Boekpresentatie Boud
    biografie van Boudewijn Büch door Eva Rovers
    
    
    Boudewijn Büch is een reisheld van mij. Ik heb enkele van zijn reisboeken en altijd graag gekeken naar zijn televisieprogramma’s zodra die in het buitenland waren opgenomen. Zijn optreden bij Barend en Van Dorp deed mij niet veel en werd ook te laat uitgezonden. Uiteraard bewonder ik hem door zijn enthousiaste manier van brengen, al was het soms een clown met slechte grappen. Na zijn dood zijn een paar boeken en televisieprogramma’s verschenen die erg gericht waren op het fabuleren van zijn leven. Zo goed kende ik Büch niet, dus beschouwde ze als welkome bronnen. De zes weken vakantiekamp in Noord-Brabant, die hij verandert in een half jaar inrichting, en verzonnen verhalen over zijn vader en moeder vormen de basis voor zijn verdere leven. De familie is vroeg uit elkaar gegaan. Daardoor is al op jonge leeftijd een drang naar een fictief leven ontstaan, om aandacht te trekken en te worden wie hij wilde zijn. Net zoals bij Willem Frederik Hermans bijvoorbeeld veel gerelateerd is aan zijn opvoeding en zijn zus. Het is zondag 13 november 2016 Vandaag verschijnt de biografie van Büch, getiteld Boud, geschreven door Eva Rovers (1978). De gezamenlijke erven hebben haar exclusief toegang gegeven tot het persoonlijke archief van Büch, waarin zich 67 dagboeken en duizenden brieven en foto's bevinden. Daarnaast heeft ze 150 personen gesproken. We zijn vanaf het station onderweg naar zijn laatste huis, De Koning van Zweeden op Keizersgracht 149. Een machtig pand. Ik ben hier eerder geweest. Voor WW is het nieuw. Terwijl zij het huis bestudeert, ontdekt ik een jong ruziemakend stel in een kleine geparkeerde auto waar de motor van loopt. Achter het stuur zit een wulps meisje. De presentatie is in de Aula van de UvA, in de Oude Lutherse Kerk aan het Singel 411, hoek Spui. Inloop zou vanaf 15.30 zijn, maar er staan al twee aardige rijen, links en rechts bij de ingang. Wij kiezen de rechter rij. Na een paar minuten komt Bernadette Gallis voor ons tussenvoegen omdat iemand haar roept. Een klein, dik, sociaal mannetje. Moet een echte Büch- kenner zijn, maar ik herken hem niet. (Inmiddels heb ik wat onderzoek gedaan: journalist/nieuwslezer Andre Koolen.) Gallis heeft het over zangles en haar dochter, verder heb ik ze niet afgeluisterd. Net voor we bij de deur zijn, vliegt Sonja Barend voorbij. Die is een beetje laat. Je moet je hebben aangemeld. Ik denk dat de genodigden zoals Gallis, nog een naprogramma hebben. Zij hebben een ander papier dan de bevestiging die ik kreeg. Drie jonge mensen controleren de bezoekers bij de ingang. Rechts staat een beveiliger.
    Binnen valt direct een prachtige blondine op. Het is Eva Rovers, prinses in een dodojurk, die ze niet helemaal dicht heeft kunnen krijgen. De rugsluiting staat namelijk open, of het moet wel een origineel ontwerp zijn wanneer dat zo hoort. Ze is terecht het stralend middelpunt en wordt veel aangesproken. Het is daardoor onrustig vooraan in de zaal. Vic van Rijt is laat en heeft kennelijk geen gereserveerde plek, hij gaat achterin staan. Ik kijk nog naar andere opties. Achteraf gezien had ik boven moeten gaan zitten voor de foto's, dan had ik iets meer naar voren gekund. De eerste vier of vijf rijen zijn namelijk gereserveerd en het is echt druk. Net voor Mai Spijkers (oprichter, eigenaar en uitgever van Uitgeverij Prometheus) en Erik van Muiswinkel beginnen met de openingswoorden, koop ik bij de ingang een gesigneerd exemplaar. We hebben dan al plaatsen uitgezocht. Het begint met een interview met Rovers door Sonja Barend. Die komt soms pijnlijk slecht uit haar woorden - ze is 76. Het Kurhausconcert van de Stones komt aan de orde. Dat hij nog maar zestien was en maar één lied herinnerde (een lied dat niet is gezongen) en er nooit kan zijn geweest. Rovers heeft een aantal mensen gevraagd om een voordracht te geven van tien minuten. Diederik van Vleuten vertelt ver een gezinsreisje in Engeland en spreekt relatief weinig over Büch, maar dat heeft hij direct na zijn dood al veel gedaan. Hij was door Büch op het spoor gebracht van ontdekkingsreiziger Captain James Cook. Hoogleraar Boekwetenschap Lisa Kuitert leest voor en is minder boeiend dan de andere sprekers. De PowerPoint van emeritus hoogleraar dierenecologie Jacques van Alphen over de dappere loopvogel is leuk en informatief. Hij geeft antwoord op vragen die in de tijd van Büch nog niet beantwoord konden worden. Bijvoorbeeld over de grootte en het gewicht van deze duivensoort. Abdelkader Benali heeft een leuk verhaaltje over Büch in een steegje in Palermo, die op dreef was over Goethe. Terwijl de locatie feitelijk een teleurstelling was. Het dankwoord door Eva. Zijn jeugdvriend Peter van Zonneveld (Faculteit der Geesteswetenschappen, Leiden) krijgt het eerste exemplaar uitgereikt. Ze hebben ook samen boeken geschreven, ik kom zijn naam regelmatig tegen wanneer ik over boeken over geschiedenis van Indonesië en bijhorende literatuur lees. Een bewonderenswaardige man. Hij geeft een mooie en ontroerende speech. Eva heeft trouwens ook een foto van het publiek gemaakt toen iemand anders aan het woord was. Volgens WW was er naast Patrick nog een broer, maar dat heb ik niet opgevangen. Misschien omdat ik te druk met instellingen van mijn camera was. Ik had zicht op het achterhoofd van Cees Nooteboom, die vooraan zat. Hans Kazan heb ik ook gezien, maar door de drukte heb ik veel bekende Nederlanders gemist. Ik wilde na afloop ook niet storend vooraan gaan rondhangen. We zijn niet blijven eten in Amsterdam, want er kwam een Zwitserse ballet- danseres logeren. Het boek, daar gaat het tenslotte om. Ik heb het vanavond direct door- gebladerd. Geen fotokatern, maar foto's tussen de tekst, soms paginagroot, soms klein, soms tekeningen of scans van papiertjes. Minder dik dan verwacht, maar wel voorzien van een uitgebreid notenapparaat. Ik krijg de indruk dat ze regelmatig uitspraken van anderen tegenover zijn eigen dagboekaantekeningen heeft gezet. Bijvoorbeeld over de 'moeilijkheden' met de teamleden waarmee hij de reisreportages maakte. Hij had een behoorlijk salaris, maar dat is gebruikelijk voor grootheden in de TV-wereld. Ze neemt een risico door links naar YouTube en andere sites te plaatsen. Of die over 5 jaar nog allemaal werken? Haar YouTube-samenstelling met Büch-liedjes had ik ook met een lijstje in het boek zelf gepubliceerd. Hoe dat ook een mooie middag. En WW kon het aardig volgen. Soms zocht ze iets op met haar iPhone op Wikipedia, bijvoorbeeld James Cook. Je moet je bedenken dat voor ons bekende namen vaak onbekend zijn voor mensen die in China zijn opgegroeid.
    De Wereld Draait Door Op maandag 14 november is Eva met Frits Barend in De Wereld Draait Door. Matthijs van Nieuwkerk is erg drammerig tegen Frits Barend. Jammer dat het boek daardoor weinig aandacht kreeg. Ik denk dat je bij zo'n interview meer fragmentjes moet laten voorlezen en vragen over het schrijfproces en keuzes, de hoeveelheid materiaal. Maar de sensatiejacht en vrolijkheid van DWDD stuurt uiteraard aan op het tussendoor uitzenden van clichébeelden, die al zo vaak vertoond zijn. DWDD is steeds slechter aan het worden. Ik kijk steeds minder vaak. Büch wordt zeker niet heilig verklaard. Alle narigheid en triestheid die hij over zich had zal ook altijd aan het oppervlak blijven drijven. Het hoort bij hem, hij heeft het zelf gecreëerd/veroorzaakt. Barend en Rovers willen juist een completer beeld neerzetten.
    De man die zichzelf verzon Later op die avond is een nieuwe documentaire bij het Uur van de Wolf over Büch, De man die zichzelf verzon, verdwaald tussen feit en fictie. Het grote voordeel van de nieuwe documentaire/film is dat je de kant van Boudewijn hoort en ziet, en mensen aan het woord komen die zelf betrokken waren. Met voorgelezen teksten en veel film- en videobeelden om dat te onderbouwen en uit te leggen. Heel krachtig om te beginnen met zijn jeugd, de invloed van het ontbreken van een hecht gezin en het trauma van zes weken in een vakantiekolonie, met het effect op zijn verdere leven. Door verhalen te vertellen kreeg hij aandacht en is daar veel te ver in doorgeschoten. In het extreme. Net als zijn verzamelwoede: bibliomanie. Zijn dagboeken staan vol met fictie en zijn vaak als aanzet van een verhaal te zien of opzetjes voor zijn boeken. Boudewijn Iskander (1970) komt aan het woord. De inspiratiebron voor de literaire zoon in de roman De kleine blonde dood en verzonnen ‘zoon’ van Büch. Hij lijkt geen sterke persoonlijkheid te hebben. Zijn moeder was korte tijd tekenlerares van Büch en later was hij huisvriend in het gezin. In 2004, anderhalf jaar na de dood van Büch heeft hij zijn verhaal al gedaan in Vrij Nederland. Büch heeft enkele langere relaties gehad met onder andere Bernadette Gallis en Pauline Drost. Zij komen ook aan het woord. Bewonderenswaardig dat het Eva is gelukt om Pauline voor de camera te krijgen. Ik kreeg de indruk dat die zich helemaal van Büch had afgezet toen ze spullen van hem liet veilen. Hij heeft veel meer vriendinnen gehad, maar ging helemaal op in boeken, Goethe, reizen, eilanden, muziek en schrijven. Rovers en regisseur Leo de Boer hebben bewust gekozen om de pijnlijke kanten in beeld te brengen. Hoe Büch zichzelf presenteerde was eenzijdig. De programma’s die net na zijn dood uitkwamen gaven ook eenzijdig beeld. Wanneer je meerdere kanten analyseert, dan valt veel te verklaren. Ik verwacht dat ook van de biografie.
    Johan (23 november 2016)