Desanne van Brederode
Ave verum corpus (1994) (Gegroet waarlijk lichaam) Er staat "roman" op de omslag, maar het is al snel duidelijk dat dit een roman is met afwijkingen ten opzichte van een traditionele roman. Deels is dat wel, maar de drie hoofd- stukken die met Brieven aan onbekenden zouden zijn, kun je opvatten als brieven aan de lezer. En vooral in de tweede helft van het boek is er nauwelijks meer sprake van een verhaal, vanwege de 'losse' fragmenten en experimentele uitstapjes. Zoals dialogen waarvan alleen de tekst van de professor vermeld staat en de - mogelijke - tekst van de jonge vrouwelijke hoofdpersoon achterwege is gelaten. Van Brederode daagt de lezer uit. Treitert de lezer zelfs. Maar wat wil ze precies? Overigens, ze mag dan filosoof zijn, dit is geen filosofisch boek, eerder een psychologisch experiment. De lezer moet cynisch zijn, dat lijkt ze te willen. "Hoe meer ik je schrijf, hoe dierbaarder je me wordt." Van Brederode maakt het de lezer steeds minder gemakkelijk. Ze lijkt te willen dat de lezer zich ongemakkelijk voelt. ".. je dagen vullen met een concreet project geeft je geruststelling dat je in elk geval iets nuttigs aan het doen bent, terwijl verliefd zijn in het wilde weg veel op verspilling lijkt." - Het sacrament, subtitel: ontmaagd door Thomas. "Ik moest steeds om het taaltje lachen. Geblokkeerde chakra's, het klonk als een gepeperd gerecht, en wat dacht je van karma?" ".. emotioneel therapeut. Een soort masseur die mensen ook laat praten." ".. mijn groeiende lustwolk" - De bevrijding "Al na de eerste dag was Richard een begrip. [..] 'Wij' noemden wij ons, bij wijze van grootse verzetsdaad tegen alles wat de levenslust ondermijnde." ".. op een toon waarvan hij wist dat die een slijmspoor van schuldgevoelens bij mij achter zou laten." "Als ik achter hem aan door de glimmende straten sjok, voel ik me klein en onzeker. Ik wil in de binnenzak van zijn jas, dicht bij zijn hart, met hem meelopen." "Richards ouders behandelden me alsof ze me al jaren kenden. Ze gingen hun eigen gang." "Het is walgelijk om deel uit te moeten maken van een ongedifferentieerde massa mensen die niet onder één specifieke noemen door het leven walst, maar verbonden is met tientallen bijna onzichtbare draden." ".. het bereiken van vooropgezette doelen is minder belangrijk geworden; het toevallige, onmiddellijk leuke, daar gaat het eigenlijk om." "De grote verhalen laten me koud, maar de beelden in de marges en het leven tussen de spaties kunnen mij raken en breken." Over de professor: "Oudegeest moet een heilige blijven. Een kluizenaar, veilig opgeborgen in de schaduw van mijn flitsend neonlichaam." "Mocht u om welke reden dan ook, niet willen reageren op deze brief, dan zult u toch mijn geheugen in gaan als iemand die ik lang wil blijven missen." "In liefde is de kortste verbinding tussen twee punten niet altijd een rechte lijn." "Je moet je alles niet zo snel aantrekken. De dingen hebben hun tijd nodig. Je kunt mijn niet veranderen, je kunt geen gevoelens, of erger nog, een relatie afdwingen, maar ik geef zielsveel om je." "We vrijden aandachtig. Meer om iets goed te maken dan uit oprechte tastzin." "Zachte vingers, mager van ascese, ogen die dwars door vruchten kernen zien waar zaad in rijpt, een mond die sluit in kramp." "Vriendschap dat is samen praten, elkaar lange brieven schrijven, een flink eind lopen door het bos. Elkaar vertrouwen." Over Wagners Parsifal: "Iets groots en meeslepends bewerkstelligde in dit geval bij mij het tegendeel van het beoogde effect." "Ik wil een ontdekkingsreiziger spelen. Niet andermans bedenksels klakkeloos aannemen." In de tweede brief aan een onbekende: "O, wat zou dit boek er overzichtelijk uitzien als het was geschreven door een wiskundige geest." "Tot nu toe lieten mijn verhalen zich lezen als kroeg- bekentenissen. Spielerei, de tijd verdrijven, dat was wat we deden. Maar nu. Nu dient zich een ander aan." "In Afrika viel een vrouw in de bus tegen de schouder van een haar onbekende man in slaap. Geen 'sorry' voor je lichaam. Geen 'pardon' als je iemand per ongeluk aanraakt. Dat mis ik hier. Dat zoek ik hier. Mijn lijf leeft in diaspora." "Intussen is haar vingerige aura me kalm aan het ontleden. Ik sla mijn benen over elkaar." "Ik voel haar strakke adem nog voor ze bij me staat. Mijn mond hoeft niets te doen en wordt gedronken. Ze zuigt nectar uit me los." "Victor mekkert. Dichtbij. Dichterbij dan waar hij hoort te zijn. O God nee. Niet met beesten." 3) Brief aan een onbekende "Ik ben geschrokken van deze uitspatting. Ik durf je nauwelijks nog onder ogen te komen." ".. hij gaat gehuld in zijn verstelde en vermaakte zekerheid. Een zekerheid die zo overdreven ruim om hem heen staat, dat ik er hem niet door kan aanraken." "Telkens als ik mij herlees pel ik weer een rok van de ui die dit boek is. Zoveel lagen had ik niet vermoed." "Ik moet snel schrijven. Als een aangespoelde vis hap ik naar lucht. Het lijkt of je meer wilt lezen dan ik aan woorden in huis heb. Jaag me niet op."
Mensen met een hobby (2001) Desanne van Brederode Maar Van Brederode kan het wel, een boek schrijven met een wiskundige geest. Mensen met een hobby is namelijk een gestructureerd en overzichtelijk boek. Alleen jammer dat ze niet in staat was om een betere titel te verzinnen. Ruim 400 pagina's, 16 hoofdstukken, elk hoofdstuk ingeleid met een fragment uit een filosofieproefschrift van een zekere Thorwald Hammerson. Lilly, dertig: "ze heeft ook zo'n leuk gezichtje - niet dat verveelde wat veel van haar generatiegenoten hebben." H2 ".. zo ondervindt ons denken hinder van iedere klakkeloze verklaring die we voor de geheimen van het leven hebben. Verklaringen zijn verkrampingen. Ze blokkeren een vrij stroom van sensaties, een vrije uitwisselingen tussen de schepping en de mens." ".. vriendinnen die allemaal eenzaam aan de top waren beland en nu wanhopig zochten naar een weg terug." "De landschappen blijven onverschillig voor je uitroepen, laten zich niet op een foto dwingen of terughalen in je geheugen. Als één landschap autistisch is, dan het Noorse wel. Je mag er niet bij. Je kunt het niet aanraken." "De donkere ochtenduren voor het opstaan gebruikte ze om in haar hoofd brieven te schrijven aan iedereen op wie ze kwaad, verliefd of allebei was..." H4 ".. voor ieder van ons is er een taak en elke hartstochtelijke vervulling van om het even welke taak is altijd een vorm van naastenliefde." "'Ik wil niks verwerken. Zou jij het leuk vinden als je vrienden en familie jouw dood ooit zouden verwerken? Dat is toch een soort van ontrouw.'" "Jij bent moedig, Lilly. Jij kunt keuzes maken. Jij kunt goed alleen zijn en je niet van de wijs laten brengen door de meningen van anderen.' Lilly kon iets te goed alleen zijn." "Alleen als iemand er werkelijk toe deed, loonde het om een conflict aan te gaan. De rest moest je in hun eigen waan laten." "'Selectief kunnen zijn, dat beschouw ik als mijn grootste deugd.'" H8 ".. men moet zich vrijmaken van de familieliefde, van alle warme, omhullende omgevingsliefde en van alle kille geboden en verboden om de vlam tot ontbranding te kunnen laten komen." ".. ik mis diepgang, ernst, inlevingsvermogen, verbeelding, compassie, kennis, ruimdenkendheid, een zintuig voor zwarte romantiek, ik mis talent, retoriek, lyriek, charisma, verdriet, wanhoop, zelfreflectie, begeerte, fijnzinnigheid, nieuwsgierigheid, geheimzinnigheid, hoffelijkheid, smaak." "Ik ben een kussen waar je lekker tegenaan kunt liggen, dacht Lilly. Ik heb niks meer te vertellen. Ik maak niet nieuwsgierig. Ik fascineer niet, ik verleid niet. [..] Te goed begrepen worden is niet bepaald een zegen. [..] Als ik zoveel van Tom houd als ik altijd beweer, zou ik hem eigenlijk een nieuwe vrouw cadeau moeten doen. Dan word ik zelf wel een poes of zo, zodat ik hier nog wel kan blijven wonen, maar niemand meer lastigval met mijn hoge eisen." "Lilly leed aan identificatiedwang. Ze wilde Tom niet hebben, maar hem zijn." H12 "De verwachtingen die we van het leven hebben, zijn net zo machtig als het leven zelf. Van ieder van ons zijn er twee: de ene loopt vooruit, de andere in tegengestelde richting. [..] het is van belang dat de beide gangers nu en dan elkaars wegen kruisen. Alleen in deze ontmoetingen ontwaren we ons werkelijke zelf." ".. hebben verwachtingen evenveel status als werkelijke gebeurtenissen. Ze completeren het spectrum van ons existentiële ervaringen en emoties, ze vergroten ons menselijk bereik - mits we ze als verwachtingen willen zien en niet als voorspellingen, noch als te realiseren doelen." "Bij je ouders moest je kunnen schuilen. Je moest er kunnen doen alsof het leven dat je elders leidde een film was." "Als je op deze leeftijd al zo soepeltjes kunt doorgronden waar het bij Kierkegaard om gaat, dan vrees ik dat je je op latere leeftijd wel eens heel eenzaam kunt gaan voelen." "Het was gek om elkaar te missen terwijl je in hetzelfde huis woonde en in hetzelfde bed sliep, maar Lilly begreep Tom heel goed. Alleen, ze wist niet of ze hem net zo miste. Ze miste vooral zichzelf." ".. terwijl ik nou juist foto's maak om niet te hoeven praten of schrijven." "Twijfelende liefde bleek op den duur toch aanmerkelijk substantiëler dan de geretoucheerde [..] zekere versie van liefde." "De boekenkasten van Tom waren zo vol dat er in zijn hele huis maar één plank vrijgemaakt kon worden voor haar boeken." "Er zou een hogere vorm van liefde zijn en misschien bestond die wel louter uit taal. Ze zou Tom wel brieven willen schrijven die hem konden uitkleden [..] zijn lust in letters laten rondrollen en haar de kans geven diep in zijn gemoed door te dringen. Dat zou pas bevredigend zijn en precies dat genot weigerde Tom haar." "Je moet anderen altijd bejegenen alsof ze op hun sterfbed liggen. [..] Dat je de plicht hebt om ze mee te delen wat je over ze denkt, dat je plicht hebt je uit te spreken, dat je de plicht hebt te kijken, te luisteren, door te vragen, dat je plicht heb ze alles te geven wat ze nodig hebben."