van Jack, een Engelse
natuurkundige die in het souterrain van het hoofdgebouw
woonde en docent was aan de Technische Hogeschool.

In zijn brieven bleef Frank Sargeson erop aandringen het
adres te bezoeken dat we hadden gekregen van het jonge
echtpaar dat op Ibiza had gewoon, en dus belde ik op een
middag naar Parliament Hill Fields en werd uitgenodigd om
die avond te komen eten.

Mijn nieuwe vrienden maakte indruk op me; ze hadden talent,
waren intelligent en belezen.

En toen het te laat was om de bus terug naar Cedars Road
te nemen, zeiden ze dat ik kon blijven slapen in Mary's
kamer. Mary was Bens vriendin geweest, vertelde hij me,
tot het moment dat hij haar in de armen van Dora had
aangetroffen.

Toen het ongeïnteresseerde, afwezige daglicht me wakker
maakte, voelde ik me een vreemde in een huis dat zich al
opmaakt voor de dagelijkse bezigheden.
Had ik echt ik echt een dronk uitgebracht op Faber & Faber,
de beste uitgever van poëzie met deze kordate en
intelligente mensen die ik in Nieuw-Zeeland nooit had
durven aanspreken, tenzij ik veilig in een hoekje bij
Frank Sargeson zat terwijl hij het gesprek leidde?

Waar ik ook naartoe ging, het was altijd de bedoeling dat
ik geld uitspaarde door mijn eigen maaltijden klaar te
maken. In London had ik veel tweedehands en nieuwe boeken
gekocht. Hierdoor, en door mijn geelbruine vest met
capuchon, een plaid ('iedereen die reist moet een plaid
bij zich hebben'), een voorraad kleren en mijn inmiddels
uitpuilende koffers met mijn schrijfmachine in de groen
rugzak, was mijn bagage een vermoeiende last geworden.

[Parijs]
Ik had een hotel uitgekozen omdat het op de Bastille
uitkeek.

[Nachttrein naar Barcelona]
Het werd ochtend en toen we de Spaanse grens naderden, was
ik bereid afstand te doen van mijn eigen reisbeschrijving
toen ik dacht aan de scherpzinnige observaties van Maurice
Duggan in zijn Dagboek van een reis. Voor mij was dit
Duggan-land.

Ik onderzocht keer op keer de nog niet opgehaalde bagage.
...werd daarna overvallen door de opluchting verlost te zijn
van mijn bagage.

Frank Sargeson had zijn vriendin geschreven, de schrijfster
Greville Texidor die in Spanje woonde, en haar verteld van
mijn bezoek. Ik werd in Barcelona opgewacht door Greville's
dochter Christina, die me samen met haar man, de schilder
Paterson, meenam om te lunchen op La Plaza Roma.

Het leek of over alles een waas van zonlicht lag, of het
plein omsloten was door stilte, als een geheime toegang
tot andere tijden.

Ik ontmoette er ook Colin, die me werd voorgesteld als een
Engelse dichter en die met dezelfde boot terugging naar
Ibiza en zo vriendelijk was aan te bieden me te helpen bij
het zoeken van een logeeradres.

Toen ik wakker werd, was de veerboot de haven van Ibiza al
binnengevaren en bezig aan te leggen.

...een taalgids, Lees Spaans met mij, die ik vervolgens
gebruikte om brood, boter, kaas, een appel en een banaan te
kopen. Ik kocht ook een chocoladecake die meer kostte dan
het totale bedrag van al het andere voedsel...

Ik ging slapen en vol verwachting over mijn eerste 'echte'
ochtend Ibiza werd ik wakker. Ik besloot een wandeling te
maken en een plek te zoeken waar ik kon wonen.

Bovenop de heuvel kon ik de ander kant van het eiland zien
achter de velden met olijfboomgaarden die tot aan de
glasheldere Middellandse Zee reikten.

[..]

'Er werd een gevoel van vertedering in me gewekt door de
olijfbomen met hun kronkelige takken en hun verdraaide
stammen die ter verdediging naar de zeewind waren gekeerd -
het was alsof dit land van mij was en ik het lang geleden
had gekend. Het was natuurlijk Shelleys wereld.

Tijdens mijn wandeling zag ik twee figuurtjes met zwarte
omslagdoeken, kousen en schoenen.
Ik raadpleegde mijn nieuwe taalgids en mompelde: 'Buenos
dias.'
'Buenas tardes', antwoordde de ene vrouw terwijl ze naar de
zon wees.
Aarzelend zei ik: 'Jo soy de Nueva Zelanda. Janet. Quiere
habitacion.' Ik legde mijn handpalmen tegen elkaar en hield
ze tegen mijn wang.

Op Ingancio Riquer nummer zes duwden ze de zware, niet
afgesloten voordeur open. Een broodmagere kat die op de
houten tafel in de keuken zat, sloeg naar ons met zijn
klauwen voordat hij er in een grijze flits vandoor ging.

Binnen vijf minuten kwamen ze terug met El Patrons broer,
Fermin, die erin toestemde dat ik in het huis kwam wonen
en een huurprijs noemde die klopte met de prijs die ik
had gehoord van Franks vrienden.

Ik had begrepen dat ik het hele huis had gehuurd. Toen ik
later terugkwam met mijn boodschappentas en reistas, zat
Fermin in de zitkamer die op het terras uitkeek viool te
spelen.

Ik kwam uit Nueva Zeland, zei ik, het land van schapen, wol
en boter...En dat Nieuw-Zeeland een prachtig land was. Het
was Gods Eigen Land.
Fermin begreep het. Hij fronste zijn voorhoofd. Ibiza was
ook Gods Eigen Land.

Ik zette een tafel en stoel klaar om te schrijven en dacht
met enige opwinding aan het nieuwe boek waaraan ik in
Auckland begonnen was, Oom Pylades, en het boek waaraan
ik daarna wilde beginnen.

...het soort bezielde brieven dat reizigers versturen uit
een nieuw land waar alles de glans van een wonder heeft.

Zonder mijn schrijfmachine voelde ik me onthand en het was
goed nieuws toen ik hoorde dat mijn bagage onderweg was
naar Ibiza.

Hoewel ik een ongetrouwde vrouw en alleen was, bleef ik
iemand uit een ander land en iedereen wist dat vrouwen uit
andere landen zich anders gedroegen dan Spaanse vrouwen.
Ik werd echter geaccepteerd omdat ik geen toeriste was,
geen Amerikaanse; ik was een ijverige escritora die geen
buitenlandse vrienden had. Bovendien hing er een sfeer van
thuisloosheid om mij heen omdat mijn bagage en
schrijfmachine waren zoekgeraakt: mijn tegenspoed werkte
nu in mijn voordeel.

Later lieten de twee vrouwen me zien hoe ik Ibiziaanse
gerechten moest klaarmaken.

Dit was mijn eerste kennismaking met de gevoelens van
mensen die echt arm waren.

Vaak liep ik midden in de storm naar buiten, de straat door
naar de andere kant van het eiland, en als ik op de grijze
rots tussen de geteisterde zilvergrijze planten en bomen
zat, bedacht ik me dat ik me nog nooit zo thuis had gevoeld.
Ik genoot ervan dat ik alleen was op een eiland in de
Middellandse Zee waar ik geen Engels sprak en waar mijn
Spaans meer werd verwelkomd dan ooit met mijn Engels was
gebeurd.

Ik ben nu op mezelf aangewezen, zei ik tegen mezelf. Ik leef
het leven van een schrijfster. Ik voelde me in harmonie met
mezelf.

Toen ik om een sleutel van de voordeur vroeg, keken Fermin,
Catalina en Francesca me verwonderd aan en zeiden dat
alleen buitenlanders hun deur afsloten, de stiekeme,
hebberige buitenlanders die hun rijkdom, hun grote voorraad
dinero wilden beschermen.

Met kerstmis kwam er een brief en een pakje met etenswaren
van Patrick Reilly uit London. Hij stuurde me corned beef
en Ierse pastei en hoopte dat ik nog steeds ongebonden was.

Ik voelde me zo goed thuis buiten Nieuw-Zeeland dat ik
ertegen opzag terug te gaan. Bovendien hadden Frank en ik
het erover gehad dat het raadzaam was om in London een
psychiater te raadplegen om erachter te komen of de Nieuw-
Zeelandse artsen terecht hun diagnose van schizofrenie
hadden gesteld.

[..]

Tot ik op een middag thuiskwam van mijn wandeling en
Francesca opgewonden tegen me zei: 'El Americano, El
Americano'.

'Hi', zei hij. 'ik ben Edwin Mahler. Ik heb het atelier
boven gehuurd. Ik schilder.

Ik voelde me misselijk van teleurstelling. Hij zou de
keuken, het fornuis, de voordeur, de gang, de zitkamer met
patio en het toilet met me delen.

Zijn financiële middelen bestonden uit een beurs die hij
in Andorra had geïnd, waar de geldmarkt vrij was.

Plotseling was ik gedwongen een nieuw dagprogramma op te
stellen waarin rekening werd gehouden met Edwin.

Edwin vond Uilen roepen mooi. Hij kende iemand in New York
die bij een uitgeverij werkte; zou hij die een exemplaar
sturen?

[..]

Toen ik op een middag terugkwam stonden Catalina en
Francesca me op te wachten: Edwin had een vrouw op bezoek
die 's nachts zou blijven slapen "in dezelfde kamer" in
hetzelfde bed. En die avond ontmoette ik Dora, een
fluitiste uit het middenwesten, die in Parijs muziek
studeerde.

Ik voelde een weemoedig verlangen om net zo vol geheimen
te zijn als zij, geheimen die een man zou willen
ontraadselen.

De volgende ochtend was Dora al weg voordat ik was
opgestaan. Edwin en ik ontbeten laat en hij praatte
nonchalant over haar, alsof ze zomaar iemand was.
Catalina en Francesca praatten aan één stuk door over de
vrouw, over la diabla.

[..]

Ik trof Edwin aan met een vriend die hij voorstelde als
Bernard. Ik vond Bernards lach de vrolijkste die ik ooit
had gehoord.

Deze strandwandeling met Bernard werd door ons herkend als
een voorbereiding, als het fladderen van vogels voordat ze
hun definitieve vlucht bepalen. Bernard en ik lachten en
praatten ook over onze lievelingsdichters die we citeerde
...weg van hem toen ik hoorde dat hij vloeiend Frans en
Spaans sprak, waarna ik onmiddellijk mij favoriete citaten
tevoorschijn haalde, als bonbons die worden bereid, gevormd
en klaargezet om van te proeven.

Nu ik op mijn vermeende intelligentie had gezinspeeld, was
het Bernards beurt om mij te imponeren.

Bernard nam mijn geest en mijn lichaam volledig in beslag.

Later zei ik dromend: 'Stel je voor dat ik nu zwanger ben.'
Ik schrok van Bernards antwoord.
'Dat zou vreselijk zijn', zei hij.
Hij meende het. Zijn woorden confronteerden me met een
realiteit die tot dat moment niet tot me doorgedrongen was.
Een kind, een liefdevolle replica van Bernard en mij - zou
een baby niet de vervulling van onze liefde zijn?
Mijn verlangen naar Bernard en mijn liefde en hartstocht
voor hem waren verdwenen.

Toen vertelde Edwin me op een dag dat Bernard het eiland
zou verlaten.

Ik bleef nog zes weken op Ibiza. Niet met Bernard samen
zijn deed meer pijn dan ik had gedacht.

Ik begon te vermoeden dat ik zwanger was en werd overvallen
door een angst die helemaal niet overeenkwam met mijn beeld
van volmaakte liefde.

Edwin begreep dat Ibiza een onverdraaglijke plek voor mij
geworden was.

Ik verliet Ibiza op een grijze dag.
...onmiddellijk naar mijn hut en was de hele nacht zeeziek.
Ik wist alleen dat mijn bestemming Andorra was.

...ging er een golf van heimwee door me heen naar Ibiza,
mijn hele Ibiziaanse familie en mezelf als onschuldige
escritora met haar weinig enerverende, ongecompliceerde
dagelijkse taken, de eenvoudige stapel schrijfmachinepapier.
En nu was het Bernard wiens geest als een fantoom bij me
bleef.

[Andorra la Vella]
Mijn kamer keek uit op straat, met daar vlak achter de
besneeuwde Pyreneeën.

...kocht ik een sterkere gloeilamp en toen ik op een stoel
stond en omhoog reikte om de lamp te verwisselen, werd ik
duizelig en misselijk en viel. Pas toen de baby er niet
meer was, besefte ik dat ik het had geaccepteerd en me erop
voorbereid had.

En hoe moest het met schrijven? In een toekomstig leven
waarin ik nooit alleen zou zijn, de hele dag druiven moest
plukken, voor kinderen zorgen, voor mijn gezin koken.
...hoe zou ik ooit weer alleen kunnen zijn om die wereld
van de verbeelding te verkennen en op te schrijven?

[..]

Half mei, op dezelfde ochtend dat de weg naar Frankrijk
weer werd opengesteld, stond ik te wachten op de kleine
bus naar Perpignan. De sneeuw lag in hoge wallen aan
weerszijden van de weg.

Ik stapte in de trein naar Parijs, waar ik de nacht
doorbracht in het hotel bij de Bastille. De volgende dag
kwam ik in London aan waar ik door Patrick Reilly werd
opgewacht.

Ik werd ouvreuse in het Regal Theatre in Streatham.

Uit het Jaarboek van Kunstenaars en Schrijvers had ik een
literair agent gekozen die de belangen van e.e. cummings
had behartigd en daarom, redeneerde ik, vast wel bereid
was experimentele schrijvers te vertegenwoordigen, met
andere woorden, zich geld wilde ontzeggen omdat hij
vertrouwen had in de auteur.

Ik werd ontvangen door Patience Ross, mijn eerst literaire
agente!
Ze was onder de indruk van Uilen roepen, zei ze, al dacht
ze niet dat het de aandacht van het grote publiek zou
trekken.

Ik bleef in het Regal Theatre werken ...vond ik het werk
steeds eentoniger en deprimerender.
...mijn afspraak met dr. Berger; ik liet blijken dat ik moe
was en reikhalzend uitkeek naar de winter. Dr. Berger vond
dat ik me het beste voor observatie en onderzoek kon laten
opnemen in het Maudsley.

...ontdekte ik tot mijn verbazing dat het hier tot de taak
van de verpleging hoorde om met de patiënten te praten, om
ze te leren kennen. - hoe kon er anders de juiste diagnose
worden gesteld?

[dr. Miller]
...dat mijn hersengolven 'normaler dan normaal' waren.

Ik had nooit aan schizofrenie geleden, zei hij. Ik had
nooit mogen worden opgenomen in een inrichting voor
geesteszieken. De problemen die ik nu had, waren
voornamelijk het directe gevolg van mijn opname daar.
Ik glimlachte en zei verlegen en op formele toon: 'Dank u
wel', alsof ik een prijs gewonnen had.

Ik had professionele hulp nodig om me los te maken van de
gevolgen van mijn lange verblijf in inrichtingen.

Ik bracht de winter door in de warme cocon van het
Maudsley. Een beetje te direct naar mijn smaak vertelde dr.
Berger dat hij als voorbereiding op 'een vaste baan' aan de
bibliothecaresse had gevraagde me in de medische
bibliotheek te laten werken.

Dr. Berger gaf me vervolgens de taak medische documenten te
catalogiseren in het hersenmuseum. Het hersenmuseum!
In zalige eenzaamheid bracht ik er vele dagen door.

[Fortess Road]
In mijn nieuwe kamer hervatte ik mijn leven als schrijfster.
...hernieuwde mijn kennismaking met de dichter Ben, die me
voorstelde aan Lawrence. Zij hadden net als ik geen vast
werk. Ging ik vaak met ze mee naar Soho, waar we de meest
uiteenlopende mensen ontmoetten die wilden schrijven,
schilderen of componeren. Tegelijkertijd voelde ik me
triest gestemd door hun eeuwige gedroom.

Toen Lawrence me begon te beschouwen als zijn 'vriendin',
reageerde ik vriendelijk maar niet al te enthousiast, omdat
ik mezelf niet weer wilde blootstellen aan het risico van
een zwangerschap, maar wel troost wilde geven en ontvangen.

De week daarop werd ik opnieuw opgenomen in het Maudsley
ziekenhuis. ...erop was gericht alles in evenwicht te
brengen. Zodat ik kon overleven.

Ik bleef heel wat maanden in het ziekenhuis want zodra dr.
Cawley dacht dat al mijn problemen opgelost waren, plaatste
ik hem voor een nieuwe noodsituatie uit angst in de steek
gelaten te worden of omdat er nog iets was waarover ik niet
had durven paren.

De dagen van - je moet - zijn voorbij, zei hij; het was nu
tijd een nieuw start te maken. ...dat ik er oprecht
behoefte aan had om te schrijven, dat het voor mij een
manier van leven was, dat de beste praktische hulp voor mij
bestond uit een wekelijkse bijstandsuitkering, en dat ik
huisvesting moest zoeken in de buurt van het ziekenhuis
zodat we onze gesprekken konden voortzetten.

In het begin schrok mevrouw Morgan zichtbaar toen ze
ontdekte dat ze haar kamer had verhuurd aan iemand over wie
verhuurders hun voorhoofd fronsten omdat ze 'de hele dag
thuis' was.

In gedachten had ik al een heel boek geschreven. Ik ging
enthousiaster aan het werk dan gewoonlijk: elke week had ik
dr. Cawley een onpartijdig waarnemer om mee te praten,
tegen te klagen en aan te vertellen hoe ver ik was
gevorderd.

Ik kreeg ook bericht van Patience Ross, dat George
Braziller, een klein Amerikaanse uitgever die pas begonnen
was, had besloten om Uilen roepen uit te geven, terwijl
W.H. Allen in Engeland belangstelling had getoond.

Ik keek uit naar de dag dat Uilen roepen zou uitkomen en
besefte dat ik er opgewonden over was.

Ik bleef doorgaan met schrijven. Als ik praktische
problemen had, was dr. Cawley er altijd om me te helpen ze
op te lossen.

Ik ging zo graag naar de bioscoop, dat ik zelfs naar de
verste voorsteden reisde om alle films te zien die werden
vertoond.

Tijdens mijn worsteling om te kunnen schrijven, drong het
overduidelijke feit tot me door dat de enige zekerheid over
schrijven en een schrijfster zijn is dat je het moet doen,
er niet over dromen of plannen voor maken of erover praten
zonder ooit te schrijven (het ego valt ten slotte uit
elkaar als een doorweekte spons), maar dat je gewoon moet
schrijven: het is een dieptreurig feit dat schrijven net
als elk ander werk is, met het enige fantastische verschil
dat er altijd sprake is van de Spiegelstad en de
onophoudelijke reizen van jezelf of de Gezant van de
Spiegelstad.

In die periode kwamen Gezichten in het water uit en was ik
klaar met De rand van het alfabet. Weer kocht ik kranten
om te zien wat 'ze' over Gezichten in het water schreven,
en ik schrok toen ik mijn foto op de boekenpagina van de
zondagskranten zag en was blij dat ik mijn achternaam had
veranderd, omdat ik de voorkeur gaf anoniem in Grove Hill
Road te wonen.

Ze moesten eens weten! Ik ben hier; ze zien me niet, maar
mijn werk wordt besproken in recensies en sommige
recensenten hebben me vergeleken met Virginia Woolf!

...voornemen om nooit te vergeten dat een schrijfster
rotsvast vertrouwen moet hebben in zichzelf en haar eigen
oordeel, omdat ze anders wordt weggevaagd.

...voltooide Geurtuinen voor de blinden. Ik adverteerde op
een advertentie voor een huisje in Suffolk.

Toen mijn hospita hoorde dat ik voor de eerste keer mijn
uitgever zou ontmoeten, maakte ze een afspraak voor me in
haar kapsalon 'op de Green'. ...ik kocht bij Marks en
Spencer een jurk. Toen ging ik op weg naar de uitgever
W.H. Allen in Essex Street.

Hij zei me dat mijnboeken weliswaar uitstekende recensies
hadden gekregen, maar dat ze niet goed verkochten: hij
hoopte dat ik nog eens een 'best-seller' zou schrijven,
'Als Wanda Lyons hier komt, komt ze in een Rolls Royce
voorrijden. U bent een betere schrijfster dan Wanda.
U hoort diamanten en bontjassen te bezitten en als u me de
volgende keer komt opzoeken, wil ik dat u zich een Rolls
Royce kunt veroorloven.'

Toen ik wegging, gaf hij me twee romans mee om te lezen.
'Dit waren best-sellers', zei hij.
En hij schilderde me een beeld voor van een voor mij zo
onmogelijke beroemdheid dat ik er van bang werd.

Ze heetten juffrouw Wilson en juffrouw Collins.
Hun probleem was dat ze het huisje pas konden betrekken
als ze gepensioneerd waren en daarom hadden ze de juiste
huurder nodig. Het idee dat er een schrijfster in hun huis
zou wonen, sprak ze kennelijk wel aan.
Voor een derde van de normale huurprijs was ik dus opeens
aangesteld als huisbewaarster van een huisje met rieten
dak in Braiseworth bij Eye, in Oost-Suffolk.
Omdat ik kort daarvoor Geurtuinen voor de blinden had
voltooid, vond ik het amusant dat de vrouwen in een
ooglijderskliniek werkten en het postadres van het huis
"bij Eye" was; maar mijn hart was in London.

Mijn ervaringen en indrukken van Oost-Suffolk, de bewoners
en het landschap, werden geabsorbeerd om later boven te
komen toen ik terug was in Nieuw-Zeeland en De aangepaste
mens schreef.

Ik was steeds angstiger geworden bij de gedachte een
sneeuwrijke winter allen te zijn met een hond in een donker
huis vol kapotte gaskousjes.

En toen mijn uitgever me schreef om me te herinneren aan
zijn aanbod van 'een appartement in Kensington' nam ik dat
dankbaar aan, op de voorwaarde dat ik mijn gewone huur
mocht betalen.

Elke dag ging ik aan tafel zitten om mijn roman te
schrijven. Brieven aan een beeldhouwer.

Een paar dagen later kreeg ik een brief van een notaris in
Oamaru die schreef dat mijn broer en ik nu samen eigenaar
waren van Willowglen en of ik naar Nieuw-Zeeland terugkwam
aangezien ik executeur-testamentair was van de nalatenschap
van mijn vader.

Moest ik teruggaan?

In feite had ik geen reden nodig om terug te keren, maar
anderen wilden weten waarom, verlangend een verklaring.

Eindelijk besefte ik dat het zowel een teken van kracht als
van zwakte kan zijn als je je geboorteland voorgoed verlaat.

[..]

Albert, kernfysicus, was de hele reis lang mijn verzorger
en metgezel. De gesprekken met hem waren interessant. Hij
was nieuwsgierig naar hoe de wereld in elkaar zat en ik was
een gretig toehoorster.
Albert was een bron van informatie en vertelde me van alles
over het leven aan boord en de wereld van de wetenschap. En
aan het einde van de reis had ik het gevoel dat ik door zijn
aanwezigheid aan boord - door puur geluk, toeval of
mysterieuze voorzienigheid - me in staat had gesteld te
overleven.

Uiteindelijk kwamen we in de Golf van Hauraki en voer
langzaam langs de baaien met hun onverwacht kleurrijke
huizen die op snoepgoed leken.

Ik had niet gerealiseerd dat er de publicatie van een
aantal boeken buiten en binnen Nieuw-Zeeland tijdens mijn
afwezigheid van zeven jaar een reputatie was ontstaan die
bekend stond als een overzeese reputatie, die kennelijk
meer gewaardeerd werd dan een reputatie in Nieuw-Zeeland -
de reputatie van uitstekende, in Nieuw-Zeeland wonende
schrijver werd meestal aangeduid met: alleen bekend in
Nieuw-Zeeland.

...nu ik thuiskwam brak er een vloedgolf van meningen en
speculaties over mij los.

Mijn zuster en haar man en kinderen haalden me af en
brachten me over de nieuwe Havenbrug naar Northcote, waar
ze een kleine caravan hadden gehuurd totdat ik zou
doorreizen.

Franks huis was helemaal omringd door 'bungalows'. Toen ik
de deur openduwde, voelde ik me de Reizigster die
terugkeert.

Terwijl Frank aan het werkblad thee zette, zei hij gehaast:
'Ik ben niet jaloers, hoor, ik ben helemaal niet jaloers.'
Het verbaasde me dat ook hij in de val was gelopen van de
woorden 'overzeese reputatie'.

'De hut. Ik moest hem laten afbreken. Hij was vergeven van
de ratten en stond op instorten.'

[..]

Toen ik in Oamaru was, ging ik direct naar het
kampeerterrein waar ik voor die nacht een huisje had gehuurd.
Toen ik terugliep naar de bungalow zag ik verborgen achter
de struiken een jongenman staan die nieuwsgierig naar mij
keek. Hij kwam naar mij toe en zei dat hij verslaggever bij
de plaatselijke krant was. Hij was erop uit gestuurd om de
Nieuw-Zeelandse schrijfster te zoeken die nu was getooid met
de juwelen van een overzeese reputatie en om haar aan te
gapen en in haar rijkdom te delen; en ik, met mijn valse
glitter, werd in verlegenheid gebracht.

We wandelden in het stadspark en hij maakte een foto van me
in de Japanse tuin.

Mijn thuiskomst was even triest en troosteloos als ik had
gedacht dat het zou zijn.

En zo vertrok ik met mijn bundeltjes schatten uit Willowglen
en nam de trein en de veerboot naar Auckland in het noorden.