Een literaire wandeling door het Groningen van
Willem Frederik Hermans (1921 - 27/04/1995).

Een boekje door Hermans-kenner bij uitstek Bob Polak.
In 2005 uitgegeven bij Bas Lubberhuizen.



Om tien uur twintig vertrekt de trein uit Utrecht voor de reis
naar Groningen. Tijdens de heenreis heb ik net voldoende tijd
om het boekje door de lezen. De plekken die ik wil zien die
markeer ik.

Toen ik tijdens mijn studietijd een OV-jaarkaart had, ben ik
een paar keer naar Groningen afgereisd. En op mijn 18de moest
ik in de studentenstad opdraven voor de dienstkeuring.

Tijdens deze wandeling kom ik op plekken waar ik nog nooit
eerder ben geweest. Het vernieuwde ruime en golvende stations-
plein maakt indruk op me: praktisch en mooi, waar zie je dat
- qua recente architectuur - nog in Nederland. Via de Herebrug,
met het standbeeld van Blote Bet, loop ik door de Herestraat
(een 12 in een dozijn winkelstraat) naar de Grote Markt.

Dit plein is het fraaie centrale punt van de stad. Het meest
in het oog springend is de Martinitoren, die model stond voor
de Barbarossatoren in Hermans' roman Onder Professoren.
In de tussentijd ben ik reeds enkele in het boekje genoemde
panden gepasseerd. In de meeste gevallen is de functie van
die gebouwen sinds de aanwezigheid (het vertrek) van Hermans
veranderd en ze zijn daarom niet echt meer noemenswaardig.

De studentensociëteit aan de Grote Markt zit in het lelijke
gebouw met de gevelreclame Hooghoudt. Het is omdat dit gebouw
in Onder Professoren voorkomt, en het nog in functie is,
anders zou ik er geen foto van hebben gemaakt. Overigens
spreek een eveneens fotograferende man me op de Markt aan.
Ik vertel over mijn (literaire) fotoavonturen en hij geeft
me enkele tips.

Via de gezellige Poelstraat, de Schoolstraat en Singelstraat,
wandel ik verder. Linksaf door de Kleine Snor naar het
Martinikerkhof. Hier is de tijd stil blijven staan!
Rechts in de hoek zit de Gardepoort, waarna de eveneens
historische Turfstraat volgt. Op een deur prijken de
'typische' Groningse namen: Edo en Dina.

Linksachter de rij woningen bevindt zich de Prinsentuin.
Een prachtig aangelegde klassieke tuin met perkjes, bloemen
en bankjes met lezende jongedames, kortom: een zeer fraai
plekje om een bakje thee te kopen. Boven de ingang van de
tuin, aan de Turfsingel, zit de mooiste zonnewijzer van
Groningen.

Ik loop terug via het Martinikerkhof naar de Martinitoren.
Tegenover de toren staat een lelijk gebouw, dat van 1958 tot
1966 het Geografisch Instituut van de RuG was (Grote Markt 23).
De werkkamer van Hermans lag aan de kant van de Kreupelstraat,
onder de klok van de toren.

Ik loop de Kreupelstraat af tot over de brug en sla linksaf
op de Spilsluizen Noordzijde. Hermans heeft van 23 maart 1953
tot 24 augustus 1967 op de hoek van de Spilsluizen Noordzijde
en de Ossenmarkt gewoond (nummer 13a). Hermans schreef hier
onder andere twee van zijn beste werken: De donkere kamer van
Damocles en Nooit meer slapen.

Op de gevel zit nu een bordje met de tekst:


   Fotografie
   Video en
   TV+Film                  Noordfilm
   Produktie                produktie


Via de Oude Boteringstraat wandel ik richting het hart van de
stad. Op nummer 44 werkte Hermans van 1952 tot 1958 in het
Economisch-Geografisch instituut. Hierna verhuisde het
Geografisch instituut naar de Grote Markt 23 (bij de Martini-
toren, eerder in dit verslag al vermeld).

Naar rechts de Boerstraat in. Centraal rechts staat het
Academiegebouw van de universiteit. Hermans over dit gebouw:
"Is 't een kasteel? Een stuk van het Rijksmuseum te Amsterdam?
Een station?"

Lastig trouwens om dit enorme 'kasteel' in z'n geheel op de
foto te krijgen.

Via 't Jatstraat naar de woonboten in het Lopende Diep en
Noorderhaven, naar links tot de Visserbrug, dan naar rechts,
om vervolgens een korte pauze te houden in het Noorderplantsoen
(over de brug). Hier ben ik nog nooit eerder geweest. Het park
is fraaier dan ik had verwacht. Het is prachtig aangelegd en
veel van de bomen zijn schitterend!

Het is een prachtige dag, dus veel studenten, of beter gezegd:
studentes, die het terras nog even het terras laten, hebben
een plekje in het park gezocht.
Ik spot slechts twee ganzen (hoi aNa).

Terug over de brug, sla ik iets verderop rechtsaf de Kraneweg
in. Links is het Noorderpoortcollege (nieuwbouw),  verbonden
via een loopbrug met het 'klassieke' gebouw met daarin het
Geologisch Instituut (Melkweg 1). Helaas omringd door veel
bomen, dus maak ik er geen foto van. Hermans werkte hier aan
het begin en einde van zijn wetenschappelijke carrière.

Op nummer 74 in de Kraneweg zat van 1966 tot 1974 het
Geografisch Instituut. Hermans is gedurende die periode naar
Haren verhuisd (1967). Hij kwam met een witte Morgan - sportauto
- naar zijn 'werk'.

Via de Melkweg en Westersingel, en de A-weg, waar de
'merkwaardige' Aa-kerk in het vizier komt, richting het hart
van de stad. Onderweg passeer ik het Nederlands stripmuseum.
Vanaf de Vismarkt is de route naar de Grote Markt vanzelfsprekend.
Op de Grote Markt is in de tussentijd live-muziek te horen en
te bewonderen. Achter het stadhuis is een plekje ingeruimd voor
tangomuziek; liefhebbers dansen gepassioneerd.

Rond vier uur loop ik via de Vismarkt, Pelsterstraat, Nieuwstad,
en langs de schoenendoos waar het stadsmuseum in is gevestigd,
naar het station. Het is half vijf geweest wanneer de trein me
terugbrengt naar de randstad.

Hermans is vanuit Groningen rechtsreeks naar Parijs verhuisd.
Na september 1973 is hij nooit meer in Groningen teruggeweest.
Een nieuw leven voor Hermans ving aan op het moment waarop
ik ter wereld kwam.

Johan (Zondag 29 april 2007)

- zie tevens fotoreportage Groningen april 2007