Arnon Grunberg
Fantoompijn (2000) Het staat vast dat Grunberg vaardig kan schrijven. Zou zijn schrijfsnelheid overeenkomen met het snelle gemurmel zoals hij dat etalleert in zijn televisiereportages? Het in Oost- Amerika spelende verhaal zit goed in elkaar; de vele ver- wijzingen naar eerdere gebeurtenissen in het boek kloppen als een bus. Op iedere bladzijde komt wel een alinea voor die op de lachspieren werkt. Vaak zijn dat subtiel op elkaar volgende zinscombinaties. Maar uiteindelijk is het ondanks de humor ook een triest boek. Met een hoofdpersoon die 'overleeft' door veel zelfspot en het creëeren van mythes over zichzelf. Want: je kunt beter zelf een mythe creëren, anders doet een ander dat wel. In wezen doet Grunberg dat ook. De stijl deed me soms denken aan films van Woody Allen, maar vooral ook aan het werk van Philip Roth (waar ik niet echt een liefhebber van ben). De passage met hoofdpersoon Robert G. Mehlman en Rebecca, die als een roadmovie leest, is lekker onvoorspelbaar. Mehlman gaan in een limousine naar een casino met deze op wonderbaarlijke manier geïntroduceerde treurige jongevrouw uit Nederland. Die het overigens niet schuwt om hem af en toe de les te lezen. Ondanks het leesplezier, want het is veel lachen met Grunberg, laat het boek geen bevredigend gevoel achter. Grunbergs alter ego Marek van der Jagt kon mij met de Geschiedenis van mijn kaalheid meer bekoren. En wat dit soort boeken met luchtige toon betreft: geef mij maar de wat 'zwaardere' boeken.
Enkele citaten: "Schrijven was een vorm van kannabilisme. Eerst at je het leven met huid en haar op, en daarna kotste je het uit. Voor de schrijver was het leven een bedorven mossel. Eentje die groen was en helemaal slijmerig, hij zat al in je mond, maar je kon hem nog net op tijd uitspuwen voor de voedselvergiftiging definitief zou toeslaan." "Schrijven was natuurijk het middel bij uitstek om niet te hoeven leven, en toch de illusie te hebben er middenin te staan, in het leven, het in alle hevigheid mee te maken." "[..] dat het tijd werd mijn leven een andere wending te geven. Maar ik wist niet hoe. Ik was in een boom geklommen en durfde er niet meer uit." "[..] waar de mens het meeste behoefte aan heeft: bedrog." "Ik had hem een persoonlijke bekentenis ontlokt. Als je één persoonlijke bekentenis hebt, kun je er meer loskrijgen. Eigenlijk is ieder gesprek een verhoor. Ieder goed gesprek in ieder geval." "Het zijn kleine dingen die mensen geruststellen. En je moet ze geruststellen, voor je ze aanraakt. Je moet ze doen geloven dat alles in orde komt, dat alles goed zal komen, als ze zich maar door jou laten aanraken." "Acceptatie van de wereld zoals die is, is een belangrijk bestanddeel van geluk [..]" "Natuurlijk zullen we vreemden voor elkaar blijven, maar is dat niet de voorwaarde voor verliefdheid, en voor dat wat mensen met zoveel gemankeerde hartstocht liefde noemen? Ik ben je fantasie die werkelijkheid wordt. Wie ik echt ben, zal verborgen blijven." "Mensen die niet uit je leven verdwijnen, besefte ik, zorgen voor ongemak. Het beste is verdwijnen uit de levens van mensen en dan weer opduiken in de levens van andere mensen, voor wie alles nog nieuw is, voor wie de glans nog niet vergaan is [..]" "Sommige mensen keken ervan op als je beweerde dat elk menselijk contact uitgelegd kon worden als een transactie waarbij iets gekocht en iets verkocht moest worden. Als ergens de wetten van de economie op toepasbaar zijn, dan toch wel op emoties." "De perfecte leugen bestaat uit 95 procent waardheid." "Genoeg van elkaar hebben, is iets waar je jaren mee door kunt gaan, een heel leven lang als het moet." "Elke liefde, zelfs de kleinste, begint met aandacht. Aandacht is de accu van het verlangen." "De beste manier om mensen te vergeten is om over ze te schrijven." "Als je iemand mist, ga je diegene haten om aan dat gemis een eind te maken."